Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ninova Muharebesi (Yunanca: Ἡ μάχη τῆς Νινευί), Bizans - Sasani Savaşı (602-628)'nın zirve muharebesidir. 627 yılında, Ninova yakınlarında gerçekleşmiştir. Savaşın sonucunda gelen Bizans zaferi, daha sonra Sasanilerde iç savaşa neden olmuş ve bir süre Roma İmparatorluğu'nu Orta Doğu'daki eski sınırlarına geri getirmiştir. Birkaç yıl içinde Râşidîn Halifeliği, Arabistan'dan çıktı ve imparatorluğu bir kez daha yıkımın eşiğine getirdiğinden, güç ve prestijin yeniden doğuşu sürekli olmadı.
| Ninova Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bizans-Sasani Savaşı (602-628) | |||||||
 15. yüzyılın sonlarında resimli bir Fransız el yazmasında Ninova Muharebesi'nin anakronik tasviri (Robinet Testard tarafından) | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Bizans İmparatorluğu |  Sasani İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Herakleios | Rhahzadh (ölü) (esir) | ||||||
| Güçler | |||||||
| 50,000–70,000 40,000 Göktürk | 12,000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| bilinmiyor | 6,000 | ||||||
Başlangıç
İmparator Mauricius, gaspçı Phocas tarafından öldürüldüğü zaman, görünürde hamisinin intikamını almak için II. Hüsrev savaş ilan etti. Persler savaşın ilk safhalarında Levant, Mısır ve hatta Anadolu'yu fethederken, Herakleios'un üstünlüğü, sonunda Perslerin düşüşüne neden oldu. Herakleios'un seferleri dengeyi değiştirdi, Persleri savunmaya zorladı ve Bizanslıların tekrar ivme kazanmasına izin verdi. Avarlar ile müttefik olan Persler Konstantinopolis'i almaya teşebbüs ettiler, ancak yenildiler.
Konstantinopolis Kuşatması sırasında Herakleios, Bizans kaynaklarında Ziebel liderliğindeki "Hazarlar" olarak adlandırılan günümüzde ise Tong Yabgu Kağan liderliğindeki Göktürkler'in Batı Göktürk Kağanlığı olarak tanımlanan halk ile ittifak meydana getirdi, ona müthiş hediyeler verdi ve Porfirogenita Eudokia Epifaneia ile evlilik sözü verdi. Kafkasya merkezli Türkler, Üçüncü Göktürk-Sasani Savaşı ile başlamak üzere 626'da Pers İmparatorluğu'nu yıkmak için 40.000 adam göndererek, karşılık verdiler. Ortak Bizans ve Göktürk harekâtları, Tiflis kuşatmasına odaklandı.
Mezopotamya'nın istilası
627 Eylül ortasında, Tong Yabgu Kağan'ı Tiflis kuşatmasını sürdürmek için bırakarak, Herakleios, bu sefer 25.000 ila 50.000 asker ve 40.000 Göktürk ile birlikte Pers topraklarının içlerini istila etti. Ancak Göktürkler, zor kış şartları yüzünden onu hızla terk ettiler. Herakleios, Rhahzadh'ın 12.000 kişilik ordusu tarafından takip ediliyordu, ancak Rhahzadh'dan kaçmayı başardı ve Mezopotamya'da (modern Irak) Pers İmparatorluğu'nun kalbini işgal etti. Herakleios kırsal kesimden yiyecek ve yem aldı, bu nedenle Rhahzadh'ın ordusu tedarikin çoğunu Bizanslılar aldığı için tedarik sıkıntısından zorluklar yaşamaya başladı.
1 Aralık'ta Herakleios, Zap Suyu'nu geçti ve Asurlular/Asōristān tarafından yönetilmiş Pers ülkesinde hüküm sürmüş eski Asur İmparatorluğu başkenti Ninova'nın kalıntılarının yanında kamp yaptı. Bu, güneyden güneye ilerlemenin beklentisinin aksine, güneyden kuzeye doğru bir hareketti. Bununla birlikte, bu, yenilgi durumunda İran ordusunun sıkıştırmasını önlemenin bir yolu olarak görülebilir. Rhahzadh Ninova'ya farklı bir konumdan yaklaştı. 3000 kişilik Per takviyesi yaklaştığına dair haberler Herakleios'a ulaştı ve onu harekete geçirmeye zorladı. Ona Dicle'yi geçerek Pers'den geri çekilme şansı verdi.
Muharebe alanı
Herakleios, Büyük Zab'ın batısından Ninova kalıntılarına biraz uzak bir düzlük bulmuştu. Bu, Bizanslıların mızraklı kuvvetlerine ve göğüs göğüse mücadeleden yararlanmalarına izin verdi. Dahası uzaktan atış yapan birliklerdeki Pers üstünlüğünü azaltan siste gerçekleşti ve Bizans uzaktan atışlardan büyük kayıplar almadı. Walter Kaegi, bu savaşın Karamlays Deresi civarında gerçekleştiğine inanır.
Muharebe
Rhahzadh, kuvvetlerini üç bölümde yerleştirdi ve saldırdı. Herakleios, sahte geri çekiliş ile Persleri ovaya çekti, sonra geri döndürüp Persleri şaşkına çevirdi. Sekiz saatlik muharebenin sonunda, Persler aniden yakındaki eteklere çekildiler, ancak muharebe hezimete dönüşmedi. 6,000 Pers öldü.
Patrik Nikiforos'un Kısa Tarih eserinde, Rhahzadh'nın Herakleios'a kişisel meydan okuduğunu ve Herakleios'un bunu kabul edip, tek saldırıda Rhahzadh'ı kabul edip öldürdüğünü ileri sürer; diğer iki meydan okuyanlar da ona karşı savaştı ve kaybetti. Her durumda, Rhahzadh savaşta bir zaman öldü.
Muharebe için 3.000 Pers takviyesi çok geç geldi.
Sonrası
Bizanslılar, Pers kampını ele geçiremediği için Ninova'deki zafer tam değildi. Bununla birlikte, bu zafer Perslerin direnişlerini parçalayacak kadar önemliydi.
Herakleios'un zafer ordusu, kendisine karşı bir Pers ordusu kalmadığı için, Hüsrev'in sarayı olan Dastagird'i yağmaladılar ve ele geçirilmiş 300 adet Bizans bayrağını geri alırken muazzam zenginlik elde ettiler. Hüsrev, Tizpon'un savunması için destek sağlamaya çalışmak için Susiana dağlarına kaçmıştı. Bununla birlikte, Herakleios, Tizpon'a saldıramazdı, çünkü Nehrevan Kanalı'nın üzerindeki bir köprünün çökmesi nedeniyle mümkün değildi.
Pers ordusu isyan etti ve II. Hüsrev'i devirerek onun yerine Siroes olarak da bilinen oğlu II. Kavad tahta geçti. Hüsrev beş gün boyunca çıplak ve yiyeceksiz bir zindanda kapandı - beşinci günde yavaşça oklarla vurularak öldürüldü. Kavad hemen Herakleios'a barış teklifleri gönderdi. Herakleios, kendi imparatorluğunun da bitkin olduğunu bilerek sert şartlar uygulamadı. Barış antlaşması şartlarına uygun olarak, Bizanslılar kaybettiği toprakları, yakalanan askerlerini, bir savaş tazminatı ve en önemlisi 614'te Kudüs'te kaybedilen, Gerçek Haç ve diğer kutsal emanetleri geri aldı. Savaş, Bizans-Sasani savaşlarının sona ermesine işaret eder.
Dinî açıdan önemi
İslam'ın kutsal kitabı olan Kur'an'da, Rum Suresi'nin ilk ayetlerinde Rumların (Bizanslıların) Sasanilere karşı yenildiğini, ancak birkaç yıl sonra Bizans'ın onlara karşı galip geleceği bildirilir.
Bizanslıların mensup olduğu Hristiyanlık dini, Müslümanlar tarafından ehl-i kitap olarak nitelendirilir. Müslümanlar, putperest olan inançlara karşı çıkarken, İbrahimî dinler olan ve tektanrıclık anlayışının hâkim olduğu dinleri (Yahudilik ve Hristiyanlık) farklı değerlendirmiştir. İslam, bu dinlere mensup kişilere daha önceden bir kitap ve bir peygamber geldiğini kabul eder.
Sasani İmparatorluğu'nda ise Zerdüştçülük inancı vardı. Bu inanç, yapı bakımından dönemin Mekkeli paganların kabul ettiği putperestliğe yakın olduğu için Mekkeliler, Sasanileri desteklemekteydi. Bizanslılar ise, ehl-i kitap olduğu için Müslümanlar tarafından desteklenmekteydi. Savaşın ilk başlarında Bizanslılar, Sasaniler tarafından yenilgiye uğratılınca, Mekkeli paganların Sasanilerin zaferine sevinerek Muhammed önderliğindeki Müslümanlar ile alay ettiklerine ve Müslümanların da akıbetlerinin böyle olacağını söylediklerine inanılır. Bu durum üzerine Rum Suresi'nin indiği, inen ayetlerde Bizanslıların birkaç sene içerisinde galip geleceğinin haber verildiği, Mekkelilerin bu ayetlere inanmadığı ve Bizans'ın bu mağlubiyet ile kısa sürede toparlanıp zafer kazanmasının imkansız olduğunu düşündükleri söylenir.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c Kaegi 2003, ss. 158–159
- ^ a b c d e f Kaegi 2003, s. 167
- ^ Kaegi 2003, s. 143
- ^ Norwich 1997, s. 92
- ^ Kaegi 2003, s. 144
- ^ Kaegi 2003, ss. 159
- ^ a b c Kaegi 2003, ss. 160
- ^ a b c Kaegi 2003, ss. 161
- ^ Kaegi 2003, ss. 162
- ^ Kaegi 2003, ss. 163
- ^ Kaegi 2003, ss. 161–162
- ^ a b c Norwich 1997, s. 93
- ^ Kaegi 2003, s. 163
- ^ Kaegi 2003, s. 169
- ^ Kaegi 2003, ss. 170
- ^ a b Kaegi 2003, ss. 168
- ^ a b Kaegi 2003, s. 173
- ^ Oman 1893, s. 211
- ^ a b Norwich 1997, s. 94
- ^ Oman 1893, s. 212
- ^ . kuran.diyanet.gov.tr. 16 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
- Genel
- Kaegi, Walter Emil (2003), Heraclius: emperor of Byzantium, Cambridge University Press, ISBN
- Norwich, John Julius (1997), A Short History of Byzantium, Vintage Books, ISBN
- Oman, Charles (1893), Europe, 476-918, Macmillan
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ninova Muharebesi Yunanca Ἡ maxh tῆs Nineyi Bizans Sasani Savasi 602 628 nin zirve muharebesidir 627 yilinda Ninova yakinlarinda gerceklesmistir Savasin sonucunda gelen Bizans zaferi daha sonra Sasanilerde ic savasa neden olmus ve bir sure Roma Imparatorlugu nu Orta Dogu daki eski sinirlarina geri getirmistir Birkac yil icinde Rasidin Halifeligi Arabistan dan cikti ve imparatorlugu bir kez daha yikimin esigine getirdiginden guc ve prestijin yeniden dogusu surekli olmadi Ninova MuharebesiBizans Sasani Savasi 602 628 15 yuzyilin sonlarinda resimli bir Fransiz el yazmasinda Ninova Muharebesi nin anakronik tasviri Robinet Testard tarafindan Tarih12 Aralik 627BolgeNinova yakinlariSonucBizans Imparatorlugu zaferiTaraflarBizans ImparatorluguSasani ImparatorluguKomutanlar ve liderlerHerakleiosRhahzadh olu esir Gucler50 000 70 000 40 000 Gokturk12 000Kayiplarbilinmiyor6 000BaslangicImparator Mauricius gaspci Phocas tarafindan olduruldugu zaman gorunurde hamisinin intikamini almak icin II Husrev savas ilan etti Persler savasin ilk safhalarinda Levant Misir ve hatta Anadolu yu fethederken Herakleios un ustunlugu sonunda Perslerin dususune neden oldu Herakleios un seferleri dengeyi degistirdi Persleri savunmaya zorladi ve Bizanslilarin tekrar ivme kazanmasina izin verdi Avarlar ile muttefik olan Persler Konstantinopolis i almaya tesebbus ettiler ancak yenildiler Konstantinopolis Kusatmasi sirasinda Herakleios Bizans kaynaklarinda Ziebel liderligindeki Hazarlar olarak adlandirilan gunumuzde ise Tong Yabgu Kagan liderligindeki Gokturkler in Bati Gokturk Kaganligi olarak tanimlanan halk ile ittifak meydana getirdi ona muthis hediyeler verdi ve Porfirogenita Eudokia Epifaneia ile evlilik sozu verdi Kafkasya merkezli Turkler Ucuncu Gokturk Sasani Savasi ile baslamak uzere 626 da Pers Imparatorlugu nu yikmak icin 40 000 adam gondererek karsilik verdiler Ortak Bizans ve Gokturk harekatlari Tiflis kusatmasina odaklandi Mezopotamya nin istilasi627 Eylul ortasinda Tong Yabgu Kagan i Tiflis kusatmasini surdurmek icin birakarak Herakleios bu sefer 25 000 ila 50 000 asker ve 40 000 Gokturk ile birlikte Pers topraklarinin iclerini istila etti Ancak Gokturkler zor kis sartlari yuzunden onu hizla terk ettiler Herakleios Rhahzadh in 12 000 kisilik ordusu tarafindan takip ediliyordu ancak Rhahzadh dan kacmayi basardi ve Mezopotamya da modern Irak Pers Imparatorlugu nun kalbini isgal etti Herakleios kirsal kesimden yiyecek ve yem aldi bu nedenle Rhahzadh in ordusu tedarikin cogunu Bizanslilar aldigi icin tedarik sikintisindan zorluklar yasamaya basladi Ninova Muharebesi oncesi ve sonrasi manevralar 1 Aralik ta Herakleios Zap Suyu nu gecti ve Asurlular Asōristan tarafindan yonetilmis Pers ulkesinde hukum surmus eski Asur Imparatorlugu baskenti Ninova nin kalintilarinin yaninda kamp yapti Bu guneyden guneye ilerlemenin beklentisinin aksine guneyden kuzeye dogru bir hareketti Bununla birlikte bu yenilgi durumunda Iran ordusunun sikistirmasini onlemenin bir yolu olarak gorulebilir Rhahzadh Ninova ya farkli bir konumdan yaklasti 3000 kisilik Per takviyesi yaklastigina dair haberler Herakleios a ulasti ve onu harekete gecirmeye zorladi Ona Dicle yi gecerek Pers den geri cekilme sansi verdi Muharebe alaniHerakleios Buyuk Zab in batisindan Ninova kalintilarina biraz uzak bir duzluk bulmustu Bu Bizanslilarin mizrakli kuvvetlerine ve gogus goguse mucadeleden yararlanmalarina izin verdi Dahasi uzaktan atis yapan birliklerdeki Pers ustunlugunu azaltan siste gerceklesti ve Bizans uzaktan atislardan buyuk kayiplar almadi Walter Kaegi bu savasin Karamlays Deresi civarinda gerceklestigine inanir MuharebeRhahzadh kuvvetlerini uc bolumde yerlestirdi ve saldirdi Herakleios sahte geri cekilis ile Persleri ovaya cekti sonra geri dondurup Persleri saskina cevirdi Sekiz saatlik muharebenin sonunda Persler aniden yakindaki eteklere cekildiler ancak muharebe hezimete donusmedi 6 000 Pers oldu Patrik Nikiforos un Kisa Tarih eserinde Rhahzadh nin Herakleios a kisisel meydan okudugunu ve Herakleios un bunu kabul edip tek saldirida Rhahzadh i kabul edip oldurdugunu ileri surer diger iki meydan okuyanlar da ona karsi savasti ve kaybetti Her durumda Rhahzadh savasta bir zaman oldu Muharebe icin 3 000 Pers takviyesi cok gec geldi SonrasiMelek ve Herakleios II Husrev in teslimini kabul ediyorlar Capraz plaka Chiltve emaye kaplama bakir 1160 1170 Louvre Muzesi Paris Bizanslilar Pers kampini ele geciremedigi icin Ninova deki zafer tam degildi Bununla birlikte bu zafer Perslerin direnislerini parcalayacak kadar onemliydi Herakleios un zafer ordusu kendisine karsi bir Pers ordusu kalmadigi icin Husrev in sarayi olan Dastagird i yagmaladilar ve ele gecirilmis 300 adet Bizans bayragini geri alirken muazzam zenginlik elde ettiler Husrev Tizpon un savunmasi icin destek saglamaya calismak icin Susiana daglarina kacmisti Bununla birlikte Herakleios Tizpon a saldiramazdi cunku Nehrevan Kanali nin uzerindeki bir koprunun cokmesi nedeniyle mumkun degildi Pers ordusu isyan etti ve II Husrev i devirerek onun yerine Siroes olarak da bilinen oglu II Kavad tahta gecti Husrev bes gun boyunca ciplak ve yiyeceksiz bir zindanda kapandi besinci gunde yavasca oklarla vurularak olduruldu Kavad hemen Herakleios a baris teklifleri gonderdi Herakleios kendi imparatorlugunun da bitkin oldugunu bilerek sert sartlar uygulamadi Baris antlasmasi sartlarina uygun olarak Bizanslilar kaybettigi topraklari yakalanan askerlerini bir savas tazminati ve en onemlisi 614 te Kudus te kaybedilen Gercek Hac ve diger kutsal emanetleri geri aldi Savas Bizans Sasani savaslarinin sona ermesine isaret eder Dini acidan onemiRum Suresi Kur an Islam in kutsal kitabi olan Kur an da Rum Suresi nin ilk ayetlerinde Rumlarin Bizanslilarin Sasanilere karsi yenildigini ancak birkac yil sonra Bizans in onlara karsi galip gelecegi bildirilir Bizanslilarin mensup oldugu Hristiyanlik dini Muslumanlar tarafindan ehl i kitap olarak nitelendirilir Muslumanlar putperest olan inanclara karsi cikarken Ibrahimi dinler olan ve tektanriclik anlayisinin hakim oldugu dinleri Yahudilik ve Hristiyanlik farkli degerlendirmistir Islam bu dinlere mensup kisilere daha onceden bir kitap ve bir peygamber geldigini kabul eder Sasani Imparatorlugu nda ise Zerdustculuk inanci vardi Bu inanc yapi bakimindan donemin Mekkeli paganlarin kabul ettigi putperestlige yakin oldugu icin Mekkeliler Sasanileri desteklemekteydi Bizanslilar ise ehl i kitap oldugu icin Muslumanlar tarafindan desteklenmekteydi Savasin ilk baslarinda Bizanslilar Sasaniler tarafindan yenilgiye ugratilinca Mekkeli paganlarin Sasanilerin zaferine sevinerek Muhammed onderligindeki Muslumanlar ile alay ettiklerine ve Muslumanlarin da akibetlerinin boyle olacagini soylediklerine inanilir Bu durum uzerine Rum Suresi nin indigi inen ayetlerde Bizanslilarin birkac sene icerisinde galip geleceginin haber verildigi Mekkelilerin bu ayetlere inanmadigi ve Bizans in bu maglubiyet ile kisa surede toparlanip zafer kazanmasinin imkansiz oldugunu dusundukleri soylenir KaynakcaOzel a b c Kaegi 2003 ss 158 159 a b c d e f Kaegi 2003 s 167 Kaegi 2003 s 143 Norwich 1997 s 92 Kaegi 2003 s 144 Kaegi 2003 ss 159 a b c Kaegi 2003 ss 160 a b c Kaegi 2003 ss 161 Kaegi 2003 ss 162 Kaegi 2003 ss 163 Kaegi 2003 ss 161 162 a b c Norwich 1997 s 93 Kaegi 2003 s 163 Kaegi 2003 s 169 Kaegi 2003 ss 170 a b Kaegi 2003 ss 168 a b Kaegi 2003 s 173 Oman 1893 s 211 a b Norwich 1997 s 94 Oman 1893 s 212 kuran diyanet gov tr 16 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2022 GenelKaegi Walter Emil 2003 Heraclius emperor of Byzantium Cambridge University Press ISBN 978 0 521 81459 1 Norwich John Julius 1997 A Short History of Byzantium Vintage Books ISBN 978 0 679 77269 9 Oman Charles 1893 Europe 476 918 Macmillan