Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hipoglossal sinir 12. kraniyal sinirdir. Vagus sinirinin uyardığı palatoglossus kası hariç dilin tüm intrinsik ve ekstrinsik kaslarını innerve eder. Saf motor nöronlardan oluşan bir sinirdir. Beyin sapında hipoglossal sinir çekirdeğinden çıkan lifler aşağı oksipital kemiğin hipoglossal kanalına doğru ilerler. Bu kanaldan geçerek boynun önünden yukarı dil altına doğru yönlenir. Dilin kasları içerisinde terminal dallarını verir.
| Hipoglossal sinir | |
|---|---|
 | |
 | |
Beynin alttan görünüşü. kranial sinirler şematize edilmiştir. | |
| Latince isim | nervus hypoglossus |
| Prekürsor | aksesuar sinir |
| Sistem | sinir sistemi |
| Sinir | , , |
| Tanımlayıcılar | |
| JSTOR | hypoglossal-nerve |
| Microsoft Academic | 2779209236 |
| MeSH | D007002 |
| TA | 6357 |
| FMA | 50871 |
Dilin yutma ve konuşma esnasında kullanılan kaslarını kontrol eder. Bu sinir travma, cerrahi veya motor nöron hastalıkları gibi durumlarda yaralanabilir veya fonksiyon kaybına uğrayabilir. Bu siniri tarihte ilk tarif eden kişi antik Yunan döneminde M.Ö. 3. YY'da yaşamış bir anatomist olan Herophilos'dur. Kelime köken olarak hypo (Yunanca: Altta) ve glossa (Yunanca: dil) kelimelerinin birleşiminden meydana gelmiştir.
Yapısı
Hipoglossal sinir beyin sapının alt kısmından çekirdeğinden çıktından sonra ufak sinir kökleri olarakolivar çekirdek ve pyramidal çıkıntının arasında bulunan anterolateral oluktan çıkar. Burada subaraknoid alanda ilerleyen sinir hipoglossal kanaldan geçtikten sonra durayı delerek çıkar. Hipoglossal kanaldan çıktıktan sonra sinir öne doğru C1 servikal segmentin ön dalı ile birlikte meningeal dalını verir. Daha sonra vagus siniri ve aksesuar sinirin servikal segmenti ile birlikte seyreder, aşağı doğru internal karotid arter ve ile birlikte karotis kılıfına paralel uzanır.
Angulus manbibula seviyesinde digastrik kasın arka kısmından çıkar.oksipital arterin etrafından dönerek mandibula altındaki boşlukta ilerler. Hipoglossal sinir burada hyoglossusun yanından, stylohyoid kası ve lingual sinirin iç tarafından ilerler.Genioglossus kasının derinliklerine dilin ucuna doğru ilerler. Burada içinden geçtiği hyoglossus, geniglossus, styloglossus kaslarını ve dilin diğer ekstrinsik ve intrinsik kaslarına terminal dallar verir.
Hipoglossal sinir uyarılarını her iki korkteksten alsa da dominant (baskın) yarı küreden (hemisfer) gelen uyarılar daha baskındır. Dildeki kas iğciklerinden gelen uyarılar lingual sinir ile trigeminal mezensefalik çekirdeğe gelir. Bu çekirdek trigeminal sinirin mezensefalik çekirdeğidir ve baş boyun bölgesinden gelen derin duyuları algılar.
-
![image]()
Hipoglossal sinir (12 numara) küçük sinir lifleri olarak, beyin sapındaki oliver çekirdeğin arkasından (13 numara) çıkarlar -
![image]()
Hipoglossal sinir foramen magnumun yanındaki hipoglossal kanaldan kafatasını terk eder -
![image]()
Kafatasından çıktıktan sonra vagus sinirinin etrafından dolanarak digastrik kasın arka parçasına gelir -
![image]()
Hipoglossal sinirin seyri boyunca innerve ettiği kaslar
Gelişim
Hipoglossal sinir embriyonun gelişimi esnasında ilk çift oksipital somitlerden gelişir. Sinirin bir takım dalları ilk kez gebeliğin 4. haftalarında gözlenmeye başlar ve tek bir dal halini alıp dil ile bağlantı kurması 5. haftada olur. Hipoglossal sinir embriyonik dönemdeki beyin sapının taban kısmından gelişir.
Fonksiyonu
Hipoglossal sinir dilin ekstrinsik olan genioglossus, hyoglossus, styloglossus kaslarını ve intrinsik kaslarını uyarır. Bu palatoglossus kası hariç tüm kaslar demektir. Hipoglossal sinir saf motor nöronlardan oluşur ve genel somatik efferent sinir olarak tanımlanır. Bu kaslar dilin hareketlerini sağlar. Sağ ve sol geniglossus kasları dilin dışarı doğru çıkarılmasını sağlar. Ayrıca dil hareketleri ile ağızdaki salgının temizenmesi ve istem dışı hareketler de kontrol edilir. Hipoglossal sinir çekirdeği aynı zamanda diğer retiküler formasyon çekirdekleri ile bağlantı halindedir ve bu sayede konuşma ve yemek yeme esnasında ortaya çıkan refleks ve istemsiz hareketlerin kontrolu sağlanır.
Klinik özellikler
Hasar
Hipoglossal sinir hasarları nadir gözlenir. Bir seride gösterilen en sık sebepler sinire bası yapan tümörler ve ateşli silah yaralanmaları olarak bulunmuştur. Bunun dışında sinirde fonksiyon kaybı yapabilecek birçok durum vardır. Bunlar cerrahi esnasında sinir yaralanması, inme, multipl skleroz, Guillain-Barré sendromu, enfeksiyon, sarkoidoz veya hipoglossal kanalda bulunan ektatik bir damar olabilir. Yaralanmalar iki taraflı olabilir. Sinir birçok arter, toplar damar ve diğer sinirlerle yakın komşuluk halinde olduğu için sinirin izole olarak yaralanması nadir görülen bir durumdur.
Muayene
Hipoglossal sinir muayenesi dilin dışardan görünümü ve hareketlerin kontrolü ile yapılır. İstirahat halinde eğer hipoglossal sinir hasarı varsa o tarafta dilde fasikülasyonlar (kurtçuk hareketine benzer) veya kas kütlesi kaybına bağlı atrofi izlenir. Daha sonra dilin dışarı çıkarılması istenir. Eğer sinirde bir hasar varsa dil çoğunlukla (her zaman değil) bir tarafa doğru deviye olur. Sinir hasarı olduğunda dilde ağrılaşma, peltekleşme meydana gelir. Fonksiyon kaybına bağlı konuşma esnasında dil doğru hareket etmeyeceği için seslerin ve harflerin çıkarılmasında problemler ortaya çıkar. Dilin kuvvet muayenesi dilin ağız içinde yanağa doğru ittirilmesi ve muayene eden kişinin hastanın o taraftaki yanağına dışardan bası uygulayarak yapılır.
Hipoglossal sinir, üst motor nöronlar ile hipoglossal çekirdek içerisinde sinaps yapan alt motor nöronlardan oluşur. Sinirdeki yarlanmanın yerine göre bulgular farklılık gösterebilir. Eğer hasar sinirin kendisinde ise alt motor nöron bulguları izlendir. Dil hasarlanmış olan tarafa doğru kıvrılır. Eğer hasar sinirin üst ileti yollarında ise üst motor nöron bulguları ortaya çıkar. Bu durumda dil hasarın karşı tarafına doğru kıvrılır. Kas kaybı veya fasikülasyon izlenmez. Bu durumda konuşma bozukluğu daha belirgindir.
Sinir hasarında kullanımı
Hipoglossal sinir, fasiyal sinir hasarında sinirin onarımında anastomoz yapılarak kullanılabilir. Kısmi fasiyal sinir hasarlarında glossofaringeal sinirin tamamı veya bir kısmı ile anastomoz yapılabilir.
Tarih
Hipoglossal sinirin tarihte ilk tarifini M.Ö. 3. yüzyılda yaşamış olan anatomist Herophilos yapmıştır. Tanımlandığı dönemde bu isim kullanılmamıştır. Latince hipoglossus kelimesini ilk kez 1733'te yapmıştır. Daha sonra nervi indeterminati, par lingual, par gustatorium gibi farklı isimlerle anılmıştır. 1778'de Soemmering tarafından nerve hipoglossum magnum olarak isimlendirildi. 1800'de Georges Cuvier tarafından Great hypoglossal nerve olarak adlandırıldıktan sonra en son 1832'de İngilizce olarak Robert Knox tarafından son ismi verilmiştir.
Kaynakça
- ^ {{kitap kaynağı|başlık=Neuroscience|isbn=978-0-87893-695-3|url=https://books.google.com.tr/books?id=B5YXRAAACAAJ&redir_esc=y%7Csoyadı1=Purves%7Cad1=Dale%7Cbasım=5.5
- ^ a b c d e f g h i {{kitap kaynağı|başlık=Clinical neuroanatomy and neuroscience|url=https://archive.org/details/clinicalneuroana0000fitz_n5a8%7Cyayıncı=Saunders/Elsevier%7Cisbn=978-0-7020-4042-9%7Csayfa=216|soyadı1=Fitzgerald|ad1=M. J. T.|tarih=2012|basım=6.6
- ^ a b c d Gray's anatomy : the anatomical basis of clinical practice (40th., anniversary bas.). Churchill Livingstone/Elsevier. s. 460. ISBN .
- ^ a b Gray's anatomy : the anatomical basis of clinical practice (40th., anniversary bas.). Churchill Livingstone/Elsevier. s. 506-7. ISBN .
- ^ a b c {{kitap kaynağı|başlık=Principles of neural science|url=https://archive.org/details/principlesofneur0000unse_a2f8%7Cyayıncı=Appleton and Lange|isbn=978-0-07-139011-8|sayfa=1541-1542|soyadı1=Kandal|ad1=Eric R.|tarih=2013|basım=5.5
- ^ a b Hill, Mark. ""Carnegie stage 12 – Embryology"". 4 Kasım 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2017.
- ^ ""Neural - Cranial Nerve Development"". 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Haziran 2016.
- ^ Hui, Hui (Haziran 2009). "Hypoglossal nerve palsy". Hong Kong medical journal = Xianggang yi xue za zhi. 15 (3). s. 234. (PMID) 19494384.
- ^ a b Keane, Keane (Haziran 1996). "Twelfth-nerve palsy. Analysis of 100 cases". Archives of neurology. 53 (6). ss. 561-6. doi:10.1001/archneur.1996.00550060105023. (PMID) 8660159.
- ^ a b Boban, Boban (2007). "Isolated hypoglossal nerve palsy: a diagnostic challenge". European neurology. 58 (3). ss. 177-81. doi:10.1159/000104720. (PMID) 17622725.
- ^ . web.archive.org. 27 Eylül 2011. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2011.
- ^ Brazis (2007). Localization in Clinical Neurology. p. 342.
- ^ Swanson, Lary. Neuroanatomical terminology : a lexicon of classical origins and historical foundations. s. 300. ISBN .
| Sınıflandırma | D
|
|---|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hipoglossal sinir 12 kraniyal sinirdir Vagus sinirinin uyardigi palatoglossus kasi haric dilin tum intrinsik ve ekstrinsik kaslarini innerve eder Saf motor noronlardan olusan bir sinirdir Beyin sapinda hipoglossal sinir cekirdeginden cikan lifler asagi oksipital kemigin hipoglossal kanalina dogru ilerler Bu kanaldan gecerek boynun onunden yukari dil altina dogru yonlenir Dilin kaslari icerisinde terminal dallarini verir Hipoglossal sinirBeynin alttan gorunusu kranial sinirler sematize edilmistir Latince isimnervus hypoglossusPrekursoraksesuar sinirSistemsinir sistemiSinir TanimlayicilarJSTORhypoglossal nerveMicrosoft Academic2779209236MeSHD007002TA6357FMA50871 Dilin yutma ve konusma esnasinda kullanilan kaslarini kontrol eder Bu sinir travma cerrahi veya motor noron hastaliklari gibi durumlarda yaralanabilir veya fonksiyon kaybina ugrayabilir Bu siniri tarihte ilk tarif eden kisi antik Yunan doneminde M O 3 YY da yasamis bir anatomist olan Herophilos dur Kelime koken olarak hypo Yunanca Altta ve glossa Yunanca dil kelimelerinin birlesiminden meydana gelmistir YapisiHipoglossal sinir beyin sapinin alt kismindan cekirdeginden ciktindan sonra ufak sinir kokleri olarakolivar cekirdek ve pyramidal cikintinin arasinda bulunan anterolateral oluktan cikar Burada subaraknoid alanda ilerleyen sinir hipoglossal kanaldan gectikten sonra durayi delerek cikar Hipoglossal kanaldan ciktiktan sonra sinir one dogru C1 servikal segmentin on dali ile birlikte meningeal dalini verir Daha sonra vagus siniri ve aksesuar sinirin servikal segmenti ile birlikte seyreder asagi dogru internal karotid arter ve ile birlikte karotis kilifina paralel uzanir Angulus manbibula seviyesinde digastrik kasin arka kismindan cikar oksipital arterin etrafindan donerek mandibula altindaki boslukta ilerler Hipoglossal sinir burada hyoglossusun yanindan stylohyoid kasi ve lingual sinirin ic tarafindan ilerler Genioglossus kasinin derinliklerine dilin ucuna dogru ilerler Burada icinden gectigi hyoglossus geniglossus styloglossus kaslarini ve dilin diger ekstrinsik ve intrinsik kaslarina terminal dallar verir Hipoglossal sinir uyarilarini her iki korkteksten alsa da dominant baskin yari kureden hemisfer gelen uyarilar daha baskindir Dildeki kas igciklerinden gelen uyarilar lingual sinir ile trigeminal mezensefalik cekirdege gelir Bu cekirdek trigeminal sinirin mezensefalik cekirdegidir ve bas boyun bolgesinden gelen derin duyulari algilar Hipoglossal sinir 12 numara kucuk sinir lifleri olarak beyin sapindaki oliver cekirdegin arkasindan 13 numara cikarlar Hipoglossal sinir foramen magnumun yanindaki hipoglossal kanaldan kafatasini terk eder Kafatasindan ciktiktan sonra vagus sinirinin etrafindan dolanarak digastrik kasin arka parcasina gelir Hipoglossal sinirin seyri boyunca innerve ettigi kaslarGelisimHipoglossal sinir embriyonun gelisimi esnasinda ilk cift oksipital somitlerden gelisir Sinirin bir takim dallari ilk kez gebeligin 4 haftalarinda gozlenmeye baslar ve tek bir dal halini alip dil ile baglanti kurmasi 5 haftada olur Hipoglossal sinir embriyonik donemdeki beyin sapinin taban kismindan gelisir FonksiyonuHipoglossal sinir ve dallarinin sematik gorunumu Hipoglossal sinir dilin ekstrinsik olan genioglossus hyoglossus styloglossus kaslarini ve intrinsik kaslarini uyarir Bu palatoglossus kasi haric tum kaslar demektir Hipoglossal sinir saf motor noronlardan olusur ve genel somatik efferent sinir olarak tanimlanir Bu kaslar dilin hareketlerini saglar Sag ve sol geniglossus kaslari dilin disari dogru cikarilmasini saglar Ayrica dil hareketleri ile agizdaki salginin temizenmesi ve istem disi hareketler de kontrol edilir Hipoglossal sinir cekirdegi ayni zamanda diger retikuler formasyon cekirdekleri ile baglanti halindedir ve bu sayede konusma ve yemek yeme esnasinda ortaya cikan refleks ve istemsiz hareketlerin kontrolu saglanir Klinik ozelliklerHasar Hipoglossal sinir hasarlari nadir gozlenir Bir seride gosterilen en sik sebepler sinire basi yapan tumorler ve atesli silah yaralanmalari olarak bulunmustur Bunun disinda sinirde fonksiyon kaybi yapabilecek bircok durum vardir Bunlar cerrahi esnasinda sinir yaralanmasi inme multipl skleroz Guillain Barre sendromu enfeksiyon sarkoidoz veya hipoglossal kanalda bulunan ektatik bir damar olabilir Yaralanmalar iki tarafli olabilir Sinir bircok arter toplar damar ve diger sinirlerle yakin komsuluk halinde oldugu icin sinirin izole olarak yaralanmasi nadir gorulen bir durumdur Muayene Hipoglossal sinir hasar gordugunde ayni tarafta dil yarisinda kas kaybina bagli dil duz olarak disari cikarilamaz Hipoglossal sinir muayenesi dilin disardan gorunumu ve hareketlerin kontrolu ile yapilir Istirahat halinde eger hipoglossal sinir hasari varsa o tarafta dilde fasikulasyonlar kurtcuk hareketine benzer veya kas kutlesi kaybina bagli atrofi izlenir Daha sonra dilin disari cikarilmasi istenir Eger sinirde bir hasar varsa dil cogunlukla her zaman degil bir tarafa dogru deviye olur Sinir hasari oldugunda dilde agrilasma pelteklesme meydana gelir Fonksiyon kaybina bagli konusma esnasinda dil dogru hareket etmeyecegi icin seslerin ve harflerin cikarilmasinda problemler ortaya cikar Dilin kuvvet muayenesi dilin agiz icinde yanaga dogru ittirilmesi ve muayene eden kisinin hastanin o taraftaki yanagina disardan basi uygulayarak yapilir Hipoglossal sinir ust motor noronlar ile hipoglossal cekirdek icerisinde sinaps yapan alt motor noronlardan olusur Sinirdeki yarlanmanin yerine gore bulgular farklilik gosterebilir Eger hasar sinirin kendisinde ise alt motor noron bulgulari izlendir Dil hasarlanmis olan tarafa dogru kivrilir Eger hasar sinirin ust ileti yollarinda ise ust motor noron bulgulari ortaya cikar Bu durumda dil hasarin karsi tarafina dogru kivrilir Kas kaybi veya fasikulasyon izlenmez Bu durumda konusma bozuklugu daha belirgindir Sinir hasarinda kullanimiHipoglossal sinir fasiyal sinir hasarinda sinirin onariminda anastomoz yapilarak kullanilabilir Kismi fasiyal sinir hasarlarinda glossofaringeal sinirin tamami veya bir kismi ile anastomoz yapilabilir TarihHipoglossal sinirin tarihte ilk tarifini M O 3 yuzyilda yasamis olan anatomist Herophilos yapmistir Tanimlandigi donemde bu isim kullanilmamistir Latince hipoglossus kelimesini ilk kez 1733 te yapmistir Daha sonra nervi indeterminati par lingual par gustatorium gibi farkli isimlerle anilmistir 1778 de Soemmering tarafindan nerve hipoglossum magnum olarak isimlendirildi 1800 de Georges Cuvier tarafindan Great hypoglossal nerve olarak adlandirildiktan sonra en son 1832 de Ingilizce olarak Robert Knox tarafindan son ismi verilmistir Kaynakca kitap kaynagi baslik Neuroscience isbn 978 0 87893 695 3 url https books google com tr books id B5YXRAAACAAJ amp redir esc y 7Csoyadi1 Purves 7Cad1 Dale 7Cbasim 5 5 a b c d e f g h i kitap kaynagi baslik Clinical neuroanatomy and neuroscience url https archive org details clinicalneuroana0000fitz n5a8 7Cyayinci Saunders Elsevier 7Cisbn 978 0 7020 4042 9 7Csayfa 216 soyadi1 Fitzgerald ad1 M J T tarih 2012 basim 6 6 a b c d Gray s anatomy the anatomical basis of clinical practice 40th anniversary bas Churchill Livingstone Elsevier s 460 ISBN 978 0 8089 2371 8 a b Gray s anatomy the anatomical basis of clinical practice 40th anniversary bas Churchill Livingstone Elsevier s 506 7 ISBN 978 0 8089 2371 8 a b c kitap kaynagi baslik Principles of neural science url https archive org details principlesofneur0000unse a2f8 7Cyayinci Appleton and Lange isbn 978 0 07 139011 8 sayfa 1541 1542 soyadi1 Kandal ad1 Eric R tarih 2013 basim 5 5 a b Hill Mark Carnegie stage 12 Embryology 4 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2017 Neural Cranial Nerve Development 20 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Haziran 2016 Hui Hui Haziran 2009 Hypoglossal nerve palsy Hong Kong medical journal Xianggang yi xue za zhi 15 3 s 234 PMID 19494384 KB1 bakim Dikey cizgi eksik link a b Keane Keane Haziran 1996 Twelfth nerve palsy Analysis of 100 cases Archives of neurology 53 6 ss 561 6 doi 10 1001 archneur 1996 00550060105023 PMID 8660159 a b Boban Boban 2007 Isolated hypoglossal nerve palsy a diagnostic challenge European neurology 58 3 ss 177 81 doi 10 1159 000104720 PMID 17622725 web archive org 27 Eylul 2011 24 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2011 Brazis 2007 Localization in Clinical Neurology p 342 Swanson Lary Neuroanatomical terminology a lexicon of classical origins and historical foundations s 300 ISBN 978 0 19 534062 4 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim SiniflandirmaDMeSH D007002