Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mustafa Güzelgöz (diğer adıyla Eşekli Kütüphaneci; 1921 - 18 Şubat 2005), Türk kütüphaneci.
Mustafa Güzelgöz | |
|---|---|
 Maltepe Üniversitesi yerleşkesindeki heykeli | |
| Doğum | 1921 Ürgüp |
| Ölüm | 18 Şubat 2005 Nevşehir |
| Diğer ad(lar)ı | Eşekli Kütüphaneci |
| Meslek | Kütüphaneci |
| Tanınma nedeni | Eşek sırtında seyyar kütüphane hizmeti vermesi. |
1940'lı yıllarda Ürgüp'te kütüphanecilik yapmış, görevi sırasında yıllarca yedi katır ve üç atı ile 36 köye seyyar kütüphane hizmeti götürmüştür. 1972 yılında emekli olan eşekli kütüphaneci, Türk kütüphaneciliğinde bir sembol olmuş ve yaşam öyküsü yazar Fakir Baykurt tarafından Eşekli Kütüphaneci adı ile romanlaştırılmıştır.
Yaşamı
1921 yılında Ürgüp'te doğdu. İstanbul'da Tiftik ve Yapağı Dışsatım Birliği'nde depo memuru olarak çalışmaya başladı. II. Dünya Savaşı nedeniyle 1940 yılında askere alınarak üç buçuk yıl Tokat'ta askerlik yaptı. Askerlikten sonra memleketine döndü. Futbola olan ilgisini gören dönemin kaymakamı, kendisinden Ürgüplü gençleri futbola çalıştırmasını istedi ve karşılığında kendisini Tahsin Ağa Kütüphanesi'nde emekliye ayrılan memurdan boşalan kadroya atadı.
Böylece kütüphaneciliğe başlayan Güzelgöz, kütüphanecilik alanında herhangi bir bilgisi olmadığı halde kendini yetiştirerek modern bir kütüphane oluşturma çabasına girişti. İlk iş olarak Harf Devrimi'nden sonra kütüphanenin bir odasında çürümeye terkedilmiş Osmanlıca kitapları oradan çıkartarak kurtardı. Yakın çevresindeki tanıdıkları ile konuşarak ellerindeki kitapları kütüphaneye bağışlamalarını sağladı.
Köylülerin yararlanamadığı kütüphaneyi onların ayağına götürmek üzere kitapları eşeklerle taşıma fikrini hayata geçirdi ve 36 köye eşek sırtında hizmet verdi. Bakanlıktan aldığı iki yeni memur kadrosu ve eşekler için yem bedeli talepleri karşılandı. Yeni görevlilerin kendi bölgesinde en az beş köye kendi eşekleri ile hizmet götürmesini sağladı.
Ürgüp dışındaki hemşerilerine mektup yazarak kitap bağışı, gazete ve dergi abonelikleri sağladı. Kütüphaneye radyo koyarak erkeklerin toplanması için köy kahvesine bir alternatif haline getirdi. Kadınların kütüphaneye gelmesi için dikiş makineleri satın alıp kütüphanede dikiş kursları başlattı.
Güzelgöz'ün yöredeki sosyal ve kültürel hayatı zenginleştiren diğer çalışmaları arasında spor teşkilatı kurması, Mustafapaşa ve Çökek köylerinde, köy duvar gazetesi için panolar oluşturması (Ulus Gazetesi, 1963), Ürgüp ilçesinde folklor çalışmalarını başlatması ve bando kurma çalışması, köylerde sinema makinesiyle gösterimler yapması, fotoğrafçılık çalışmaları için fotoğraf makineleri, agrandizör ve baskı sarf malzemeleri temin etmesi, jeneratör temin ederek elektrik olmayan köylerde dahi saydam gösterimi gerçekleştirmesi yer alır. Ayrıca Çökek köyünde köylülerin ürünlerini değerlendirebilmesi için onları kooperatifçilik çalışmalarına yöneltmiştir.
Çalışmaları, halkına gönüllü olarak hizmet eden yaratıcı insanları ödüllendirmek üzere 1963 yılında ABD'de düzenlen bir yarışmada "The Lane Bryant Uluslararası İnsanlık Hizmetinde Gönüllü Takdirnamesi" ile ödüllendirildi. Kütüphaneye Amerikan Barış Gönüllüleri tarafından 1963 yılında bir cip, 1967 yılında ise Ürgüp'e geziye gelen ABD büyükelçisi tarafından bir pikap hediye edildi.
Çalışmaları ile bir bölgesel kalkınma önderi haline gelen Güzelgöz, kütüphane müdürlüğü dışında birçok kurumda daha görev aldı. Asli görevi olan kütüphane müdürlüğünü ihmal ettiği, diğer görevlerinde şahsi çıkar sağladığı şikayetleri üzerine bir soruşturma geçirdi ve emekliye ayrılması istendi. 1972 yılında düzenlenen bir jübile ile 28 yıl sürdürdüğü kütüphanecilikten ayrıldı.
Emekli olduktan sonra yaşamını Ürgüp'te sürdüren Güzelgöz, ilerleyen yaşına bağlı solunum yetmezliği nedeniyle 18 Şubat 2005 tarihinde öldü.
Güzelgöz'ün hayatı Fakir Baykurt'un "Eşekli Kütüphaneci" adlı romanına konu oldu. Roman, Baykurt'un ölümünden sonra 2000 yılında basıldı. Çalışmaları daha sonra yazar Aydın İleri ile gazeteci Tayfun Talipoğlu'nun ortak çalışması olan "Eşekle Gelen Aydınlık" (2006) adlı kitaba konu oldu.
2012 yılında İstanbul Maltepe ilçesinde Maltepe Üniversitesi yerleşkesinin yer aldığı Marmara Eğitim Köyü'ne bir heykeli ve 2017 yılında İstanbul'un Kartal ilçesi meydanına Niyazi Dedeoğlu tarafından yapılan heykeli dikilmiştir.
Eşekli Kütüphaneci'nin köylere seyyar kütüphane ulaştırma çabası, 2000'li yıllarda "bisikletli kütüphaneci" olarak halk kütüphanelerini tanıtma gibi faaliyetlere esin kaynağı olmuştur.
Konuyla ilgili yayınlar
- Ahmet Şerif İzgören, 2010, "Süpermen Türk Olsaydı Pelerinini Annesi Bağlardı", Elma Yayınevi
- Baykurt, F., 2007, Eşekli Kütüphaneci, Literatür Yayıncılık
- Yaşar, M., 1991, Otuz Beş Köy 18.777 Kitap Okudu, Mustafa Güzelgöz ve Eşekli Kütüphane Türk Kütüphaneciler Derneği, İstanbul
- Güney, E., 1991, Mustafa Güzelgöz, Mustafa Güzelgöz ve Eşekli Kütüphane Türk Kütüphaneciler Derneği, İstanbul
- Ulus Gazetesi, 1963, Gezici Kitaplık, Okuyan Köylü, Mustafa Güzelgöz ve Eşekli Kütüphane Türk Kütüphaneciler Derneği, İstanbul
Dış bağlantılar
- Bamteli Programı İnsan Manzaraları (Mustafa Güzelgöz Röportajı)- Tayfun Talipoğlu Bölüm 1 3 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bamteli Programı İnsan Manzaraları (Mustafa Güzelgöz Röportajı)- Tayfun Talipoğlu Bölüm 2
- Bamteli Programı İnsan Manzaraları (Mustafa Güzelgöz Röportajı)- Tayfun Talipoğlu Bölüm 3
Kaynakça
- ^ Bağcı, Ali Osman. . Nevşehir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü web siesi. 21 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.
- ^ ""Eşekli Kütüphaneci" Mustafa Güzelgöz takdirle anılıyor". Anadolu Ajansı. 28 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.
- ^ a b c A. İleri, T. Talipoğlu, Eşekle Gelen Aydınlık, Anfora Yayıncılık, 2007
- ^ . Yeni Asya gazetesi, 24 Aralık 2014. 30 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.
- ^ Hızlan, Doğan. "Doğan Hızlan: Eşekli Kütüphaneci'ye devlet ilgisi". Hürriyet gazetesi, 30 Ocak 2001. 30 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
- ^ Keseroğlu, Hasan. "Bilgi ve Belge Yönetimi Alanında Yayınlar". Bilgi ve Belge Araştırmaları, Sayı 1, Yıl 2008. 30 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.
- ^ İleri, Aydın. . Okumaajansi.com 19 Ekim 2018. 23 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
- ^ Türkmen, Çınar. "Kartal'da Niyazi Dedeoğlu imzası!". Görünüm Gazetesi, 7 Haziran 2017. 30 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
- ^ Yücel, Hakan. . Türk Kütüphaneciliği, Cilt 33, Sayı 2, Yıl 2019. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mustafa Guzelgoz diger adiyla Esekli Kutuphaneci 1921 18 Subat 2005 Turk kutuphaneci Mustafa GuzelgozMaltepe Universitesi yerleskesindeki heykeliDogum1921 UrgupOlum18 Subat 2005 NevsehirDiger ad lar iEsekli KutuphaneciMeslekKutuphaneciTaninma nedeniEsek sirtinda seyyar kutuphane hizmeti vermesi 1940 li yillarda Urgup te kutuphanecilik yapmis gorevi sirasinda yillarca yedi katir ve uc ati ile 36 koye seyyar kutuphane hizmeti goturmustur 1972 yilinda emekli olan esekli kutuphaneci Turk kutuphaneciliginde bir sembol olmus ve yasam oykusu yazar Fakir Baykurt tarafindan Esekli Kutuphaneci adi ile romanlastirilmistir Yasami1921 yilinda Urgup te dogdu Istanbul da Tiftik ve Yapagi Dissatim Birligi nde depo memuru olarak calismaya basladi II Dunya Savasi nedeniyle 1940 yilinda askere alinarak uc bucuk yil Tokat ta askerlik yapti Askerlikten sonra memleketine dondu Futbola olan ilgisini goren donemin kaymakami kendisinden Urguplu gencleri futbola calistirmasini istedi ve karsiliginda kendisini Tahsin Aga Kutuphanesi nde emekliye ayrilan memurdan bosalan kadroya atadi Boylece kutuphanecilige baslayan Guzelgoz kutuphanecilik alaninda herhangi bir bilgisi olmadigi halde kendini yetistirerek modern bir kutuphane olusturma cabasina giristi Ilk is olarak Harf Devrimi nden sonra kutuphanenin bir odasinda curumeye terkedilmis Osmanlica kitaplari oradan cikartarak kurtardi Yakin cevresindeki tanidiklari ile konusarak ellerindeki kitaplari kutuphaneye bagislamalarini sagladi Koylulerin yararlanamadigi kutuphaneyi onlarin ayagina goturmek uzere kitaplari eseklerle tasima fikrini hayata gecirdi ve 36 koye esek sirtinda hizmet verdi Bakanliktan aldigi iki yeni memur kadrosu ve esekler icin yem bedeli talepleri karsilandi Yeni gorevlilerin kendi bolgesinde en az bes koye kendi esekleri ile hizmet goturmesini sagladi Urgup disindaki hemserilerine mektup yazarak kitap bagisi gazete ve dergi abonelikleri sagladi Kutuphaneye radyo koyarak erkeklerin toplanmasi icin koy kahvesine bir alternatif haline getirdi Kadinlarin kutuphaneye gelmesi icin dikis makineleri satin alip kutuphanede dikis kurslari baslatti Guzelgoz un yoredeki sosyal ve kulturel hayati zenginlestiren diger calismalari arasinda spor teskilati kurmasi Mustafapasa ve Cokek koylerinde koy duvar gazetesi icin panolar olusturmasi Ulus Gazetesi 1963 Urgup ilcesinde folklor calismalarini baslatmasi ve bando kurma calismasi koylerde sinema makinesiyle gosterimler yapmasi fotografcilik calismalari icin fotograf makineleri agrandizor ve baski sarf malzemeleri temin etmesi jenerator temin ederek elektrik olmayan koylerde dahi saydam gosterimi gerceklestirmesi yer alir Ayrica Cokek koyunde koylulerin urunlerini degerlendirebilmesi icin onlari kooperatifcilik calismalarina yoneltmistir Calismalari halkina gonullu olarak hizmet eden yaratici insanlari odullendirmek uzere 1963 yilinda ABD de duzenlen bir yarismada The Lane Bryant Uluslararasi Insanlik Hizmetinde Gonullu Takdirnamesi ile odullendirildi Kutuphaneye Amerikan Baris Gonulluleri tarafindan 1963 yilinda bir cip 1967 yilinda ise Urgup e geziye gelen ABD buyukelcisi tarafindan bir pikap hediye edildi Calismalari ile bir bolgesel kalkinma onderi haline gelen Guzelgoz kutuphane mudurlugu disinda bircok kurumda daha gorev aldi Asli gorevi olan kutuphane mudurlugunu ihmal ettigi diger gorevlerinde sahsi cikar sagladigi sikayetleri uzerine bir sorusturma gecirdi ve emekliye ayrilmasi istendi 1972 yilinda duzenlenen bir jubile ile 28 yil surdurdugu kutuphanecilikten ayrildi Emekli olduktan sonra yasamini Urgup te surduren Guzelgoz ilerleyen yasina bagli solunum yetmezligi nedeniyle 18 Subat 2005 tarihinde oldu Guzelgoz un hayati Fakir Baykurt un Esekli Kutuphaneci adli romanina konu oldu Roman Baykurt un olumunden sonra 2000 yilinda basildi Calismalari daha sonra yazar Aydin Ileri ile gazeteci Tayfun Talipoglu nun ortak calismasi olan Esekle Gelen Aydinlik 2006 adli kitaba konu oldu 2012 yilinda Istanbul Maltepe ilcesinde Maltepe Universitesi yerleskesinin yer aldigi Marmara Egitim Koyu ne bir heykeli ve 2017 yilinda Istanbul un Kartal ilcesi meydanina Niyazi Dedeoglu tarafindan yapilan heykeli dikilmistir Esekli Kutuphaneci nin koylere seyyar kutuphane ulastirma cabasi 2000 li yillarda bisikletli kutuphaneci olarak halk kutuphanelerini tanitma gibi faaliyetlere esin kaynagi olmustur Konuyla ilgili yayinlarAhmet Serif Izgoren 2010 Supermen Turk Olsaydi Pelerinini Annesi Baglardi Elma Yayinevi Baykurt F 2007 Esekli Kutuphaneci Literatur Yayincilik Yasar M 1991 Otuz Bes Koy 18 777 Kitap Okudu Mustafa Guzelgoz ve Esekli Kutuphane Turk Kutuphaneciler Dernegi Istanbul Guney E 1991 Mustafa Guzelgoz Mustafa Guzelgoz ve Esekli Kutuphane Turk Kutuphaneciler Dernegi Istanbul Ulus Gazetesi 1963 Gezici Kitaplik Okuyan Koylu Mustafa Guzelgoz ve Esekli Kutuphane Turk Kutuphaneciler Dernegi IstanbulDis baglantilarBamteli Programi Insan Manzaralari Mustafa Guzelgoz Roportaji Tayfun Talipoglu Bolum 1 3 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bamteli Programi Insan Manzaralari Mustafa Guzelgoz Roportaji Tayfun Talipoglu Bolum 2 Bamteli Programi Insan Manzaralari Mustafa Guzelgoz Roportaji Tayfun Talipoglu Bolum 3Kaynakca Bagci Ali Osman Nevsehir Il Kultur ve Turizm Mudurlugu web siesi 21 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Aralik 2020 Esekli Kutuphaneci Mustafa Guzelgoz takdirle aniliyor Anadolu Ajansi 28 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Subat 2021 a b c A Ileri T Talipoglu Esekle Gelen Aydinlik Anfora Yayincilik 2007 Yeni Asya gazetesi 24 Aralik 2014 30 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Aralik 2020 Hizlan Dogan Dogan Hizlan Esekli Kutuphaneci ye devlet ilgisi Hurriyet gazetesi 30 Ocak 2001 30 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Aralik 2020 Keseroglu Hasan Bilgi ve Belge Yonetimi Alaninda Yayinlar Bilgi ve Belge Arastirmalari Sayi 1 Yil 2008 30 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Aralik 2020 Ileri Aydin Okumaajansi com 19 Ekim 2018 23 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Aralik 2020 Turkmen Cinar Kartal da Niyazi Dedeoglu imzasi Gorunum Gazetesi 7 Haziran 2017 30 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Aralik 2020 Yucel Hakan Turk Kutuphaneciligi Cilt 33 Sayi 2 Yil 2019 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Aralik 2020