Bir orojenik kuşak veya orojen, yerkabuğunun orojenezden etkilenen bir bölgesidir. Bir kıtasal levha çöktüğünde ve bir veya daha fazla dağ silsilesi oluşturmak üzere yükseldiğinde bir orojenik kuşak ortaya çıkar. Bu orojenik kuşaklar, orojenez adı verilen bir dizi jeolojik süreç ile meydana gelirler.
Genel bakış
Orojenezi tipik olarak kıtasal kratonları sınırlayan uzunlamasına deformasyon bölgeleri olan orojenik kuşaklar üretir. Hala dalma-batmanın yer aldığı genç orojenik kuşaklarda sık sık volkanizma ve depremler görülür. Daha yaşlı orojenik kuşaklar ise tipik olarak derin bir şekilde aşınmış olduğundan dolayı yer değiştirmiş ve deforme olmuş ortaya çıkarır. Bunlar genellikle oldukça başkalaşım geçirmiş olup, batolitler adı verilen sokulum magmatik kayaçlardan bolca içerir.
- Bir okyanusal kabuğun kıtasal bir levhanın altına dalarak bir eklenme orojeni oluşturması. (örnek: And Dağları)
- İki kıtasal levhanın kıtasal çarpışma geçirerek çarpışma orojeni oluşturması. Tipik olarak kıtasal kabuk, litosferik derinliklere dalar ve daha sonra aynı yitim kanalı boyunca ortaya çıkarak mavişistten eklojit fasiyesi başkalaşımı meydana getirir (örnek: Himalayalar).
Orojenik kuşaklar, kabuğu tüketen, litosferi kalınlaştıran, deprem ve volkanlar üreten ve ada yayları oluşturan dalma zonlarıyla genellikle ilişkilidir. Bu ada yayları, bir yığılma orojenezi sırasında bir kıta kenarına eklenebilir. Orojenez, dalan okyanusal levhanın karşı tarafındaki kıtasal kabuğun yitim zonuna ulaşmasıyla sonuçlanabilir. Bu durum dalma-batmayı sona erdirir ve eklenme orojenezini çarpışma orojenezine dönüştürür. Çarpışma orojenezi, son 65 milyon yıldır Himalayalar'da meydana geldiği üzere, son derece yüksek dağlar üretebilir.
- Pasifik çevresindeki orojenik kuşak
(Pasifik Ateş Çemberi) -
Dünya üzerindeki belirgin orojenik kuşaklar, Pasifik çevresi orojenik kuşağı (Pasifik ateş çemberi) ve Alp-Himalaya orojenik kuşağıdır. Bu orojenik kuşaklar genç orojenik kuşaklar olduklarından geniş dağ sıraları oluştururlar, kabuk faaliyetleri aktiftir ve tüm bunlara volkanik kuşaklar ve deprem kuşakları eşlik eder.
Kaynakça
- ^ . Encyclopedia Britannica (İngilizce). 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
- ^ Tony Waltham (2009). Foundations of Engineering Geology. 3rd. Taylor & Francis. s. 20. ISBN .
- ^ Philip Kearey; Keith A. Klepeis; Frederick J. Vine (2009). "Chapter 10: Orogenic belts". Global Tectonics. 3rd. Wiley-Blackwell. s. 287. ISBN .
- ^ a b c . www.sciencedirect.com. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
- ^ . Encyclopedia Britannica (İngilizce). 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Orogenic belts ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bir orojenik kusak veya orojen yerkabugunun orojenezden etkilenen bir bolgesidir Bir kitasal levha coktugunde ve bir veya daha fazla dag silsilesi olusturmak uzere yukseldiginde bir orojenik kusak ortaya cikar Bu orojenik kusaklar orojenez adi verilen bir dizi jeolojik surec ile meydana gelirler Dunya nin USGS Kalkan Platform Orojen Havza Buyuk magmatik bolge Genislemis yerkabugu Okyanusal kabuk 0 20 myo 20 65 myo gt 65 myoGenel bakisOrojenezi tipik olarak kitasal kratonlari sinirlayan uzunlamasina deformasyon bolgeleri olan orojenik kusaklar uretir Hala dalma batmanin yer aldigi genc orojenik kusaklarda sik sik volkanizma ve depremler gorulur Daha yasli orojenik kusaklar ise tipik olarak derin bir sekilde asinmis oldugundan dolayi yer degistirmis ve deforme olmus ortaya cikarir Bunlar genellikle oldukca baskalasim gecirmis olup batolitler adi verilen sokulum magmatik kayaclardan bolca icerir Bir okyanusal kabugun kitasal bir levhanin altina dalarak bir eklenme orojeni olusturmasi ornek And Daglari Iki kitasal levhanin kitasal carpisma gecirerek carpisma orojeni olusturmasi Tipik olarak kitasal kabuk litosferik derinliklere dalar ve daha sonra ayni yitim kanali boyunca ortaya cikarak mavisistten eklojit fasiyesi baskalasimi meydana getirir ornek Himalayalar Orojenik kusaklar kabugu tuketen litosferi kalinlastiran deprem ve volkanlar ureten ve ada yaylari olusturan dalma zonlariyla genellikle iliskilidir Bu ada yaylari bir yigilma orojenezi sirasinda bir kita kenarina eklenebilir Orojenez dalan okyanusal levhanin karsi tarafindaki kitasal kabugun yitim zonuna ulasmasiyla sonuclanabilir Bu durum dalma batmayi sona erdirir ve eklenme orojenezini carpisma orojenezine donusturur Carpisma orojenezi son 65 milyon yildir Himalayalar da meydana geldigi uzere son derece yuksek daglar uretebilir Pasifik cevresindeki orojenik kusak Pasifik Ates Cemberi Alp Himalaya orojenik kusagi Dunya uzerindeki belirgin orojenik kusaklar Pasifik cevresi orojenik kusagi Pasifik ates cemberi ve Alp Himalaya orojenik kusagidir Bu orojenik kusaklar genc orojenik kusaklar olduklarindan genis dag siralari olustururlar kabuk faaliyetleri aktiftir ve tum bunlara volkanik kusaklar ve deprem kusaklari eslik eder Kaynakca Encyclopedia Britannica Ingilizce 5 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Nisan 2021 Tony Waltham 2009 Foundations of Engineering Geology 3rd Taylor amp Francis s 20 ISBN 978 0 415 46959 3 Philip Kearey Keith A Klepeis Frederick J Vine 2009 Chapter 10 Orogenic belts Global Tectonics 3rd Wiley Blackwell s 287 ISBN 978 1 4051 0777 8 a b c www sciencedirect com 29 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Nisan 2021 Encyclopedia Britannica Ingilizce 5 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Nisan 2021 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Orogenic belts ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur