Oksijen doygunluğu (tıp)

Oksijen doygunluğu, kandaki oksijen derişimini belirten bir terimdir. İnsan vücudu, kandaki oksijen düzeyinin çok duyarlı olarak özellikli bir değerde bulunmasına ihtiyaç duyar ve vücut bunun için gerekli düzenlemeleri yapar. İnsan kanındaki oksijen düzeyinin yüzde 97 ile 100 arasında olması olağan kabul edilir. Yüzde 90'ın altındaki oksijen düzeyi düşük olarak kabul edilir ve bu, hipoksemiye neden olabilir. Yüzde 80'in altındaki oksijen düzeyleri, bu düzeylerde beyin ve kalp gibi organların çalışması bozulabileceğinden, gecikmeksizin müdahale gerektirir. Düşük oksijen düzeyinin sürekli olması, ya da kalp krizi ile sonuçlanabilir.

Kan dolaşımı: Kırmızı = oksijenli atardamarlar, mavi = oksijensiz toplardamarlar.

Kandaki oksijen düzeyini artırmaya yardımcı olmak için oksijen iyileştirmesi kullanılabilir. Oksijenlenme oksijen moleküllerinin vücut dokularına girmesi ile olur. Örneğin, kan akciğerlerde, oksijen moleküllerinin havadan kana geçmesi ile oksijenlenir.

Fizyoloji

Vücut, çoğunlukla solunum ile ilişkili aerobik metabolizma kimyasal süreçleriyle sabit bir oksijen doygunluğu düzeyini korur. Solunum sistemi, alyuvarlar, özellikle hemoglobin kullanarak, akciğerlerde oksijen toplar ve vücudun geri kalanına dağıtır. Vücudun kan oksijen gereksinimi, egzersiz sırasında daha çok oksijene ihtiyaç duyulduğunda ya da yüksek yerlerde yaşarken dalgalanma gösterebilir. Olağan düzeyde oksijen taşırken kan hücresinin "doymuş" olduğu söylenir. Hem hem de çok düşük düzeylerinin vücut üzerinde olumsuz etkileri olabilir.

Ölçüm

%90'ın altındaki bir SaO₂ (arteriyel kan gazı testi ile belirlenen atardamarsal oksijen doyumu) değeri hipoksemi olduğunu gösterir (kansızlıktan da kaynaklanabilir). Düşük SaO₂ nedeniyle hipoksemi siyanoz ile belirir. Oksijen doyumu farklı dokularda ölçülebilir:

(SvO₂), kalbin sağ kulakçığına dönen oksijenli hemoglobinin yüzdesidir. Oksijen iletiminin dokuların isteklerini karşılayıp karşılamadığını görmek için ölçülebilir. SvO₂ tipik olarak %60 ile %80 arasında değişir. Daha düşük bir değer, vücudun oksijen eksikliği olduğunu ve iskemik hastalıkların ortaya çıktığını gösterir. Bu ölçüm genellikle bir () ile iyileştirmede kullanılır ve hastanın sağlıklı kalması için nice akışa ihtiyaç duyduğu konusunda bir fikir verebilir. Doku oksijen doygunluğu (StO₂), ile ölçülebilir. Ölçümler hala geniş çapta tartışılsa da, çeşitli koşullarda doku oksijenasyonu hakkında fikir verir. Çevresel oksijen doygunluğu (SpO₂), genellikle aygıtı ile ölçülen oksijen doygunluğu düzeyinin tahminidir. Aşağıdaki formüle göre nabız oksimetresi ile hesaplanabilir.

${\displaystyle {\ce {SpO_2}}={\frac {{\ce {HbO2}}}{{\ce {{HbO2}+Hb}}}}}$

Burada HbO₂ oksijenli hemoglobindir (oksihemoglobin), Hb ise oksijeni giderilmiş hemoglobindir.

Kaynakça

1. ^ Kobayashi, Masaru; Fukuda, Shinya; Takano, Ken-ichi; Kamizono, Junji; Ichikawa, Kotaro (Haziran 2018). "Can a pulse oxygen saturation of 95% to 96% help predict further vital sign destabilization in school-aged children?: A retrospective observational study". Medicine (İngilizce). 97 (25): e11135. doi:10.1097/MD.0000000000011135. (PMC) 6023980 $2. (PMID) 29924014. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2023. KB1 bakım: PMC biçimi ()
2. ^ . fitday.com. fitday.com. 15 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2013. 
3. ^ Ellison, Bronwyn. . Livestrong.com. Livestrong.com. 5 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2013. 
4. ^ . WebMD (İngilizce). 30 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2019. 
5. ^ ^{a b c} . Philips Medical Systems. 26 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2016. 
6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.