Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Felsefi olarak negatif özgürlük kavramı, bireyin başkalarının otoritesine maruz kalmadan özgür olması anlamına gelir. Bu negatif anlayışta, kişinin, etkinliğini kimse tarafından karışılmadan özgürce gerçekleştirebileceği düşünülür. Örneğin Thomas Hobbes'a göre, "özgür bir adam… iradesi dahilindeki yapacaklarına mani olunmayan kişidir."
Negatif özgürlük ile pozitif özgürlük arasındaki fark, Isaiah Berlin tarafından, "" isimli konferansında belirtilmiştir. Berlin’e göre, bu fark politik gelenekte iyice yerleşmiştir: negatif özgürlük kavramı, en belirgin olarak İngiliz politik filozoflarınca (örneğin, Locke, Hobbes ve Smith) ilişkilidir; bunun karşılığında pozitif özgürlük kavramı ise, Hegel, Rousseau, Herder gibi kıtasal Avrupa düşünürlerinin felsefelerinde görülür.
Negatif özgürlük konsepti, birkaç dikkat çekici unsura sahiptir. Birincisi, negatif özgürlük bir tür özgürlük alanı (yasaların yokluğunu) tanımlar. Berlin'in ifadesiyle, "negatif anlamı ile özgürlük, 'Öznenin – kişi ya da kişi grubu – yapabileceği veya olabileceği şeyi diğer kişilerin müdahalesi olmadan yapabilmesi veya olabilmesi için bulunması gereken bölge nedir' sorusunun cevabını içerir." Bazı filozoflar bu alanın bazı şartlarıyla uyuşmasalar da, kişinin başkası tarafından engellenmemesi ile ilgili ana noktasına katılırlar. İkincisi, negatif özgürlük dahilindeki kısıtlama, doğal ya da kapasite yetersizliği gibi sebeplerle değil, kişi veya kişilerce empoze ettirilir. , bunu açıkça ifade etmiştir: "Özgür adam demirler içinde değildir, herhangi bir amaca tutsak edilmemiştir, cezalandırılma korkusu içindeki bir köle gibi yaşatılmaz… bir kartal gibi uçmasını engelleyen ya da bir balina gibi yüzmesini engelleyen şey özgürlüğünün kısıtlanması olmamalıdır."
Pozitif ve negatif özgürlük ikilemi, sosyalizm, sosyal demokrasi, liberter sosyalizm ve marksizm yandaşı filozoflarca sahte bulunur. Kimilerine göre pozitif ve negatif özgürlük, uygulamada ayırt edilemez, kimisine göre ise bir özgürlük türü diğerinden bağımsız olarak var olamaz. Genel bir kanı ise negatif özgürlüğün korunması için hükûmetin veya toplumun pozitif hareketler yapması, aksi takdirde bireylerin birbirlerinin özgürlüğünü almasının engellenemeyeceği yönündedir.
Negatif özgürlük ve otorite: Hobbes ve Locke
"İnsanların özgürlük isteği, otorite ihtiyacı ile nasıl uzlaşır?" sorusuna verdikleri cevap, pek çok düşünürün özgürlük üzerine olan görüşlerinin ana çizgilerini anlamaya olanak verdiği gibi, otorite, eşitlik ve adalet gibi kesişen konseptler hakkında yorumlarını da aydınlatır. Hobbes ve Locke, bu soruya iki tane etkili ve açıklayıcı çözüm getirdiler. Başlangıç noktası olarak, ikisi de her bireyin zevklerine ve isteklerine göre rahatça hareket edebileceği alanların net bir çizgi ile çizilmesi gerektiğine dair hemfikirler. Bu bölge, kişisel özgürlüğün dokunulmaz ve kutsal alanını oluşturur. Ama, otorite olmadan toplumun olamayacağına da inanırlar. Bu tanımda otoritenin amacı, farklı yönelmeler üzerine olan çarpışmaları engellemek ve kişilerin özgürlük alanlarının başladığı ve bittiği sınırları ayırmaktır. Hobbes ile Locke'un zıt düştüğü nokta ise alanın uzandığı yerler. İnsan doğasının nispeten kötü yönlerini ele alan Hobbes'a göre, kişinin içgüdüsel olan vahşi, yırtıcı ve yıkıcı yönlerini bastırmak için güçlü bir ototrite gerekmektedir. Kalıcı ve sürekli olası anarşi tehdidini savurmayı sadece güçlü bir otorite yapabilir. Bir başka açıdansa, Locke, insanların genel olarak kötüden fazla iyi olduklarına inandı ve bireysel özgürlük sınırlarının daha geniş bırakılmasının gerekliliğini savundu.
Çeşitli düşünürlerce negatif özgürlük
John Jay, 'nin 2. sayısında: "Hükümetin vazgeçilmez gereksiniminden daha önemli bir şey yoktur, ve ne zaman veya nasıl oluşturulursa oluşturulsun, insanların doğal haklarının bir kısmını feda etmelerinin, güçlenmesi açısından çok önemli olduğu da bir o kadar reddedilemezdir." demiştir. Jay'in anlatmak istedikleri, "doğal haklar" yerine "negatif özgürlük" yazılırsa daha net görülebilir. Çünkü burada anlatılan durum, güçlü bir otoritenin oluşumu, bizim kendi negatif özgürlüğümüz üzerine yaptığımız kısıtlamalar üzerine olmuştur.
Thomas Paine, Common Sense isimli risalesinde, toplum ve hükûmet arasındaki farkı, pozitif ve negatif özgürlük arasındaki fark aracılığı ile ayırt eder: "Toplum isteklerimizle, hükûmet içimizdeki kötülükle kurulur; eski, bağlılığımızı perçinlemek aracılığıyla mutluluğumuzu pozitif yönde etkilerken, yeni, ahlaksızlığımızı engelleyerek negatif yönde etkiler. "
Thomas Jefferson, "Doğru özgürlük, diğerleriyle eşit olan haklara göre etrafımıza çizilen çizginin içinde, irademizle yaptığımız hareketlerimizin engellenmemesidir."
Liberteryen düşünür negatif özgürlüğü "ahlaki seçim, ve dolayısıyla insanlığın gelişimi için gerekli" şeklinde savunur ve "bir insan toplumunun, yaşama, gönüllü hareket edebilme ve mülkiyetine olan haklarına evrensel bir şekilde saygı gösterildiğinde, anlaşıldığında ve savunulduğunda" güven altında olduğunu belirtir.
Bibliyografya
- Isaiah Berlin: Four Essays on Liberty (özellikle Two Concepts of Liberty)
- Isaiah Berlin: Freedom and its Betrayal
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Positive and Negative Liberty - Stanford Felsefe Ansiklopedisi 14 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Felsefi olarak negatif ozgurluk kavrami bireyin baskalarinin otoritesine maruz kalmadan ozgur olmasi anlamina gelir Bu negatif anlayista kisinin etkinligini kimse tarafindan karisilmadan ozgurce gerceklestirebilecegi dusunulur Ornegin Thomas Hobbes a gore ozgur bir adam iradesi dahilindeki yapacaklarina mani olunmayan kisidir Negatif ozgurluk ile pozitif ozgurluk arasindaki fark Isaiah Berlin tarafindan isimli konferansinda belirtilmistir Berlin e gore bu fark politik gelenekte iyice yerlesmistir negatif ozgurluk kavrami en belirgin olarak Ingiliz politik filozoflarinca ornegin Locke Hobbes ve Smith iliskilidir bunun karsiliginda pozitif ozgurluk kavrami ise Hegel Rousseau Herder gibi kitasal Avrupa dusunurlerinin felsefelerinde gorulur Negatif ozgurluk konsepti birkac dikkat cekici unsura sahiptir Birincisi negatif ozgurluk bir tur ozgurluk alani yasalarin yoklugunu tanimlar Berlin in ifadesiyle negatif anlami ile ozgurluk Oznenin kisi ya da kisi grubu yapabilecegi veya olabilecegi seyi diger kisilerin mudahalesi olmadan yapabilmesi veya olabilmesi icin bulunmasi gereken bolge nedir sorusunun cevabini icerir Bazi filozoflar bu alanin bazi sartlariyla uyusmasalar da kisinin baskasi tarafindan engellenmemesi ile ilgili ana noktasina katilirlar Ikincisi negatif ozgurluk dahilindeki kisitlama dogal ya da kapasite yetersizligi gibi sebeplerle degil kisi veya kisilerce empoze ettirilir bunu acikca ifade etmistir Ozgur adam demirler icinde degildir herhangi bir amaca tutsak edilmemistir cezalandirilma korkusu icindeki bir kole gibi yasatilmaz bir kartal gibi ucmasini engelleyen ya da bir balina gibi yuzmesini engelleyen sey ozgurlugunun kisitlanmasi olmamalidir Pozitif ve negatif ozgurluk ikilemi sosyalizm sosyal demokrasi liberter sosyalizm ve marksizm yandasi filozoflarca sahte bulunur Kimilerine gore pozitif ve negatif ozgurluk uygulamada ayirt edilemez kimisine gore ise bir ozgurluk turu digerinden bagimsiz olarak var olamaz Genel bir kani ise negatif ozgurlugun korunmasi icin hukumetin veya toplumun pozitif hareketler yapmasi aksi takdirde bireylerin birbirlerinin ozgurlugunu almasinin engellenemeyecegi yonundedir Negatif ozgurluk ve otorite Hobbes ve LockeIstanbul Arkeoloji Muzesi nde antik cagdan kalma ozgurluk mesalesi Insanlarin ozgurluk istegi otorite ihtiyaci ile nasil uzlasir sorusuna verdikleri cevap pek cok dusunurun ozgurluk uzerine olan goruslerinin ana cizgilerini anlamaya olanak verdigi gibi otorite esitlik ve adalet gibi kesisen konseptler hakkinda yorumlarini da aydinlatir Hobbes ve Locke bu soruya iki tane etkili ve aciklayici cozum getirdiler Baslangic noktasi olarak ikisi de her bireyin zevklerine ve isteklerine gore rahatca hareket edebilecegi alanlarin net bir cizgi ile cizilmesi gerektigine dair hemfikirler Bu bolge kisisel ozgurlugun dokunulmaz ve kutsal alanini olusturur Ama otorite olmadan toplumun olamayacagina da inanirlar Bu tanimda otoritenin amaci farkli yonelmeler uzerine olan carpismalari engellemek ve kisilerin ozgurluk alanlarinin basladigi ve bittigi sinirlari ayirmaktir Hobbes ile Locke un zit dustugu nokta ise alanin uzandigi yerler Insan dogasinin nispeten kotu yonlerini ele alan Hobbes a gore kisinin icgudusel olan vahsi yirtici ve yikici yonlerini bastirmak icin guclu bir ototrite gerekmektedir Kalici ve surekli olasi anarsi tehdidini savurmayi sadece guclu bir otorite yapabilir Bir baska acidansa Locke insanlarin genel olarak kotuden fazla iyi olduklarina inandi ve bireysel ozgurluk sinirlarinin daha genis birakilmasinin gerekliligini savundu Cesitli dusunurlerce negatif ozgurlukJohn Jay nin 2 sayisinda Hukumetin vazgecilmez gereksiniminden daha onemli bir sey yoktur ve ne zaman veya nasil olusturulursa olusturulsun insanlarin dogal haklarinin bir kismini feda etmelerinin guclenmesi acisindan cok onemli oldugu da bir o kadar reddedilemezdir demistir Jay in anlatmak istedikleri dogal haklar yerine negatif ozgurluk yazilirsa daha net gorulebilir Cunku burada anlatilan durum guclu bir otoritenin olusumu bizim kendi negatif ozgurlugumuz uzerine yaptigimiz kisitlamalar uzerine olmustur Thomas Paine Common Sense isimli risalesinde toplum ve hukumet arasindaki farki pozitif ve negatif ozgurluk arasindaki fark araciligi ile ayirt eder Toplum isteklerimizle hukumet icimizdeki kotulukle kurulur eski bagliligimizi percinlemek araciligiyla mutlulugumuzu pozitif yonde etkilerken yeni ahlaksizligimizi engelleyerek negatif yonde etkiler Thomas Jefferson Dogru ozgurluk digerleriyle esit olan haklara gore etrafimiza cizilen cizginin icinde irademizle yaptigimiz hareketlerimizin engellenmemesidir Liberteryen dusunur negatif ozgurlugu ahlaki secim ve dolayisiyla insanligin gelisimi icin gerekli seklinde savunur ve bir insan toplumunun yasama gonullu hareket edebilme ve mulkiyetine olan haklarina evrensel bir sekilde saygi gosterildiginde anlasildiginda ve savunuldugunda guven altinda oldugunu belirtir BibliyografyaIsaiah Berlin Four Essays on Liberty ozellikle Two Concepts of Liberty Isaiah Berlin Freedom and its BetrayalAyrica bakinizNegatif ve pozitif haklar The Trap televizyon belgesel dizisi Dis baglantilarPositive and Negative Liberty Stanford Felsefe Ansiklopedisi 14 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde