Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oyun Sonu (Fransızca: Fin de partie, İngilizce: Endgame), Samuel Beckett tarafından 1954-1956 yılları arasında yazılmış tek perdelik tiyatro oyunudur.
| Oyun Sonu | |
|---|---|
 Dostlar Tiyatrosu'nda Oyun Sonu | |
| Yazar | Samuel Beckett |
| Karakterler | Hamm, hizmetçisi Clov, anne ve babası Nagg ile Nell |
| İlk gösterim | 1957, Studio des Champs Elysées, Paris, Roger Blin yönetiminde |
| Orijinal dil | Fransızca |
| Tür | Absürt |
| Zaman ve mekân | Belirsiz bir zaman (muhtemelen bir felaket sonrası), nerede olduğu belirsiz bir ev |
Beckett oyunu Fin de Partie adıyla Fransızca olarak yazmış, daha sonra İngilizceye kendisi çevirmiştir. 1957'de yayınlanmış olan oyun, Godot'yu Beklerken ile birlikte Beckett'ın en önemli tiyatro eseri sayılmaktadır.
Özet
Oyunda baş kişiler, kör ve kötürüm olan yaşlı efendi Hamm ile dizlerindeki sakatlık sebebiyle oturamayan hizmetçisi Clov'dur. Deniz kenarında küçük bir evde yaşarlar. Ancak konuşmalarından anlaşıldığı üzere dışarıda hiçbir şey yoktur. Ne deniz, ne güneş, ne de bulutlar kalmıştır.
İki karakter, birbirlerine bağımlı olsalar bile, yıllardır didişmektedirler ve oyun boyunca da bunu sürdürürler. Clov sürekli gitmek ister ancak bunu başaramaz.
Oyunda yan karakterler ise Hamm'in, bacakları olmayan anne ve babası Nagg ile Nell'dir. Bunlar sahnenin kenarındaki çöp varillerinde yaşarlar ve varilden dışarı yemek istemek ya da birbirleriyle budalaca kavga etmek için çıkarlar.
Oyunun yorumu
Oyunun İngilizce başlığı olan "Endgame" kelimesi; satranç oyununun, geriye pek fazla hamlenin kalmadığı son bölümüne verilen isimdir. Fransızca başlık olan "Fin de Partie" ise satranç dışında bazı başka oyunlarla da ilişkilendirilebilir. Bu başlığın tam anlamıyla İngilizce çevirisinin bulunmadığını Beckett de belirtmiştir.
Oyunda, Hamm'in artık sonun gelmiş olduğuna bir türlü inanmaması, amatör satranç oyuncularının kaçınılmaz yenilgi karşısında oyunu sürdürmeye çalışmalarıyla karşılaştırılabilir. Daha deneyimli oyuncular ise, oyunun aleyhlerine sonuçlanacağını hissettiklerinde oyundan çekilmeyi tercih ederler.
Edebiyat eleştirmeni Harold Bloom, Hamm karakterinde Hamlet'e bir gönderme olduğunu ve Hamm'in aşağıdaki cümlesinin, metaforik bir tersten söyleyiş olarak değerlendirilmesi gerektiğini düşünmektedir:
- '...artık bitme vakti geldi, gene de karar veremiyorum... bitirmeye.'
Bloom bu repliğin, Hamlet'in ünlü "Olmak ya da olmamak.." tiradına bir gönderme olduğunu öne sürer. Hamlet bu sözleri, duyduğu şüphe sebebiyle harekete geçemediği için söylemektedir. Oyun Sonu da, Beckett'in absürt tarzının tipik örneği olarak hareketten yoksun bir oyundur.
Hamm karakterinin, İngilizcede "ham actor" ifadesiyle tanımlanan "aktör bozuntularını" ya da Nuh'un oğlu olan Ham'i çağrıştırdığı öne sürülmüştür. Öte yandan Clov isminin, palyaço (clown) sözcüğünün kısaltılmış hali, şeytanla ilişkilendirilen keçi toynağı (cloven hoof) veya eldivenli bir elin yankısı (glove) olduğuna ilişkin yorumlar vardır. Nagg ismi İngilizce "nagging" (dırdır etmek) ve Almanca "nagen" (kemirmek) kelimelerini hatırlatır. Nell ismi ise Charles Dickens'ın Antikacı Dükkanı romanındaki Küçük Nell karakterini çağrıştırır.
Ayrıca Hamm'in İngilizce "hammer" (çekiç) kelimesinden, Clov'un ise yine İngilizce "clove" sözcüğünün Latince kökeni olan çivi anlamındaki "clāvus" kelimesinden geldiği söylenebilir. Böylece iki karakterin ilişkisi çekiç ve çivi kavramlarıyla açıklanmış olur. Bu durumda Nagg ve Nell isimleri bir arada düşünüldüğünde, akla Almanca "Nagel" (çivi) kelimesi gelmektedir.
Ruby Cohn'un "Back to Beckett" isimli kitabına göre Beckett'in oyunda en sevdiği replik, Clov'un Nagg'in ağladığını belirtmesi üzerine Hamm'in söylediği "Öyleyse yaşıyor." cümlesidir. Ancak Beckett, Berlin'de oyunu sahneye koyarken en çok Nell'in söylediği "Hiçbir şey mutsuzluktan daha gülünç değildir." cümlesine önem vermiş ve oyunu 'mutsuzluğun zevkini' gösterecek şekilde sahnelemiştir.
Oyun, karakterlerin değişmeyen durağan bir vaziyette yaşadıklarını vurgular. Her gün bir önceki günün eylemleri ve tepkileri tekrarlanır. Böylece her olay neredeyse bir törene dönüşür. Metin boyunca karakterlerin birer geçmişe sahip oldukları açıkça belirtilmiştir. (Örneğin Nagg ve Nell Ardennes'teki bisiklet gezintilerini hatırlar.) Ancak bir gelecekleri olduğuna ilişkin herhangi bir belirti yoktur. Oyunun sonuna doğru Nell'in ölmesi bile hayretle karşılanmaz. Tecrit edilmiş ortam ve artık mevcut olmayan bir uygarlığa yapılan göndermeler, çoğu kişiyi oyunun nükleer-ardı bir dünyada geçtiğini düşünmeye yönlendirmiştir. Ancak Beckett bu düşünceyi her zaman reddetmiştir.
Oyuna ilişkin bir başka teori de, Hamm'in ölüm yatağındaki gerçek bir kişi olduğu ve üzerindeki ölüm baskısının etkisiyle bu kasvetli gerçekliğe ilişkin rüyalar gördüğüdür. Makul bir teori olmakla birlikte yazarın ya da yakınlarının bunu destekleyecek herhangi bir açıklaması yoktur. Ancak oyunun yazar tarafından açıkça belirlenmiş dekoru, bu teoriyi destekler şekilde yorumlanmıştır. Buna göre, yüksek duvarları beyin gibi gri renkte olan boş mekan, Hamm'in kafasının içini oluşturmaktadır. İki taraftaki yüksek küçük pencereler ise gözleridir. Oyun boyunca anlatılanlar ve Clov'un pencereden gördükleri, Hamm'in hayalgücünden ibarettir.
Beckett tiyatrosundaki yeri
Beckett'ın tiyatro oyunları gittikçe hareketten ve sözden arınmaya, görüntüden ve hatta seslerden ibaret olmaya başlar. Oyun Sonu'nda, Godot'yu Beklerken'in aksine, karakterlerin üçü sabittir. Hareketli olan Clov ise çok kısıtlı hareketler yapar. Sahne üzerindeki gidiş gelişleri, satrançtaki atın hareketleri gibi "L" şeklindedir. Bu oyunda karakterlerin konuşmaları da tam cümlelerden değil, zaman zaman sayıklamaya yaklaşan yarım kalmış cümlelerden oluşur.
Oyun Sonu, Beckett'in oyun yazarlığındaki dönüşümün başladığı oyundur. Beckett daha sonra, televizyon için sözsüz, radyo için ise genelde çevre seslerinden oluşan hareketsiz oyunlar yazacaktır. Bu minimalist tutum, karakterin sahnede çok az konuştuğu ve neredeyse hiç hareket etmediği, sürekli daha önce kaydedilmiş bantları dinlediği Krapp'ın Son Bandı oyununda doruk noktasına ulaşacaktır.
Shakespeare'e göndermeler
Yukarıda sözü edilen Hamlet göndermesi dışında oyunda, Shakespeare oyunlarına yapılan iki gönderme daha vardır.
- III. Richard'da Richard'ın söylediği "Bir ata krallığım!" cümlesi, Hamm tarafından "Bir çöpçüye krallığım!" şeklinde söylenir.
- Fırtına'da Prospero'nun son deyiş olarak söylediği "Acılarımız artık sona erdi." cümlesi, Hamm tarafından aynen tekrarlanır.
Türkçe çeviriler
- Bütün Oyunları 1: Godot'yu Beklerken, Tüm Düşenler, Oyun Sonu - Mitos Boyut Yayınları - 1993 - Çev. Uğur Ün
- Oyun Sonu - Oyun Sonu - Mitos Boyut Yayınları - 2007 - Çev. Genco Erkal
- Godotyu Beklerken Samuel Beckett - Oyun Sonu: Altın Kitaplar Yayınevi, 1969 Berent Enç.
Sahnelenme bilgisi
Prömiyer
- Oyun ilk olarak 1957'de Paris'teki Studio des Champs-Elysées'de Roger Blin yönetiminde sahnelendi.
- Oyun aynı yıl Londra'da, Royal Court Theatre'da yine Roger Blin yönetiminde sahnelendi.
Dostlar Tiyatrosu
Dostlar Tiyatrosu ile "Paris-Beckett 2006 Festivali" ortak yapımı olan oyun 15. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında 28-29-30 Mayıs 2006 tarihlerinde AKM Oda Tiyatrosu'nda sergilendi. 2006-2007 sezonunda oyunun sergilenmesine devam edildi.
Pierre Chabert yönetiminde sahnelenen oyunda Genco Erkal Hamm rolünü, Bülent Emin Yarar Clov rolünü, Meral Çetinkaya ise Nell rolünü üstlendi. Oyunun ilk kadrosunda Nagg rolünde oynayacağı açıklanan Mehmet Akan hastalığı sebebiyle festival gösterimlerinde yerini Erdem Akakçe'ye bıraktı. Akan'ın vefatı sonrasında Nagg rolünü Hikmet Karagöz oynamaya başladı.
Oyun 19-20 Kasım 2006'da, Beckett'in 100. doğum yıldönümü için hazırlanan Paris-Beckett 2006 Festivali kapsamında, Peter Brook'un tiyatrosu olan Bouffes du Nord'da sahnelendi.
Pierre Chabert oyunun rejisini şu kelimelerle özetledi: "Sadelik, enerji, ritm, güldürü, müzikalite ve Beckett'in metnine mutlak sadakat"
Yöneten: Pierre Chabert, Sahne Tasarımı: Avigdor Arikha, Giysi Tasarımı: Barbara Hutt, Oyuncular: Genco Erkal, Bülent Emin Yarar, Meral Çetinkaya, Hikmet Karagöz
EKİP Tiyatrosu
'nun ilk yapımı olan oyun, öncelikle bir öğrenci projesi olarak 2 Nisan 2010 tarihinde, Haliç Üniversitesi Konservatuvarı Tiyatro Bölümü'nde ilk gösterimini gerçekleştirdi. Sonrasında, 30 Aralık 2010 tarihinde, kumbaracı50 sahnesindeki gösterimle profesyonel platformda devam etti.
Oyun metni Genco Erkal çevirisi esas alınarak Uğur Ün, Abet Limnn ve Berent Enç - Herman Sarıyan çevirileri ile Samuel Beckett’in orijinal İngilizce metninden yararlanılarak oluşturulmuştu. Cem Uslu'nun yönettiği oyunun dramaturgluğunu Ayça Seymen Şimşek üstlenmişti. Oyuncu kadrosu Simel Aksünger (CLOV), Murat Engiz (NAGG), Ayşegül Uraz (NELL) ve Cem Uslu'dan (HAMM) oluşuyordu.
Dış bağlantılar
- Dostlar Tiyatrosu'nda Oyun Sonu15 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Pierre Chabert ile söyleşi (Radikal Gazetesi)10 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ a b c d Alıntılar için Genco Erkal çevirisi kullanılmıştır. (Oyun Sonu - Mitos Boyut Yayınları - 2007)
- ^ Theodor W. Adorno- Trying to Understand Endgame
- ^ "www.answers.com". 12 Mart 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
- ^ "Samuel Beckett Yüz Yaşında" - Ayşegül Yüksel (Genco Erkal çevirisinin önsözü)
- ^ a b Samuel Beckett Tiyatrosu - Ayşegül Yüksel - Dünya Kitapları - 2006
- ^ Endgame 22 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (erişim:03.04.2008)
- ^ a b . 15 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2008.
- ^ 15. Uluslararası Tiyatro Festivali Kitapçığı
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oyun Sonu Fransizca Fin de partie Ingilizce Endgame Samuel Beckett tarafindan 1954 1956 yillari arasinda yazilmis tek perdelik tiyatro oyunudur Oyun SonuDostlar Tiyatrosu nda Oyun SonuYazarSamuel BeckettKarakterlerHamm hizmetcisi Clov anne ve babasi Nagg ile NellIlk gosterim1957 Studio des Champs Elysees Paris Roger Blin yonetimindeOrijinal dilFransizcaTurAbsurtZaman ve mekanBelirsiz bir zaman muhtemelen bir felaket sonrasi nerede oldugu belirsiz bir ev Beckett oyunu Fin de Partie adiyla Fransizca olarak yazmis daha sonra Ingilizceye kendisi cevirmistir 1957 de yayinlanmis olan oyun Godot yu Beklerken ile birlikte Beckett in en onemli tiyatro eseri sayilmaktadir OzetOyunda bas kisiler kor ve koturum olan yasli efendi Hamm ile dizlerindeki sakatlik sebebiyle oturamayan hizmetcisi Clov dur Deniz kenarinda kucuk bir evde yasarlar Ancak konusmalarindan anlasildigi uzere disarida hicbir sey yoktur Ne deniz ne gunes ne de bulutlar kalmistir Iki karakter birbirlerine bagimli olsalar bile yillardir didismektedirler ve oyun boyunca da bunu surdururler Clov surekli gitmek ister ancak bunu basaramaz Oyunda yan karakterler ise Hamm in bacaklari olmayan anne ve babasi Nagg ile Nell dir Bunlar sahnenin kenarindaki cop varillerinde yasarlar ve varilden disari yemek istemek ya da birbirleriyle budalaca kavga etmek icin cikarlar Oyunun yorumuOyunun Ingilizce basligi olan Endgame kelimesi satranc oyununun geriye pek fazla hamlenin kalmadigi son bolumune verilen isimdir Fransizca baslik olan Fin de Partie ise satranc disinda bazi baska oyunlarla da iliskilendirilebilir Bu basligin tam anlamiyla Ingilizce cevirisinin bulunmadigini Beckett de belirtmistir Oyunda Hamm in artik sonun gelmis olduguna bir turlu inanmamasi amator satranc oyuncularinin kacinilmaz yenilgi karsisinda oyunu surdurmeye calismalariyla karsilastirilabilir Daha deneyimli oyuncular ise oyunun aleyhlerine sonuclanacagini hissettiklerinde oyundan cekilmeyi tercih ederler Edebiyat elestirmeni Harold Bloom Hamm karakterinde Hamlet e bir gonderme oldugunu ve Hamm in asagidaki cumlesinin metaforik bir tersten soyleyis olarak degerlendirilmesi gerektigini dusunmektedir artik bitme vakti geldi gene de karar veremiyorum bitirmeye dd Bloom bu repligin Hamlet in unlu Olmak ya da olmamak tiradina bir gonderme oldugunu one surer Hamlet bu sozleri duydugu suphe sebebiyle harekete gecemedigi icin soylemektedir Oyun Sonu da Beckett in absurt tarzinin tipik ornegi olarak hareketten yoksun bir oyundur Hamm karakterinin Ingilizcede ham actor ifadesiyle tanimlanan aktor bozuntularini ya da Nuh un oglu olan Ham i cagristirdigi one surulmustur Ote yandan Clov isminin palyaco clown sozcugunun kisaltilmis hali seytanla iliskilendirilen keci toynagi cloven hoof veya eldivenli bir elin yankisi glove olduguna iliskin yorumlar vardir Nagg ismi Ingilizce nagging dirdir etmek ve Almanca nagen kemirmek kelimelerini hatirlatir Nell ismi ise Charles Dickens in Antikaci Dukkani romanindaki Kucuk Nell karakterini cagristirir Ayrica Hamm in Ingilizce hammer cekic kelimesinden Clov un ise yine Ingilizce clove sozcugunun Latince kokeni olan civi anlamindaki clavus kelimesinden geldigi soylenebilir Boylece iki karakterin iliskisi cekic ve civi kavramlariyla aciklanmis olur Bu durumda Nagg ve Nell isimleri bir arada dusunuldugunde akla Almanca Nagel civi kelimesi gelmektedir Ruby Cohn un Back to Beckett isimli kitabina gore Beckett in oyunda en sevdigi replik Clov un Nagg in agladigini belirtmesi uzerine Hamm in soyledigi Oyleyse yasiyor cumlesidir Ancak Beckett Berlin de oyunu sahneye koyarken en cok Nell in soyledigi Hicbir sey mutsuzluktan daha gulunc degildir cumlesine onem vermis ve oyunu mutsuzlugun zevkini gosterecek sekilde sahnelemistir Oyun karakterlerin degismeyen duragan bir vaziyette yasadiklarini vurgular Her gun bir onceki gunun eylemleri ve tepkileri tekrarlanir Boylece her olay neredeyse bir torene donusur Metin boyunca karakterlerin birer gecmise sahip olduklari acikca belirtilmistir Ornegin Nagg ve Nell Ardennes teki bisiklet gezintilerini hatirlar Ancak bir gelecekleri olduguna iliskin herhangi bir belirti yoktur Oyunun sonuna dogru Nell in olmesi bile hayretle karsilanmaz Tecrit edilmis ortam ve artik mevcut olmayan bir uygarliga yapilan gondermeler cogu kisiyi oyunun nukleer ardi bir dunyada gectigini dusunmeye yonlendirmistir Ancak Beckett bu dusunceyi her zaman reddetmistir Oyuna iliskin bir baska teori de Hamm in olum yatagindaki gercek bir kisi oldugu ve uzerindeki olum baskisinin etkisiyle bu kasvetli gerceklige iliskin ruyalar gordugudur Makul bir teori olmakla birlikte yazarin ya da yakinlarinin bunu destekleyecek herhangi bir aciklamasi yoktur Ancak oyunun yazar tarafindan acikca belirlenmis dekoru bu teoriyi destekler sekilde yorumlanmistir Buna gore yuksek duvarlari beyin gibi gri renkte olan bos mekan Hamm in kafasinin icini olusturmaktadir Iki taraftaki yuksek kucuk pencereler ise gozleridir Oyun boyunca anlatilanlar ve Clov un pencereden gordukleri Hamm in hayalgucunden ibarettir Beckett tiyatrosundaki yeriBeckett in tiyatro oyunlari gittikce hareketten ve sozden arinmaya goruntuden ve hatta seslerden ibaret olmaya baslar Oyun Sonu nda Godot yu Beklerken in aksine karakterlerin ucu sabittir Hareketli olan Clov ise cok kisitli hareketler yapar Sahne uzerindeki gidis gelisleri satranctaki atin hareketleri gibi L seklindedir Bu oyunda karakterlerin konusmalari da tam cumlelerden degil zaman zaman sayiklamaya yaklasan yarim kalmis cumlelerden olusur Oyun Sonu Beckett in oyun yazarligindaki donusumun basladigi oyundur Beckett daha sonra televizyon icin sozsuz radyo icin ise genelde cevre seslerinden olusan hareketsiz oyunlar yazacaktir Bu minimalist tutum karakterin sahnede cok az konustugu ve neredeyse hic hareket etmedigi surekli daha once kaydedilmis bantlari dinledigi Krapp in Son Bandi oyununda doruk noktasina ulasacaktir Shakespeare e gondermelerYukarida sozu edilen Hamlet gondermesi disinda oyunda Shakespeare oyunlarina yapilan iki gonderme daha vardir III Richard da Richard in soyledigi Bir ata kralligim cumlesi Hamm tarafindan Bir copcuye kralligim seklinde soylenir Firtina da Prospero nun son deyis olarak soyledigi Acilarimiz artik sona erdi cumlesi Hamm tarafindan aynen tekrarlanir Turkce cevirilerButun Oyunlari 1 Godot yu Beklerken Tum Dusenler Oyun Sonu Mitos Boyut Yayinlari 1993 Cev Ugur Un Oyun Sonu Oyun Sonu Mitos Boyut Yayinlari 2007 Cev Genco Erkal Godotyu Beklerken Samuel Beckett Oyun Sonu Altin Kitaplar Yayinevi 1969 Berent Enc Sahnelenme bilgisiPromiyer Oyun ilk olarak 1957 de Paris teki Studio des Champs Elysees de Roger Blin yonetiminde sahnelendi Oyun ayni yil Londra da Royal Court Theatre da yine Roger Blin yonetiminde sahnelendi Dostlar Tiyatrosu Hamm Genco Erkal ve Clov Bulent Emin Yarar Dostlar Tiyatrosu ile Paris Beckett 2006 Festivali ortak yapimi olan oyun 15 Uluslararasi Istanbul Tiyatro Festivali kapsaminda 28 29 30 Mayis 2006 tarihlerinde AKM Oda Tiyatrosu nda sergilendi 2006 2007 sezonunda oyunun sergilenmesine devam edildi Pierre Chabert yonetiminde sahnelenen oyunda Genco Erkal Hamm rolunu Bulent Emin Yarar Clov rolunu Meral Cetinkaya ise Nell rolunu ustlendi Oyunun ilk kadrosunda Nagg rolunde oynayacagi aciklanan Mehmet Akan hastaligi sebebiyle festival gosterimlerinde yerini Erdem Akakce ye birakti Akan in vefati sonrasinda Nagg rolunu Hikmet Karagoz oynamaya basladi Oyun 19 20 Kasim 2006 da Beckett in 100 dogum yildonumu icin hazirlanan Paris Beckett 2006 Festivali kapsaminda Peter Brook un tiyatrosu olan Bouffes du Nord da sahnelendi Pierre Chabert oyunun rejisini su kelimelerle ozetledi Sadelik enerji ritm gulduru muzikalite ve Beckett in metnine mutlak sadakat Yoneten Pierre Chabert Sahne Tasarimi Avigdor Arikha Giysi Tasarimi Barbara Hutt Oyuncular Genco Erkal Bulent Emin Yarar Meral Cetinkaya Hikmet Karagoz EKIP Tiyatrosu nun ilk yapimi olan oyun oncelikle bir ogrenci projesi olarak 2 Nisan 2010 tarihinde Halic Universitesi Konservatuvari Tiyatro Bolumu nde ilk gosterimini gerceklestirdi Sonrasinda 30 Aralik 2010 tarihinde kumbaraci50 sahnesindeki gosterimle profesyonel platformda devam etti Oyun metni Genco Erkal cevirisi esas alinarak Ugur Un Abet Limnn ve Berent Enc Herman Sariyan cevirileri ile Samuel Beckett in orijinal Ingilizce metninden yararlanilarak olusturulmustu Cem Uslu nun yonettigi oyunun dramaturglugunu Ayca Seymen Simsek ustlenmisti Oyuncu kadrosu Simel Aksunger CLOV Murat Engiz NAGG Aysegul Uraz NELL ve Cem Uslu dan HAMM olusuyordu Dis baglantilarDostlar Tiyatrosu nda Oyun Sonu15 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pierre Chabert ile soylesi Radikal Gazetesi 10 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca a b c d Alintilar icin Genco Erkal cevirisi kullanilmistir Oyun Sonu Mitos Boyut Yayinlari 2007 Theodor W Adorno Trying to Understand Endgame www answers com 12 Mart 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2020 Samuel Beckett Yuz Yasinda Aysegul Yuksel Genco Erkal cevirisinin onsozu a b Samuel Beckett Tiyatrosu Aysegul Yuksel Dunya Kitaplari 2006 Endgame 22 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde erisim 03 04 2008 a b 15 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ocak 2008 15 Uluslararasi Tiyatro Festivali Kitapcigi