Muhammed bin Cerîr Taberî (839 - 923), 9. yüzyılda yaşamış din ve tarih bilgini. İran'da tarihî bir bölge olan Taberistan'da (günümüzde Mazenderan) doğduğu için 'Taberî' olarak ünlenmiştir.
Muhammed bin Cerîr Taberî محمّد بن جرير الطبري | |
---|---|
Tam adı | Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî et-Taberî el-Bağdâdî |
Doğumu | 839 Amul |
Ölümü | 923 Bağdad, Irak |
Milliyeti | Fars |
Çağı | 9. Yüzyıl |
İlgi alanları | fıkıh, hadis, tarih, tefsir ve kıraat |
Diğer ad(lar)ı | Ebû Ca'fer (künye) |
En önemli eserlerinden ikisi, İslâm dünyasında çok rağbet görmüş bir tefsir kitabı olan 'Tefsîru'l-Taberî' (Türkiye'de 'Taberî Tefsîri' ismiyle bilinmekte ve yayınlanmaktadır) ve Taberî Tarihi'dir.
Hayatı
Ebu Cafer Taberî, Taberistan'da Hazar Denizi'ne sahili olan Mazenderan Eyaleti'ne bağlı Amul şehrinde varlıklı bir ailede tahminen 838-9 yılında kış aylarında doğmuş ve ilk eğitimini burada yapmıştır. O erken büyümüş yedi yaşında hafız olmuş, sekiz yaşında imam, dokuz yaşında hadis ezberlemeye başlamıştır. 12 yaşında iken doğduğu memleketi bırakıp, İlim tahsili için Rey, Basra, Kufe, Medine, Suriye ve Mısır gibi şehir ve ülkeleri dolaştıktan sonra, Hilâfet merkezi olan Bağdat'a yerleşmiştir. Zamanında hadis, fıkıh (Hanefi, Şafiî ve Malikî fıkıhları), kırâat, tarih ve edebiyat sahalarında meşhur olan birçok âlimden ders almıştır, yetiştikten sonra da bütün bu ilimlerde eserler vermiştir.
Fıkıhta önceleri Şafiî mezhebine mensup iken, sonradan mutlak müctehidlik mertebesine ulaşmıştır. Kaynaklar onun, Cerirî adında sonraları ortadan kalkmış olan bir mezhebin imamı olduğunu kaydederler. Kaynaklar Taberî'nin; Hanbelî mezhebinin kurucusu Ahmed bin Hanbel'den ilim almak üzere Bağdat'a geldiğini ancak onun vefatından sonra Bağdat'a ulaşabildiğini, bunun üzerine memleketine dönmeyerek Basra, Kufa ve 'de bilginlerden ilim tahsiline devam ettiğini belirtiyorlar.
Ölümü
19 Şubat 923 yılında Bağdat'ta ölmüş ve muhaliflerinin çokluğu sebebiyle, ölümü gizli tutularak geceleyin öldüğü eve defnedilmiştir.
Eserleri
Ebu Cafer Taberî'nin yazdığı eserlerin birçoğu kaybolmuş ve zamanımıza kadar ulaşamamıştır. Taberî'nin eserlerinden bazıları şunlardır:
- Peygamberler ve Melikler Tarihi (Tarih er-Rusül ve'l Muluk ve'l Hulafa): Bu tarihsel kayıtlar eseri, İslâm erken tarihi ve Emeviler ile Abbasiler hanedanlığı üzerine bir kaynak oluşturur.
- : Kısa adıyla Tefsir'ut Ṭaberi, 883 yılında tamamladığı bu eseri 'Taberî Tefsiri' olarak da bilinir. Taberî bir tarihçi olması kadar rivayet tefsirlerinin anası' olarak kabul edilen bu tefsiri ile de şöhret olmuştur. 1903 yılında ilk defa Kahire'de 30 cilt kapsayan kitap olarak basılmıştır.
- : Bu eseri İhtilâfu Ulemâi'l-Emsar f Ahkâmi Şerâii'l-İslâm adıyla 1933'te yayımlanmıştır.
- : Usul-i fıkha dair yazdığı bir eserdir.
- : Mezhebî ve itikâdî konuları içeren eser Mısır ve Mumbai'de (1321) basılmıştır.
Kaynakça
- ^ Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari pp. 10-11, in volume 1 of History, pp. 5-134
- ^ Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari sayfa 15
- ^ Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari sayfa 15-16
- ^ Fuat Sezgin (1967), sayfa 323
- ^ a b Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari sayfa 19
- ^ Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari sayfa 20
- ^ Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari sayfa 78
- Fuat Sezgin: Geschichte des arabischen Schrifttums. Bd. 1, Brill, Leiden 1967, sayfa 323–328.
- The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Brill, Leiden, Bd. 10, sayfa 11.
- Rosenthal, Franz, The Life and Works of al-Tabari.
Dış bağlantılar
- Biyografik verileri18 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muhammed bin Cerir Taberi 839 923 9 yuzyilda yasamis din ve tarih bilgini Iran da tarihi bir bolge olan Taberistan da gunumuzde Mazenderan dogdugu icin Taberi olarak unlenmistir Muhammed bin Cerir Taberi محم د بن جرير الطبريTam adiEbu Ca fer Muhammed b Cerir b Yezid el Amuli et Taberi el BagdadiDogumu839 AmulOlumu923 Bagdad IrakMilliyetiFarsCagi9 YuzyilIlgi alanlarifikih hadis tarih tefsir ve kiraatDiger ad lar iEbu Ca fer kunye En onemli eserlerinden ikisi Islam dunyasinda cok ragbet gormus bir tefsir kitabi olan Tefsiru l Taberi Turkiye de Taberi Tefsiri ismiyle bilinmekte ve yayinlanmaktadir ve Taberi Tarihi dir HayatiEbu Cafer Taberi Taberistan da Hazar Denizi ne sahili olan Mazenderan Eyaleti ne bagli Amul sehrinde varlikli bir ailede tahminen 838 9 yilinda kis aylarinda dogmus ve ilk egitimini burada yapmistir O erken buyumus yedi yasinda hafiz olmus sekiz yasinda imam dokuz yasinda hadis ezberlemeye baslamistir 12 yasinda iken dogdugu memleketi birakip Ilim tahsili icin Rey Basra Kufe Medine Suriye ve Misir gibi sehir ve ulkeleri dolastiktan sonra Hilafet merkezi olan Bagdat a yerlesmistir Zamaninda hadis fikih Hanefi Safii ve Maliki fikihlari kiraat tarih ve edebiyat sahalarinda meshur olan bircok alimden ders almistir yetistikten sonra da butun bu ilimlerde eserler vermistir Fikihta onceleri Safii mezhebine mensup iken sonradan mutlak muctehidlik mertebesine ulasmistir Kaynaklar onun Ceriri adinda sonralari ortadan kalkmis olan bir mezhebin imami oldugunu kaydederler Kaynaklar Taberi nin Hanbeli mezhebinin kurucusu Ahmed bin Hanbel den ilim almak uzere Bagdat a geldigini ancak onun vefatindan sonra Bagdat a ulasabildigini bunun uzerine memleketine donmeyerek Basra Kufa ve de bilginlerden ilim tahsiline devam ettigini belirtiyorlar OlumuTaberi nin mezar tasi 19 Subat 923 yilinda Bagdat ta olmus ve muhaliflerinin coklugu sebebiyle olumu gizli tutularak geceleyin oldugu eve defnedilmistir EserleriEbu Cafer Taberi nin yazdigi eserlerin bircogu kaybolmus ve zamanimiza kadar ulasamamistir Taberi nin eserlerinden bazilari sunlardir Peygamberler ve Melikler Tarihi Tarih er Rusul ve l Muluk ve l Hulafa Bu tarihsel kayitlar eseri Islam erken tarihi ve Emeviler ile Abbasiler hanedanligi uzerine bir kaynak olusturur Kisa adiyla Tefsir ut Ṭaberi 883 yilinda tamamladigi bu eseri Taberi Tefsiri olarak da bilinir Taberi bir tarihci olmasi kadar rivayet tefsirlerinin anasi olarak kabul edilen bu tefsiri ile de sohret olmustur 1903 yilinda ilk defa Kahire de 30 cilt kapsayan kitap olarak basilmistir Bu eseri Ihtilafu Ulemai l Emsar f Ahkami Seraii l Islam adiyla 1933 te yayimlanmistir Usul i fikha dair yazdigi bir eserdir Mezhebi ve itikadi konulari iceren eser Misir ve Mumbai de 1321 basilmistir Kaynakca Rosenthal Franz The Life and Works of al Tabari pp 10 11 in volume 1 of History pp 5 134 Rosenthal Franz The Life and Works of al Tabari sayfa 15 Rosenthal Franz The Life and Works of al Tabari sayfa 15 16 Fuat Sezgin 1967 sayfa 323 a b Rosenthal Franz The Life and Works of al Tabari sayfa 19 Rosenthal Franz The Life and Works of al Tabari sayfa 20 Rosenthal Franz The Life and Works of al Tabari sayfa 78 Fuat Sezgin Geschichte des arabischen Schrifttums Bd 1 Brill Leiden 1967 sayfa 323 328 The Encyclopaedia of Islam New Edition Brill Leiden Bd 10 sayfa 11 Rosenthal Franz The Life and Works of al Tabari Dis baglantilarBiyografik verileri18 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce