Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede Hata: Eksik olan bilgileri belirtmelisiniz. konusunun eksik olduğu düşünülmektedir. (Kasım 2023) () |
Orta Çağ teknolojisi Orta Çağ'da Hristiyan Avrupa'da teknoloji kullanımını tanımlar. sonrasında, Orta Çağ Avrupasında gerçekleştirilen icatlar köklü değişimler sağladı. Top teknolojisi, yeldeğirmenleri, mekanik saatler, daha gelişmiş su değirmenleri, inşaat teknolojisi(Gotik mimari) ve tarımda yapılan teknolojik icatlar, Avrupa'nın önemli bir ekonomik gelişme kaydetmesini sağladı.
Avrupa teknik gelişmelerini yaparken hem Roma ve Bizans'ın geçmiş tecrübelerinden hem de İslam, Hint ve Çin medeniyetleri ile girdiği kültür alışverişinden yararlandı. 12. - 14. yüzyıllar arası gelişmelerin devrimci bir yanı olmamasına karşın siyasi ve ekonomik büyümede etkili oldu. Ateşli silahların geliştirilmesi ilerleyen yüzyıllarda Avrupa emperyalizminin hakim olmasını sağladı.
Denizcilikte yaşanan gelişmelerde Avrupa'yı etkiledi. Gemilerde dümen sisteminin gelişmesi, çok yelkenli gemiler, tek iskelet gövdeler inşa edildi. Usturlab, kuru pusula geliştirildi, dürbün sistemleri denizlerde yön bulmayı ve etkin olmayı sağladı. Avrupa'nın askeri ve ekonomik olarak denizlerde hakim duruma gelmesi Coğrafi keşiflere giden yolu açtı.
Sivil Teknolojiler
Ziraat
Ağır saban (5. - 8. yüzyıl)
Ağır sabanın kullanımı ilk olarak Slav topraklarında 5. yüzyılda kullanıldı, daha sonra 8. yüzyılda Kuzey İtalya ve Po vadisinde tanındı. Bu gelişme Kuzey Avrupa'nın ormanlık ve bataklık alanları zengin tarım arazilerine dönüştü.
Şerbetçi otu (11. yüzyıl)
Biranın mayalanmasında kullanılarak ticarette biranın daha uzun süre dayanmasını sağladı.
Koşum (6 - 9. yüzyıllar arası)
Koşum takımı çeşitlerinin artması ile atlara saban bağlanarak tarımda kullanılması yaygınlaştı.
Nal (9. yüzyıl)
Atlarda nal kullanılması Avrupanın otlak olmayan kayalık ve dağlık arazilerinde yük ve yolcu taşımacılığını yaygınlaştırdı.
(12. yüzyıl)
Sistemi daha sonra matbaa baskı makinasının çalışma prensibine örnek oldu.
Mühendislik ve inşaat
Artezyen kuyusu (1126)
İnce keskin bir demir çubuk demir boru içerisinde dönerek toprağı deler ve yer altı suyunu pompalama olmaksızın basınçla yüzeye çıkarır. Artezyen kuyularının adı Fransa'nın Artois kasabasından gelmektedir, 1126 yılında ilk kez bu kasabada Şartrö rahipleri tarafından kullanılmıştır.
(9. yüzyıl)
Erken Orta Çağ döneminde Alplerin serin yaylalarında artık Hipokaust sisteminin yerini yeni alttan ısıtma sistemleri aldı. Reichenau Adası'nda, soğuk kış aylarında 300 m2 alanı ısıtacak alttan ısıtma şebekesi kuruldu. Bu yöntem %90 verimlilik sağlamıştı.
Kaburgalı tonoz (12. yüzyıl)
doğuşundaki en önemli elementtir.
Baca (12. yüzyıl)
İlk gerçek baca sistemi 12. yüzyılda Kuzey Avrupa'da ortaya çıktı. Aynı zamanda şömine kullanımı da başladı.
(1345)
Ponte Vecchio,Floransa'da Orta Çağ Avrupa'sının ilk taş kemer köprüsü inşa edildi.
(1220ler)
1240 tarihli Fransız edebiyatına ait el yazması bir eserde ilk sabit vinçlerin 1225 yılında kullanıldığı anlaşılmıştır.
(1244)
İlk kez Orta Çağ'da geliştirilen bu vinçlerin ilk kullanıldığı yerin 1244 yılında Utrech şehri olduğu düşünülmektedir. İçinde insanların çevirdiği büyük bir çark yardımıyla, yükler kaldırılabilmekteydi.
El arabası (1170ler)
İnşaat, madencilik ve tarımda kullanılan ilk el arabaları 1170 - 1250 yılları arası kuzey batı Avrupa'da ortaya çıktı. Matthew Paris çizdiği bir tasvirde el arabalarını göstermiştir. (13. yüzyıl)
Sanat
Yağlı boya (1410)
13. yüzyıl başlarında resimlerin yapımında kullanılan boyalara yağ katılmaya başlandı. Flemenk ressam Jan van Eyck bu yöntemi 1410'da ilk profesyonel şekilde kullanan kişidir.
Saat
Kum saati (1338)
Su saatlerine göre daha kullanışlı ve daha iyi ölçüm yapan kum saatleri Orta Çağ'da ortaya çıkan bir yeniliktir. Belgelere göre ilk kez İtalya'nın Siena şehrinde kullanılmıştır.
Mekanik saatler (13 ila 14. yüzyıllar)
Mekanik saatlerin ilk kez ne zaman ortaya çıktığı bilinmemektedir. İlk kez kiliselerde çan çalınmasının ayarlanması kullanılmıştır.
Teknik
İtalyan fizikçi 1335'te Texaurus isimli eserinde Haçlı Seferleri için savaş makinaları koleksiyonu yaptı. Burada bir krank yardımıyla çevrilen kısa çarklar muharebe botlarını hareket ettiriyordu. Bu yandan çarklı gemilerin ilk örneğidir. .
Yüksek fırın (1150–1350)
Avrupa'da yüksek fırın ilk kez 1150 civarı göründü. (ilk kullanıldığı yerler Lapphyttan, İsveç - Dürstel, İsviçre - Märkische Sauerland, Almanya) Bu teknik avrupanın gelişiminden bağımsız ilerledi.
Değirmen
(13. yüzyıl)
Su gücü ile çalışan ilk kâğıt üretim değirmeni, 1282'de Çin ve İslam medeniyetinde ortaya çıkmıştır.
Navigasyon
Kuru Pusula (12. yüzyıl)
Avrupa'da ilk yön bulma aracından 'ın On the Natures of Things isimli eserinde 1190 yıllarında bahsedildi. Bu teknoloji Çin ve Arap medeniyetlerinden transfer edilmişti. 1300 yıllarında Akdenizde kullanıldı.
Astronomik pusula (1269)
Fransız bilgin astronomik gözlemlerde kullanılmak üzere astronomik pusulayı keşfetti.(1269)
(1180s)
Matbaa ve Kağıt
Taşınabilir (1440lar)
Johannes Gutenberg hareketli tipte matbaayı keşfetti.
Kağıt (13. yüzyıl)
Çinde keşfedildi ve Endülüs Emevileri yoluyla Avrupa'ya taşındı. Sonrasında Avrupa'da üretilmeye başlandı.
Gözlük (1280ler)
İlk gözlükler Floransa'da sadece hipermetropların kullanabileceği şekilde üretildi. Filigran (1282)
İlk olarak İtalya'nın Bologna kentinde sahteciliği engellemek için üretildi.
Bilim ve Eğitim
Arap rakamları (13. yüzyıl)
Avrupa'ya ilk kez 976 yılında geldiği Pisalı Leonardo'nun Liba Abaci isimli eserinde bahsedilmiştir.
İlk 11 ve 13'üncü yüzyıllarda kurulmuş olup okur yazarlık ve öğrenimdeki gelişmeye öncülük etmişlerdir. 1500 yılına kadar bu kurumlar Avrupa'nın çoğu kısmına yayılmış ve bilimsel devrimde anahtar bir rol oynamıştır. Bugün, eğitim kavramı ve bu kurum küresel olarak kabul görmüştür.
Tekstil, sanayi ve kumaş
Düğme (13. yüzyıl)
Almanya'da yerel bir yenilik olarak ortaya çıkan kıyafet düğmeleri kısa zamanda rahat kıyafetlerin yaygınlaşmasını sağladı.
(11.yüzyıl)
Pedalla çalışan bu tezgahlar daha hızlı ve verimliydi.
İpek (6. yüzyıl)
Çin üzerinden ithal edilen ipek 6. yüzyılda Doğu Avrupa'da 11 ve 12. yüzyılda Batı Avrupa'da üretilmeye başlandı. Toskana ipek üretiminde merkez konumuna geldi.
Çıkrık (13. yüzyıl) Muhtemelen Hindistan'dan Avrupa'ya geldi.
Diğer
Satranç (1450)
İlk olarak 6. yüzyılda Hindistan'da ortaya çıktı. İran ve Müslümanlar aracılığıyla Avrupaya yayıldılar. (1000)
Odun külü ve kum karışımından yapılan sarımsı-yeşil renkte cam çeşidi.
Karantina (1377)
Kelime anlamı olarak 40 anlamına gelir. İlk karantina uygulaması 1377’de Venedik ve Dubrovnik’te yapıldı, ilk karantinahane ise 1423 yılında Venedik yakınlarında adasında kuruldu.
Fare kapanı (1170ler)
İlk fare kapanından Chrétien de Troyes'ın isimli Orta Çağ romanında bahsedilir.
(9th century)
9. yüzyılda yarı sıvı sabun Avrupa'da kullanıldı daha sonra Araplar 12. yüzyılda katı sabunu icat ettiler.
Galeri
-
![image]()
(c. 1493) -
![image]()
Cranked rack-and-pinion device for cocking a crossbow (c. 1493) -
![image]()
in the (c. 1405)
Kaynakça
- ^ Alfred Crosby described some of this technological revolution in his The Measure of Reality: Quantification in Western Europe, 1250-1600 and other major historians of technology have also noted it.
- ^ Ana Britannica, Artezyen kuyusu maddesi, c2, s.408
- ^ Ana Britannica Ansiklopedisi, Saat maddesi, c.18, s.599
- ^ . 8 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ Karl-Heinz Ludwig, Volker Schmidtchen: Propyläen Technikgeschichte. Metalle und Macht 1000-1600, Berlin 1997, p.389f.
- ^ 1985, pp. 68−73
- ^ Lucas 2005, s. 28, fn. 70
- ^ Burns 1996, ss. 414f.; Thompson 1978, s. 169
- ^ Burns 1996, s. 418
- ^ Barbara M. Kreutz, “Mediterranean Contributions to the Medieval Mariner's Compass,” Technology and Culture, Vol. 14, No. 3. (Jul., 1973), p.368
- ^ Frederic C. Lane, “The Economic Meaning of the Invention of the Compass,” The American Historical Review, Vol. 68, No. 3. (Apr., 1963), p.615ff.
- ^ Taylor 1951, ss. 2ff.
- ^ Makdisi 1970, s. 264
- ^ Lynn White: "The Act of Invention: Causes, Contexts, Continuities and Consequences", Technology and Culture, Vol. 3, No. 4 (Autumn, 1962), pp. 486-500 (497f. & 500)
- ^ https://islamansiklopedisi.org.tr/karantina 17 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . TDVİA "Karantina" maddesi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede Hata Eksik olan bilgileri belirtmelisiniz konusunun eksik oldugu dusunulmektedir Lutfen bu bilgileri ekleyerek maddeyi gelistirin Eksik oldugu dusunulen bilgileri maddenin tartisma sayfasinda bulabilirsiniz Kasim 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Orta Cag teknolojisi Orta Cag da Hristiyan Avrupa da teknoloji kullanimini tanimlar sonrasinda Orta Cag Avrupasinda gerceklestirilen icatlar koklu degisimler sagladi Top teknolojisi yeldegirmenleri mekanik saatler daha gelismis su degirmenleri insaat teknolojisi Gotik mimari ve tarimda yapilan teknolojik icatlar Avrupa nin onemli bir ekonomik gelisme kaydetmesini sagladi 15 yuzyila ait atesli top Orta Cag a ait liman vinci Danzig Avrupa teknik gelismelerini yaparken hem Roma ve Bizans in gecmis tecrubelerinden hem de Islam Hint ve Cin medeniyetleri ile girdigi kultur alisverisinden yararlandi 12 14 yuzyillar arasi gelismelerin devrimci bir yani olmamasina karsin siyasi ve ekonomik buyumede etkili oldu Atesli silahlarin gelistirilmesi ilerleyen yuzyillarda Avrupa emperyalizminin hakim olmasini sagladi Denizcilikte yasanan gelismelerde Avrupa yi etkiledi Gemilerde dumen sisteminin gelismesi cok yelkenli gemiler tek iskelet govdeler insa edildi Usturlab kuru pusula gelistirildi durbun sistemleri denizlerde yon bulmayi ve etkin olmayi sagladi Avrupa nin askeri ve ekonomik olarak denizlerde hakim duruma gelmesi Cografi kesiflere giden yolu acti Sivil TeknolojilerZiraat Agir saban 5 8 yuzyil Agir sabanin kullanimi ilk olarak Slav topraklarinda 5 yuzyilda kullanildi daha sonra 8 yuzyilda Kuzey Italya ve Po vadisinde tanindi Bu gelisme Kuzey Avrupa nin ormanlik ve bataklik alanlari zengin tarim arazilerine donustu Serbetci otu 11 yuzyil Biranin mayalanmasinda kullanilarak ticarette biranin daha uzun sure dayanmasini sagladi Kosum 6 9 yuzyillar arasi Kosum takimi cesitlerinin artmasi ile atlara saban baglanarak tarimda kullanilmasi yayginlasti Nal 9 yuzyil Atlarda nal kullanilmasi Avrupanin otlak olmayan kayalik ve daglik arazilerinde yuk ve yolcu tasimaciligini yayginlastirdi 12 yuzyil Sistemi daha sonra matbaa baski makinasinin calisma prensibine ornek oldu Muhendislik ve insaat Artezyen kuyusu 1126 Ince keskin bir demir cubuk demir boru icerisinde donerek topragi deler ve yer alti suyunu pompalama olmaksizin basincla yuzeye cikarir Artezyen kuyularinin adi Fransa nin Artois kasabasindan gelmektedir 1126 yilinda ilk kez bu kasabada Sartro rahipleri tarafindan kullanilmistir 9 yuzyil Erken Orta Cag doneminde Alplerin serin yaylalarinda artik Hipokaust sisteminin yerini yeni alttan isitma sistemleri aldi Reichenau Adasi nda soguk kis aylarinda 300 m2 alani isitacak alttan isitma sebekesi kuruldu Bu yontem 90 verimlilik saglamisti Kaburgali tonoz 12 yuzyil dogusundaki en onemli elementtir Baca 12 yuzyil Ilk gercek baca sistemi 12 yuzyilda Kuzey Avrupa da ortaya cikti Ayni zamanda somine kullanimi da basladi 1345 Ponte Vecchio Floransa da Orta Cag Avrupa sinin ilk tas kemer koprusu insa edildi 1220ler 1240 tarihli Fransiz edebiyatina ait el yazmasi bir eserde ilk sabit vinclerin 1225 yilinda kullanildigi anlasilmistir 1244 Ilk kez Orta Cag da gelistirilen bu vinclerin ilk kullanildigi yerin 1244 yilinda Utrech sehri oldugu dusunulmektedir Icinde insanlarin cevirdigi buyuk bir cark yardimiyla yukler kaldirilabilmekteydi El arabasi 1170ler Insaat madencilik ve tarimda kullanilan ilk el arabalari 1170 1250 yillari arasi kuzey bati Avrupa da ortaya cikti Matthew Paris cizdigi bir tasvirde el arabalarini gostermistir 13 yuzyil Sanat Jan van Eyck yagli boya tablosu 1433 Yagli boya 1410 13 yuzyil baslarinda resimlerin yapiminda kullanilan boyalara yag katilmaya baslandi Flemenk ressam Jan van Eyck bu yontemi 1410 da ilk profesyonel sekilde kullanan kisidir Saat Kum saati 1338 Su saatlerine gore daha kullanisli ve daha iyi olcum yapan kum saatleri Orta Cag da ortaya cikan bir yeniliktir Belgelere gore ilk kez Italya nin Siena sehrinde kullanilmistir Mekanik saatler 13 ila 14 yuzyillar Mekanik saatlerin ilk kez ne zaman ortaya ciktigi bilinmemektedir Ilk kez kiliselerde can calinmasinin ayarlanmasi kullanilmistir Teknik Italyan fizikci 1335 te Texaurus isimli eserinde Hacli Seferleri icin savas makinalari koleksiyonu yapti Burada bir krank yardimiyla cevrilen kisa carklar muharebe botlarini hareket ettiriyordu Bu yandan carkli gemilerin ilk ornegidir Yuksek firin 1150 1350 Avrupa da yuksek firin ilk kez 1150 civari gorundu ilk kullanildigi yerler Lapphyttan Isvec Durstel Isvicre Markische Sauerland Almanya Bu teknik avrupanin gelisiminden bagimsiz ilerledi Degirmen 13 yuzyil Su gucu ile calisan ilk kagit uretim degirmeni 1282 de Cin ve Islam medeniyetinde ortaya cikmistir Navigasyon Kuru Pusula 12 yuzyil Avrupa da ilk yon bulma aracindan in On the Natures of Things isimli eserinde 1190 yillarinda bahsedildi Bu teknoloji Cin ve Arap medeniyetlerinden transfer edilmisti 1300 yillarinda Akdenizde kullanildi Astronomik pusula 1269 Fransiz bilgin astronomik gozlemlerde kullanilmak uzere astronomik pusulayi kesfetti 1269 Scheme of a sternpost mounted medieval rudder 1180s Matbaa ve Kagit Tasinabilir 1440lar Johannes Gutenberg hareketli tipte matbaayi kesfetti Kagit 13 yuzyil Cinde kesfedildi ve Endulus Emevileri yoluyla Avrupa ya tasindi Sonrasinda Avrupa da uretilmeye baslandi gozlukle okuyor 1466 Gozluk 1280ler Ilk gozlukler Floransa da sadece hipermetroplarin kullanabilecegi sekilde uretildi Filigran 1282 Ilk olarak Italya nin Bologna kentinde sahteciligi engellemek icin uretildi Bilim ve Egitim Arap rakamlari 13 yuzyil Avrupa ya ilk kez 976 yilinda geldigi Pisali Leonardo nun Liba Abaci isimli eserinde bahsedilmistir Universite Ilk 11 ve 13 uncu yuzyillarda kurulmus olup okur yazarlik ve ogrenimdeki gelismeye onculuk etmislerdir 1500 yilina kadar bu kurumlar Avrupa nin cogu kismina yayilmis ve bilimsel devrimde anahtar bir rol oynamistir Bugun egitim kavrami ve bu kurum kuresel olarak kabul gormustur Tekstil sanayi ve kumas Dugme 13 yuzyil Almanya da yerel bir yenilik olarak ortaya cikan kiyafet dugmeleri kisa zamanda rahat kiyafetlerin yayginlasmasini sagladi 11 yuzyil Pedalla calisan bu tezgahlar daha hizli ve verimliydi Ipek 6 yuzyil Cin uzerinden ithal edilen ipek 6 yuzyilda Dogu Avrupa da 11 ve 12 yuzyilda Bati Avrupa da uretilmeye baslandi Toskana ipek uretiminde merkez konumuna geldi Cikrik 13 yuzyil Muhtemelen Hindistan dan Avrupa ya geldi Diger Satranc 1450 Ilk olarak 6 yuzyilda Hindistan da ortaya cikti Iran ve Muslumanlar araciligiyla Avrupaya yayildilar 1000 Odun kulu ve kum karisimindan yapilan sarimsi yesil renkte cam cesidi Karantina 1377 Kelime anlami olarak 40 anlamina gelir Ilk karantina uygulamasi 1377 de Venedik ve Dubrovnik te yapildi ilk karantinahane ise 1423 yilinda Venedik yakinlarinda adasinda kuruldu Fare kapani 1170ler Ilk fare kapanindan Chretien de Troyes in isimli Orta Cag romaninda bahsedilir 9th century 9 yuzyilda yari sivi sabun Avrupa da kullanildi daha sonra Araplar 12 yuzyilda kati sabunu icat ettiler Galeri c 1493 Cranked rack and pinion device for cocking a crossbow c 1493 in the c 1405 Kaynakca Alfred Crosby described some of this technological revolution in his The Measure of Reality Quantification in Western Europe 1250 1600 and other major historians of technology have also noted it Ana Britannica Artezyen kuyusu maddesi c2 s 408 Ana Britannica Ansiklopedisi Saat maddesi c 18 s 599 8 Subat 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2015 Karl Heinz Ludwig Volker Schmidtchen Propylaen Technikgeschichte Metalle und Macht 1000 1600 Berlin 1997 p 389f ISBN 3 549 05633 8 1985 pp 68 73 Lucas 2005 s 28 fn 70 Burns 1996 ss 414f Thompson 1978 s 169 Burns 1996 s 418 Barbara M Kreutz Mediterranean Contributions to the Medieval Mariner s Compass Technology and Culture Vol 14 No 3 Jul 1973 p 368 Frederic C Lane The Economic Meaning of the Invention of the Compass The American Historical Review Vol 68 No 3 Apr 1963 p 615ff Taylor 1951 ss 2ff Makdisi 1970 s 264 Lynn White The Act of Invention Causes Contexts Continuities and Consequences Technology and Culture Vol 3 No 4 Autumn 1962 pp 486 500 497f amp 500 https islamansiklopedisi org tr karantina 17 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde TDVIA Karantina maddesi