Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pırnallı, Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı bir köydür.
| Pırnallı | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Pırnallı Pırnallı'nın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1020 m |
| Nüfus (2019) | |
| • Toplam | 160 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08100 |
Tarihçe
Bugün Pırnallı adını taşıyan köyün bilinen en eski adı Porta’dır. 6. yüzyılda Portalı bir piskoposun varlığının bilinmesi, köyün çok eskiden beri bu adı taşıdığını göstermektedir. Bu ad Gürcüceden (ფორთა) olduğu gibi Türkçeye geçmiştir. Nitekim Muvahhid Zeki 1927’de yayımlanan Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye adlı Osmanlıca kitabında, o tarihte adı değişmiş olan köyün eski adını Porta (پورطه) biçiminde yazmıştır.
Daha eski kaynaklarda da köyün adı Porta olarak geçmektedir. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonunda bölgeyi ele geçiren Ruslar da köyün adını Porta (Порта) olarak kaydetmişlerdir.
Tarihsel Klarceti bölgesinde yer alan Porta köyü, en geç Handzta Manastırı’nın kurulduğu 7. yüzyıldan beri bir yerleşmedir. Erken ortaçağda Gürcü Krallığı sınırları içinde bulunan Porta'daki Handzta Manastırı'nın asıl yapısı olan üçüncü kilisesi, prensler prensi Aşot Kuhi ile prensler prensi Büyük Gurgen zamanında, 9-10. yüzyılın ilk yarısında mimar Amona tarafından inşa edildi. 11. yüzyılın son çeyreğinde Büyük Selçukluların egemenliğine girdi. 13. yüzyılın ikinci yarısından itibaren de Gürcü Cakeli sülalesinin yönettiği Samtshe-Saatabago (1268-1625) devleti sınırları içinde kaldı. Osmanlılar Samtshe-Saatabago’nun topraklarını ele geçirince, Porta da Osmanlı Devleti’ne bağlandı.
Porta, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rusların eline geçti. Rusların 1886 tarihli nüfus sayımına göre köyde 100 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Türklerden oluşuyordu. Rus idaresi sırasında Artvin sancağının (okrug) Artvin kazasında (uçastok) yer alan Porta, 20. yüzyılın başlarında Porta-Oteza olarak kaydedilmiştir. 1907 yılında köyün nüfusu da 154 kişiye ulaşmıştı. Bu tarihte ise nüfusun tamamı Gürcü olarak kaydedilmiştir. Porta’nın bir yaylası da olduğu için köy Aşağı Porta ve Yukarı Porta olarak adlandırılıyordu.
1904 yılında Şavşeti ve Klarceti’yi gezen Niko Mari’nin günlüklerinde verdiği yazdığına göre, Porta köyü “Kışla” ve “Mezra”dan oluşuyordu. Bu kısımda sadece 12 ev vardı. Aşağıda “Bağlar” denilen yerde ise, 10 kadar ev olmasına rağmen sürekli oturan kimse yoktu. Köy asıl olarak Bağlar ile Mezra arasına yayılmıştı. Bu kısım Orta Porta olarak adlandırılıyordu.
I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından Porta bağımsız Gürcistan sınırları içinde yer aldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti kuvvetleri de Artvin ve Ardahan bölgeleri ile geçici olarak Batum'u fiilen sınırlarına kattı. 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması’yla Porta'nın da içinde yer aldığı Artvin ve Ardahan bölgeleri Türkiye’ye bırakıldı.
1922 yılında Berta nahiyesine bağlı olan Porta'da 15 hanede 81 kişi yaşıyordu. Porta'nın adı 1925'te Pırnallı olarak değiştirildi. Ertesi yıl yapılan nüfus sayımına göre köyün nüfusu 157 kişiden oluşuyordu. Adının değiştirilmiş olmasına rağmen Dahiliye Vekaleti’nin 1933’te yayımladığı Köylerimiz adlı kitapta köyün adı Porta olarak geçer.
Aziz Giorgi’ye adanan ilk manastır kilisesi ahşap bir yapıydı. 9. yüzyılın başlarında Kral I. Aşot ve feodal bey Gabriel Dapançuli’nin maddi desteğiyle taştan yeni bir kilise inşa edilmiştir. Aşot Kuhi döneminde başlanan ve Eristav IV. Gurgen döneminde sürdürülen çalışmalar sonucunda manastır yeni yapılarla genişlemiştir. Tao-Klarceti Kralı I. Bagrat’ın kiliseyi yeniden düzenleyerek ek yapılar yaptırttığı bilinmektedir. Çan kulesi ise, mevcut yazıtıyla 13. yüzyıla tarihlendirilmektedir. Böylece manastır giderek genişlemiş ve sonunda ana kilise, iki küçük kilise, çan kulesi, yemekhane, sarnıç, hücreler, başka yapılar, kale ve kale kiliselerinden oluşan büyük bir yapı topluluğuna dönüşmüştür.
Manastırın bugünkü ana kilisesi olan Hantsta Kilisesi, 8-10. yüzyıllarda yapılmış kapalı haç planlı ve kubbeli bir yapıdır. Kilisenin kubbesi 2007 yılında, büyük bir ihtimalle yakınındaki yol çalışmaları sırasında çökmüştür. Kilisenin duvar resimlerinden küçük bölümler günümüze ulaşmıştır. Manastırın iki küçük kilisesi (şapel) vardır. Ana kilisenin güney tarafında bulunan tek nefli yapının günümüze sadece yıkıntıları kalmıştır. Diğer şapel de ana kilisenin güney tarafında yer alır. Tek nefli kilisenin alt katı manastırın su kaynağı bulunmaktadır. Köyde ayrıca iki kale kilisesi vardır. İkisi de tek nefli kilisedir ve bunlardan biri yıkılmıştır. Aziz Giorgi’ye adanmış olan Dzegli Kilisesi ise, büyük ölçüde ayaktadır. Son zamanlarda Hantsta Manastırı ile Opiza Manastırı manastırları arasındaki alanda beş kilisenin daha yıkıntıları tespit edilmiştir. Bunların hangi manastıra ait olduğu henüz belirlenmiş değildir.
İki kilisesi olan Hantsta Kalesi, manastırın bir kilometre basında, vadinin yukarı kısmında, derenin sol kıyısında kayalık bir tepede yer alır. Geriye yıkıntıları kalmış olan kalenin manastırı korumak amacıyla inşa edilmiş olduğu sanılır.
Pırnallı köyünde, yüzeyinde ilkel resimlerin bulunduğu kayalık Dahatula adını taşımaktadır. Buradaki resimler arasında büyük figür kadına ve küçük figür çocuğa, ayrıca birkaç metre ötedeki iki figür de yılan ve fareye benzetilmektedir.
Coğrafya
Pırnallı köyü, Artvin il merkezine 55 km uzaklıktadır. Pırnallı köyü bir orman köyüdür ve sarp bir köydür. Köyün merkezi 1400 mt yüksekliktedir. Av ve doğa turizmine elverişlidir. Bünyesinde yaban keçisi, bozayı, yaban domuzu, çengel boynuzlu dağ keçisi ve karaca gibi hayvanlar barındırmaktadır
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 137 |
| 2020 | 142 |
| 2019 | 160 |
| 2018 | 163 |
| 2017 | 127 |
| 2016 | 141 |
| 2015 | 152 |
| 2014 | 177 |
| 2013 | 180 |
| 2012 | 175 |
| 2011 | 172 |
| 2010 | 172 |
| 2009 | 182 |
| 2008 | 181 |
| 2007 | 181 |
| 2000 | 277 |
| 1990 | 325 |
| 1985 | 415 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Merkez Pırnallı Nüfusu". Nufusune.com. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2020.
- ^ a b Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce-Türkçe-İngilizce), 2019, Tiflis, s. 19, .
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 1927, s. 112.
- ^ a b . 25 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2020.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 45, .
- ^ Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce-Türkçe-İngilizce), 2019, Tiflis, s. 44, .
- ^ Niko Mari, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri, Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 322-323, .
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 220, .
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010 (Birinci basım 1927), s. 141, .
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) Dahiliye Vekaleti, 1933, İstanbul, s. 623.
- ^ Mine Kadiroğlu – Bülent İşler, Gürcü Sanatının Ortaçağı, 2010, Ankara, s. 81, .
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 45, 149, 154, 303, .
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 220-221, 616 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
Dış bağlantılar
- Pırnallı için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pirnalli Artvin ilinin merkez ilcesine bagli bir koydur PirnalliKoyArtvin in Turkiye deki konumuPirnalliPirnalli nin Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceMerkezCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1020 mNufus 2019 Toplam160Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08100TarihceYukari Porta daki Gurcu manastiri Handzta Nikolay Marr burayi Satberdi Manastiri sanmistir Fotograf Nikolay Marr 1904 Bugun Pirnalli adini tasiyan koyun bilinen en eski adi Porta dir 6 yuzyilda Portali bir piskoposun varliginin bilinmesi koyun cok eskiden beri bu adi tasidigini gostermektedir Bu ad Gurcuceden ფორთა oldugu gibi Turkceye gecmistir Nitekim Muvahhid Zeki 1927 de yayimlanan Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye adli Osmanlica kitabinda o tarihte adi degismis olan koyun eski adini Porta پورطه biciminde yazmistir Daha eski kaynaklarda da koyun adi Porta olarak gecmektedir 1877 1878 Osmanli Rus Savasi sonunda bolgeyi ele geciren Ruslar da koyun adini Porta Porta olarak kaydetmislerdir Tarihsel Klarceti bolgesinde yer alan Porta koyu en gec Handzta Manastiri nin kuruldugu 7 yuzyildan beri bir yerlesmedir Erken ortacagda Gurcu Kralligi sinirlari icinde bulunan Porta daki Handzta Manastiri nin asil yapisi olan ucuncu kilisesi prensler prensi Asot Kuhi ile prensler prensi Buyuk Gurgen zamaninda 9 10 yuzyilin ilk yarisinda mimar Amona tarafindan insa edildi 11 yuzyilin son ceyreginde Buyuk Selcuklularin egemenligine girdi 13 yuzyilin ikinci yarisindan itibaren de Gurcu Cakeli sulalesinin yonettigi Samtshe Saatabago 1268 1625 devleti sinirlari icinde kaldi Osmanlilar Samtshe Saatabago nun topraklarini ele gecirince Porta da Osmanli Devleti ne baglandi Porta 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda Ruslarin eline gecti Ruslarin 1886 tarihli nufus sayimina gore koyde 100 kisi yasiyordu ve nufusun tamami Turklerden olusuyordu Rus idaresi sirasinda Artvin sancaginin okrug Artvin kazasinda ucastok yer alan Porta 20 yuzyilin baslarinda Porta Oteza olarak kaydedilmistir 1907 yilinda koyun nufusu da 154 kisiye ulasmisti Bu tarihte ise nufusun tamami Gurcu olarak kaydedilmistir Porta nin bir yaylasi da oldugu icin koy Asagi Porta ve Yukari Porta olarak adlandiriliyordu 1904 yilinda Savseti ve Klarceti yi gezen Niko Mari nin gunluklerinde verdigi yazdigina gore Porta koyu Kisla ve Mezra dan olusuyordu Bu kisimda sadece 12 ev vardi Asagida Baglar denilen yerde ise 10 kadar ev olmasina ragmen surekli oturan kimse yoktu Koy asil olarak Baglar ile Mezra arasina yayilmisti Bu kisim Orta Porta olarak adlandiriliyordu I Dunya Savasi nin sonlarina dogru Rus ordusunun bolgeden cekilmesinin ardindan Porta bagimsiz Gurcistan sinirlari icinde yer aldi Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti kuvvetleri de Artvin ve Ardahan bolgeleri ile gecici olarak Batum u fiilen sinirlarina katti 16 Mart 1921 de imzalanan Moskova Antlasmasi yla Porta nin da icinde yer aldigi Artvin ve Ardahan bolgeleri Turkiye ye birakildi 1922 yilinda Berta nahiyesine bagli olan Porta da 15 hanede 81 kisi yasiyordu Porta nin adi 1925 te Pirnalli olarak degistirildi Ertesi yil yapilan nufus sayimina gore koyun nufusu 157 kisiden olusuyordu Adinin degistirilmis olmasina ragmen Dahiliye Vekaleti nin 1933 te yayimladigi Koylerimiz adli kitapta koyun adi Porta olarak gecer Handzta Manastiri yakininda Pirnalli koyu Aziz Giorgi ye adanan ilk manastir kilisesi ahsap bir yapiydi 9 yuzyilin baslarinda Kral I Asot ve feodal bey Gabriel Dapanculi nin maddi destegiyle tastan yeni bir kilise insa edilmistir Asot Kuhi doneminde baslanan ve Eristav IV Gurgen doneminde surdurulen calismalar sonucunda manastir yeni yapilarla genislemistir Tao Klarceti Krali I Bagrat in kiliseyi yeniden duzenleyerek ek yapilar yaptirttigi bilinmektedir Can kulesi ise mevcut yazitiyla 13 yuzyila tarihlendirilmektedir Boylece manastir giderek genislemis ve sonunda ana kilise iki kucuk kilise can kulesi yemekhane sarnic hucreler baska yapilar kale ve kale kiliselerinden olusan buyuk bir yapi topluluguna donusmustur Manastirin bugunku ana kilisesi olan Hantsta Kilisesi 8 10 yuzyillarda yapilmis kapali hac planli ve kubbeli bir yapidir Kilisenin kubbesi 2007 yilinda buyuk bir ihtimalle yakinindaki yol calismalari sirasinda cokmustur Kilisenin duvar resimlerinden kucuk bolumler gunumuze ulasmistir Manastirin iki kucuk kilisesi sapel vardir Ana kilisenin guney tarafinda bulunan tek nefli yapinin gunumuze sadece yikintilari kalmistir Diger sapel de ana kilisenin guney tarafinda yer alir Tek nefli kilisenin alt kati manastirin su kaynagi bulunmaktadir Koyde ayrica iki kale kilisesi vardir Ikisi de tek nefli kilisedir ve bunlardan biri yikilmistir Aziz Giorgi ye adanmis olan Dzegli Kilisesi ise buyuk olcude ayaktadir Son zamanlarda Hantsta Manastiri ile Opiza Manastiri manastirlari arasindaki alanda bes kilisenin daha yikintilari tespit edilmistir Bunlarin hangi manastira ait oldugu henuz belirlenmis degildir Iki kilisesi olan Hantsta Kalesi manastirin bir kilometre basinda vadinin yukari kisminda derenin sol kiyisinda kayalik bir tepede yer alir Geriye yikintilari kalmis olan kalenin manastiri korumak amaciyla insa edilmis oldugu sanilir Pirnalli koyunde yuzeyinde ilkel resimlerin bulundugu kayalik Dahatula adini tasimaktadir Buradaki resimler arasinda buyuk figur kadina ve kucuk figur cocuga ayrica birkac metre otedeki iki figur de yilan ve fareye benzetilmektedir CografyaPirnalli koyu Artvin il merkezine 55 km uzakliktadir Pirnalli koyu bir orman koyudur ve sarp bir koydur Koyun merkezi 1400 mt yuksekliktedir Av ve doga turizmine elverislidir Bunyesinde yaban kecisi bozayi yaban domuzu cengel boynuzlu dag kecisi ve karaca gibi hayvanlar barindirmaktadirNufusYillara gore koy nufus verileri2021 1372020 1422019 1602018 1632017 1272016 1412015 1522014 1772013 1802012 1752011 1722010 1722009 1822008 1812007 1812000 2771990 3251985 415Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 2 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Subat 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p Artvin Merkez Pirnalli Nufusu Nufusune com 2 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Subat 2020 a b Roland Topcisvili Inga Gutidze XIX Yuzyil ve XX Yuzyil Baslarindaki Rus Belgelerinde Savseti ve Klarceti Yer Adlari Gurcuce Turkce Ingilizce 2019 Tiflis s 19 ISBN 9789941485244 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye 1927 s 112 a b 25 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2020 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 45 ISBN 9789941478178 Roland Topcisvili Inga Gutidze XIX Yuzyil ve XX Yuzyil Baslarindaki Rus Belgelerinde Savseti ve Klarceti Yer Adlari Gurcuce Turkce Ingilizce 2019 Tiflis s 44 ISBN 9789941485244 Niko Mari Savseti ve Klarceti Gezi Gunlukleri Batum 2015 Birinci basim 1911 Petersburg Rusca s 322 323 ISBN 9789941434112 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu 2013 s 220 ISBN 9786055708856 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye 2010 Birinci basim 1927 s 141 ISBN 9789944197526 Koylerimiz Yayimlayan Dahiliye Vekaleti 1933 Istanbul s 623 Mine Kadiroglu Bulent Isler Gurcu Sanatinin Ortacagi 2010 Ankara s 81 ISBN 9789944579216 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 45 149 154 303 ISBN 9789941478178 Klarceti Gurcuce Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Cemal Karalidze Batum 2016 s 220 221 616 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8969 5 a b c d YerelNet org tr 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 Dis baglantilarPirnalli icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft