Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ali Oktay Rifat (10 Haziran 1914, Trabzon - 18 Nisan 1988, İstanbul), Türk şair, oyun yazarı ve roman yazarı. Türk şiirinin en büyük isimlerinden birisi kabul edilir. Orhan Veli ve Melih Cevdet'le birlikte Garip Akımı'nın kurucularındandır. 1955 yılından itibaren İkinci Yeni adlı şiir akımına yönlenmiştir. Şiir dışında roman ve oyun türlerinde de eserler vermiştir. Şair Nazım Hikmet'in kuzenidir.
Oktay Rifat | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 10 Haziran 1914 Trabzon, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 18 Nisan 1988 (73 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık | Türkiye |
| Eğitim | Ankara Atatürk Lisesi, Ankara Hukuk Fakültesi, Ankara |
| Meslek | Şair · Yazar |
Hayatı
10 Haziran 1914'te Trabzon'da doğdu. Babası, o doğduğu sırada Trabzon valisi olan şair ve dilbilimci Samih Rıfat, annesi Hasan Enver Paşa’nın kızı Münevver Hanım’dır. Pek çok sanatçı ve yazar içeren bir ailede yetişti. Büyük dedesi Macar Hurşid Bey, hem Türk hem batı müziği konusunda donanımlı bir bestekâr, dedesi Albay Hasan Rıfat Bey ise şiir ile ilgilenirdi; amcası Ali Rıfat Bey değerli bir udî ve besteci, annesinin teyzesinin oğlu Ali Fuat Bey Cumhuriyet devrinin ünlü asker ve siyaset adamı, teyzesi Celile Hanım bir ressam, teyzesi Celile Hanım’ın oğlu Nâzım Hikmet ünlü bir şairdir.
Ortaöğrenimini 1925-1932 yıllarında Ankara Erkek Lisesi'nde yaptı. Bu okulda ünlü şair Ahmet Hamdi Tanpınar’ın öğrencisi oldu, ilk şiirlerini kaleme aldı ve ileride birlikte Garip Akımını kuracağı arkadaşları Melih Cevdet ve Orhan Veli ile tanıştı. Üç arkadaş, okul bünyesinde “Sesimiz” adlı dergiyi çıkararak şiirlerini yayımladılar.
1932-1936 yılları arasında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde yükseköğrenim gördü. Edebiyata olan ilgisi ve yazma tutkusu yükseköğrenimi sırasında da devam etti. Mezun olduğu yıl, arkadaşları Melih Cevdet ve Orhan Veli ile birlikte geliştirdikleri yeni bir yazın tekniği ile kaleme aldığı şiirleri Varlık Dergisi’nde yayımlanmaya başladı.
1937 yılında Devlet sınavını kazanarak Maliye Bakanlığı hesabına Siyasal Bilgiler öğrenimi görmek üzere Paris'e gönderildi. Paris’te bulunduğu dönemde yalın bir söylemi ve bağımsız düşünceleri savunan Fransız şiirini kendisine yakın buldu ve ondan ilham aldı. Üç yıl sonra II. Dünya Savaşı nedeniyle, orada yaptığı doktora çalışmasını tamamlayamadan 1940 yılında Türkiye'ye döndü.
Paris’ten döndükten sonra bir süre Maliye Bakanlığı'nda, daha sonra Matbuat Umum Müdürlüğü'nde (Basın Yayın Genel Müdürlüğü) çalıştı. Ardından Ankara’da serbest avukatlık yaparak geçimini sağladı. Bu arada 1941 yılında Orhan Veli ve Melih Cevdet ile edebiyat dünyasında büyük tartışmalara sebep veren “Garip” adlı şiir kitabını yayımladı. Şiirlerini "Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üstüne Şiirler"(1945), "Güzelleme"(1945) ve "Aşağı Yukarı"(1952) adlı şiir kitaplarının yanı sıra "Aile" (1947), Orhan Veli tarafından çıkarılan "Yaprak" (1949-1950) ve "Yeditepe" (1951-1957) gibi dergilerde yayımlamayı sürdürdü. 1954 yılında yayımladığı “Karga ve Tilki" adlı şiir kitabıyla Yeditepe Şiir Armağanı'nı kazandı.
1955 yılında İstanbul'a yerleşerek avukatlığını sürdürdü. Aynı yıl yayımladığı “Perçemli Sokak” adlı şiir kitabının önsözü tartışmalara neden oldu. Bu kitap ile İkinci Yeni adı verilen şiir anlayışına yöneldi. 1958 yılında “Aşk Merdiveni" adlı şiir kitabını yayımladı. 1961 yılından itibaren avukatlık mesleğini Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları'nda sürdürdü ve 1973 yılında emekli olana dek bu kurumda çalıştı.
1960’lı yılların başında Latin ve Yunan ozanların mitoloji kitaplarının Türkçe çevirilerini yaptı. 1969 yılında yayımladığı “Şiirler” adlı kitabıyla Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü’nü aldı. Bu tarihten sonra tiyatro ve roman çalışmalarına ağırlık verdi. "Oyun İçinde Oyun", "Zabit Fatma'nın Kuzusu", "Atlar ve Filler", "Yağmur Sıkıntısı", "Kadınlar Arasında", "Birtakım İnsanlar" ve "Çil Horoz” adlı oyunları kaleme aldı ve her biri sahnelendi . Arkadaşı Melih Cevdet ile “Kıskançlar” adlı oyunu kaleme aldı. 1976’da ilk romanın “Bir Kadının Penceresi’nden” yayımlandı. 1980’de “Danaburnu” kitabıyla Madaralı Roman Ödülü’nü kazandı. Aynı yıl “Bir Cigara İçimi” adlı şiiri Sedat Simavi Vakfı Ödülü’nü, 1984 yılında "Dilsiz ve Çıplak” kitabıyla Behçet Necatigil Şiir Ödülü’nü aldı.
Fransızca çevirmeni Sabiha Rıfat ile evli olan Oktay Rıfat; yazar, çevirmen ve şair Samih Rıfat’ın oğludur. Son günlerine dek eser vermeyi sürdüren sanatçı, “Yağmur Sıkıntısı” adlı oyununu tamamladıktan sonra 18 Nisan 1988 yılında İstanbul’da hayatını kaybetti. Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi.
Sanatı
Ankara Erkek Lisesi’ndeki öğrencilik yıllarında şiir yazmaya başlayan Oktay Rıfat, şiirde biçim ve kural anlayışını tam anlamıyla yansıtan ilk şiirlerini 1936-1944 yılları arasında Varlık Dergisi’nde yayımlamıştı. İlk şiirlerinde şiir vezni olarak hece ölçüsünü kullanmayı tercih eden şair daha sonra serbest ölçüye geçiş yaptı. 1941 yılında Orhan Veli Kanık ve Melih Cevdet Anday ile birlikte Garip adlı şiir kitabını yayımlayarak Garip şiir akımının öncülerinden oldu. Garip dönemi şiirlerinde kentte yaşayan sıradan insanların günlük yaşamlarına şaşırtıcı, alaycı bir söyleyişle yaklaşmıştı.
"Perçemli Sokak" adlı kitabıyla Türk şiirinde İkinci Yeni denilen anlayışa, anlamca kapalı bir şiire yöneldi. Kitaptan kitaba değişen şiiri ile Türk şiirinin genel akışını en çok etkileyen şairlerden sayılmaktadır.
1960’lı yıllarda genellikle sosyal sorunlar, emekçilerin hakları ve sistemsel karmaşalar ile ilgili düşüncelerini satırlara döktü. Özellikle, 1966'da çıkan "Elleri Var Özgürlüğün" adlı şiir kitabında bu düşüncelerinin oldukça fazla etkisi görüldü. 1969 yılında yayımladığı, "Şiirler" adlı kitabıyla, edebiyat hayatında üçüncü ve son dönemine girdi. Tarzını, biçimini ve yazın anlayışını iyice belirginleştirdiği, dili ve kelimeleri kullanmada ustalaştığı bu dönemde şiirin kuramsal karakteri üzerine de kitaplar yazdı
Tiyatro oyunu ve roman türünde de eserler veren Oktay Rıfat, her biri toplumun değişik kesimlerini sembolize eden oyun ve roman kahramanları yarattı.
'Oktay Rifat'in şiirsel konjonktörü büyük inip çıkmalar gösteriyor. Her değişiş, bir öncekinin bazı yönlerden tam tersiymiş izlenimini uyandırıyor okurda. Yalnız bunların kimlik değistirmeyle bir ilgisi yok. İlhan Berk gibi her değişişte bir önceki dönemi yadsımıyor, inkar etmiyor. Ve tuhaf bir şekilde -böyle diyebiliyorum-, başta yadırgansa da, birbirinin tersi olarak belirmiş dönemler ve bu dönemlerin ürünleri birbirine bağlaniyor; eklem yerleri o ters çıkış noktaları olmak üzere
— Cemal Süreya, 1976
Eserleri
Şiir
- xxxx: Garip
- 1945: Güzelleme
- 1946: Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üstüne Şiirler
- 1952: Aşağı Yukarı
- 1954: Karga ile Tilki
- 1956: Perçemli Sokak
- 1958: Âşık Merdiveni
- 1963: İkilik (Aşağı Yukarı ve Karga ile Tilki'nin ikinci baskısı)
- 1966: Elleri Var Özgürlüğün
- 1969: Şiirler
- 1973: Yeni Şiirler
- 1976: Çobanıl Şiirler
- 1979: Bir Cıgara İçimi
- 1980: Elifli
- 1982: Denize Doğru Konuşma
- 1984: Dilsiz ve Çıplak
- 1987: Koca Bir Yaz
- 2007: Bütün Şiirleri I,
- 2007: Bütün Şiirleri II,
Roman
- 1976: Bir Kadının Penceresinden
- 1980: Danaburnu
- 1982: Bay Lear
Tiyatro Oyunu
- 1961: Birtakım İnsanlar
- 1948: Kadınlar Arasında (Devlet Tiyatrosu'nda gösterilmiştir) ya da Fettah Paşalar
- 1988: Atlarla Filler ya da Dirlik Düzenlik (ilk yayınlanışı)
- 1988: Çil Horoz (ilk yayınlanışı)
- 1988: Yağmur Sıkıntısı (ilk yayınlanışı)
Ödülleri
- 1954: Yeditepe Şiir Armağanı- Karga ile Tilki adlı kitabıyla
- 1970: Türk Dil Kurumu Şiir Armağanı - Şiirler adlı kitabıyla
- 1970: Ankara Sanat Sevenler Derneği En İyi Yerli Oyun Yazarı ve TRT Sanat Ödülleri Yarışması Başarı Ödülü Yağmur Sıkıntısı adlı oyunuyla
- 1980: Sedat Simavi Vakfı Ödülü - Bir Cigara İçimi adlı şiir kitabıyla
- 1984: Necatigil Şiir Ödülü- Dilsiz ve Çıplak adlı yapıtıyla
- 1980: Madaralı Roman Ödülü - Danaburnu adlı romanıyla
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . Malumatfuruş. 18 Şubat 2021. 18 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.
- ^ http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=-227310[]
- ^ Beşir Ayvazoğlu, Samih Rıfat, Zaman Gazetesi, 09.08.2007[]
- ^ a b "Biyografi.info sitesi Oktay Rıfat Sayfası". 28 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2011.
- ^ Metin And, Türk Tiyatrosunun Evreleri. s.377
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ali Oktay Rifat 10 Haziran 1914 Trabzon 18 Nisan 1988 Istanbul Turk sair oyun yazari ve roman yazari Turk siirinin en buyuk isimlerinden birisi kabul edilir Orhan Veli ve Melih Cevdet le birlikte Garip Akimi nin kurucularindandir 1955 yilindan itibaren Ikinci Yeni adli siir akimina yonlenmistir Siir disinda roman ve oyun turlerinde de eserler vermistir Sair Nazim Hikmet in kuzenidir Oktay RifatDogum10 Haziran 1914 1914 06 10 Trabzon Osmanli ImparatorluguOlum18 Nisan 1988 73 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeriKaracaahmet Mezarligi IstanbulMilliyetTurkVatandaslikTurkiyeEgitimAnkara Ataturk Lisesi Ankara Hukuk Fakultesi AnkaraMeslekSair YazarHayati10 Haziran 1914 te Trabzon da dogdu Babasi o dogdugu sirada Trabzon valisi olan sair ve dilbilimci Samih Rifat annesi Hasan Enver Pasa nin kizi Munevver Hanim dir Pek cok sanatci ve yazar iceren bir ailede yetisti Buyuk dedesi Macar Hursid Bey hem Turk hem bati muzigi konusunda donanimli bir bestekar dedesi Albay Hasan Rifat Bey ise siir ile ilgilenirdi amcasi Ali Rifat Bey degerli bir udi ve besteci annesinin teyzesinin oglu Ali Fuat Bey Cumhuriyet devrinin unlu asker ve siyaset adami teyzesi Celile Hanim bir ressam teyzesi Celile Hanim in oglu Nazim Hikmet unlu bir sairdir Ortaogrenimini 1925 1932 yillarinda Ankara Erkek Lisesi nde yapti Bu okulda unlu sair Ahmet Hamdi Tanpinar in ogrencisi oldu ilk siirlerini kaleme aldi ve ileride birlikte Garip Akimini kuracagi arkadaslari Melih Cevdet ve Orhan Veli ile tanisti Uc arkadas okul bunyesinde Sesimiz adli dergiyi cikararak siirlerini yayimladilar 1932 1936 yillari arasinda Ankara Universitesi Hukuk Fakultesi nde yuksekogrenim gordu Edebiyata olan ilgisi ve yazma tutkusu yuksekogrenimi sirasinda da devam etti Mezun oldugu yil arkadaslari Melih Cevdet ve Orhan Veli ile birlikte gelistirdikleri yeni bir yazin teknigi ile kaleme aldigi siirleri Varlik Dergisi nde yayimlanmaya basladi 1937 yilinda Devlet sinavini kazanarak Maliye Bakanligi hesabina Siyasal Bilgiler ogrenimi gormek uzere Paris e gonderildi Paris te bulundugu donemde yalin bir soylemi ve bagimsiz dusunceleri savunan Fransiz siirini kendisine yakin buldu ve ondan ilham aldi Uc yil sonra II Dunya Savasi nedeniyle orada yaptigi doktora calismasini tamamlayamadan 1940 yilinda Turkiye ye dondu Paris ten dondukten sonra bir sure Maliye Bakanligi nda daha sonra Matbuat Umum Mudurlugu nde Basin Yayin Genel Mudurlugu calisti Ardindan Ankara da serbest avukatlik yaparak gecimini sagladi Bu arada 1941 yilinda Orhan Veli ve Melih Cevdet ile edebiyat dunyasinda buyuk tartismalara sebep veren Garip adli siir kitabini yayimladi Siirlerini Yasayip Olmek Ask ve Avarelik Ustune Siirler 1945 Guzelleme 1945 ve Asagi Yukari 1952 adli siir kitaplarinin yani sira Aile 1947 Orhan Veli tarafindan cikarilan Yaprak 1949 1950 ve Yeditepe 1951 1957 gibi dergilerde yayimlamayi surdurdu 1954 yilinda yayimladigi Karga ve Tilki adli siir kitabiyla Yeditepe Siir Armagani ni kazandi 1955 yilinda Istanbul a yerleserek avukatligini surdurdu Ayni yil yayimladigi Percemli Sokak adli siir kitabinin onsozu tartismalara neden oldu Bu kitap ile Ikinci Yeni adi verilen siir anlayisina yoneldi 1958 yilinda Ask Merdiveni adli siir kitabini yayimladi 1961 yilindan itibaren avukatlik meslegini Turkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yollari nda surdurdu ve 1973 yilinda emekli olana dek bu kurumda calisti 1960 li yillarin basinda Latin ve Yunan ozanlarin mitoloji kitaplarinin Turkce cevirilerini yapti 1969 yilinda yayimladigi Siirler adli kitabiyla Turk Dil Kurumu Siir Odulu nu aldi Bu tarihten sonra tiyatro ve roman calismalarina agirlik verdi Oyun Icinde Oyun Zabit Fatma nin Kuzusu Atlar ve Filler Yagmur Sikintisi Kadinlar Arasinda Birtakim Insanlar ve Cil Horoz adli oyunlari kaleme aldi ve her biri sahnelendi Arkadasi Melih Cevdet ile Kiskanclar adli oyunu kaleme aldi 1976 da ilk romanin Bir Kadinin Penceresi nden yayimlandi 1980 de Danaburnu kitabiyla Madarali Roman Odulu nu kazandi Ayni yil Bir Cigara Icimi adli siiri Sedat Simavi Vakfi Odulu nu 1984 yilinda Dilsiz ve Ciplak kitabiyla Behcet Necatigil Siir Odulu nu aldi Fransizca cevirmeni Sabiha Rifat ile evli olan Oktay Rifat yazar cevirmen ve sair Samih Rifat in ogludur Son gunlerine dek eser vermeyi surduren sanatci Yagmur Sikintisi adli oyununu tamamladiktan sonra 18 Nisan 1988 yilinda Istanbul da hayatini kaybetti Karacaahmet Mezarligi na defnedildi SanatiAnkara Erkek Lisesi ndeki ogrencilik yillarinda siir yazmaya baslayan Oktay Rifat siirde bicim ve kural anlayisini tam anlamiyla yansitan ilk siirlerini 1936 1944 yillari arasinda Varlik Dergisi nde yayimlamisti Ilk siirlerinde siir vezni olarak hece olcusunu kullanmayi tercih eden sair daha sonra serbest olcuye gecis yapti 1941 yilinda Orhan Veli Kanik ve Melih Cevdet Anday ile birlikte Garip adli siir kitabini yayimlayarak Garip siir akiminin onculerinden oldu Garip donemi siirlerinde kentte yasayan siradan insanlarin gunluk yasamlarina sasirtici alayci bir soyleyisle yaklasmisti Percemli Sokak adli kitabiyla Turk siirinde Ikinci Yeni denilen anlayisa anlamca kapali bir siire yoneldi Kitaptan kitaba degisen siiri ile Turk siirinin genel akisini en cok etkileyen sairlerden sayilmaktadir 1960 li yillarda genellikle sosyal sorunlar emekcilerin haklari ve sistemsel karmasalar ile ilgili dusuncelerini satirlara doktu Ozellikle 1966 da cikan Elleri Var Ozgurlugun adli siir kitabinda bu dusuncelerinin oldukca fazla etkisi goruldu 1969 yilinda yayimladigi Siirler adli kitabiyla edebiyat hayatinda ucuncu ve son donemine girdi Tarzini bicimini ve yazin anlayisini iyice belirginlestirdigi dili ve kelimeleri kullanmada ustalastigi bu donemde siirin kuramsal karakteri uzerine de kitaplar yazdi Tiyatro oyunu ve roman turunde de eserler veren Oktay Rifat her biri toplumun degisik kesimlerini sembolize eden oyun ve roman kahramanlari yaratti Oktay Rifat in siirsel konjonktoru buyuk inip cikmalar gosteriyor Her degisis bir oncekinin bazi yonlerden tam tersiymis izlenimini uyandiriyor okurda Yalniz bunlarin kimlik degistirmeyle bir ilgisi yok Ilhan Berk gibi her degisiste bir onceki donemi yadsimiyor inkar etmiyor Ve tuhaf bir sekilde boyle diyebiliyorum basta yadirgansa da birbirinin tersi olarak belirmis donemler ve bu donemlerin urunleri birbirine baglaniyor eklem yerleri o ters cikis noktalari olmak uzere Cemal Sureya 1976EserleriSiir xxxx Garip 1945 Guzelleme 1946 Yasayip Olmek Ask ve Avarelik Ustune Siirler 1952 Asagi Yukari 1954 Karga ile Tilki 1956 Percemli Sokak 1958 Asik Merdiveni 1963 Ikilik Asagi Yukari ve Karga ile Tilki nin ikinci baskisi 1966 Elleri Var Ozgurlugun 1969 Siirler 1973 Yeni Siirler 1976 Cobanil Siirler 1979 Bir Cigara Icimi 1980 Elifli 1982 Denize Dogru Konusma 1984 Dilsiz ve Ciplak 1987 Koca Bir Yaz 2007 Butun Siirleri I ISBN 978 975 08 1295 8 2007 Butun Siirleri II ISBN 978 975 08 1296 5Roman 1976 Bir Kadinin Penceresinden 1980 Danaburnu 1982 Bay LearTiyatro Oyunu 1961 Birtakim Insanlar 1948 Kadinlar Arasinda Devlet Tiyatrosu nda gosterilmistir ya da Fettah Pasalar 1988 Atlarla Filler ya da Dirlik Duzenlik ilk yayinlanisi 1988 Cil Horoz ilk yayinlanisi 1988 Yagmur Sikintisi ilk yayinlanisi Odulleri1954 Yeditepe Siir Armagani Karga ile Tilki adli kitabiyla 1970 Turk Dil Kurumu Siir Armagani Siirler adli kitabiyla 1970 Ankara Sanat Sevenler Dernegi En Iyi Yerli Oyun Yazari ve TRT Sanat Odulleri Yarismasi Basari Odulu Yagmur Sikintisi adli oyunuyla 1980 Sedat Simavi Vakfi Odulu Bir Cigara Icimi adli siir kitabiyla 1984 Necatigil Siir Odulu Dilsiz ve Ciplak adli yapitiyla 1980 Madarali Roman Odulu Danaburnu adli romaniylaAyrica bakinizMEB 100 Turk EdebiyatcisiKaynakca Malumatfurus 18 Subat 2021 18 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2021 http arama hurriyet com tr arsivnews aspx id 227310 olu kirik baglanti Besir Ayvazoglu Samih Rifat Zaman Gazetesi 09 08 2007 olu kirik baglanti a b Biyografi info sitesi Oktay Rifat Sayfasi 28 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2011 Metin And Turk Tiyatrosunun Evreleri s 377