Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İskemi (ischemia) yerel kanlanma eksikliğidir (generalize kanlanma eksikliği için “şok” bölümüne bakınız).
Bir dokudaki arteryel kan akımının aksaması üç açıdan zararlı etki gösterir:
- Anoksi: Hücrelerdeki/dokulardaki oksijen yokluğudur; hemodinamik sistem zararlarının en önemli nedenidir. Özellikle hücrelerin aktif olduğu dokularda (kalp, beyin, böbrekler) daha da etkilidir. Hipoksi,oksijen azlığıdır; olgularının tümü etkilenmeyebilir, duyarlı hücrelerdeki hipokisler iskemik zararlara neden olabilir.
- Malnütrisyon (besleyici maddelerin eksikliği): Dokuların beslenmesi oksijenlenmesi kadar önemli değildir. Oksijen eksikliğine bağlı zararlar daha erken başlar.
- Metabolizma ürünlerinin birikmesi: Kan akımında yavaşlama olmuşsa bazı toksik maddeler kanda birikir ve değişik derecelerde zarar verir (kaslarda ağrı, akciğerlerde ödem gibi).
Dokulardaki oksijen düzeyi sensör moleküller tarafından denetlenir. Oksijen azlığını/yokluğunu algılayan sensörler 3 önemli sistemi uyarır:
- Eritropoietin
- Vasküler endotelyal büyüme faktörü (VEGF)
- Glukoz transportu
İskemi Türleri
Damar Daralmasına Bağlı İskemiler
Organik Daralma
Arterler, venalar ve kapillerler tıkanabilir. En önemlisi arterlerin tıkanmasıdır. Ateroskleroz, tromboz ve embolizm belli başlı organik daralma nedenleridir. Bunların dışında endarteritis obliterans, polyarteritis nodosa, , damarlara dışarıdan basınç yapılması (tümör, ligatür, herni strangülasyonu, vb) ve testis torsiyonu sıralanabilir. Sporcularda rastlanan ve Kompartman sendromu olarak bilinen olgularda ağrılı iskemik bir tablo izlenir. Örneğin, kas dokusu faysa ile bölmelere (odalara, kompartmanlara) ayrılır. Bir kas odasında oluşan hacım artışı (ödem, kanama, yangı, vb) çevredeki damarlara basınç yaparak kan dolaşımını bozar ve iskemi gelişir. Ayrıca kanın akışkanlığının azalmasına bağlı tıkanmalara da rastlanabilir. Bu tür tıkanmalar genellikle kapillerleri etkiler. Benzer bir tabloya polisitemi ve lösemi ile plazma proteinlerinin yoğunlaştığı ve olgularında da rastlanır.
Fonksiyonel Daralma (spazm)
Damar daralması (spazm) genel ya da yerel olabilir. Örneğin ağır kanamalarda ve sıvı kaybında (dehidratasyon) genel spazm (vazokonstriksiyon) söz konusudur. Embolizmde, embolusun geldiği bölgede olaya spazm da katılabilir. Soğukta kapillerlerde yerel bir spazm görülür. İnsanlardaki arter spazmlarına ve sonuçlarına örnekler:
- Koroner arter spazmı: myokard infarktı ile sonlanabilir. Kokain kullananlarda görülen koroner arter spazmları ansızın ölümlere neden olur.
- Serebral arterlerde spazm: subaraknoidal kanamadaki hemoglobinin etkisiyle oluşur ve güçlü nörolojik bozukluklara yol açar.
- Raynaud fenomeni: kadınlarda el parmak arterlerinin spazmıyla karakterize bir tablodur.
- Göz arterlerinde spazm: bir gözde geçici görme kaybı ile belirti verir.Çavdarmahmuzu zehirlenmeleri: ekstremitelerde damar spazmları saptanır.
Damar Daralmasına Bağlı Olmayan İskemiler
Bu gruba giren olgularda dokuların kanlanma bozukluğu yoktur ancak kan yapısıyla ilgili sorunlar vardır. Olguların çoğu sistemik hipoksi/iskemi bulguları saptanır:
Kanda Oksijen Eksikliği
Solunum havasında yeterli oksijen bulunmadığında, ağır akciğer ve solunum yolları bozukluk ve hastalıklarında, karbonmonoksid zehirlenmelerinde, ağır anemilerde ve kalpte konjenital bazı hastalıklarda kandaki oksijen düzeyi düşer, hipoksi ve anoksi oluşur.
Dokularda Metabolizmanın Aşırı Artışı
Normal genişlikte ya da hafif daralmış damar lümenleri doğal koşullarda bir organın beslenmesi için yeterli kan akımını sağlar. Metabolizmanın aşırı artış gösterdiği durumlarda bu istek karşılanamayacak hale girebilir ( olanların fiziksel efor yüklenmesine bağlı yetmezlik bulguları).
Kan Akımındaki Bozukluk
Aorta yetmezliğinde koronerlere yeterince kan gidemez, karaciğer sirozunda portal sistem venlerinde staz olur. Her iki süreçte de genellikle çok önemli olmayan bir hipoksi gelişir. Bu tabloya anemi eklendiğinde iskemi gelişir. Örneğin, ağır anemisi olan bir hastadaki aorta yetmezliği myokard iskemisine yol açabilir.
Arter Kökenli İskemiler
- İskeminin Hızı: kısa sürede gerçekleşen iskemiler ağır zararlar verir. Hızla gelişen myokard iskemisi infarktla sonlanır. Eğer iskemi yavaş gelişirse organizma bunu kompanze etmeye çalışır. Koroner damarların yavaş yavaş daralması kollaterallerin oluşmasına neden olur. Koroner arter dallarından biri tıkansa bile yeni kollateraller infarkt oluşumunu engeller ya da infarktın boyutlarını küçültür.
- Damarların Daralma Derecesi: ağır zararlar damarın tam tıkandığı durumlarda saptanır. Kollateral desteği bulunan damarların tıkandığı ya da daraldığı koşullarda hiçbir bozukluk görülmeyebilir.
- Dokunun Duyarlılığı: dokuların ve bazı hücrelerin oksijensizliğe karşı duyarlılıkları farklıdır. Beyindeki gangliyon hücreleri ve kalp kası hücreleri çok hafif bir iskemiden bile zarar görebilirler.
- Kollateral Dolaşım: kollateral desteği olmayan bir arterin tıkanması ya da daralması infarkt ile sonlanır. Kollateral dolaşımı yeterli olan dokularda damar tıkanması etkili olmaz. Ancak genel bir spazm ya da yaygın aterosklerozda kollateral dolaşımı da etkiler. Aterosklerozda tüm damarlar daralır ve bunlardan birinin tıkanması durumunda kollateral sistem çökebilir. Venöz sistemdeki yaygın kollateral varlığı venaların tıkanmasına bağlı zararların oluşmasını hafifletir ya da engeller.
- Dokuların ısısı: iskemik zararlar sıcak organlarda daha kolay ve çabuk gelişir. Bypass operasyonlarında kalp soğutularak iskemik zararlar önlenmeye çabalanır.
Kapiller Kökenli İskemiler
Çeşitli patolojiler kapiller damarlardaki kan trafiğinin aksamasına ve küçük iskemik alanların oluşmasına yol açarlar.
- Eritrosit sıkışmaları: asidozlarda eritrositler şişer ve kolay parçalanır. Şişen eritrositler kapillerlerde sıkışarak kan akımını durdurabilir. Diabetlilerde eritrositlerin yapışkanlığı artar birbirlerine yapışarak kapiller damarlardan geçemeyen kümeler oluştururlar. Orak hücreli anemide anormal hemoglobin S’in kristalleşmesine bağlı biçim bozuklukları ve yapışkanlık artışı eritrositlerin yumaklar oluşturarak kapillerleri tıkamasına neden olur. Diyarede yoğun sıvı yitirilmesi nedeniyle eritrosit yoğunluğunun artması kapiller tıkanmalarına yol açabilir.
- Lökosit sıkışmaları: çoğu lökositlerin çapı kapiller damarların çapından büyüktür. Daralan geçitte sıkışan bir lökosit ya dokulara çıkar (migrasyon) ya da hızı düşse de postkapiller venüle ulaşır. Ancak lökosit sayısının arttığı hastalıklarda (özellikle myelositik lösemilerde) kapillerlerin tıkanmasına bağlı akciğer ve beyin komplikasyonları belirir. Lökosit yapışkanlığının arttığı patolojilerde oluşan akyuvar kümeleri kapiller dolaşımını engelleyebilir.
- Yağ embolizmi: minik damlacıklar kapiller damarları tıkar. Yağ embolizmi tanısında göz dibi kapillerlerinde minik yağ damlacıkları saptanır.
- Endotel şişmesi: aktive olan ve şişen endotel hücreleri kapiller dolaşımını engelleyebilir.
- İmmun kompleksler: antikor bolluğunda oluşan ve suda erimeyen büyükçe immun kompleksler kapiller lümenlerini tıkayabilirler.
- Tromboz: DIC olgularında yaygın kapiller trombozu görülür.
- Tromboembolizm: büyük damarlarda sorun oluşturmayan minik fibrin yumakları kapiller akımını durdurabilir.
- Ödem: özellikle beyin ödeminde kapiller kan akımı bozulabilir.
İskeminin Sonuçları
Kollateral dolaşımın etkili olduğu ve damarların tam tıkanmadığı durumlarda - başka faktörler eklenmedikçe- dokuda değişiklik olmaz.
- Ödem: özellikle venaların tıkanması nedeniyle oluşan hiperemiyi ve stazı ödem izler.
- Kanama: venaların tıkanması sürecinde beliren konjestif damarlardan çevreye kanamalar olur. Venöz iskemilere bağlı infarktlar kanamalıdır (kırmızı infarkt).
- Atrofi: uzun süren hafif dereceli iskemilerde parenkim hücreleri zarar görür ve atrofiye uğrar. Stromadaki bağ dokusu hücreleri anoksi nedeniyle uyarılır ve bağ dokusu artışı (fibrosis) saptanır.
- Parenkim Nekrozu: parenkim hücreleri iskemiye daha duyarlı olduğu için iskemi uzarsa ya da biraz güçlü olursa parenkim nekrozu görülür.
- İnfarkt: kısa sürede gelişen güçlü iskemilerde hem parenkim hücreleri hem de stroma hücreleri birlikte nekroza uğrar (ayrıntılar için: Nekroz)
Örnekler:
- Bacak arterlerinde Endarteritis obliterans ya da ateroskleroz nedeniyle oluşan daralmalarda doğal koşullarda bölgeye gelen kan yeterlidir. Yürüme, koşma gibi metabolizmanın hızlandığı durumlarda bacak kaslarının oksijen gereksinmesi artar; ancak darlık nedeniyle arterlerdeki kan debisi yetersiz kalır. Hipoksi sonucu ağrı başlar. Ağrının etkisiyle hasta topallar ve bir süre yürüyemez, durmak zorunda kalır. Dinlenme sırasında metabolizma normale döner, bacakta biriken metabolizma artıkları taşınır, gelebilen oksijen yeterli olur ve ağrı geçer. Hasta yeniden yürümeye başlar. Bu olay zincirleme sürer. Buna claudicatio intermittens (kesik topallama) denir.
- Arteria mesenterica superior aterosklerozunda benzer bir durum görülür. Hasta açken yakınması yoktur, sindirim başladığında kolik şeklinde ağrıları olur.
- Beyindeki bazal ve intraserebral arterlerin aterosklerozunda ve aterom çamuru embolizminde bazal gangliyonlarda nekroz, bunların erimesi ile küçük kistler (status lacunaris) oluşur.
- Koroner arterlerin ateroskleroz, tromboz ya da sifilis gibi nedenlerle daralması dinlenme sırasında etkin olmayabilir. Kalp ritmini arttıran hareket, anoksi, ruhsal nedenler sonucunda koronerlerde yetmezlik ve buna bağlı ağrılar (angina pectoris) olur. Hafif ve orta dereceli darlıklarda fibrozis ile küçük parenkim nekrozları vardır, güçlü darlıklarda infarkt gelişebilir.
- Venöz sinüslerdeki akut tıkanmalar sonucu oluşan hidrostatik basınç artışları kanamalar neden olur. Sinus cavernosus tıkanmalarında orbitalarda konjesyona bağlı kapiller kanamaları vardır.
- Saplı organların/dokuların sapları üzerinde dönmeleri boğulmalarıyla sonlanır (strangulation). Boğulmalar iskemi ve infarktla sonlanır. Bağırsakların mezoları üzerinden dönmelerine volvulus, testisin ya da ovaryumun uzun ekseni üzerinden dönmesine torsiyon nitelemesi yapılır. Bazı pediküllü tümörler (polip, papillomatöz tümörler, saplı uterus myomu) sapları çevresinde dönerek nekrozlaşabilirler.
- Büyük damarlardaki aterom plaklarından kopan yağlı maddelerden (aterom çamuru) kökenli embolizmde beyindeki küçük damarlar tıkanabilir. Bu tür olgularda, hastada, kısa süreli felç izlenimi veren motor bozukluklar oluşur. Bu tabloya "geçici iskemik atak" nitelemesi yapılır.
 | Tıp ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Ayrıca bakınız
- Reperfüzyon
- Anjina pektoris
- İngilizce Vikipedi maddesi4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
- ^ a b Goljan EF. Rapid Review Pathology. 5th edt., Elsevier, Philadelphia, 2019
- ^ a b Goldblum JR, McKenney JK, Lamps LW, Myers JL. Rosai and Ackerman's Surgical Pathology. 11th edt., Elsevier, Philadelphia, 2018
- ^ a b c d e f Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015
- ^ a b c d e f Tahsinoğlu M, Çöloğlu AS, Erseven G. Dişhekimleri için Genel Patoloji, Altın Matbaacılık, İstanbul, 1981
- ^ a b Silnernagl S, Lang F. Color Atlas of Pathophysiology. Thieme, Stuttgart-New York, 2000
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iskemi ischemia yerel kanlanma eksikligidir generalize kanlanma eksikligi icin sok bolumune bakiniz Sag ayakta iskemi Bir dokudaki arteryel kan akiminin aksamasi uc aci dan zararli etki gosterir Anoksi Hucrelerdeki dokulardaki oksijen yoklugudur hemodinamik sistem zararlarinin en onemli nedenidir Ozellikle hucrelerin aktif oldugu dokularda kalp beyin bobrekler daha da etkilidir Hipoksi oksijen azligidir olgularinin tumu etkilenmeyebilir duyarli hucrelerdeki hipokisler iskemik zararlara neden olabilir Malnutrisyon besleyici maddelerin eksikligi Dokularin beslenmesi oksijenlenmesi kadar onemli degildir Oksijen eksikligine bagli zararlar daha erken baslar Metabolizma urunlerinin birikmesi Kan akiminda yavaslama olmussa bazi toksik maddeler kanda birikir ve degisik derecelerde zarar verir kaslarda agri akcigerlerde odem gibi Dokulardaki oksijen duzeyi sensor molekuller tarafindan denetlenir Oksijen azligini yoklugunu algilayan sensorler 3 onemli sistemi uyarir Eritropoietin Vaskuler endotelyal buyume faktoru VEGF Glukoz transportuIskemi TurleriDamar Daralmasina Bagli Iskemiler Organik Daralma Arterler venalar ve kapillerler tikanabilir En onemlisi arterlerin tikan masidir Ateroskleroz tromboz ve embolizm belli basli organik daralma nedenleridir Bun larin disinda endarteritis obliterans polyarteritis nodosa damarlara disaridan basinc yapilmasi tumor ligatur herni strangulas yonu vb ve testis torsiyonu siralanabilir Sporcularda rastlanan ve Kompartman sendromu olarak bilinen olgularda agrili iskemik bir tablo izlenir Ornegin kas dokusu faysa ile bolmelere odalara kompartmanlara ayrilir Bir kas odasinda olusan hacim artisi odem kanama yangi vb cevredeki damarlara basinc yaparak kan dolasimini bozar ve iskemi gelisir Ayrica kanin akiskanliginin azalmasina bagli tikanmalara da rastlanabilir Bu tur tikanmalar genellikle kapillerleri etkiler Benzer bir tabloya polisitemi ve losemi ile plazma proteinlerinin yogunlastigi ve olgularinda da rastlanir Fonksiyonel Daralma spazm Damar daralmasi spazm genel ya da yerel olabilir Ornegin agir kana malarda ve sivi kaybinda dehidratasyon genel spazm vazokonstriksiyon soz konusudur Embo lizmde embolusun geldigi bolgede olaya spazm da katilabilir Sogukta ka pillerlerde yerel bir spazm gorulur Insanlardaki arter spazmlarina ve sonuclarina ornekler Koroner arter spazmi myokard infarkti ile sonlanabilir Kokain kullananlarda gorulen koroner arter spazmlari ansizin olumlere neden olur Serebral arterlerde spazm subaraknoidal kanamadaki hemoglobinin etkisiyle olusur ve guclu norolojik bozukluklara yol acar Raynaud fenomeni kadinlarda el parmak arterlerinin spazmiyla karakterize bir tablodur Goz arterlerinde spazm bir gozde gecici gorme kaybi ile belirti verir Cavdarmahmuzu zehirlenmeleri ekstremitelerde damar spazmlari saptanir Damar Daralmasina Bagli Olmayan Iskemiler Bu gruba giren olgularda dokularin kanlanma bozuklugu yoktur ancak kan yapisiyla ilgili sorunlar vardir Olgularin cogu sistemik hipoksi iskemi bulgulari saptanir Kanda Oksijen Eksikligi Solunum havasinda yeterli oksijen bulunmadiginda agir akciger ve solu num yollari bozukluk ve hastaliklarinda karbonmonoksid zehirlenmelerinde agir anemilerde ve kalpte konjenital bazi hastaliklarda kandaki oksijen duzeyi duser hipoksi ve anoksi olusur Dokularda Metabolizmanin Asiri Artisi Normal genislikte ya da hafif daralmis damar lumenleri dogal kosullarda bir organin beslenmesi icin yeterli kan akimini saglar Metabolizmanin asiri artis gosterdigi durumlarda bu istek karsilanamayacak hale girebilir olanlarin fiziksel efor yuklenmesine bagli yetmezlik bulgulari Kan Akimindaki Bozukluk Aorta yetmezliginde koronerlere yeterince kan gidemez karaciger sirozunda portal sistem venlerinde staz olur Her iki surecte de genellikle cok onemli olmayan bir hipoksi gelisir Bu tabloya anemi eklendiginde iskemi gelisir Ornegin agir anemisi olan bir hastadaki aorta yetmezligi myokard iskemisine yol acabilir Arter Kokenli IskemilerIskeminin Hizi kisa surede gerceklesen iskemiler agir zararlar verir Hizla gelisen myokard iskemisi infarktla sonlanir Eger iskemi yavas gelisirse organizma bunu kompanze etmeye calisir Koroner damarlarin yavas yavas daralmasi kollaterallerin olusmasina neden olur Koroner arter dallarindan biri tikansa bile yeni kollateraller infarkt olusumunu engeller ya da infarktin boyutlarini kucultur Damarlarin Daralma Derecesi agir zararlar damarin tam tikandigi durumlarda saptanir Kollateral destegi bulunan damarlarin tikandigi ya da daraldigi kosullarda hicbir bozukluk gorulmeyebilir Dokunun Duyarliligi dokularin ve bazi hucrelerin oksijensizlige karsi duyarliliklari farklidir Beyindeki gangliyon hucreleri ve kalp kasi hucreleri cok hafif bir iskemiden bile zarar gorebilirler Kollateral Dolasim kollateral destegi olmayan bir arterin tikanmasi ya da daralmasi infarkt ile sonlanir Kollateral dolasimi yeterli olan dokularda damar tikanmasi etkili olmaz Ancak genel bir spazm ya da yaygin aterosklerozda kollateral dolasimi da etki ler Aterosklerozda tum damarlar daralir ve bunlardan birinin tikanmasi durumunda kollateral sistem cokebilir Venoz sistemdeki yaygin kollateral varligi venalarin tikanmasina bagli zararlarin olusmasini hafifletir ya da engeller Dokularin isisi iskemik zararlar sicak organlarda daha kolay ve cabuk gelisir Bypass operasyonlarinda kalp sogutularak iskemik zararlar onlenmeye cabalanir Kapiller Kokenli IskemilerCesitli patolojiler kapiller damarlardaki kan trafiginin aksamasina ve kucuk iskemik alanlarin olusmasina yol acarlar Eritrosit sikismalari asidozlarda eritrositler siser ve kolay parcalanir Sisen eritrositler kapillerlerde sikisarak kan akimini durdurabilir Diabetlilerde eritrositlerin yapiskanligi artar birbirlerine yapisarak kapiller damarlardan gecemeyen kumeler olustururlar Orak hucreli anemide anormal hemoglobin S in kristallesmesine bagli bicim bozukluklari ve yapiskanlik artisi eritrositlerin yumaklar olusturarak kapillerleri tikamasina neden olur Diyarede yogun sivi yitirilmesi nedeniyle eritrosit yogunlugunun artmasi kapiller tikanmalarina yol acabilir Lokosit sikismalari cogu lokositlerin capi kapiller damarlarin capindan buyuktur Daralan gecitte sikisan bir lokosit ya dokulara cikar migrasyon ya da hizi dusse de postkapiller venule ulasir Ancak lokosit sayisinin arttigi hastaliklarda ozellikle myelositik losemilerde kapillerlerin tikanmasina bagli akciger ve beyin komplikasyonlari belirir Lokosit yapiskanliginin arttigi patolojilerde olusan akyuvar kumeleri kapiller dolasimini engelleyebilir Yag embolizmi minik damlaciklar kapiller damarlari tikar Yag embolizmi tanisinda goz dibi kapillerlerinde minik yag damlaciklari saptanir Endotel sismesi aktive olan ve sisen endotel hucreleri kapiller dolasimini engelleyebilir Immun kompleksler antikor bollugunda olusan ve suda erimeyen buyukce immun kompleksler kapiller lumenlerini tikayabilirler Tromboz DIC olgularinda yaygin kapiller trombozu gorulur Tromboembolizm buyuk damarlarda sorun olusturmayan minik fibrin yumaklari kapiller akimini durdurabilir Odem ozellikle beyin odeminde kapiller kan akimi bozulabilir Iskeminin SonuclariKollateral dolasimin etkili oldugu ve damarlarin tam tikanmadigi durum larda baska faktorler eklenmedikce dokuda degisiklik olmaz Odem ozellikle venalarin tikanmasi nedeniyle olusan hiperemiyi ve stazi odem izler Kanama venalarin tikanmasi surecinde beliren konjestif damarlardan cevreye kanamalar olur Venoz iskemilere bagli infarktlar kanamalidir kirmizi infarkt Atrofi uzun suren hafif dereceli iskemilerde parenkim hucreleri zarar gorur ve atrofiye ugrar Stromadaki bag dokusu hucreleri anoksi nedeniyle uyarilir ve bag dokusu artisi fibrosis saptanir Parenkim Nekrozu parenkim hucreleri iskemiye daha duyarli oldugu icin iskemi uzarsa ya da biraz guclu olursa parenkim nekrozu gorulur Infarkt kisa surede gelisen guclu iskemilerde hem parenkim huc releri hem de stroma hucreleri birlikte nekroza ugrar ayrintilar icin Nekroz Ornekler Bacak arterlerinde Endarteritis obliterans ya da ateroskleroz nedeniyle olusan daralmalarda dogal kosullarda bolgeye gelen kan yeterlidir Yurume kosma gibi metabolizmanin hizlandigi durumlarda ba cak kaslarinin oksijen gereksinmesi artar ancak darlik nedeniyle arterlerdeki kan debisi yetersiz kalir Hipoksi sonucu agri baslar Agrinin etkisiyle hasta topallar ve bir sure yu ruyemez durmak zorunda kalir Dinlenme sirasinda metabolizma normale doner bacakta biriken metabolizma artiklari tasinir gelebilen oksijen yeterli olur ve agri gecer Hasta ye niden yurumeye baslar Bu olay zincirleme surer Buna claudicatio intermittens kesik topallama denir Arteria mesenterica superior aterosklerozunda benzer bir du rum gorulur Hasta acken yakinmasi yoktur sindirim basladiginda kolik sek linde agrilari olur Beyindeki bazal ve intraserebral arterlerin aterosklerozunda ve aterom camuru embolizminde bazal gangliyonlarda nekroz bunlarin erimesi ile kucuk kistler status lacunaris olusur Koroner arterlerin ateroskleroz tromboz ya da sifilis gibi nedenlerle daralmasi dinlenme sirasinda etkin olmayabilir Kalp ritmini arttiran hareket anoksi ruhsal ne denler sonucunda koronerlerde yetmezlik ve buna bagli agrilar angina pectoris olur Hafif ve orta dereceli darliklarda fibrozis ile kucuk parenkim nekrozlari vardir guclu darliklarda infarkt gelisebilir Venoz sinuslerdeki akut tikanmalar sonucu olusan hidrostatik basinc artislari kanamalar neden olur Sinus cavernosus tikanmalarinda orbitalarda konjesyona bagli kapiller kanamalari vardir Sapli organlarin dokularin saplari uzerinde donmeleri bogulmalariyla sonlanir strangulation Bogulmalar iskemi ve infarktla sonlanir Bagirsaklarin mezolari uzerinden donmelerine volvulus testisin ya da ovaryumun uzun ekseni uzerinden donmesine torsiyon nitelemesi yapilir Bazi pedikullu tumorler polip papillomatoz tumorler sapli uterus myomu saplari cevresinde donerek nekrozlasabilirler Buyuk damarlardaki aterom plaklarindan kopan yagli maddelerden aterom camuru kokenli embolizmde beyindeki kucuk damarlar tikanabilir Bu tur olgularda hastada kisa sureli felc izlenimi veren motor bozukluklar olusur Bu tabloya gecici iskemik atak nitelemesi yapilir Tip ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Ayrica bakinizReperfuzyon Anjina pektoris Ingilizce Vikipedi maddesi4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Kaynakca a b Goljan EF Rapid Review Pathology 5th edt Elsevier Philadelphia 2019 a b Goldblum JR McKenney JK Lamps LW Myers JL Rosai and Ackerman s Surgical Pathology 11th edt Elsevier Philadelphia 2018 a b c d e f Kumar V Abbas AK Aster JC Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease 9th edt Elsevier Saunders Philadelphia 2015 a b c d e f Tahsinoglu M Cologlu AS Erseven G Dishekimleri icin Genel Patoloji Altin Matbaacilik Istanbul 1981 a b Silnernagl S Lang F Color Atlas of Pathophysiology Thieme Stuttgart New York 2000