Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mısır Seferi, 1798-1801 yılları arasında Fransa'nın Mısır ve doğu ticaret yolları üzerinde üstünlük elde etme amacıyla sürdürdüğü askeri sefer; 1798-1802 Osmanlı-Fransız Savaşı ve İkinci Koalisyon Savaşı'nda evre.
| Fransa'nın Mısır Seferi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1798-1802 Osmanlı-Fransız Savaşı | |||||||
 Piramitler Muharebesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı İmparatorluğu Britanya İmparatorluğu |  Fransa Cumhuriyeti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Cezzar Ahmet Paşa III.Selim Horatio Nelson | Napolyon Bonapart (ölü)  | ||||||
| Güçler | |||||||
|
60,000 | 40,000'in üzerinde | ||||||
Bağlam
Mısır Seferi, dönemin Fransa hükûmetinin girişimiyle gündeme gelmiştir. Sefer, bu dönemde Fransa ve Büyük Britanya arasındaki mücadele bağlamı çerçevesinde değerlendirilebilir. 1796-1797 arasında İtalya'da Fransa lehine başarılı bir askeri sefer yürütmüş olan General Napolyon Bonapart, 1797'de Fransa'ya dönmüştü. Şubat 1798'de dönemin Fransa hükûmeti, Büyük Britanya'nın Fransa tarafından işgal edilmesi yönündeki planını General Bonapart'a iletti. Bonapart, yaptığı stratejik değerlendirmeler sonrasında bu planın gerçekçi olmadığı sonucuna vardı ve dışişleri bakanı Charles Maurice de Talleyrand-Périgord'un da önerisiyle, hükûmete Mısır'ın işgalini önerdi. Bu şekilde, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir vilayeti olan Mısır'ın ele geçirilmesiyle Büyük Britanya'nın Mısır ve doğu ticaret yolları üzerindeki etkisinin ortadan kaldırılması ve Uzak Doğu erişiminin engellenmesi amaçlanıyordu. Ayrıca seferin Fransa'nın Akdeniz ticaretinin Büyük Britanya rekabeti karşısında güvenceye alınmasına da hizmet etmesi amaçlanmıştı. Mevcut yönetim, bir bakıma İtalya Seferi sonrasında kamuoyunca çok takdir edilen Napolyon Bonapart'ı Fransa'dan uzaklaştırmak için öneriye ilgi göstermişti.
Seferin başlangıcı ve Nil Muharebesi
Fransız donanması Güney Fransa'nın Toulon limanından 19 Mayıs 1798 tarihinde ayrıldı. Seferi haber alan Büyük Britanya hükûmeti, Akdeniz'de devriye gezen Britanya donanmasına Fransa donanmasının durdurulması emrini verdi. Amiral Horatio Nelson komutasındaki Britanya donanması, Fransız donanmasının 9 Haziran tarihinde Malta adasını istila etmesine engel olamadı. 1 Temmuz'da Fransız birlikleri İskenderiye limanında Mısır topraklarına ayak bastı.
Napolyon Bonapart komutasındaki 12 bin kişilik Fransa ordusu, Piramitler Muharebesi'nde 30 bin kişilik Osmanlı ordusunu yenilgiye uğrattı. Türk ordusunun yalnızca 3500 kişilik düzenli yeniçeri birliği vardı; geri kalan birlikler eyalet askerleri ve Arap aşiretlerinden toplanmıştı. Modern Fransız ordusu karşısında yeniçeri sistemi ancak bir saat dayanabildi. Daha uzun menzilli olan ve daha isabetli atış yapabilen Fransız topçuları karşısında Osmanlı topçuları etkili olamadı. Fransız topçu bataryaları, Memluk geleneğini izleyen süvari birliklerini dağıttı, Osmanlı piyade kuvvetleri de benzer nedenlerle başarılı olamadı. Bonapart, askerlerini yüzleri dışa dönük olarak kare düzeninde dizmiş, karenin iç boşluğuna topçu bataryalarını yerleştirmişti. Böylece topçu bataryaları her yönde atış yapabilecek ama piyadenin yüksek atış gücüyle güvende olacak şekilde yerleştirilmişti. Sonuçta Osmanlı ordusu 7 bin kayıp verdi ve tamamen dağıldı.
Nelson komutasındaki Britanya donanması 1 Ağustos 1798 tarihinde koyunda demirlemiş olan Fransız donanmasına saldırdı; bu şekilde başlayan Nil Muharebesi’nde Britanya donanması parlak bir zafer kazandı. Nil Savaşı, Abukir Deniz Muharebesi olarak da adlandırılmaktadır. Muharebe sonrasında, 2 Eylül 1798 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu Fransa'ya savaş ilan etti.
Bonapart, Nil Savaşı'nın ardından Kahire'ye ilerledi. Kahire'yle birlikte tüm Mısır'a hakim olan Fransa, Osmanlı sarayı ile sürtüşme içinde olan Memluk beylerini tasfiye etmek, sulama projeleri, okul ve hastane inşasına girişmek gibi düzenlemelere başladı. Yanında götürdüğü bir bilim heyeti de derhal arkeolojik kazılara ve bilimsel araştırmalara girişti. Aynı zamanda Akdeniz'le Kızıl Deniz'i birbirine bağlayacak bir suyolu kazılması konusunda fizibilite çalışmaları başlatıldı.
Ancak söz konusu inşa işlerinde kullanılmak üzere birçok antik kalıntının taşları söküldü. Bu yıkım sırasında bir rastlantı olarak bulunan Rosetta Taşı, Antik Mısır Hiyerogliflerinin çözülmesini sağlayacak olan temel belgedir.
Akka Kuşatması ve Abukir Muharebesi
Bu noktada savaş bir açmaza dönüşmüştü. Fransa Cumhuriyeti Mısır'ı ele geçirmişti, fakat donanmanın yok olması nedeniyle Mısır ve Fransa arasındaki bağlantı kurulamıyordu. Bu yüzden Bonapart komutasındaki ordu savaşın devam etmesi için gereken lojistik ve askeri desteği de alamıyordu. Britanya donanması da denizlere hakim olmasına rağmen donanmalarının Mısır önünde konuşlanmış olmasından dolayı Fransız ordusunu Mısırdan çıkartacak kara ordusunu Britanya'dan getiremiyorlardı. Bu açmazın farkında olan Bonapart Mısır'a kara yönünden gelebilecek tehditleri engellemek için Suriye'ye doğru harekete geçti. Ordularını Filistin yönünde yürüyüşe kaldırarak Osmanlı İmparatorluğu üzerine yürümeye başladı. Osmanlı eyalet ordusu 18 Mart 1799 tarihinde küçük bir liman kenti olan Akka önlerine toplanmıştı. Akka kalesinde konuşlanan Cezzar Ahmet Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri 1200 kadar yeniçeri, 2.500 bin süvari ve 20 bin düzensiz Arap savaşçısını içeriyordu. 25.000 kişilik Osmanlı ordusu 12.000 kişilik Fransız ordusu karşısında üste üste mağlubiyet aldı. Fakat bir hafta sonra III.Selim'in modern tarzda eğitilmiş ve Britanya tarafından silahlandırılmış yeni Nizam-ı Cedit ordusu 8 bin 500 kişi mevcudiyeti ile Akka önlerine geldi. Bundan sonra gece gündüz sürdürülen topçu ateşi ve art arda girişilen taarruzlar Akka savunmasında bir gedik açamadı. Bonapart, 21 Mayıs tarihinde kuşatmayı kaldırıp Kahire’ye çekildi. Mısır'daki ılımlı işgal tutumu, Fransız ordularının Filistin yönünde ilerlemeleriyle bozulmuştur. Akka’dan çekilirken savaş esirlerinin öldürülmesi, yerli halk üzerindeki mali yükümlülüklerin arttırılması, bir süre sonra isyanlara yol açacaktır.
Bonapart, Akka yenilgisini takiben Kahire'ye döndükten kısa bir süre sonra 1 Ağustos 1799 tarihinde Abukir Muharebesi'nde Osmanlı ordusunu yenilgiye uğrattı. Bu olaydan kısa bir süre sonra Fransa'daki siyasi bunalımı haber aldı ve 3 bin Fransız askerini Mısır’da bırakarak Fransa'ya döndü. 23 Ağustos 1799'da Fransa'ya ulaştı ve 9 Kasım tarihinde bir hükûmet darbesiyle "Konsül" unvanı alarak başa geçti.
Napolyon sonrasında Mısır Seferi
Bonapart'ın dönüşünden sonra Mısır'da konuşlanmış olan Fransa kuvvetlerinin komutası General Jean-Baptiste Kléber'e geçti. Kléber Osmanlı İmparatorluğu ile 24 Ocak 1800 tarihinde El-Ariş Sözleşmesi'ni imzaladı, bu sözleşmenin hükümleri uyarınca Fransa kuvvetleri Mısır'dan çekilecekti. Ancak Osmanlı İmparatorluğu'nun müttefiki konumunda olan Britanya bu sözleşmeyi imzalamayı reddetti. Britanya desteğiyle Osmanlı ordusu Fransa kuvvetlerine saldırdı. 20 Mart 1800 tarihinde Osmanlı ve Fransa orduları arasında yapılan Heliopolis muharebesini Fransa kazandı. Kléber komutasındaki ordu Kahire'ye döndü. Ancak ordunun tutumu Mısır halkının tepkisini çekmeye başlamıştı. Kléber'in 14 Haziran 1800'de Suriyeli bir öğrenci tarafından öldürülmesinden sonra Mısır kuvvetlerinin komutası General 'ya geçti. Menou komutasındaki Fransa ordusu 21 Mart 1801'de Abukir'de yapılan muharebede Britanya kuvvetleri karşısında yenik düştü. 27 Haziran 1801 tarihinde Fransa birliklerinin Mısır'dan geri çekilmesini düzenleyen bir sözleşme imzalandı. 9 Ekim 1801'de imzalanan Paris Barış Senedi ile iki devlet arasındaki barışın şartlarını ortaya koyuyordu. Osmanlı İmparatorluğu ve Fransa arasındaki nihai barış antlaşması niteliğindeki Paris Antlaşması 25 Haziran 1802'de imzalandı.
Değerlendirme
Mısır Seferi'nde Fransa Mısır'ı ele geçirmiş, ancak onu elde tutmayı başaramamıştır. Mısır Seferi her ne kadar Fransa açısından başarısızlıkla sonuçlanan bir sefer de olsa, çok daha ciddi bir sonuca işaret etmektedir. Büyük Britanya'nın denizlerdeki hakimiyeti, Fransa'yı Kıta Avrupası'nda kalmak durumunda bırakmıştır. Fransa'nın denizaşırı seferlere girişmek konusunda yeterli olamayan bir donanmaya sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Fransa'nın Kuzey Amerika'daki Louisiana kolonisini 1803 yılında Amerika Birleşik Devletleri'ne satması da bu dönemde Fransa'nın dış politikasının denizaşırı perspektiften vazgeçmesinin bir göstergesi olarak değerlendirilebilir.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Misir Seferi 1798 1801 yillari arasinda Fransa nin Misir ve dogu ticaret yollari uzerinde ustunluk elde etme amaciyla surdurdugu askeri sefer 1798 1802 Osmanli Fransiz Savasi ve Ikinci Koalisyon Savasi nda evre Fransa nin Misir Seferi1798 1802 Osmanli Fransiz SavasiPiramitler MuharebesiTarih1798 1801BolgeMisir FilistinSonucOsmanli Ingiliz zaferi Fransa nin geri cekilmesiyle Misir Osmanlilara birakildi TaraflarOsmanli Imparatorlugu Britanya ImparatorluguFransa CumhuriyetiKomutanlar ve liderlerCezzar Ahmet Pasa III Selim Horatio NelsonNapolyon Bonapart olu GuclerToplam 220 000 Misir da bulunan 80 000 Rodos ta bulunan 20 000 Suriye de bulunan 20 000 Dogu Ordusu 30 000 Misir in kusatilmasinda 60 000 60 00040 000 in uzerindeBaglamMisir Seferi donemin Fransa hukumetinin girisimiyle gundeme gelmistir Sefer bu donemde Fransa ve Buyuk Britanya arasindaki mucadele baglami cercevesinde degerlendirilebilir 1796 1797 arasinda Italya da Fransa lehine basarili bir askeri sefer yurutmus olan General Napolyon Bonapart 1797 de Fransa ya donmustu Subat 1798 de donemin Fransa hukumeti Buyuk Britanya nin Fransa tarafindan isgal edilmesi yonundeki planini General Bonapart a iletti Bonapart yaptigi stratejik degerlendirmeler sonrasinda bu planin gercekci olmadigi sonucuna vardi ve disisleri bakani Charles Maurice de Talleyrand Perigord un da onerisiyle hukumete Misir in isgalini onerdi Bu sekilde Osmanli Imparatorlugu nun bir vilayeti olan Misir in ele gecirilmesiyle Buyuk Britanya nin Misir ve dogu ticaret yollari uzerindeki etkisinin ortadan kaldirilmasi ve Uzak Dogu erisiminin engellenmesi amaclaniyordu Ayrica seferin Fransa nin Akdeniz ticaretinin Buyuk Britanya rekabeti karsisinda guvenceye alinmasina da hizmet etmesi amaclanmisti Mevcut yonetim bir bakima Italya Seferi sonrasinda kamuoyunca cok takdir edilen Napolyon Bonapart i Fransa dan uzaklastirmak icin oneriye ilgi gostermisti Seferin baslangici ve Nil MuharebesiFransiz donanmasi Guney Fransa nin Toulon limanindan 19 Mayis 1798 tarihinde ayrildi Seferi haber alan Buyuk Britanya hukumeti Akdeniz de devriye gezen Britanya donanmasina Fransa donanmasinin durdurulmasi emrini verdi Amiral Horatio Nelson komutasindaki Britanya donanmasi Fransiz donanmasinin 9 Haziran tarihinde Malta adasini istila etmesine engel olamadi 1 Temmuz da Fransiz birlikleri Iskenderiye limaninda Misir topraklarina ayak basti Piramitler Muharebesi ni resmeden tablo Napolyon Bonapart komutasindaki 12 bin kisilik Fransa ordusu Piramitler Muharebesi nde 30 bin kisilik Osmanli ordusunu yenilgiye ugratti Turk ordusunun yalnizca 3500 kisilik duzenli yeniceri birligi vardi geri kalan birlikler eyalet askerleri ve Arap asiretlerinden toplanmisti Modern Fransiz ordusu karsisinda yeniceri sistemi ancak bir saat dayanabildi Daha uzun menzilli olan ve daha isabetli atis yapabilen Fransiz topculari karsisinda Osmanli topculari etkili olamadi Fransiz topcu bataryalari Memluk gelenegini izleyen suvari birliklerini dagitti Osmanli piyade kuvvetleri de benzer nedenlerle basarili olamadi Bonapart askerlerini yuzleri disa donuk olarak kare duzeninde dizmis karenin ic bosluguna topcu bataryalarini yerlestirmisti Boylece topcu bataryalari her yonde atis yapabilecek ama piyadenin yuksek atis gucuyle guvende olacak sekilde yerlestirilmisti Sonucta Osmanli ordusu 7 bin kayip verdi ve tamamen dagildi Nil Muharebesi sirasinda patlayan Fransiz gemisi L Orient i resmeden tablo Nelson komutasindaki Britanya donanmasi 1 Agustos 1798 tarihinde koyunda demirlemis olan Fransiz donanmasina saldirdi bu sekilde baslayan Nil Muharebesi nde Britanya donanmasi parlak bir zafer kazandi Nil Savasi Abukir Deniz Muharebesi olarak da adlandirilmaktadir Muharebe sonrasinda 2 Eylul 1798 tarihinde Osmanli Imparatorlugu Fransa ya savas ilan etti Bonapart Nil Savasi nin ardindan Kahire ye ilerledi Kahire yle birlikte tum Misir a hakim olan Fransa Osmanli sarayi ile surtusme icinde olan Memluk beylerini tasfiye etmek sulama projeleri okul ve hastane insasina girismek gibi duzenlemelere basladi Yaninda goturdugu bir bilim heyeti de derhal arkeolojik kazilara ve bilimsel arastirmalara giristi Ayni zamanda Akdeniz le Kizil Deniz i birbirine baglayacak bir suyolu kazilmasi konusunda fizibilite calismalari baslatildi Ancak soz konusu insa islerinde kullanilmak uzere bircok antik kalintinin taslari sokuldu Bu yikim sirasinda bir rastlanti olarak bulunan Rosetta Tasi Antik Misir Hiyerogliflerinin cozulmesini saglayacak olan temel belgedir Akka Kusatmasi ve Abukir MuharebesiBu noktada savas bir acmaza donusmustu Fransa Cumhuriyeti Misir i ele gecirmisti fakat donanmanin yok olmasi nedeniyle Misir ve Fransa arasindaki baglanti kurulamiyordu Bu yuzden Bonapart komutasindaki ordu savasin devam etmesi icin gereken lojistik ve askeri destegi de alamiyordu Britanya donanmasi da denizlere hakim olmasina ragmen donanmalarinin Misir onunde konuslanmis olmasindan dolayi Fransiz ordusunu Misirdan cikartacak kara ordusunu Britanya dan getiremiyorlardi Bu acmazin farkinda olan Bonapart Misir a kara yonunden gelebilecek tehditleri engellemek icin Suriye ye dogru harekete gecti Ordularini Filistin yonunde yuruyuse kaldirarak Osmanli Imparatorlugu uzerine yurumeye basladi Osmanli eyalet ordusu 18 Mart 1799 tarihinde kucuk bir liman kenti olan Akka onlerine toplanmisti Akka kalesinde konuslanan Cezzar Ahmet Pasa komutasindaki Osmanli kuvvetleri 1200 kadar yeniceri 2 500 bin suvari ve 20 bin duzensiz Arap savascisini iceriyordu 25 000 kisilik Osmanli ordusu 12 000 kisilik Fransiz ordusu karsisinda uste uste maglubiyet aldi Fakat bir hafta sonra III Selim in modern tarzda egitilmis ve Britanya tarafindan silahlandirilmis yeni Nizam i Cedit ordusu 8 bin 500 kisi mevcudiyeti ile Akka onlerine geldi Bundan sonra gece gunduz surdurulen topcu atesi ve art arda girisilen taarruzlar Akka savunmasinda bir gedik acamadi Bonapart 21 Mayis tarihinde kusatmayi kaldirip Kahire ye cekildi Misir daki ilimli isgal tutumu Fransiz ordularinin Filistin yonunde ilerlemeleriyle bozulmustur Akka dan cekilirken savas esirlerinin oldurulmesi yerli halk uzerindeki mali yukumluluklerin arttirilmasi bir sure sonra isyanlara yol acacaktir Bonapart Akka yenilgisini takiben Kahire ye dondukten kisa bir sure sonra 1 Agustos 1799 tarihinde Abukir Muharebesi nde Osmanli ordusunu yenilgiye ugratti Bu olaydan kisa bir sure sonra Fransa daki siyasi bunalimi haber aldi ve 3 bin Fransiz askerini Misir da birakarak Fransa ya dondu 23 Agustos 1799 da Fransa ya ulasti ve 9 Kasim tarihinde bir hukumet darbesiyle Konsul unvani alarak basa gecti Napolyon sonrasinda Misir SeferiBonapart in donusunden sonra Misir da konuslanmis olan Fransa kuvvetlerinin komutasi General Jean Baptiste Kleber e gecti Kleber Osmanli Imparatorlugu ile 24 Ocak 1800 tarihinde El Aris Sozlesmesi ni imzaladi bu sozlesmenin hukumleri uyarinca Fransa kuvvetleri Misir dan cekilecekti Ancak Osmanli Imparatorlugu nun muttefiki konumunda olan Britanya bu sozlesmeyi imzalamayi reddetti Britanya destegiyle Osmanli ordusu Fransa kuvvetlerine saldirdi 20 Mart 1800 tarihinde Osmanli ve Fransa ordulari arasinda yapilan Heliopolis muharebesini Fransa kazandi Kleber komutasindaki ordu Kahire ye dondu Ancak ordunun tutumu Misir halkinin tepkisini cekmeye baslamisti Kleber in 14 Haziran 1800 de Suriyeli bir ogrenci tarafindan oldurulmesinden sonra Misir kuvvetlerinin komutasi General ya gecti Menou komutasindaki Fransa ordusu 21 Mart 1801 de Abukir de yapilan muharebede Britanya kuvvetleri karsisinda yenik dustu 27 Haziran 1801 tarihinde Fransa birliklerinin Misir dan geri cekilmesini duzenleyen bir sozlesme imzalandi 9 Ekim 1801 de imzalanan Paris Baris Senedi ile iki devlet arasindaki barisin sartlarini ortaya koyuyordu Osmanli Imparatorlugu ve Fransa arasindaki nihai baris antlasmasi niteligindeki Paris Antlasmasi 25 Haziran 1802 de imzalandi DegerlendirmeNapolyon u Buyuk Gize Sfenksi nin onunde resmeden tablo Misir Seferi nde Fransa Misir i ele gecirmis ancak onu elde tutmayi basaramamistir Misir Seferi her ne kadar Fransa acisindan basarisizlikla sonuclanan bir sefer de olsa cok daha ciddi bir sonuca isaret etmektedir Buyuk Britanya nin denizlerdeki hakimiyeti Fransa yi Kita Avrupasi nda kalmak durumunda birakmistir Fransa nin denizasiri seferlere girismek konusunda yeterli olamayan bir donanmaya sahip oldugu ortaya cikmistir Fransa nin Kuzey Amerika daki Louisiana kolonisini 1803 yilinda Amerika Birlesik Devletleri ne satmasi da bu donemde Fransa nin dis politikasinin denizasiri perspektiften vazgecmesinin bir gostergesi olarak degerlendirilebilir Ayrica bakinizNapolyon Savaslari