Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pan-Arabizm veya Pan-Arapçılık, Kuzey Afrika'dan Batı Asya'ya, Atlantik Okyanusu'ndan Umman Denizi'ne kadar olan geniş bir coğrafyada Arap halkları arasında birlik ve beraberlik hedefine sahip, büyük oranda seküler ve sıklıkla sosyalist bir hareket. Genelde farklı, zengin ve çarpıcı bir Arap dili, tarihi ve kültürünün varlığından köken alır ve bu nedenle bir kültürel milliyetçilik biçimidir.
Pan-Arabizm bugün Arap milliyetçiliği ve Batı karşıtlığı ile ilişkilendirilse de geçmişte kökeni Osmanlı Devleti'nin egemenliğindeki Arap halklarına kadar uzanır. Şerif Hüseyin bin Ali, Mekke Şerifi, Osmanlı Devleti idaresinden bağımsızlık istemekteydi. Bu kişi Pan Arabizm söyleminin kurucusu sayılabilir. Yine de Pan-Arabizm asıl gelişimini I. Dünya Savaşı sonrasında yaşamış, özellikle Batı mandacılığı sırasında gelişimini hızlandırmıştır. Bağımsız Arap devletlerinin kurulmasıyla beraber Arap birliği elde edilemeyince hareket Arapların birlikte bir duruşu benimsemeleri ve ortak hareket etmeleri amacına yakınlaşmıştır. Özellikle İsrail'e karşıtlık ile 1950-1960'larda yükselişe geçmiştir. 1930'lu yıllarda Suriye'de Arap milliyetçisi fikirler Konstantin Züreyk, Mustafa Satı Bey,Mişel Eflak gibi isimlerce şekillendirilmiştir ve bu isimler Baas Partisi'nin kurulmasına da öncülük etmiştir. Marksist ve milliyetçi fikirleri birbiriyle birleştirerek 19. yüzyılda Avrupa'dakine benzer bir romantik milliyetçi hareket ortaya çıkartan bir parti haline geldi.
Ürdün Kralı I. Abdullah, Büyük Suriye olarak adlandıracağı şeyde Suriye, Filistin ve Ürdün'ü kendi liderliği altında birleştirmeyi hayal ediyordu . O sırada Filistin'i kontrol eden Birleşik Krallık'a bu yönde bir plan önerdi, başarısız oldu . Plan, Arapların çoğunluğu arasında popüler değildi ve diğer Orta Doğu ülkelerinin liderleri arasında Abdullah'a karşı güvensizlik yarattı. Bu durum 1945 yılında Arap Birliği'nin kurulmasına sebep oldu. I. Abdullah Filistinli bir milliyetçi tarafından öldürüldü. 1951'de Büyük Suriye vizyonu Ürdün gündeminden çıkarıldı.
Arap milliyetçiliği fikri 1950 yılında Cemal Abdünnâsır yönetimindeki Mısır'da bir devlet politikası haline getirildi. Onun öncülüğünde Birleşik Arap Cumhuriyeti adı verilen bir devlet kuruldu. 1958'de Ürdün ve Irak arasında Haşimi liderliğindeki bir rakip olan Arap Federasyonu kuruldu. Birleşik Arap Cumhuriyeti baskısı ve 14 Temmuz Devrimi sonrası ülke yıkıldı.
Daha sonbra Pan-Arabiz fikrini hayata geçirmek için Muammer Kaddafi öncülüğünde 5 yıllık ömrü olan Arap Cumhuriyetleri Federasyonu kuruldu. Tunus'ta Arap İslam Cumhuriyeti adlı bir devlet denemesi ise başarısızlıkla sonuçlandı. Bütün bu çabalardan sonra Arap Soğuk Savaşı adı verilen iki kutuplu bir Arap dünyası oluştu ve Körfez ülkeleri Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi'ni kurarak Pan-Arabizm fikirlerinden uzaklaştı.
Pan-Arabizm ve Pan-İslamizm
Pan-Arabizm ile Pan-İslamizm her ne kadar özellikle Batı'da halk tarafından yakın terimler olarak algılansa da, anlam, süreç ve amaç açısından tamamen farklı, hatta birçok noktada zıt iki ideolojidir. Pan-Arabizm, Pan-İslamizmin tersine, dini temel ve amaçlara sahip değildir. Seküler bir hareket olarak kabul edilen Pan-Arabizmin ünlü düşünürlerin bir kısmı da Müslüman değildir. Ayrıca Pan-Arabizm dini değil, kültürel ve milli değer ve unsurlara önem verir, bunlardan köken alır ki bu Pan-İslamizmin zıddıdır.
Günümüzdeki durumu
Bugün Suriye'de Baas Partisi hükûmettedir ki bu parti Pan Arabizmi desteklemektedir. Yine eski Irak hükûmeti de Baas Partisinin elindeydi. Pan Arabizm 1960'larda doruk noktasına ulaşmıştır. Fakat Altı Gün Savaşı ve Pan Arabist hükûmetlerin ekonomik gelişmeyi sağlayamamaları harekete büyük bir darbe indirmiş, daha sonra, 1980'lerin sonunda yükselen İslami ideolojilerle birlikte Pan Arabizm önemini yitirmiştir. Yine de, Arap entelektüel çevrelerin yanı sıra Arap halklarında ve Arap medyasında önemi hâlâ görülmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Jan Palmowski, "Dictionary of Twentieth-Century World History", Oxford University Press, 1997.
 | Siyaset ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pan Arabizm veya Pan Arapcilik Kuzey Afrika dan Bati Asya ya Atlantik Okyanusu ndan Umman Denizi ne kadar olan genis bir cografyada Arap halklari arasinda birlik ve beraberlik hedefine sahip buyuk oranda sekuler ve siklikla sosyalist bir hareket Genelde farkli zengin ve carpici bir Arap dili tarihi ve kulturunun varligindan koken alir ve bu nedenle bir kulturel milliyetcilik bicimidir Arap ulkeleriPan Arap renklerinden olusan Arap Isyani bayragi Pan Arabizm bugun Arap milliyetciligi ve Bati karsitligi ile iliskilendirilse de gecmiste kokeni Osmanli Devleti nin egemenligindeki Arap halklarina kadar uzanir Serif Huseyin bin Ali Mekke Serifi Osmanli Devleti idaresinden bagimsizlik istemekteydi Bu kisi Pan Arabizm soyleminin kurucusu sayilabilir Yine de Pan Arabizm asil gelisimini I Dunya Savasi sonrasinda yasamis ozellikle Bati mandaciligi sirasinda gelisimini hizlandirmistir Bagimsiz Arap devletlerinin kurulmasiyla beraber Arap birligi elde edilemeyince hareket Araplarin birlikte bir durusu benimsemeleri ve ortak hareket etmeleri amacina yakinlasmistir Ozellikle Israil e karsitlik ile 1950 1960 larda yukselise gecmistir 1930 lu yillarda Suriye de Arap milliyetcisi fikirler Konstantin Zureyk Mustafa Sati Bey Misel Eflak gibi isimlerce sekillendirilmistir ve bu isimler Baas Partisi nin kurulmasina da onculuk etmistir Marksist ve milliyetci fikirleri birbiriyle birlestirerek 19 yuzyilda Avrupa dakine benzer bir romantik milliyetci hareket ortaya cikartan bir parti haline geldi Urdun Krali I Abdullah Buyuk Suriye olarak adlandiracagi seyde Suriye Filistin ve Urdun u kendi liderligi altinda birlestirmeyi hayal ediyordu O sirada Filistin i kontrol eden Birlesik Krallik a bu yonde bir plan onerdi basarisiz oldu Plan Araplarin cogunlugu arasinda populer degildi ve diger Orta Dogu ulkelerinin liderleri arasinda Abdullah a karsi guvensizlik yaratti Bu durum 1945 yilinda Arap Birligi nin kurulmasina sebep oldu I Abdullah Filistinli bir milliyetci tarafindan olduruldu 1951 de Buyuk Suriye vizyonu Urdun gundeminden cikarildi Arap milliyetciligi fikri 1950 yilinda Cemal Abdunnasir yonetimindeki Misir da bir devlet politikasi haline getirildi Onun onculugunde Birlesik Arap Cumhuriyeti adi verilen bir devlet kuruldu 1958 de Urdun ve Irak arasinda Hasimi liderligindeki bir rakip olan Arap Federasyonu kuruldu Birlesik Arap Cumhuriyeti baskisi ve 14 Temmuz Devrimi sonrasi ulke yikildi Daha sonbra Pan Arabiz fikrini hayata gecirmek icin Muammer Kaddafi onculugunde 5 yillik omru olan Arap Cumhuriyetleri Federasyonu kuruldu Tunus ta Arap Islam Cumhuriyeti adli bir devlet denemesi ise basarisizlikla sonuclandi Butun bu cabalardan sonra Arap Soguk Savasi adi verilen iki kutuplu bir Arap dunyasi olustu ve Korfez ulkeleri Korfez Arap Ulkeleri Isbirligi Konseyi ni kurarak Pan Arabizm fikirlerinden uzaklasti Pan Arabizm ve Pan IslamizmPan Arabizm ile Pan Islamizm her ne kadar ozellikle Bati da halk tarafindan yakin terimler olarak algilansa da anlam surec ve amac acisindan tamamen farkli hatta bircok noktada zit iki ideolojidir Pan Arabizm Pan Islamizmin tersine dini temel ve amaclara sahip degildir Sekuler bir hareket olarak kabul edilen Pan Arabizmin unlu dusunurlerin bir kismi da Musluman degildir Ayrica Pan Arabizm dini degil kulturel ve milli deger ve unsurlara onem verir bunlardan koken alir ki bu Pan Islamizmin ziddidir Gunumuzdeki durumuBugun Suriye de Baas Partisi hukumettedir ki bu parti Pan Arabizmi desteklemektedir Yine eski Irak hukumeti de Baas Partisinin elindeydi Pan Arabizm 1960 larda doruk noktasina ulasmistir Fakat Alti Gun Savasi ve Pan Arabist hukumetlerin ekonomik gelismeyi saglayamamalari harekete buyuk bir darbe indirmis daha sonra 1980 lerin sonunda yukselen Islami ideolojilerle birlikte Pan Arabizm onemini yitirmistir Yine de Arap entelektuel cevrelerin yani sira Arap halklarinda ve Arap medyasinda onemi hala gorulmektedir Ayrica bakinizPan Arap renkleri Baascilik Arap BirligiKaynakcaJan Palmowski Dictionary of Twentieth Century World History Oxford University Press 1997 Siyaset ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz