Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Naseby Muharebesi, İngiliz İç Savaşındaki belirleyici muharebedir. 14 Haziran 1645 tarihinde Northamptonshire yakınlarındaki Naseby köyü dolaylarında yaşanan muharebede İngiltere kralı I. Charles'ın ordusu Sir Thomas Fairfax ve Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlısı Yeni Ordu birliklerine yenilmiş ve imha edilmiştir.
| Naseby Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İngiliz İç Savaşı | |||||||
 Muharebenin olduğu yer | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Parlamento yanlıları | Kralcılar | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Thomas Fairfax Oliver Cromwell | I. Charles Prens Rupert | ||||||
| Güçler | |||||||
| 13.500 | 7.500 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 400 ölü ve yaralı | 1.000 ölü 5.000 esir | ||||||
Sefer
1645 yılı başlarında kral I. Charles'ın danışmanları henüz kurulma aşamasında olan Yeni Orduya derhal saldırmasını salık verirler. Ancak komutayı eline alan Prens Rupert önce kuzeye ilerleyip kaybedilen toprakları geriye almayı, burada monarşi yanlısı İskoçlardan yardım almayı planlar. Bu yönde karar alan kral geride küçük bir birlik ve Somerset bölgesinde sürmekte olan Taunton muhasarasını sürdürecek kadar asker bırakarak harekete geçer. Yeni Ordu ise kuşatma altındaki Taunton'u kurtarmaktan vazgeçerek kralın savaş zamanı merkezi durumundaki Oxford'un üzerine yürümesi için Fairfax görevlendirilir. Erzak ve mühimmat stokları az durumdaki Oxford'un uzun bir kuşatmaya dayanamayacağını düşünen kralcılar Fairfax'ın dikkatini başka yöne çekmek için Leicester'a saldırırlar. Bu sırada Prens Rupert ise Oxford'a doğru yola çıkar. Leicester'ın elden çıkmasından dolayı endişeye kapılan Parlamento, Fairfax'a ilettiği talimatla Oxford Kuşatmasını bırakarak kralın ana ordusunun peşine düşmesini emreder. Bu şekilde ilerleyen Fairfax kuzeye ilerleyerek 12 Haziran günü kralın öncüleriyle temas eder. Muharebe konusunda istekli olan Fairfax'ın kurmay heyetine yeniden giren Oliver Cromwell beraberinde çok sayıda süvariyle gelmiştir. Yeni Ordu kralın ordusunu takip eder ve General Henry Ireton Naseby dolaylarında kralcıların artçılarına saldırır. Kral savaşmak ya da geri çekilmek arasında bir tercih yapmak durumunda kalır. 14 Haziran günü Prens Rupert'in aksi görüşüne rağmen, geri çekilmenin askerin moralini bozacağından hareketle muharebeye girmeye karar verilir.
Muharebe
İlk temaslar
İlk saatleri sisli olan 14 Haziran sabahında iki ordu birbirini görmekte zorlandı. Little Oxendon ve East Farndon köyleri arasında hakim bir tepeyi işgal eden monarşi birliklerinin konumu daha iyiydi. Parlamento birliklerinin konumunu keşfe gönderilen Sir Francis Ruce güneye doğru iki mil gitse de ana gövdeyi göremez. Prens Rupert ve maiyetindeki süvari birliği bizzat giderek yaptıkları keşifte ise geriye çekilmekte olan bir Parlamento süvari birliğini görür. Naseby tepelerini işgal etmek için monarşi birliklerine ilerleme emri verir. Parlamento birliklerinin komutanı Sir Thomas Fairfax ise Naseby tepesinin kuzey bölümünü işgal etmeyi planlar. Oliver Cromwell bu mevzinin çok müstahkem olduğunu ve monarşi birliklerinin buraya saldırmayacağını düşünür. Kralcıların savaşmamasından çekinip Parlamento birlikleri daha geri mevzilerde konumlanır. Kralcılar Fairfax'ın mevzilerini ancak Clipston köyüne yaklaşınca, Naseby tepesinden bir mil uzaktayken görürler. Süvari birliklerinin yeniden eski mevzilerine çekilmeleri mümkün olmadığından dezavantajlı bir şekilde ilerlerler. Rupert süvarilerinin konumu koruyarak piyade birliklerini sağ tarafa alarak muharebeye hazırlanır.
Güç dengesi
Kralcılar
Kralcı birlikler Clipston-Naseby arasındaki yaklaşık bir buçuk millik cepheyi işgal ediyordu. Sağ kanatlarında Prens Rupert ve kardeşi komutasında 2 ila 3 bin süvari bulunuyordu. Merkezde Lord Astley komutasında üç tugay bulunuyordu. Sol kanatta Sir Marmaduke Langdale komutasında 1500 kişilik bir süvari birliği bulunuyordu. Kralın şahsi komutasında ise küçük bir ihtiyat birliği vardı.
Parlamento yanlıları
Fairfax birliklerini Naseby'nin bir mil kuzeyine yerleştirir. Ireton'un süvari birlikleri sol kanatta yer alır. General Sir Phillip Skippon komutasındaki piyadeler ise beş alay ön cephede üç alay da ihtiyat olmak üzere konuşlanmıştır. 300 tüfekli piyadeden oluşan bir Forlorn hope birliği en ön saflardayken Albay Edward Harley alayının iki bölüğü ihtiyat olarak ayrılmıştır. Döneme ait yazılı kaynaklarda resmedilen topçu birlikleri muharebede etkin olamamıştır, ilk salvolar hedefi bulmamış, sonrasında ise iki ordu birbirine girdiği için isabetli ateş olanağı ortadan kalkmıştır. Cromwell ise sağ kanatta altı buçuk süvari alayının başındadır. Parlamento birlikleri yaklaşık 2 mil boyunca yer alır.
Ana muharebe
Muharebede monarşi birliklerinin merkezi ilk olarak hücuma kalktı. Prens Rupert kendi kanadındaki süvari ve piyadeleri aynı anda kullanmaya çalışmaktadır. Skippon'un piyadeleri ise monarşi askerlerini karşılamak üzere ilerler. İki tarafın da çok yakından mücadelesi öncesi her iki tarafında da tek tüfek salvo şansı vardır. Deneyimli Monarşi piyadeleri kılıç ve kabzalarıyla savaşmaya devam ediyorlardı. İlk karşılaşmada Skibbon kurşunla yaralansa da cepheyi terk etmez ve olası bir paniği önler. Ancak yine de Parlamento güçleri iyice zorlanmaktadır.
Parlamento tarafında ise Ireton'un alayı karşısındaki monarşist piyadeleri püskürterek kendi piyade birliklerinin yardımına koşar. Ireton ve süvarileri monarşist mızraklı birlikler tarafından püskürtülür, Ireton yaralanır ve esir alınır. Bu sırada kaçan bir kısım Parlamento süvari birliğinin ardından oldukça büyük bir monarşist süvari birliği de cepheyi terk eder. Bu sırada Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento süvarilerinin sağ kanadı monarşist birliklere saldırmak için uygun anı kollamaktadır. Monarşist birlikleri kolayca alt eden Cromwell birliklerini çökmekte olan diğer cephelere desteğe gönderir. Merkezden başlayarak çöken monarşist cephede piyadelerin bazıları silahlarını bırakarak teslim olurken, bazıları da vuruşarak çekilmeye çalışır. Sadece Prens Rupert'in kişisel birliği geri adım atmadan savaşmaya devam eder. Tüm taraflardan kuşatılan monarşistlerin direnişi Fairfax'ın gelişiyle kırılır. Kaçan Parlamenter süvarileri takip eden monarşist süvariler cepheye geri döndürüldüklerinde iş işten geçmiştir. Birliklerini bir taarruza ikna edemeyen Prens Rupert savaş meydanını terk edecektir. Fairfax birliklerini toplayarak monarşist kılıç artıklarını kovalar.
Sonrası
Muharebeden sonra Fairfax hızla ilerleyerek 18 Haziran günü 'a girer. Sonrasında kuşatma altındaki Taunton'u kurtararak monarşistlerin elindeki batı bölgesini alır. Monarşi ordusunun dağılmasının bedeli çok ağır. Kral önde gelen savaş deneyimi bulunan piyade birliklerinin tamamını ve subaylarının önemli kısmını ve tüm topçu birliklerini kaybeder. Monarşistler bir daha bu büyüklükte ve güçte bir silahlı birlik bir araya getiremeyecektir. Parlamento birlikleri artık dağınık haldeki monarşist direniş noktalarını birer birer dağıtmaya başlamıştır. Parlamento birlikleri muharebenin ardından kralın şahsi eşyalarını ve yazışmalarını da ele geçirmişler, kralın gizli ittifak girişimleri ortaya çıkmıştır. Bir yıl içinde iç savaş Parlamento yanlılarının kesin zaferiyle bitecektir.
Popüler kültüre etkileri
- İngiliz yazar (1920-1992) tarafından 1953 yılında yazılan çocuk kitabı 'da bu muharebeden bahsedilir.
- İngiliz yazar (d.1943) tarafından yazılan adlı tarihi romanda Parlamento Ordularının bu muharebede sivillere yönelik tutumları konu edilir.
Galeri
-
![image]()
Tarihi yeniden canlandırma
Kaynakça
- ^ Bu önemli hatanın Prens Rupert'in dikkatsizliğinden veya süvarilerin disiplinsizliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir.
- ^ Mavi Ceketliler
- ^ Mavi Ceketlilerin sancağını bizzat Fairfax ele geçirir.
- ^ Bu sırada kralın da kişisel muhafızlarını savaşa sokmaya çalıştığı ancak etrafındaki asiller tarafından engellendiği iletilmiştir.
- ^ İddialara göre bu aşamadan sonra Parlamento birlikleri monarşist orduyla beraber sefere çıkmış olan sivillere rastlayacak ve katledecektir.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Naseby Muharebesi Ingiliz Ic Savasindaki belirleyici muharebedir 14 Haziran 1645 tarihinde Northamptonshire yakinlarindaki Naseby koyu dolaylarinda yasanan muharebede Ingiltere krali I Charles in ordusu Sir Thomas Fairfax ve Oliver Cromwell komutasindaki Parlamento yanlisi Yeni Ordu birliklerine yenilmis ve imha edilmistir Naseby MuharebesiIngiliz Ic SavasiMuharebenin oldugu yerTarih14 Haziran 1645BolgeNaseby Northamptonshire yakinlari IngiltereSonucParlamento zaferiTaraflarParlamento yanlilariKralcilarKomutanlar ve liderlerThomas Fairfax Oliver CromwellI Charles Prens RupertGucler13 5007 500Kayiplar400 olu ve yarali1 000 olu 5 000 esirSefer1645 yili baslarinda kral I Charles in danismanlari henuz kurulma asamasinda olan Yeni Orduya derhal saldirmasini salik verirler Ancak komutayi eline alan Prens Rupert once kuzeye ilerleyip kaybedilen topraklari geriye almayi burada monarsi yanlisi Iskoclardan yardim almayi planlar Bu yonde karar alan kral geride kucuk bir birlik ve Somerset bolgesinde surmekte olan Taunton muhasarasini surdurecek kadar asker birakarak harekete gecer Yeni Ordu ise kusatma altindaki Taunton u kurtarmaktan vazgecerek kralin savas zamani merkezi durumundaki Oxford un uzerine yurumesi icin Fairfax gorevlendirilir Erzak ve muhimmat stoklari az durumdaki Oxford un uzun bir kusatmaya dayanamayacagini dusunen kralcilar Fairfax in dikkatini baska yone cekmek icin Leicester a saldirirlar Bu sirada Prens Rupert ise Oxford a dogru yola cikar Leicester in elden cikmasindan dolayi endiseye kapilan Parlamento Fairfax a ilettigi talimatla Oxford Kusatmasini birakarak kralin ana ordusunun pesine dusmesini emreder Bu sekilde ilerleyen Fairfax kuzeye ilerleyerek 12 Haziran gunu kralin onculeriyle temas eder Muharebe konusunda istekli olan Fairfax in kurmay heyetine yeniden giren Oliver Cromwell beraberinde cok sayida suvariyle gelmistir Yeni Ordu kralin ordusunu takip eder ve General Henry Ireton Naseby dolaylarinda kralcilarin artcilarina saldirir Kral savasmak ya da geri cekilmek arasinda bir tercih yapmak durumunda kalir 14 Haziran gunu Prens Rupert in aksi gorusune ragmen geri cekilmenin askerin moralini bozacagindan hareketle muharebeye girmeye karar verilir MuharebeIlk temaslar Ilk saatleri sisli olan 14 Haziran sabahinda iki ordu birbirini gormekte zorlandi Little Oxendon ve East Farndon koyleri arasinda hakim bir tepeyi isgal eden monarsi birliklerinin konumu daha iyiydi Parlamento birliklerinin konumunu kesfe gonderilen Sir Francis Ruce guneye dogru iki mil gitse de ana govdeyi goremez Prens Rupert ve maiyetindeki suvari birligi bizzat giderek yaptiklari kesifte ise geriye cekilmekte olan bir Parlamento suvari birligini gorur Naseby tepelerini isgal etmek icin monarsi birliklerine ilerleme emri verir Parlamento birliklerinin komutani Sir Thomas Fairfax ise Naseby tepesinin kuzey bolumunu isgal etmeyi planlar Oliver Cromwell bu mevzinin cok mustahkem oldugunu ve monarsi birliklerinin buraya saldirmayacagini dusunur Kralcilarin savasmamasindan cekinip Parlamento birlikleri daha geri mevzilerde konumlanir Kralcilar Fairfax in mevzilerini ancak Clipston koyune yaklasinca Naseby tepesinden bir mil uzaktayken gorurler Suvari birliklerinin yeniden eski mevzilerine cekilmeleri mumkun olmadigindan dezavantajli bir sekilde ilerlerler Rupert suvarilerinin konumu koruyarak piyade birliklerini sag tarafa alarak muharebeye hazirlanir Guc dengesi Kralcilar Kralci birlikler Clipston Naseby arasindaki yaklasik bir bucuk millik cepheyi isgal ediyordu Sag kanatlarinda Prens Rupert ve kardesi komutasinda 2 ila 3 bin suvari bulunuyordu Merkezde Lord Astley komutasinda uc tugay bulunuyordu Sol kanatta Sir Marmaduke Langdale komutasinda 1500 kisilik bir suvari birligi bulunuyordu Kralin sahsi komutasinda ise kucuk bir ihtiyat birligi vardi Parlamento yanlilari Fairfax birliklerini Naseby nin bir mil kuzeyine yerlestirir Ireton un suvari birlikleri sol kanatta yer alir General Sir Phillip Skippon komutasindaki piyadeler ise bes alay on cephede uc alay da ihtiyat olmak uzere konuslanmistir 300 tufekli piyadeden olusan bir Forlorn hope birligi en on saflardayken Albay Edward Harley alayinin iki bolugu ihtiyat olarak ayrilmistir Doneme ait yazili kaynaklarda resmedilen topcu birlikleri muharebede etkin olamamistir ilk salvolar hedefi bulmamis sonrasinda ise iki ordu birbirine girdigi icin isabetli ates olanagi ortadan kalkmistir Cromwell ise sag kanatta alti bucuk suvari alayinin basindadir Parlamento birlikleri yaklasik 2 mil boyunca yer alir Ana muharebe Muharebede monarsi birliklerinin merkezi ilk olarak hucuma kalkti Prens Rupert kendi kanadindaki suvari ve piyadeleri ayni anda kullanmaya calismaktadir Skippon un piyadeleri ise monarsi askerlerini karsilamak uzere ilerler Iki tarafin da cok yakindan mucadelesi oncesi her iki tarafinda da tek tufek salvo sansi vardir Deneyimli Monarsi piyadeleri kilic ve kabzalariyla savasmaya devam ediyorlardi Ilk karsilasmada Skibbon kursunla yaralansa da cepheyi terk etmez ve olasi bir panigi onler Ancak yine de Parlamento gucleri iyice zorlanmaktadir Parlamento tarafinda ise Ireton un alayi karsisindaki monarsist piyadeleri puskurterek kendi piyade birliklerinin yardimina kosar Ireton ve suvarileri monarsist mizrakli birlikler tarafindan puskurtulur Ireton yaralanir ve esir alinir Bu sirada kacan bir kisim Parlamento suvari birliginin ardindan oldukca buyuk bir monarsist suvari birligi de cepheyi terk eder Bu sirada Oliver Cromwell komutasindaki Parlamento suvarilerinin sag kanadi monarsist birliklere saldirmak icin uygun ani kollamaktadir Monarsist birlikleri kolayca alt eden Cromwell birliklerini cokmekte olan diger cephelere destege gonderir Merkezden baslayarak coken monarsist cephede piyadelerin bazilari silahlarini birakarak teslim olurken bazilari da vurusarak cekilmeye calisir Sadece Prens Rupert in kisisel birligi geri adim atmadan savasmaya devam eder Tum taraflardan kusatilan monarsistlerin direnisi Fairfax in gelisiyle kirilir Kacan Parlamenter suvarileri takip eden monarsist suvariler cepheye geri dondurulduklerinde is isten gecmistir Birliklerini bir taarruza ikna edemeyen Prens Rupert savas meydanini terk edecektir Fairfax birliklerini toplayarak monarsist kilic artiklarini kovalar SonrasiMuharebeden sonra Fairfax hizla ilerleyerek 18 Haziran gunu a girer Sonrasinda kusatma altindaki Taunton u kurtararak monarsistlerin elindeki bati bolgesini alir Monarsi ordusunun dagilmasinin bedeli cok agir Kral onde gelen savas deneyimi bulunan piyade birliklerinin tamamini ve subaylarinin onemli kismini ve tum topcu birliklerini kaybeder Monarsistler bir daha bu buyuklukte ve gucte bir silahli birlik bir araya getiremeyecektir Parlamento birlikleri artik daginik haldeki monarsist direnis noktalarini birer birer dagitmaya baslamistir Parlamento birlikleri muharebenin ardindan kralin sahsi esyalarini ve yazismalarini da ele gecirmisler kralin gizli ittifak girisimleri ortaya cikmistir Bir yil icinde ic savas Parlamento yanlilarinin kesin zaferiyle bitecektir Populer kulture etkileriIngiliz yazar 1920 1992 tarafindan 1953 yilinda yazilan cocuk kitabi da bu muharebeden bahsedilir Ingiliz yazar d 1943 tarafindan yazilan adli tarihi romanda Parlamento Ordularinin bu muharebede sivillere yonelik tutumlari konu edilir GaleriTarihi yeniden canlandirmaKaynakca Bu onemli hatanin Prens Rupert in dikkatsizliginden veya suvarilerin disiplinsizliginden kaynaklandigi dusunulmektedir Mavi Ceketliler Mavi Ceketlilerin sancagini bizzat Fairfax ele gecirir Bu sirada kralin da kisisel muhafizlarini savasa sokmaya calistigi ancak etrafindaki asiller tarafindan engellendigi iletilmistir Iddialara gore bu asamadan sonra Parlamento birlikleri monarsist orduyla beraber sefere cikmis olan sivillere rastlayacak ve katledecektir