Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ongun ya da Totem, Eski Türklerin Tengricilik inancında, içinde bir ruhu barındıran bir cisme verilen isimdir. Diğer eski inanç sistemlerinde de bulunan totem ile karşılaştırılabilir. Aynı Amerika yerlilerin totemleri gibi, eski Türk boylarının da her birisinin kendine özel bir ongunu vardır. Bu genellikle kendi boylarını koruduğuna inandıkları kutsal bir hayvan türü ya da büyük bir atalarının ruhunu barındırdığına inandıkları bir cisimdir.
Etimoloji
Camiü’t-Tevarih’e göre "ongun” kelimesi Türkçe "oytun” kelimesinden türemiştir. Türkler "hayırlı kutlu olsun" yerine "oytun bolsun" derlerdi.
Ongun'un anlamı
Eski Türklerde Tanrı'nın yeryüzündeki varoluş biçimi. Tanrı sadece ongunlarla varlığını gösterirdi. Eski Türkler de (Gök Türkler, Oğuzlar...) ongunlara tapardı. Ama bu tapma sanıldığı gibi putlara tapma gibi değildir. Bu tapma ongunlardan ilham alma ve öldükten sonra ongunların hizmet etmesinden ibarettir.
Tarihî belgelerden her Türk boyunun bir "ongun"u olduğu bilinmektedir. Bu ongun genellikle kendisinden türediğine inanılan "kurt, kaplan, dağ keçisi, koç, geyik, boğa, at, kartal, şahin, doğan" gibi hayvanların şeklini ayırıcı niteliği ortaya konulmuş ögelerdir.
Oğuzların 24 boyunun 6 tane ongunu vardır. Bunların hepsi yırtıcı kuşlardan seçilmiştir. Bilinenlerin dışında başka ongunlar da vardır:
- Kotuz: İlk Türklerin yaşadığı İç Asya dünyası, boğayı, bilhassa doğuda yüksek zirvelerde yaşayan tüylü cinsi kotuz’u, bir kuvvet simgesi olarak görmekte ve bu simgeye çeşitli anlamlar atfetmekteydi."
- “Her avcının vurduğu hayvan, onun ongunu sayılıyordu ve bayrağına resmediliyordu. Böylece vurulan ve eti yenen hayvanın ruhuna hulûl etmiş kabul ediliyordu. Hükümdarın ongunu ve ruhunun makamı ise kotuz (yak diye de bilinir) kuyruğundan tuğdu.”
- Sıgun Geyik: R. Arat da, Kutadgu Bilig’in 5111. beytindeki sıgun’a “dağ keçisi” demiştir. G. Clauson ise sıgun kelimesini “maral geyiği” olarak tercüme etmiş ve Arapçasını el-ayyil olarak göstermiş. Araştırmamızın neticesinde, Türk metinlerinde sıgun’a verilen önem sonucunda, sıgun’un asıl hükümdar ongunu olduğu kanaatine varacağımızı şimdiden belirtelim. Yine de Türk metinlerinde genel anlamda kullanılan sıgun geyik tabirini tercih edeceğiz. Böylece geyik ve dağ keçisi cinslerini bir arada anmak istemekteyiz.”
- “Dağ tekesi ve geyik motifleri, milattan önceki binyılda, Avrasya’da yaşayan bütün göçebe boyların başlıca ongunlarındandı.” “…sıgun geyik cinsi, Türklerde ölümsüzlüğün simgesiydi.”
- Karaçay-Malkar Türkçesinde "çugutur" adı verilen dağ keçisi de, Karaçay-Malkar Türklerinin eski kültüründe çok önemli bir yere sahiptir.
- Kıyand ve Sungur: “Chou devrinde, av merasimde vurulan hayvanın onu vuranın ongunu olması geleneğini, Oğuz Kağan Destanı da hatırlatır. Oğuz Kağan, her biri hükümdarlık ongunu olan iki hayvan vurmuştu; bunlar su aygırı cinsinden bir kıyand ile sungurdu.”
- Ku (Kuğu, Kuv, Hu, Gu, Kuba): Bazı Türk boyları, örneğin Altaylar'ın bir kolu olan Ku’lar (Lebedler) kuğudan türediklerine inanırlar. Lebed sözcüğü Rusça'da "kuğu" demektir ve bu halka Ruslar'ın verdiği isimdir. Lebedler, kendilerine Ku Kiji "Kuğu Kişi" derler. Finlerin Ku adlı Ay Tanrısı ile de bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Çünkü Ay da tıpkı kuğu gibi güzelliği ve zarafeti sembolize eder. Eski Moğolcada kuğu demek olan Hun/Kun (Hung/Kung) kelimesinin aynı zamanda insan anlamına gelmesi dikkat çekicidir. Tunguz-Mançu dillerinde Kukı/Kuhu/Kukku şeklinde yer alır. Yakutça’da “Kögön” Tatarca Kügel sözcüğü yaban ördeği mânâsı taşır. Küke sözcüğü Gugukkuşu anlamına gelir. Bu anlam bağlantısı kuğuların kutsallığıyla ilgilidir.
Kaynakça
- "Türk Mitolojisi" / Murat Uraz
- ^ "Eski Türklerde Maddi Kültürün Oluşumu" / Emel Esin (sy.178)
- ^ "Eski Türklerde Maddi Kültürün Oluşumu" / Emel Esin (sy.203)
- ^ "Eski Türklerde Maddi Kültürün Oluşumu" / Emel Esin (sy.194)
- ^ "Eski Türklerde Maddi Kültürün Oluşumu" / Emel Esin(sy.192)
- ^ "Eski Türklerde Maddi Kültürün Oluşumu" / Emel Esin (sy.218)
- ^ "Eski Türklerde Maddi Kültürün Oluşumu" / Emel Esin (sy.210)
- ^ Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-1, Sayfa 493)
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ongun ya da Totem Eski Turklerin Tengricilik inancinda icinde bir ruhu barindiran bir cisme verilen isimdir Diger eski inanc sistemlerinde de bulunan totem ile karsilastirilabilir Ayni Amerika yerlilerin totemleri gibi eski Turk boylarinin da her birisinin kendine ozel bir ongunu vardir Bu genellikle kendi boylarini koruduguna inandiklari kutsal bir hayvan turu ya da buyuk bir atalarinin ruhunu barindirdigina inandiklari bir cisimdir Tataristan Cumhuriyeti Ulusal Muzesi nde bulunan ongunlarEtimolojiCamiu t Tevarih e gore ongun kelimesi Turkce oytun kelimesinden turemistir Turkler hayirli kutlu olsun yerine oytun bolsun derlerdi Ongun un anlamiEski Turklerde Tanri nin yeryuzundeki varolus bicimi Tanri sadece ongunlarla varligini gosterirdi Eski Turkler de Gok Turkler Oguzlar ongunlara tapardi Ama bu tapma sanildigi gibi putlara tapma gibi degildir Bu tapma ongunlardan ilham alma ve oldukten sonra ongunlarin hizmet etmesinden ibarettir Tarihi belgelerden her Turk boyunun bir ongun u oldugu bilinmektedir Bu ongun genellikle kendisinden turedigine inanilan kurt kaplan dag kecisi koc geyik boga at kartal sahin dogan gibi hayvanlarin seklini ayirici niteligi ortaya konulmus ogelerdir Oguzlarin 24 boyunun 6 tane ongunu vardir Bunlarin hepsi yirtici kuslardan secilmistir Bilinenlerin disinda baska ongunlar da vardir Kotuz Ilk Turklerin yasadigi Ic Asya dunyasi bogayi bilhassa doguda yuksek zirvelerde yasayan tuylu cinsi kotuz u bir kuvvet simgesi olarak gormekte ve bu simgeye cesitli anlamlar atfetmekteydi Her avcinin vurdugu hayvan onun ongunu sayiliyordu ve bayragina resmediliyordu Boylece vurulan ve eti yenen hayvanin ruhuna hulul etmis kabul ediliyordu Hukumdarin ongunu ve ruhunun makami ise kotuz yak diye de bilinir kuyrugundan tugdu Sigun Geyik R Arat da Kutadgu Bilig in 5111 beytindeki sigun a dag kecisi demistir G Clauson ise sigun kelimesini maral geyigi olarak tercume etmis ve Arapcasini el ayyil olarak gostermis Arastirmamizin neticesinde Turk metinlerinde sigun a verilen onem sonucunda sigun un asil hukumdar ongunu oldugu kanaatine varacagimizi simdiden belirtelim Yine de Turk metinlerinde genel anlamda kullanilan sigun geyik tabirini tercih edecegiz Boylece geyik ve dag kecisi cinslerini bir arada anmak istemekteyiz Dag tekesi ve geyik motifleri milattan onceki binyilda Avrasya da yasayan butun gocebe boylarin baslica ongunlarindandi sigun geyik cinsi Turklerde olumsuzlugun simgesiydi Karacay Malkar Turkcesinde cugutur adi verilen dag kecisi de Karacay Malkar Turklerinin eski kulturunde cok onemli bir yere sahiptir Kiyand ve Sungur Chou devrinde av merasimde vurulan hayvanin onu vuranin ongunu olmasi gelenegini Oguz Kagan Destani da hatirlatir Oguz Kagan her biri hukumdarlik ongunu olan iki hayvan vurmustu bunlar su aygiri cinsinden bir kiyand ile sungurdu Ku Kugu Kuv Hu Gu Kuba Bazi Turk boylari ornegin Altaylar in bir kolu olan Ku lar Lebedler kugudan turediklerine inanirlar Lebed sozcugu Rusca da kugu demektir ve bu halka Ruslar in verdigi isimdir Lebedler kendilerine Ku Kiji Kugu Kisi derler Finlerin Ku adli Ay Tanrisi ile de baglantili oldugu dusunulmektedir Cunku Ay da tipki kugu gibi guzelligi ve zarafeti sembolize eder Eski Mogolcada kugu demek olan Hun Kun Hung Kung kelimesinin ayni zamanda insan anlamina gelmesi dikkat cekicidir Tunguz Mancu dillerinde Kuki Kuhu Kukku seklinde yer alir Yakutca da Kogon Tatarca Kugel sozcugu yaban ordegi manasi tasir Kuke sozcugu Gugukkusu anlamina gelir Bu anlam baglantisi kugularin kutsalligiyla ilgilidir Kaynakca Turk Mitolojisi Murat Uraz Eski Turklerde Maddi Kulturun Olusumu Emel Esin sy 178 Eski Turklerde Maddi Kulturun Olusumu Emel Esin sy 203 Eski Turklerde Maddi Kulturun Olusumu Emel Esin sy 194 Eski Turklerde Maddi Kulturun Olusumu Emel Esin sy 192 Eski Turklerde Maddi Kulturun Olusumu Emel Esin sy 218 Eski Turklerde Maddi Kulturun Olusumu Emel Esin sy 210 Bahaeddin Ogel Turk Mitolojisi Cilt 1 Sayfa 493 Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ayrica bakinizTurk Mitolojisi Tengricilik Ongun Han Totemizm