Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ngũgĩ wa Thiong'o (d. 5 Ocak 1938) İngilizce ve son zamanlarda dilinde eserler veren Kenyalı yazar. Sanatçının çalışmaları arasında romanlar, oyunlar, kısa öyküler, denemeler, eleştiriler ve çocuk öyküleri yer almaktadır. Sanatçı, Gikuyu dilindeki adlı gazetenin kurucusu ve editörüdür. Bunun yanında Kenya'da kaldığı hapishaneden 1977'de çıktıktan sonra sürgüne yollandı. Gittiği Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Yale Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak çalıştı. Daha sonraları ise New York Üniversitesi'nde de aynı görevde çalıştı. Öyle ki bir süre sonra bu üniversitede karşılaştırmalı edebiyat ve dalında profesörlük düzeyine yükseldi.
Hayatı
Ngũgĩ, kökenli olup Kenya'nın adlı yerleşiminde dünyaya geldi. James Ngugi adıyla vaftiz edildi. Ailesi Mau Mau ayaklanmasında yakalandı ve bir süre sonra üvey erkek kardeşini kaybetti. Annesi de işkenceye maruz kaldı. 1963 yılında Uganda'nın başkenti Kampala'da yer alan Makerere Üniversitesi'nde İngilizce alanında B.A. derecesi elde etti. Eğitimi sırasında, oyunlarından biri olan The Black Hermit, 1962'de Kampala'da sahneye kondu.
Sanatçı ilk romanı Weep Not, Child'ı İngiltere'deki Leeds Üniversitesi'nde okuduğu 1964 yılında yayımladı. Bu roman, Doğu Afrikalı bir yazar tarafından yayımlanan ilk İngilizce romandır. Sanatçı daha sonra The River Between (1965) adlı ikinci romanını yayımladı. Bu romanın konusu Mau Mau ayaklanması olup, Hristiyan olanlar ve olmayanlar arasındaki mutsuz süreci anlatmaktadır.
A Grain of Wheat (1967) adlı romanında sanatçının Fanonist Marksizm'i benimsediği görülür. Daha sonraları İngilizceden, Hristiyanlık'tan ve ismi James Ngugi'den sömürgeci kökenli oldukları gerekçesiyle vazgeçerek şimdiki adı olan Ngũgĩ wa Thiong'o'yu kullanmaya başladı. Bu süreçten sonra sanatçı eserlerini kendi anadili olan ve Svahili dillerinde vermeye başladı. 1977 yılında yazdığı Ngaahika Ndeenda (I Will Marry When I Want) adlı oyununda geçen açık siyasi iğnelemeler, o dönemki başkan Daniel arap Moi'yi kızdırdı ve bu nedenle tutuklandı. Kamiti adlı cezaevindeyken, kendine verilen tuvalet kâğıdının üzerine Caitaani mũtharaba-Inĩ (Devil on the Cross) adındaki Gĩkũyũ dilinde verdiği ilk çağdaş romanını yazdı.
Serbest bırakıldıktan sonra, 'ndeki görevi geri verilmedi. Kenya'da o dönemki diktatörlüğün getirdiği adaletsizlikleri anlatan yazıları nedeniyle kendisine ve ailesine zarar gelmemesi adına yurtdışına sürüldü. Sanatçı, Arab Moi'nin 22 yıl süren yönetiminin ardından yeni kurulan hükûmet döneminden sonra ülkesine geri dönebildi.
Sürgündeyken hapis günlüğü olan Detained (1981), Decolonising the Mind: The Politics of Language in African Literature (1986), Afrikalı yazarların Afrika dillerindeki eserlerin verilmesine bakış açılarını eleştiren bir deneme ve son olarak bir Gĩkũyũ masalından alınan ve sanatçının en ünlü eserlerinden biri olarak görülen yergi türündeki Matigari (1987) gibi kitapları yazdı.
Sanatçı, 1992 yılında New York Üniversitesi'nde karşılaştırmalı edebiyat ve dalında profesörlük düzeyine yükseldi. 8 Ağustos 2004 tarihinde sürgün dönemi biten sanatçı, bir aylık Doğu Afrika turu kapsamında ülkesi Kenya'yı ziyaret etti. 11 Ağustos'ta ise sanatçının evine hırsız girdi. Soyguncular evdeki paraları ve bilgisayarları çalıp Ngũgĩ'nin eşine tecavüz etti. Ngũgĩ, o günden sonra Amerika'ya geri döndü. 2006 yazında ise Random House adlı yayınevi, yirmi yıldan uzun bir süre sonra sanatçının ilk romanı olan Wizard of the Crow'u satışa sundu.
En son 10 Kasım 2006 tarihinde San Francisco'daki Hotel Vitale'de sanatçı bir görevli tarafından saldırıya uğradı ve otelden kovuldu. Bu olay ülke çapında tepkiye neden olurken, bölgedeki Kenyalı topluluğu kızdırdı.
Eserleri
- The Black Hermit, 1963 (oyun)
- , 1964, Heinemann 1987, McMillan 2005,
- The River Between, Heinemann 1965, Heinemann 1989,
- A Grain of Wheat, 1967 (1992)
- This Time Tomorrow (başlık adıyla beraber üç oyun barındırır:, "The Reels" ve "The Wound in the Heart"), c. 1970
- Homecoming: Essays on African and Caribbean Literature, Culture, and Politics, Heinemann 1972,
- A Meeting in the Dark (1974)
- Secret Lives, and Other Stories, 1976, Heinemann 1992
- The Trial of Dedan Kimathi, 1976, , African Publishing Group, (Micere Githae Mugo ile)
- Ngaahika ndeenda: Ithaako ria ngerekano (I Will Marry When I Want), 1977 (oyun; Ngugi wa Mirii ile), Heinemann Educational Books (1980)
- Petals of Blood, (1977) Penguin 2002,
- Caitaani mutharaba-Ini (Devil on the Cross), 1980
- Writers in Politics: Essays, 1981 (UK) Yayın şirketi sitesi[] (US)
- Education for a National Culture, 1981
- Detained: A Writer's Prison Diary, 1981
- Devil on the Cross (Caitaani mutharaba-Ini'nin İngilizce çevirisi), Heinemann, 1982,
- Barrel of a Pen: Resistance to Repression in Neo-Colonial Kenya, 1983
- Decolonising the Mind: The Politics of Language in African Literature, 1986 (UK) Publisher's site[] (US)
- Mother, Sing For Me, 1986
- Writing against Neo-Colonialism, 1986
- Njamba Nene and the Flying Bus (Njamba Nene na Mbaathi i Mathagu), 1986 (çocuk kitabı)
- Matigari ma Njiruungi, 1986
- Njamba Nene and the Cruel Chief (Njamba Nene na Chibu King'ang'i), 1988 (çocuk kitabı)
- Matigari, (Wangui wa Goro tarafından İngilizceye çevrildi), Heinemann 1989, Africa World Press 1994,
- Njamba Nene's Pistol (Bathitoora ya Njamba Nene), (çocuk kitabı), 1990, Africa World Press,
- Moving the Centre: The Struggle for Cultural Freedom, Heinemann, 1993, (US) (UK) Publisher's site[]
- Penpoints, Gunpoints and Dreams: The Performance of Literature and Power in Post-Colonial Africa, (The Clarendon Lectures in English Literature 1996), Oxford University Press, 1998.
- Mũrogi was Kagogo (Wizard of the Crow), 2004, East African Educational Publishers,
- , 2006, Secker,
- Something Torn and New: An African Renaissance, Basic Civitas Books, 2009,
Kaynakça
- ^ . ngugiwathiongo.com. 18 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2009.
- ^ Kenya; Is It Politics Or Myth?. Africa News. The East African Standard. September 8, 2002.
- ^ . The Guardian. 26 Ocak 2006. 30 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2009.
- ^ . Africa Resource. 10 Kasım 2006. 30 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2009.
- ^ . Africa Resource. 10 Kasım 2006. 19 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2009.
- ^ Daily Nation, Lifestyle Magazine, June 13, 2009: Queries over Ngugi’s appeal to save African languages, culture 3 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
- Resmi site28 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Wizard of the Crow" romanının ardından yapılan bir röportaj[]
- Ngũgĩ wa Thiong'o – BBC20 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ngũgĩ wa Thiong'o - Emory Üniversitesi9 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ngũgĩ wa Thiong o d 5 Ocak 1938 Ingilizce ve son zamanlarda dilinde eserler veren Kenyali yazar Sanatcinin calismalari arasinda romanlar oyunlar kisa oykuler denemeler elestiriler ve cocuk oykuleri yer almaktadir Sanatci Gikuyu dilindeki adli gazetenin kurucusu ve editorudur Bunun yaninda Kenya da kaldigi hapishaneden 1977 de ciktiktan sonra surgune yollandi Gittigi Amerika Birlesik Devletleri ndeki Yale Universitesi nde ogretim gorevlisi olarak calisti Daha sonralari ise New York Universitesi nde de ayni gorevde calisti Oyle ki bir sure sonra bu universitede karsilastirmali edebiyat ve dalinda profesorluk duzeyine yukseldi Ngũgĩ wa Thiong o Londra daki Kongre Merkezi nde Wizard of the Crow adli kitabini imzalarken HayatiNgũgĩ kokenli olup Kenya nin adli yerlesiminde dunyaya geldi James Ngugi adiyla vaftiz edildi Ailesi Mau Mau ayaklanmasinda yakalandi ve bir sure sonra uvey erkek kardesini kaybetti Annesi de iskenceye maruz kaldi 1963 yilinda Uganda nin baskenti Kampala da yer alan Makerere Universitesi nde Ingilizce alaninda B A derecesi elde etti Egitimi sirasinda oyunlarindan biri olan The Black Hermit 1962 de Kampala da sahneye kondu Sanatci ilk romani Weep Not Child i Ingiltere deki Leeds Universitesi nde okudugu 1964 yilinda yayimladi Bu roman Dogu Afrikali bir yazar tarafindan yayimlanan ilk Ingilizce romandir Sanatci daha sonra The River Between 1965 adli ikinci romanini yayimladi Bu romanin konusu Mau Mau ayaklanmasi olup Hristiyan olanlar ve olmayanlar arasindaki mutsuz sureci anlatmaktadir A Grain of Wheat 1967 adli romaninda sanatcinin Fanonist Marksizm i benimsedigi gorulur Daha sonralari Ingilizceden Hristiyanlik tan ve ismi James Ngugi den somurgeci kokenli olduklari gerekcesiyle vazgecerek simdiki adi olan Ngũgĩ wa Thiong o yu kullanmaya basladi Bu surecten sonra sanatci eserlerini kendi anadili olan ve Svahili dillerinde vermeye basladi 1977 yilinda yazdigi Ngaahika Ndeenda I Will Marry When I Want adli oyununda gecen acik siyasi ignelemeler o donemki baskan Daniel arap Moi yi kizdirdi ve bu nedenle tutuklandi Kamiti adli cezaevindeyken kendine verilen tuvalet kagidinin uzerine Caitaani mũtharaba Inĩ Devil on the Cross adindaki Gĩkũyũ dilinde verdigi ilk cagdas romanini yazdi Serbest birakildiktan sonra ndeki gorevi geri verilmedi Kenya da o donemki diktatorlugun getirdigi adaletsizlikleri anlatan yazilari nedeniyle kendisine ve ailesine zarar gelmemesi adina yurtdisina suruldu Sanatci Arab Moi nin 22 yil suren yonetiminin ardindan yeni kurulan hukumet doneminden sonra ulkesine geri donebildi Surgundeyken hapis gunlugu olan Detained 1981 Decolonising the Mind The Politics of Language in African Literature 1986 Afrikali yazarlarin Afrika dillerindeki eserlerin verilmesine bakis acilarini elestiren bir deneme ve son olarak bir Gĩkũyũ masalindan alinan ve sanatcinin en unlu eserlerinden biri olarak gorulen yergi turundeki Matigari 1987 gibi kitaplari yazdi Sanatci 1992 yilinda New York Universitesi nde karsilastirmali edebiyat ve dalinda profesorluk duzeyine yukseldi 8 Agustos 2004 tarihinde surgun donemi biten sanatci bir aylik Dogu Afrika turu kapsaminda ulkesi Kenya yi ziyaret etti 11 Agustos ta ise sanatcinin evine hirsiz girdi Soyguncular evdeki paralari ve bilgisayarlari calip Ngũgĩ nin esine tecavuz etti Ngũgĩ o gunden sonra Amerika ya geri dondu 2006 yazinda ise Random House adli yayinevi yirmi yildan uzun bir sure sonra sanatcinin ilk romani olan Wizard of the Crow u satisa sundu En son 10 Kasim 2006 tarihinde San Francisco daki Hotel Vitale de sanatci bir gorevli tarafindan saldiriya ugradi ve otelden kovuldu Bu olay ulke capinda tepkiye neden olurken bolgedeki Kenyali toplulugu kizdirdi EserleriThe Black Hermit 1963 oyun 1964 Heinemann 1987 McMillan 2005 ISBN 1 4050 7331 4 The River Between Heinemann 1965 Heinemann 1989 ISBN 0 435 90548 1 A Grain of Wheat 1967 1992 ISBN 0 14 118699 2 This Time Tomorrow baslik adiyla beraber uc oyun barindirir The Reels ve The Wound in the Heart c 1970 Homecoming Essays on African and Caribbean Literature Culture and Politics Heinemann 1972 ISBN 0 435 18580 2 A Meeting in the Dark 1974 Secret Lives and Other Stories 1976 Heinemann 1992 ISBN 0 435 90975 4 The Trial of Dedan Kimathi 1976 ISBN 0 435 90191 5 African Publishing Group ISBN 0 949932 45 0 Micere Githae Mugo ile Ngaahika ndeenda Ithaako ria ngerekano I Will Marry When I Want 1977 oyun Ngugi wa Mirii ile Heinemann Educational Books 1980 Petals of Blood 1977 Penguin 2002 ISBN 0 14 118702 6 Caitaani mutharaba Ini Devil on the Cross 1980 Writers in Politics Essays 1981 ISBN 978 0 85255 541 5 UK Yayin sirketi sitesi olu kirik baglanti ISBN 978 0 435 08985 6 US Education for a National Culture 1981 Detained A Writer s Prison Diary 1981 Devil on the Cross Caitaani mutharaba Ini nin Ingilizce cevirisi Heinemann 1982 ISBN 0 435 90200 8 Barrel of a Pen Resistance to Repression in Neo Colonial Kenya 1983 Decolonising the Mind The Politics of Language in African Literature 1986 ISBN 978 0 85255 501 9 UK Publisher s site olu kirik baglanti ISBN 978 0 435 08016 7 US Mother Sing For Me 1986 Writing against Neo Colonialism 1986 Njamba Nene and the Flying Bus Njamba Nene na Mbaathi i Mathagu 1986 cocuk kitabi Matigari ma Njiruungi 1986 Njamba Nene and the Cruel Chief Njamba Nene na Chibu King ang i 1988 cocuk kitabi Matigari Wangui wa Goro tarafindan Ingilizceye cevrildi Heinemann 1989 Africa World Press 1994 ISBN 0 435 90546 5 Njamba Nene s Pistol Bathitoora ya Njamba Nene cocuk kitabi 1990 Africa World Press ISBN 0 86543 081 0 Moving the Centre The Struggle for Cultural Freedom Heinemann 1993 ISBN 978 0 435 08079 2 US ISBN 978 0 85255 530 9 UK Publisher s site olu kirik baglanti Penpoints Gunpoints and Dreams The Performance of Literature and Power in Post Colonial Africa The Clarendon Lectures in English Literature 1996 Oxford University Press 1998 ISBN 0 19 818390 9 Mũrogi was Kagogo Wizard of the Crow 2004 East African Educational Publishers ISBN 9966 25 162 6 2006 Secker ISBN 1 84655 034 3 Something Torn and New An African Renaissance Basic Civitas Books 2009 ISBN 978 0 465 00946 6Kaynakca ngugiwathiongo com 18 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Mart 2009 Kenya Is It Politics Or Myth Africa News The East African Standard September 8 2002 The Guardian 26 Ocak 2006 30 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2009 Africa Resource 10 Kasim 2006 30 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2009 Africa Resource 10 Kasim 2006 19 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2009 Daily Nation Lifestyle Magazine June 13 2009 Queries over Ngugi s appeal to save African languages culture 3 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarResmi site28 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wizard of the Crow romaninin ardindan yapilan bir roportaj olu kirik baglanti Ngũgĩ wa Thiong o BBC20 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ngũgĩ wa Thiong o Emory Universitesi9 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde