Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede genom derlemeleri (taslaklar ve NCBI'da yayınlanmamış ancak tamamlanmış bir genom) konusunun eksik olduğu düşünülmektedir. () |
Naegleria fowleri, Naegleria cinsine bağlı bir protist türüdür. Halk arasında "beyin yiyen amip" olarak bilinen Naegleria fowleri, şekil değiştiren bir amipoflagellat .Patojenik olabilen, serbest yaşayan, bakteri yiyen bir mikroorganizmadır ve naegleriasis veya primer amipli meningoensefalit (PAM) adı verilen son derece nadir, ani, şiddetli ve genellikle ölümcül bir beyin enfeksiyonuna neden olur. Bu mikroorganizma tipik olarak göletler, göller,nehirler, kaplıcalar, endüstriyel veya enerji santrallerinden gelen sıcak su deşarjı,jeotermal kuyu suyu, kötü bakımlı veya minimum klorlu (0,5 mg/m3 altında) yüzme havuzları, su ısıtıcıları, toprak ve musluk suyuna bağlı borular gibi ılık tatlı su kaynaklarında bulunur. ya da geçici kamçılı evrede görülebilir.
| Naegleria fowleri | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||
| Değerlendirilmedi (IUCN 3.1) | |||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||
| Naegleria fowleri , 1970 | |||||||||||||
Etimoloji
Organizmaya, Avustralyalı bir patolog olan ve primer amipli meningoensefalit vaka raporlarının orijinal serisinin ilk yazarı olan 'ın adı verilmiştir.
Yaşam döngüsü
Naegleria fowleri termofilik, serbest yaşayan bir amiptir. Sıcak ve ılık tatlı su havuzlarında, göllerde ve nehirlerde ve kaplıcaların çok ılık sularında bulunur. Su sıcaklığı yükseldikçe sayıları da artar. Amip, 1960'larda Avustralya'da tanımlanmıştır ancak Amerika Birleşik Devletleri'nde evrimleşmiş gibi görünmektedir.N. fowleri kist, trofozoit (ameboid) ve biflagellat olmak üzere üç şekilde görülür. Sadece trofozoit evresinin bulunduğu katı insan dokusunda kist oluşturmaz, ancak kamçılı formu beyin-omurilik sıvısında bulunmuştur.
Kist aşaması
Trofozoitler, ortamın geçici olarak sert olduğu zamanlarda hayatta kalmak için kist formuna dönüşür. Kist, tek bir çekirdeği çevreleyen, yaklaşık 7-15 µm çapında, küresel, tek katmanlı, pürüzsüz bir duvardır.
Kist, amip için olumsuz koşullara direnen, esnek ve yaşamı koruyan bir kapsüldür. Kist oluşumuna neden olan faktörler arasında yiyecek eksikliği, aşırı kalabalık, kuruma, atık ürünlerin birikmesi ve soğuk ortam yer alır. Koşullar iyileştiğinde, amip kistin ortasında görülen gözenek veya yoluyla kaçabilir. N. fowleri'nin 10 °C'nin altındaki sıcaklıklarda kistleştiği tespit edilmiştir.
Trofozoit aşaması
Trofozoit, organizmanın aktif olarak beslenebildiği ve bölünebildiği, insanlar için enfektif aşamadır. Trofozoit, tutunur ve burada olfaktör hücresi aksonunu takip ederek (burun boşluğunda) beyne ulaşır. Protozoan organizmanın 25 °C civarında dönüşen ve 42 °C civarında en iyi şekilde büyüyen bu üreme aşaması, ikili fisyon yoluyla çoğalır.
Trofozoitler bir çekirdek ve onu çevreleyen esnek bir zar ile karakterize edilir. Pseudopodia ile hareket ederler, yani vücutlarının hücre zarının bazı kısımlarını (pseudopodlar) uzatırlar ve daha sonra hareketi zorlamak için bunları protoplazma ile doldururlar. Psödopodlar hücre boyunca farklı noktalarda oluşur ve böylece trofozoitin yön değiştirmesine izin verir. Serbest yaşam durumlarında trofozoitler bakterilerle beslenir. Dokularda, kırmızı kan hücrelerini fagosite ettikleri (avı içine alıp sindirerek tükettikleri) ve sitolitik maddeler salgılayarak ya da sitolitik membran proteinlerini kullanarak hücreden hücreye temas yoluyla dokuyu tahrip ettikleri görülmektedir.
Kamçılı
Kamçılıyken armut şeklindedir ve iki kamçılıdır. Bu aşama yüzme veya dalış sırasında burun boşluğuna solunabilir. Bu iki kamçılı form, trofozoitler damıtılmış suya yerleştirme gibi iyonik konsantrasyonda bir değişikliğe maruz kaldığında ortaya çıkar. Kamçılı form insan dokusunda bulunmaz, ancak beyin-omurilik sıvısında bulunabilir. Burun boşluğuna girdikten sonra kamçılı form trofozoite dönüşür. Kamçılı formun trofozoite dönüşümü birkaç saat içinde gerçekleşir.
Ekoloji
Naegleria fowleri toprak ve suda yaşayan . N. fowleri kurumaya ve aside karşı duyarlıdır. Deniz suyunda hayatta kalamaz. Bu amip en iyi orta derecede yüksek sıcaklıklarda büyüyebilir ve bu da yaz aylarındaki enfeksiyonları daha olası hale getirir. N. fowleri fakültatif bir termofildir ve 46 °C'ye kadar sıcaklıklarda büyüyebilir. Yeterli bakteriyel besin kaynağına sahip ılık, tatlı su amipler için bir yaşam alanı sağlar. İnsan yapımı su kütleleri, bozulmuş doğal habitatlar veya topraklı ve klorsuz / filtrelenmemiş su bulunan alanlar, birçok amip enfeksiyonunun meydana geldiği yerlerdir.
N. fowleri'nin kargaşa dönemlerinde geliştiği görülmektedir; flagellat-boş hipotezi Naegleria'nın başarısının normal, termosensitif protozoal faunanın tükenmiş popülasyonundan kaynaklanan rekabetin azalmasına bağlı olabileceğini açıklamaktadır. Başka bir deyişle, N. fowleri, besin kaynağını tüketen diğer yırtıcıların yokluğunda büyür. Bu hipotez, termal kirlilik gibi insan kaynaklı rahatsızlıkların, kaynak rakiplerini ortadan kaldırarak N. fowleri bolluğunu artırdığını öne sürmektedir. Ameoboflagellatlar, dağılma için evrimleşmiş hareketli bir kamçılı evreye sahiptir ve bu da bir ortam rakip organizmalardan temizlendiğinde avantajlıdır.
Patojenite
N. fowleri, naegleriasis (primer amipli meningoensefalit, amipli ensefalit/menenjit veya sadece Naegleria enfeksiyonu olarak da bilinir) adı verilen ve genellikle ölümcül olabilen bir beyin enfeksiyonuna neden olabilir. Enfeksiyonlar çoğunlukla N. fowleri içeren suyun burun yoluyla solunması ve ardından burun ve koku alma sinir dokusuna girerek beyne gitmesiyle ortaya çıkar.N. fowleri kontamine suyun yutulmasıyla enfeksiyona neden olmaz. Enfeksiyonlar tipik olarak sıcak iklim tatlı sularında yüzdükten sonra ortaya çıkar, ancak Minnesota, ABD gibi daha soğuk iklimlerde de vakalar görülmüştür. Nadir vakalarda enfeksiyon, burun çaydanlığı gibi bir burun çalkalama cihazındaki kontamine su ile burun veya sinüs çalkalamadan kaynaklanmıştır.
N. fowleri normalde bakterileri yer, ancak insan enfeksiyonları sırasında trofozoitler astrositleri ve nöronları tüketir. N. fowleri'nin kribriform plakadan geçmeyi tercih etmesinin nedeni bilinmemektedir, ancak nörotransmitter asetilkolinin bir uyarıcı olarak hareket ettiği öne sürülmüştür, çünkü hayvan 'in yapısal bir homologunun Naegleria ve Acanthamoeba'da mevcut olduğu gösterilmiştir.
N. fowleri flagellatlarına burundan maruz kalındıktan sonra semptomların ortaya çıkması bir ile dokuz gün (ortalama beş) sürer. Belirtiler arasında baş ağrısı, ateş, bulantı, kusma, iştah kaybı, zihinsel durum değişikliği, koma, göz kapağı düşüklüğü, bulanık görme ve tat alma duyusunun kaybı yer alabilir. Daha sonraki belirtiler arasında boyun tutulması, konfüzyon, dikkat eksikliği, denge kaybı, nöbetler ve halüsinasyonlar yer alabilir. Belirtiler ortaya çıkmaya başladıktan sonra ölüm genellikle iki hafta içinde gerçekleşir. N. fowleri ile enfekte olmuş bir kişi enfeksiyonu başka bir kişiye yayamaz. 2009'dan 2017'ye kadar Amerika Birleşik Devletleri'nde 34 enfeksiyon rapor edilmiştir.
Nadiren gözlemlense de Naegleria fowleri enfeksiyonu hayvanlarda görülebilir. Deneysel olarak fareler, kobaylar ve koyunlar enfekte olmuştur ve Güney Amerika tapirleri ve sığırların naegleriasise yakalandığı rapor edilmiştir. Hayvan enfeksiyonu muhtemelen oldukça göz ardı edilmektedir.
Tedavi
Temel antimikrobiyal tedavi, hücre zarı sterollerine bağlanarak patojeni inhibe eden ve böylece hücre zarının bozulmasına ve patojenin ölümüne yol açan antifungal ilaç 'den oluşur; ancak bu tedaviyle bile ölüm oranı %95'ten fazladır. Günümüzde yeni tedaviler aranmaktadır. Hücre hayatta kalma sinyal yolu PI3K/Akt/mTOR'u bozarak patojeni inhibe eden antiparazitik bir ilaç olan , karışık sonuçlarla birkaç vakada kullanılmıştır.
Etkili tedavi için kilit faktör tanı hızıdır. Naegleriasis nadir görülen bir durumdur ve genellikle olası bir tanı olarak düşünülmez; bu nedenle, klinik laboratuvarın mikroorganizmayı tanımlaması, amip etiyolojisinin ilk kez düşünüldüğü an olabilir. Hızlı tanımlama, tanı ve tedavide gecikmelerin önlenmesine yardımcı olabilir. Amip kültürleri ve N. fowleri için gerçek zamanlı PCR çalışmaları naegleriasis için tanı koydurucudur, ancak çoğu kurumda hazır bulunmazlar ve bir referans laboratuvarında gerçekleştirilmeleri gerekir. Naegleriasisin 1 ile 7 gün arasında değişen değişken bir inkübasyon süresi olduğundan, hastanın başvuru zamanı da mikroorganizmanın tanımlanmasını etkileyebilir. Naegleriasisin klinik belirtileri ateş, ense sertliği ve şiddetli baş ağrısı gibi bakteriyel ve viral menenjitlere benzer. Semptomlar uzun süreli bulantı, kusma ve hatta nöbetlere kadar ilerleyebilir. Hastalık 7-10 gün gibi kısa bir sürede ölüme yol açabilen akut hemorajik ilerleyebilir. Tedavide değişken bir gecikme, semptomların ortaya çıkması; sağlık kuruluşuna tedavi için varış; tanı çalışması (muhtemelen bakteriyel menenjitin ilk tanısı) ve son olarak tanıdan, önerilen tedavinin başlatılmasına kadar geçen süre dahil olmak üzere bakımın birçok aşamasındaki zaman aralıklarına ikincil olabilir. Naegleriasisin başarılı tedavisi nadir görülen bir durumdur ve ancak doğru tanı konulduktan sonra denenebilir; bu da mikroorganizmanın tıbbi teknoloji uzmanları ve patologlar tarafından hızlı bir şekilde tanınmasına bağlıdır. Tıbbi teknologların zamanında BOS değerlendirmesi yapmaları, naegleriasis tanısını araştırmaları ve özellikle yaz aylarında menenjit ortamında amip aramaları kritik önem taşımaktadır.
Ayrıca bakınız
- Entamoeba histolytica - amoebiasis veya amipli dizanteriye neden olan bir amip
- Nekrotizan fasiit - belirli bakteri türlerinin neden olduğu "et yiyen hastalığı"
- Toxoplasma gondii - toksoplazmoz hastalığına neden olan ve kedi tarafından taşınan protozoon
Dış bağlantılar
- Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinden Naegleria bilgi sitesi 11 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
![image]()
Wikimedia Commons'ta Naegleria fowleri ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.![image]()
Vikitür'de Naegleria fowleri ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
- ^ "ITIS". 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
- ^ Schuster, Frederick L., and Govinda S. Visvesvara. "Free-living Amoebae as Opportunistic and Non-opportunistic Pathogens of Humans and Animals." International Journal for Parasitology 34.9 (2004): 1001–1027. Web.
- ^ "Texas residents warned of tap water tainted with brain-eating microbe". The Guardian. Associated Press. 26 Eylül 2020. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
- ^ Maclean, RebeccaC.; Richardson, DennisJ.; LePardo, Robin; Marciano-Cabral, Francine (2004). "The identification of Naegleria fowleri from water and soil samples by nested PCR". Parasitology Research. 93 (3). ss. 211-217. doi:10.1007/s00436-004-1104-x. ISSN 0932-0113. (PMID) 15138806. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2022.
- ^ Wellings FM, Amuso PT, Chang SL, Lewis AL (1977). "Isolation and identification of pathogenic Naegleria from Florida lakes". Appl Environ Microbiol. 34 (6). ss. 661-7. doi:10.1128/AEM.34.6.661-667.1977. (PMC) 242727 $2. (PMID) 596870.
- ^ Sheehan, Kathy B.; Fagg, Jennifer A.; Ferris, Michael J.; Henson, Joan M. (2003). "PCR Detection and Analysis of the Free-Living Amoeba Naegleria in Hot Springs in Yellowstone and Grand Teton National Parks". Applied and Environmental Microbiology. 69 (10). ss. 5914-5918. doi:10.1128/AEM.69.10.5914-5918.2003. ISSN 0099-2240. (PMC) 201221 $2. (PMID) 14532044.
- ^ Sykora JL, Keleti G, Martinez AJ (1983). "Occurrence and pathogenicity of Naegleria fowleri in artificially heated waters". Appl Environ Microbiol. 45 (3). ss. 974-9. doi:10.1128/AEM.45.3.974-979.1983. (PMC) 242399 $2. (PMID) 6847189.
- ^ Marciano-Cabral, Francine; MacLean, Rebecca; Mensah, Alex; LaPat-Polasko, Laurie (2003). "Identification of Naegleria fowleri in Domestic Water Sources by Nested PCR". Applied and Environmental Microbiology. 69 (10). ss. 5864-5869. doi:10.1128/AEM.69.10.5864-5869.2003. ISSN 0099-2240. (PMC) 201236 $2. (PMID) 14532037.
- ^ Yoder, J. S.; Eddy, B. A.; Visvesvara, G. S.; Capewell, L.; Beach, M. J. (2009). "The epidemiology of primary amoebic meningoencephalitis in the USA, 1962–2008". Epidemiology and Infection. 138 (7). ss. 968-975. doi:10.1017/S0950268809991014. ISSN 0950-2688. (PMID) 19845995. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2022.
- ^ Yoder, J. S.; Straif-Bourgeois, S.; Roy, S. L.; Moore, T. A.; Visvesvara, G. S.; Ratard, R. C.; Hill, V. R.; Wilson, J. D.; Linscott, A. J.; Crager, R.; Kozak, N. A.; Sriram, R.; Narayanan, J.; Mull, B.; Kahler, A. M.; Schneeberger, C.; da Silva, A. J.; Poudel, M.; Baumgarten, K. L.; Xiao, L.; Beach, M. J. (2012). "Primary Amebic Meningoencephalitis Deaths Associated With Sinus Irrigation Using Contaminated Tap Water". Clinical Infectious Diseases. 55 (9). ss. e79-e85. doi:10.1093/cid/cis626. ISSN 1058-4838. (PMID) 22919000. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2022.
- ^ a b "Ritual Nasal Rinsing & Ablution | Naegleria fowleri | CDC". www.cdc.gov (İngilizce). 29 Eylül 2020. 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
- ^ "General Information: Naegleria fowleri" (İngilizce). Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2015.
- ^ Fowler, M.; Carter, R. F. (September 1965). "Acute pyogenic meningitis probably due to Acanthamoeba sp.: a preliminary report". British Medical Journal. 2 (5464). ss. 740-2. doi:10.1136/bmj.2.5464.734-a. (PMC) 1846173 $2. (PMID) 5825411.
- ^ "The discovery of amoebic meningitis in Northern Spencer Gulf towns". samhs.org. South Australian Medical Heritage Society Inc. 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2019.
- ^ Laseke I, Korte J, Lamendella R, Kaneshiro ES, Marciano-Cabral F, Oerther DB (January 2010). "Identification of Naegleria fowler in warm ground water aquifers". Journal of Environmental Quality. 39 (1). ss. 147-153. doi:10.2134/jeq2009.0062. (PMC) 6844256 $2. (PMID) 20048302.
- ^ "Brain-eating-amoeba". . 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Temmuz 2015.
- ^ a b Chang, S.L. (1978). "Resistance of pathogenic Naegleria to some common physical and chemical agents". Applied and Environmental Microbiology. 35 (2). ss. 368-375. doi:10.1128/AEM.35.2.368-375.1978. (PMC) 242840 $2. (PMID) 637538.
- ^ a b c d Marciano-Cabral, F (1988). "Biology of Naegleria spp". Microbiological Reviews. 52 (1). ss. 114-133. doi:10.1128/MMBR.52.1.114-133.1988. (PMC) 372708 $2. (PMID) 3280964.
- ^ "Naegleria fowleri – general information". cdc.gov (İngilizce). Centers for Disease Control and Prevention. 17 Temmuz 2018. 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Eylül 2018.
- ^ Baig, AM (Aug 2015). "Pathogenesis of amoebic encephalitis: Are the amoebae being credited to an 'inside job' done by the host immune response?". Acta Trop. Cilt 148. ss. 72-76. doi:10.1016/j.actatropica.2015.04.022. (PMID) 25930186. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2022.
- ^ "Primary Amebic Meningoencephalitis (PAM) - Naegleria fowleri | Parasites | CDC". www.cdc.gov (İngilizce). 24 Haziran 2019. 29 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
- ^ "Naegleria and Amebic Meningoencephalitis - Minnesota Dept. of Health". www.health.state.mn.us. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
- ^ Baig, AM (Aug 2016). "Primary Amoebic Meningoencephalitis: Neurochemotaxis and Neurotropic Preferences of Naegleria fowleri". ACS Chem Neurosci. 7 (8). ss. 1026-1029. doi:10.1021/acschemneuro.6b00197. (PMID) 27447543. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2022.
- ^ . Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 11 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Brain-Eating Amoeba (Naegleria Fowleri): FAQ, Symptoms, Treatment". WebMD (İngilizce). 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mart 2021.
- ^ . CDC.gov. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2020.
30 kişi rekreasyon suyundan, 3 kişi kontamine musluk suyu kullanarak burun irrigasyonu yaptıktan sonra ve 1 kişi de arka bahçedeki kaydırakta kullanılan kontamine musluk suyundan enfekte olmuştur.
- ^ "Naegleria Fowleri in Animals". Louisiana Dept of Health & Hospitals, 25 September 2013.
- ^ Subhash Chandra Parija (23 Kasım 2015). . Medscape. 13 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Asbill, Scott; Virga, Kris (2015). "Naegleria Fowleri: Pathogenesis, Diagnosis, and Treatment Options". Antimicrobial Agents and Chemotherapy. 59 (11). ss. 6677-6681. doi:10.1128/AAC.01293-15. (PMC) 4604384 $2. (PMID) 26259797.
- ^ Cetin, N; Blackall, D (April 2012). "Naegleria fowleri meningoencephalitis". Blood. 119 (16). s. 3658. doi:10.1182/blood-2011-06-353136. (PMID) 22645743. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2022.
- ^ Wessel, Lindzi (22 Temmuz 2016). "Scientists scour the globe for a drug to kill deadly brain-eating amoeba". STAT. 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Temmuz 2020.
- ^ Wessel, Linda (16 Eylül 2016). "A life-saving drug that treats a rare infection is almost impossible to find". Business Insider. 19 Eylül 2016 tarihinde kaynağından .
- ^ Pugh, J. Jeffrey; Levy, Rebecca A. (21 Eylül 2016). "Naegleria fowleri: Diagnosis, Pathophysiology of Brain Inflammation, and Antimicrobial Treatments". ACS Chemical Neuroscience. 7 (9). ss. 1178-1179. doi:10.1021/acschemneuro.6b00232. (PMID) 27525348.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede genom derlemeleri taslaklar ve NCBI da yayinlanmamis ancak tamamlanmis bir genom konusunun eksik oldugu dusunulmektedir Lutfen bu bilgileri ekleyerek maddeyi gelistirin Eksik oldugu dusunulen bilgileri maddenin tartisma sayfasinda bulabilirsiniz Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Naegleria fowleri Naegleria cinsine bagli bir protist turudur Halk arasinda beyin yiyen amip olarak bilinen Naegleria fowleri sekil degistiren bir amipoflagellat Patojenik olabilen serbest yasayan bakteri yiyen bir mikroorganizmadir ve naegleriasis veya primer amipli meningoensefalit PAM adi verilen son derece nadir ani siddetli ve genellikle olumcul bir beyin enfeksiyonuna neden olur Bu mikroorganizma tipik olarak goletler goller nehirler kaplicalar endustriyel veya enerji santrallerinden gelen sicak su desarji jeotermal kuyu suyu kotu bakimli veya minimum klorlu 0 5 mg m3 altinda yuzme havuzlari su isiticilari toprak ve musluk suyuna bagli borular gibi ilik tatli su kaynaklarinda bulunur ya da gecici kamcili evrede gorulebilir Naegleria fowleriNaegleria fowlerinin yasam dongusu asamalari kamcili Trofozoit ve kistKorunma durumuDegerlendirilmedi IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem ProtozoaSinif Takim Familya VahlkampfidaeCins NaegleriaTur N fowleriIkili adlandirmaNaegleria fowleri 1970EtimolojiOrganizmaya Avustralyali bir patolog olan ve primer amipli meningoensefalit vaka raporlarinin orijinal serisinin ilk yazari olan in adi verilmistir Yasam dongusuBiyotik fazlar kist trofozoit kamcili Naegleria fowleri termofilik serbest yasayan bir amiptir Sicak ve ilik tatli su havuzlarinda gollerde ve nehirlerde ve kaplicalarin cok ilik sularinda bulunur Su sicakligi yukseldikce sayilari da artar Amip 1960 larda Avustralya da tanimlanmistir ancak Amerika Birlesik Devletleri nde evrimlesmis gibi gorunmektedir N fowleri kist trofozoit ameboid ve biflagellat olmak uzere uc sekilde gorulur Sadece trofozoit evresinin bulundugu kati insan dokusunda kist olusturmaz ancak kamcili formu beyin omurilik sivisinda bulunmustur Kist asamasi Trofozoitler ortamin gecici olarak sert oldugu zamanlarda hayatta kalmak icin kist formuna donusur Kist tek bir cekirdegi cevreleyen yaklasik 7 15 µm capinda kuresel tek katmanli puruzsuz bir duvardir Kist amip icin olumsuz kosullara direnen esnek ve yasami koruyan bir kapsuldur Kist olusumuna neden olan faktorler arasinda yiyecek eksikligi asiri kalabalik kuruma atik urunlerin birikmesi ve soguk ortam yer alir Kosullar iyilestiginde amip kistin ortasinda gorulen gozenek veya yoluyla kacabilir N fowleri nin 10 C nin altindaki sicakliklarda kistlestigi tespit edilmistir Trofozoit asamasi Trofozoit organizmanin aktif olarak beslenebildigi ve bolunebildigi insanlar icin enfektif asamadir Trofozoit tutunur ve burada olfaktor hucresi aksonunu takip ederek burun boslugunda beyne ulasir Protozoan organizmanin 25 C civarinda donusen ve 42 C civarinda en iyi sekilde buyuyen bu ureme asamasi ikili fisyon yoluyla cogalir Trofozoitler bir cekirdek ve onu cevreleyen esnek bir zar ile karakterize edilir Pseudopodia ile hareket ederler yani vucutlarinin hucre zarinin bazi kisimlarini pseudopodlar uzatirlar ve daha sonra hareketi zorlamak icin bunlari protoplazma ile doldururlar Psodopodlar hucre boyunca farkli noktalarda olusur ve boylece trofozoitin yon degistirmesine izin verir Serbest yasam durumlarinda trofozoitler bakterilerle beslenir Dokularda kirmizi kan hucrelerini fagosite ettikleri avi icine alip sindirerek tukettikleri ve sitolitik maddeler salgilayarak ya da sitolitik membran proteinlerini kullanarak hucreden hucreye temas yoluyla dokuyu tahrip ettikleri gorulmektedir Kamcili Kamciliyken armut seklindedir ve iki kamcilidir Bu asama yuzme veya dalis sirasinda burun bosluguna solunabilir Bu iki kamcili form trofozoitler damitilmis suya yerlestirme gibi iyonik konsantrasyonda bir degisiklige maruz kaldiginda ortaya cikar Kamcili form insan dokusunda bulunmaz ancak beyin omurilik sivisinda bulunabilir Burun bosluguna girdikten sonra kamcili form trofozoite donusur Kamcili formun trofozoite donusumu birkac saat icinde gerceklesir Ekoloji Naegleria fowleri toprak ve suda yasayan N fowleri kurumaya ve aside karsi duyarlidir Deniz suyunda hayatta kalamaz Bu amip en iyi orta derecede yuksek sicakliklarda buyuyebilir ve bu da yaz aylarindaki enfeksiyonlari daha olasi hale getirir N fowleri fakultatif bir termofildir ve 46 C ye kadar sicakliklarda buyuyebilir Yeterli bakteriyel besin kaynagina sahip ilik tatli su amipler icin bir yasam alani saglar Insan yapimi su kutleleri bozulmus dogal habitatlar veya toprakli ve klorsuz filtrelenmemis su bulunan alanlar bircok amip enfeksiyonunun meydana geldigi yerlerdir N fowleri nin kargasa donemlerinde gelistigi gorulmektedir flagellat bos hipotezi Naegleria nin basarisinin normal termosensitif protozoal faunanin tukenmis populasyonundan kaynaklanan rekabetin azalmasina bagli olabilecegini aciklamaktadir Baska bir deyisle N fowleri besin kaynagini tuketen diger yirticilarin yoklugunda buyur Bu hipotez termal kirlilik gibi insan kaynakli rahatsizliklarin kaynak rakiplerini ortadan kaldirarak N fowleri bollugunu artirdigini one surmektedir Ameoboflagellatlar dagilma icin evrimlesmis hareketli bir kamcili evreye sahiptir ve bu da bir ortam rakip organizmalardan temizlendiginde avantajlidir PatojeniteBath Somerset teki Roma Hamamlari N fowleri varligi nedeniyle 1978 den bu yana yuzmeye kapali N fowleri naegleriasis primer amipli meningoensefalit amipli ensefalit menenjit veya sadece Naegleria enfeksiyonu olarak da bilinir adi verilen ve genellikle olumcul olabilen bir beyin enfeksiyonuna neden olabilir Enfeksiyonlar cogunlukla N fowleri iceren suyun burun yoluyla solunmasi ve ardindan burun ve koku alma sinir dokusuna girerek beyne gitmesiyle ortaya cikar N fowleri kontamine suyun yutulmasiyla enfeksiyona neden olmaz Enfeksiyonlar tipik olarak sicak iklim tatli sularinda yuzdukten sonra ortaya cikar ancak Minnesota ABD gibi daha soguk iklimlerde de vakalar gorulmustur Nadir vakalarda enfeksiyon burun caydanligi gibi bir burun calkalama cihazindaki kontamine su ile burun veya sinus calkalamadan kaynaklanmistir N fowleri normalde bakterileri yer ancak insan enfeksiyonlari sirasinda trofozoitler astrositleri ve noronlari tuketir N fowleri nin kribriform plakadan gecmeyi tercih etmesinin nedeni bilinmemektedir ancak norotransmitter asetilkolinin bir uyarici olarak hareket ettigi one surulmustur cunku hayvan in yapisal bir homologunun Naegleria ve Acanthamoeba da mevcut oldugu gosterilmistir N fowleri flagellatlarina burundan maruz kalindiktan sonra semptomlarin ortaya cikmasi bir ile dokuz gun ortalama bes surer Belirtiler arasinda bas agrisi ates bulanti kusma istah kaybi zihinsel durum degisikligi koma goz kapagi dusuklugu bulanik gorme ve tat alma duyusunun kaybi yer alabilir Daha sonraki belirtiler arasinda boyun tutulmasi konfuzyon dikkat eksikligi denge kaybi nobetler ve halusinasyonlar yer alabilir Belirtiler ortaya cikmaya basladiktan sonra olum genellikle iki hafta icinde gerceklesir N fowleri ile enfekte olmus bir kisi enfeksiyonu baska bir kisiye yayamaz 2009 dan 2017 ye kadar Amerika Birlesik Devletleri nde 34 enfeksiyon rapor edilmistir Nadiren gozlemlense de Naegleria fowleri enfeksiyonu hayvanlarda gorulebilir Deneysel olarak fareler kobaylar ve koyunlar enfekte olmustur ve Guney Amerika tapirleri ve sigirlarin naegleriasise yakalandigi rapor edilmistir Hayvan enfeksiyonu muhtemelen oldukca goz ardi edilmektedir TedaviTemel antimikrobiyal tedavi hucre zari sterollerine baglanarak patojeni inhibe eden ve boylece hucre zarinin bozulmasina ve patojenin olumune yol acan antifungal ilac den olusur ancak bu tedaviyle bile olum orani 95 ten fazladir Gunumuzde yeni tedaviler aranmaktadir Hucre hayatta kalma sinyal yolu PI3K Akt mTOR u bozarak patojeni inhibe eden antiparazitik bir ilac olan karisik sonuclarla birkac vakada kullanilmistir Etkili tedavi icin kilit faktor tani hizidir Naegleriasis nadir gorulen bir durumdur ve genellikle olasi bir tani olarak dusunulmez bu nedenle klinik laboratuvarin mikroorganizmayi tanimlamasi amip etiyolojisinin ilk kez dusunuldugu an olabilir Hizli tanimlama tani ve tedavide gecikmelerin onlenmesine yardimci olabilir Amip kulturleri ve N fowleri icin gercek zamanli PCR calismalari naegleriasis icin tani koydurucudur ancak cogu kurumda hazir bulunmazlar ve bir referans laboratuvarinda gerceklestirilmeleri gerekir Naegleriasisin 1 ile 7 gun arasinda degisen degisken bir inkubasyon suresi oldugundan hastanin basvuru zamani da mikroorganizmanin tanimlanmasini etkileyebilir Naegleriasisin klinik belirtileri ates ense sertligi ve siddetli bas agrisi gibi bakteriyel ve viral menenjitlere benzer Semptomlar uzun sureli bulanti kusma ve hatta nobetlere kadar ilerleyebilir Hastalik 7 10 gun gibi kisa bir surede olume yol acabilen akut hemorajik ilerleyebilir Tedavide degisken bir gecikme semptomlarin ortaya cikmasi saglik kurulusuna tedavi icin varis tani calismasi muhtemelen bakteriyel menenjitin ilk tanisi ve son olarak tanidan onerilen tedavinin baslatilmasina kadar gecen sure dahil olmak uzere bakimin bircok asamasindaki zaman araliklarina ikincil olabilir Naegleriasisin basarili tedavisi nadir gorulen bir durumdur ve ancak dogru tani konulduktan sonra denenebilir bu da mikroorganizmanin tibbi teknoloji uzmanlari ve patologlar tarafindan hizli bir sekilde taninmasina baglidir Tibbi teknologlarin zamaninda BOS degerlendirmesi yapmalari naegleriasis tanisini arastirmalari ve ozellikle yaz aylarinda menenjit ortaminda amip aramalari kritik onem tasimaktadir Ayrica bakinizEntamoeba histolytica amoebiasis veya amipli dizanteriye neden olan bir amip Nekrotizan fasiit belirli bakteri turlerinin neden oldugu et yiyen hastaligi Toxoplasma gondii toksoplazmoz hastaligina neden olan ve kedi tarafindan tasinan protozoonDis baglantilarHastalik Kontrol ve Onleme Merkezlerinden Naegleria bilgi sitesi 11 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Naegleria fowleri ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Naegleria fowleri ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kaynakca ITIS 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2023 Schuster Frederick L and Govinda S Visvesvara Free living Amoebae as Opportunistic and Non opportunistic Pathogens of Humans and Animals International Journal for Parasitology 34 9 2004 1001 1027 Web Texas residents warned of tap water tainted with brain eating microbe The Guardian Associated Press 26 Eylul 2020 27 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Eylul 2020 Maclean RebeccaC Richardson DennisJ LePardo Robin Marciano Cabral Francine 2004 The identification of Naegleria fowleri from water and soil samples by nested PCR Parasitology Research 93 3 ss 211 217 doi 10 1007 s00436 004 1104 x ISSN 0932 0113 PMID 15138806 28 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2022 Wellings FM Amuso PT Chang SL Lewis AL 1977 Isolation and identification of pathogenic Naegleria from Florida lakes Appl Environ Microbiol 34 6 ss 661 7 doi 10 1128 AEM 34 6 661 667 1977 PMC 242727 2 PMID 596870 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Sheehan Kathy B Fagg Jennifer A Ferris Michael J Henson Joan M 2003 PCR Detection and Analysis of the Free Living Amoeba Naegleria in Hot Springs in Yellowstone and Grand Teton National Parks Applied and Environmental Microbiology 69 10 ss 5914 5918 doi 10 1128 AEM 69 10 5914 5918 2003 ISSN 0099 2240 PMC 201221 2 PMID 14532044 Sykora JL Keleti G Martinez AJ 1983 Occurrence and pathogenicity of Naegleria fowleri in artificially heated waters Appl Environ Microbiol 45 3 ss 974 9 doi 10 1128 AEM 45 3 974 979 1983 PMC 242399 2 PMID 6847189 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Marciano Cabral Francine MacLean Rebecca Mensah Alex LaPat Polasko Laurie 2003 Identification of Naegleria fowleri in Domestic Water Sources by Nested PCR Applied and Environmental Microbiology 69 10 ss 5864 5869 doi 10 1128 AEM 69 10 5864 5869 2003 ISSN 0099 2240 PMC 201236 2 PMID 14532037 Yoder J S Eddy B A Visvesvara G S Capewell L Beach M J 2009 The epidemiology of primary amoebic meningoencephalitis in the USA 1962 2008 Epidemiology and Infection 138 7 ss 968 975 doi 10 1017 S0950268809991014 ISSN 0950 2688 PMID 19845995 28 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2022 Yoder J S Straif Bourgeois S Roy S L Moore T A Visvesvara G S Ratard R C Hill V R Wilson J D Linscott A J Crager R Kozak N A Sriram R Narayanan J Mull B Kahler A M Schneeberger C da Silva A J Poudel M Baumgarten K L Xiao L Beach M J 2012 Primary Amebic Meningoencephalitis Deaths Associated With Sinus Irrigation Using Contaminated Tap Water Clinical Infectious Diseases 55 9 ss e79 e85 doi 10 1093 cid cis626 ISSN 1058 4838 PMID 22919000 28 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2022 a b Ritual Nasal Rinsing amp Ablution Naegleria fowleri CDC www cdc gov Ingilizce 29 Eylul 2020 30 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2020 General Information Naegleria fowleri Ingilizce Centers for Disease Control and Prevention CDC 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2015 Fowler M Carter R F September 1965 Acute pyogenic meningitis probably due to Acanthamoeba sp a preliminary report British Medical Journal 2 5464 ss 740 2 doi 10 1136 bmj 2 5464 734 a PMC 1846173 2 PMID 5825411 The discovery of amoebic meningitis in Northern Spencer Gulf towns samhs org South Australian Medical Heritage Society Inc 22 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2019 Laseke I Korte J Lamendella R Kaneshiro ES Marciano Cabral F Oerther DB January 2010 Identification of Naegleria fowler in warm ground water aquifers Journal of Environmental Quality 39 1 ss 147 153 doi 10 2134 jeq2009 0062 PMC 6844256 2 PMID 20048302 Brain eating amoeba 21 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Temmuz 2015 a b Chang S L 1978 Resistance of pathogenic Naegleria to some common physical and chemical agents Applied and Environmental Microbiology 35 2 ss 368 375 doi 10 1128 AEM 35 2 368 375 1978 PMC 242840 2 PMID 637538 a b c d Marciano Cabral F 1988 Biology of Naegleria spp Microbiological Reviews 52 1 ss 114 133 doi 10 1128 MMBR 52 1 114 133 1988 PMC 372708 2 PMID 3280964 Naegleria fowleri general information cdc gov Ingilizce Centers for Disease Control and Prevention 17 Temmuz 2018 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Eylul 2018 Baig AM Aug 2015 Pathogenesis of amoebic encephalitis Are the amoebae being credited to an inside job done by the host immune response Acta Trop Cilt 148 ss 72 76 doi 10 1016 j actatropica 2015 04 022 PMID 25930186 28 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2022 Primary Amebic Meningoencephalitis PAM Naegleria fowleri Parasites CDC www cdc gov Ingilizce 24 Haziran 2019 29 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2020 Naegleria and Amebic Meningoencephalitis Minnesota Dept of Health www health state mn us 28 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2020 Baig AM Aug 2016 Primary Amoebic Meningoencephalitis Neurochemotaxis and Neurotropic Preferences of Naegleria fowleri ACS Chem Neurosci 7 8 ss 1026 1029 doi 10 1021 acschemneuro 6b00197 PMID 27447543 28 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2022 Centers for Disease Control and Prevention CDC 11 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Brain Eating Amoeba Naegleria Fowleri FAQ Symptoms Treatment WebMD Ingilizce 28 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mart 2021 CDC gov Centers for Disease Control and Prevention CDC 13 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Mayis 2020 30 kisi rekreasyon suyundan 3 kisi kontamine musluk suyu kullanarak burun irrigasyonu yaptiktan sonra ve 1 kisi de arka bahcedeki kaydirakta kullanilan kontamine musluk suyundan enfekte olmustur Naegleria Fowleri in Animals Louisiana Dept of Health amp Hospitals 25 September 2013 Subhash Chandra Parija 23 Kasim 2015 Medscape 13 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Asbill Scott Virga Kris 2015 Naegleria Fowleri Pathogenesis Diagnosis and Treatment Options Antimicrobial Agents and Chemotherapy 59 11 ss 6677 6681 doi 10 1128 AAC 01293 15 PMC 4604384 2 PMID 26259797 Cetin N Blackall D April 2012 Naegleria fowleri meningoencephalitis Blood 119 16 s 3658 doi 10 1182 blood 2011 06 353136 PMID 22645743 28 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2022 Wessel Lindzi 22 Temmuz 2016 Scientists scour the globe for a drug to kill deadly brain eating amoeba STAT 6 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Temmuz 2020 Wessel Linda 16 Eylul 2016 A life saving drug that treats a rare infection is almost impossible to find Business Insider 19 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Pugh J Jeffrey Levy Rebecca A 21 Eylul 2016 Naegleria fowleri Diagnosis Pathophysiology of Brain Inflammation and Antimicrobial Treatments ACS Chemical Neuroscience 7 9 ss 1178 1179 doi 10 1021 acschemneuro 6b00232 PMID 27525348