Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Osmanlı-Safevi ilişkilerinin tarihi (Farsça: روابط عثمانی و صفوی), 16. yüzyılın başlarında İran'da Safevi hanedanlığının kurulmasıyla başladı. İlk Osmanlı-Safevi çatışması 1514'teki Çaldıran Muharebesi ile doruğa ulaştı ve bunu yüzyıllık bir sınır çatışması izledi. 1639'da Safevi İran'ı ve Osmanlı İmparatorluğu, Irak'ın Osmanlı hakimiyetini tanıyan Kasr-ı Şirin Anlaşmasını imzaladı ve Kafkasya'yı iki imparatorluk arasında kesin olarak ikiye böldü. Kasr-ı Şirin Anlaşması büyük ölçüde yaklaşık bir asır önceki Amasya anlaşmasının pekiştirilmesiydi.
18. yüzyıla kadar Şii İslam'ın Safevi versiyonu ile Sünni İslam'ın Osmanlı versiyonu arasındaki mücadele, iki büyük imparatorluk arasındaki mücadeleci ilişkilerin önemli bir boyutu olmaya devam etti. 18. yüzyılın başlarında İran-Osmanlı barış müzakereleri, egemen devletlerin İslam dünyası topluluğunun özerk parçaları olarak bir arada var olabileceği yeni bir Müslümanlar arası ilişkiler konseptini ortaya çıkardı. Daha sonraki ilişkiler karşılıklı zayıflık ve güvensizlik korkusuyla yönlendirilse de, Kaçar İran'ı ile Osmanlı İmparatorluğu'nun yüzyıllar süren rekabetten sonra 1847 yılında Erzurum Barış Antlaşması'na varması bir asırlık bir barış çağını başlattı.
Rekabetin ortaya çıkışı: 16. yüzyıl
Dinin rolü
İslam, Osmanlı-Safevi ilişkilerinin tanımlanmasında önemli bir rol oynadı. Hem Safeviler hem de Osmanlılar, kendi bireysel kurallarını meşrulaştırmaya yardımcı olması için İslam'la olan bağlarına güvendiler. Ancak İslam hukuku, kutsal bir kanunun uygulanması veya ona karşı yapılan ihlallerin kontrol edilmesi yönünde dini bir ihtiyaç ortaya çıkmadıkça, Müslümanların birbirleriyle savaşmasını yasaklar. Dolayısıyla bir gücün diğerine karşı savaş açması için, eylemi dini açıdan meşrulaştırması gerekir. 1500'lü yılların başında I. Selim böyle bir gerekçe arıyordu. Osmanlı İmparatorluğu'ndaki din alimleri ve yetkilileri, sapkın olarak gördükleri öğretiler nedeniyle Şah İsmail'i ve takipçilerini İslam'a yönelik bir tehdit olarak etiketlediler. Sonuç olarak I. Selim, hem İstanbul'da hem de diğer Osmanlı topraklarında Şah İsmail'in sempatizanlarının idam edilmesini emretti.
Osmanlı İmparatorluğu'nda Safevi tehdidi
Yavuz Selim'in Safevi İmparatorluğu'na yönelik sert tavrının sebebi Osmanlı sınırları içinde ortaya çıktığını hissettiği tehditti. 1507'de I. İsmail Anadolu'ya baskın düzenleyerek Safevi tehdidini pekiştirdi. 1511'de Şahkulu isyanında Anadolu'da Şii mezhebine mensup kişilerin çıkardığı ayaklanmalar, Selim'in isyanların büyümesinden endişe etmesine sebep oldu.. Şah İsmail ve Safevilerin etkisi Ayaklanmalar ve Şii kültürü ile Anadolu'da iyice arttı. Yavuz Selim, isyanı bastırmak için Şah İsmail ve takipçilerine karşı kullandığı dini sebepleri kullanarak ordusunu gönderdi.
Ticaret ambargoları
Osmanlılar, Doğudaki rakipleri üzerinde üstünlük kurmanın bir yolu olarak Safevi İmparatorluğu'na ticari ambargolar kullandı. Osmanlı'nın 1514'te Çaldıran'da Safevilere karşı kazandığı kesin zafer, Irak'ta Osmanlı hakimiyetinin güçlenmesine sebep oldu. Safevi topraklarının işgali ve önemli bir ticaret kenti olan Bağdat'ın ele geçirilmesi Osmanlının ipek yolu ticaretini daha iyi kontrol edebilmesini sağladı. Ticaret yolları üzerindeki bu hakimiyet I. Selim'in, Safevilere karşı kullandığı bir koz oldu. I. Selim bu kozu Safevi ipek tüccarlarının ticaret yollarının kısıtlayarak ve Safevi İmparatorluğu'ndan Osmanlı İmparatorluğu'na giren herkesi tutuklayarak kullandı. Safevilerle bağlantılı aydınların tutuklanması ve ticaretin kısıtlanması ancak Kanuni Sultan Süleyman zamanında tersine çevrildi. Ambargolar, Safevi gücünün Doğu'da yükselişinin bir kez daha endişe verici bir tehdit haline geldiği 1603'te de kullanıldı, ancak ambargolar I. Selim'in tahmin ettiği kadar başarılı olamadı. Safevilerin Rusya ve Kafkaslar üzerinden Avrupa pazarlarıyla yaptığı ticaret, çoğu zaman Osmanlı İmparatorluğu üzerinden geçen ticaret yollarının ablukasının etkisini ortadan kaldırıyordu.
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- ^ Herzig, Edmund; Kurkchiyan, Marina (10 Kasım 2004). Armenians: Past and Present in the Making of National Identity. ISBN . 23 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2014.
- ^ a b Calabrese, John (Mayıs 1998). "Turkey and Iran: limits of a stable relationship". British Journal of Middle Eastern Studies (İngilizce). 25 (1): 75-94. doi:10.1080/13530199808705655. ISSN 1353-0194.
- ^ Gratien; Polczyński; Shafir (2014). "Digital Frontiers of Ottoman Studies". Journal of the Ottoman and Turkish Studies Association. 1 (1-2): 37. doi:10.2979/jottturstuass.1.1-2.37. ISSN 2376-0699.
- ^ Barkey, Karen (2007). "Osman's Dream: The Story of the Ottoman Empire, 1300-1923. By Caroline Finkel. New York: Basic Books, 2006. xix, 660 pp. Notes. Bibliography. Chronology. Glossary. Index. Illustrations. Maps. $35.00, hard bound". Slavic Review. 66 (2): 322-322. doi:10.2307/20060234. ISSN 0037-6779.
- ^ a b Hess, Andrew C. (Ocak 1973). "The Ottoman Conquest of Egypt (1517) and the Beginning of the Sixteenth-Century World War". International Journal of Middle East Studies (İngilizce). 4 (1): 55-76. doi:10.1017/S0020743800027276. ISSN 0020-7438.
- ^ Labib, Subhi (Kasım 1979). "The Era of Suleyman the Magnificent: Crisis of Orientation". International Journal of Middle East Studies (İngilizce). 10 (4): 435-451. doi:10.1017/S002074380005128X. ISSN 0020-7438.
- ^ Amjadi (2020). "Safavid-Ottoman Encounters in Persian Travel Prose and Poetry (1505–1741)". Journal of the Ottoman and Turkish Studies Association. 7 (2): 115. doi:10.2979/jottturstuass.7.2.08. ISSN 2376-0699.
- ^ Zagryadskii, O. A. (Kasım 2014). "The relations between the Bertrand, Bonnet, and Tannery classes". Moscow University Mathematics Bulletin. 69 (6): 277-279. doi:10.3103/s0027132214060096. ISSN 0027-1322.
Dış bağlantılar
OTTOMAN-PERSIAN RELATIONS i. UNDER SULTAN SELIM I AND SHAH ESMĀʿIL I (Encyclopædia Iranica)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Osmanli Safevi iliskilerinin tarihi Farsca روابط عثمانی و صفوی 16 yuzyilin baslarinda Iran da Safevi hanedanliginin kurulmasiyla basladi Ilk Osmanli Safevi catismasi 1514 teki Caldiran Muharebesi ile doruga ulasti ve bunu yuzyillik bir sinir catismasi izledi 1639 da Safevi Iran i ve Osmanli Imparatorlugu Irak in Osmanli hakimiyetini taniyan Kasr i Sirin Anlasmasini imzaladi ve Kafkasya yi iki imparatorluk arasinda kesin olarak ikiye boldu Kasr i Sirin Anlasmasi buyuk olcude yaklasik bir asir onceki Amasya anlasmasinin pekistirilmesiydi 1661 yilinda Iran ve Osmanli imparatorluklari 18 yuzyila kadar Sii Islam in Safevi versiyonu ile Sunni Islam in Osmanli versiyonu arasindaki mucadele iki buyuk imparatorluk arasindaki mucadeleci iliskilerin onemli bir boyutu olmaya devam etti 18 yuzyilin baslarinda Iran Osmanli baris muzakereleri egemen devletlerin Islam dunyasi toplulugunun ozerk parcalari olarak bir arada var olabilecegi yeni bir Muslumanlar arasi iliskiler konseptini ortaya cikardi Daha sonraki iliskiler karsilikli zayiflik ve guvensizlik korkusuyla yonlendirilse de Kacar Iran i ile Osmanli Imparatorlugu nun yuzyillar suren rekabetten sonra 1847 yilinda Erzurum Baris Antlasmasi na varmasi bir asirlik bir baris cagini baslatti Rekabetin ortaya cikisi 16 yuzyilSafevi Iran la Osmanli siniri boyunca tahkimatlar Seyyid Lokman in 1579 da Istanbul da yazdigi Farsca el yazmasi Dinin rolu Islam Osmanli Safevi iliskilerinin tanimlanmasinda onemli bir rol oynadi Hem Safeviler hem de Osmanlilar kendi bireysel kurallarini mesrulastirmaya yardimci olmasi icin Islam la olan baglarina guvendiler Ancak Islam hukuku kutsal bir kanunun uygulanmasi veya ona karsi yapilan ihlallerin kontrol edilmesi yonunde dini bir ihtiyac ortaya cikmadikca Muslumanlarin birbirleriyle savasmasini yasaklar Dolayisiyla bir gucun digerine karsi savas acmasi icin eylemi dini acidan mesrulastirmasi gerekir 1500 lu yillarin basinda I Selim boyle bir gerekce ariyordu Osmanli Imparatorlugu ndaki din alimleri ve yetkilileri sapkin olarak gordukleri ogretiler nedeniyle Sah Ismail i ve takipcilerini Islam a yonelik bir tehdit olarak etiketlediler Sonuc olarak I Selim hem Istanbul da hem de diger Osmanli topraklarinda Sah Ismail in sempatizanlarinin idam edilmesini emretti Osmanli Imparatorlugu nda Safevi tehdidi Yavuz Selim in Safevi Imparatorlugu na yonelik sert tavrinin sebebi Osmanli sinirlari icinde ortaya ciktigini hissettigi tehditti 1507 de I Ismail Anadolu ya baskin duzenleyerek Safevi tehdidini pekistirdi 1511 de Sahkulu isyaninda Anadolu da Sii mezhebine mensup kisilerin cikardigi ayaklanmalar Selim in isyanlarin buyumesinden endise etmesine sebep oldu Sah Ismail ve Safevilerin etkisi Ayaklanmalar ve Sii kulturu ile Anadolu da iyice artti Yavuz Selim isyani bastirmak icin Sah Ismail ve takipcilerine karsi kullandigi dini sebepleri kullanarak ordusunu gonderdi Safevi Iran in haritasi 1639 da Osmanlilara kalici olarak kaybettigi Mezopotamya bolgesi taranmistir Ticaret ambargolari Osmanlilar Dogudaki rakipleri uzerinde ustunluk kurmanin bir yolu olarak Safevi Imparatorlugu na ticari ambargolar kullandi Osmanli nin 1514 te Caldiran da Safevilere karsi kazandigi kesin zafer Irak ta Osmanli hakimiyetinin guclenmesine sebep oldu Safevi topraklarinin isgali ve onemli bir ticaret kenti olan Bagdat in ele gecirilmesi Osmanlinin ipek yolu ticaretini daha iyi kontrol edebilmesini sagladi Ticaret yollari uzerindeki bu hakimiyet I Selim in Safevilere karsi kullandigi bir koz oldu I Selim bu kozu Safevi ipek tuccarlarinin ticaret yollarinin kisitlayarak ve Safevi Imparatorlugu ndan Osmanli Imparatorlugu na giren herkesi tutuklayarak kullandi Safevilerle baglantili aydinlarin tutuklanmasi ve ticaretin kisitlanmasi ancak Kanuni Sultan Suleyman zamaninda tersine cevrildi Ambargolar Safevi gucunun Dogu da yukselisinin bir kez daha endise verici bir tehdit haline geldigi 1603 te de kullanildi ancak ambargolar I Selim in tahmin ettigi kadar basarili olamadi Safevilerin Rusya ve Kafkaslar uzerinden Avrupa pazarlariyla yaptigi ticaret cogu zaman Osmanli Imparatorlugu uzerinden gecen ticaret yollarinin ablukasinin etkisini ortadan kaldiriyordu Ayrica BakinizOsmanli Safevi savaslari Turkiye Iran iliskileri Kaynakca Herzig Edmund Kurkchiyan Marina 10 Kasim 2004 Armenians Past and Present in the Making of National Identity ISBN 978 1 135 79837 6 23 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2014 a b Calabrese John Mayis 1998 Turkey and Iran limits of a stable relationship British Journal of Middle Eastern Studies Ingilizce 25 1 75 94 doi 10 1080 13530199808705655 ISSN 1353 0194 Gratien Polczynski Shafir 2014 Digital Frontiers of Ottoman Studies Journal of the Ottoman and Turkish Studies Association 1 1 2 37 doi 10 2979 jottturstuass 1 1 2 37 ISSN 2376 0699 Barkey Karen 2007 Osman s Dream The Story of the Ottoman Empire 1300 1923 By Caroline Finkel New York Basic Books 2006 xix 660 pp Notes Bibliography Chronology Glossary Index Illustrations Maps 35 00 hard bound Slavic Review 66 2 322 322 doi 10 2307 20060234 ISSN 0037 6779 a b Hess Andrew C Ocak 1973 The Ottoman Conquest of Egypt 1517 and the Beginning of the Sixteenth Century World War International Journal of Middle East Studies Ingilizce 4 1 55 76 doi 10 1017 S0020743800027276 ISSN 0020 7438 Labib Subhi Kasim 1979 The Era of Suleyman the Magnificent Crisis of Orientation International Journal of Middle East Studies Ingilizce 10 4 435 451 doi 10 1017 S002074380005128X ISSN 0020 7438 Amjadi 2020 Safavid Ottoman Encounters in Persian Travel Prose and Poetry 1505 1741 Journal of the Ottoman and Turkish Studies Association 7 2 115 doi 10 2979 jottturstuass 7 2 08 ISSN 2376 0699 Zagryadskii O A Kasim 2014 The relations between the Bertrand Bonnet and Tannery classes Moscow University Mathematics Bulletin 69 6 277 279 doi 10 3103 s0027132214060096 ISSN 0027 1322 Dis baglantilarOTTOMAN PERSIAN RELATIONS i UNDER SULTAN SELIM I AND SHAH ESMAʿIL I Encyclopaedia Iranica