Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Haşimi Arap Federasyonu, 1958'de Irak ve Ürdün Haşimi Krallıkları arasındaki birlikten kurulan kısa ömürlü bir ülkeydi. Adı federal bir yapıyı ima etse de, fiilen bir konfederasyondu.
Arap Federasyonu | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1958 | |||||||||||||
 | |||||||||||||
 | |||||||||||||
| Başkent | Bağdat | ||||||||||||
| Hükûmet | Konfederal anayasal diarşi | ||||||||||||
| |||||||||||||
| Tarihî dönem | Soğuk Savaş | ||||||||||||
| |||||||||||||
| Para birimi | Irak dinarı | ||||||||||||
| |||||||||||||
Federasyon, Irak Kralı II. Faysal ve kuzeni Ürdün Kralı Hüseyin'in Mısır ve Suriye arasındaki Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin oluşumuna yanıt olarak iki Haşimi krallığını birleştirmeye çalıştıklarında 14 Şubat 1958'de kuruldu. Birlik sadece altı ay sürdü ve Faysal'ın 14 Temmuz'da askeri darbeyle tahttan indirilmesinin ardından 2 Ağustos 1958'de resmen feshedildi.
Arka plan
1930'lardan itibaren Haşimi hanedanı Arap birliğini ilerletmeye çalıştı.[] Irak ve Ürdün üç farklı zamanda birleşmeye çabalamıştı.[] "Irak açısından bakıldığında, Ürdün'ün sayısız yükümlülüklerini dengelemek için ekonomik veya stratejik olarak sunabileceği çok az şey vardı". Yükümlülükler arasında Ürdün Kralı Abdullah'ın Arap-İsrail çatışmasındaki ılımlılığı, İngiltere tarafından atanması ve Abdullah ile yeğeni Irak Naibi Abdülillah arasındaki istikrarsız ilişki vardı. Sorunlar ne olursa olsun, iki ülke ilk olarak 1946 ve 1947'de birleşmeye çalıştı ve birleşme, Kral Abdullah tarafından "Büyük Suriye Planının yenilenen teşviki" şeklinde tanıtıldı. İkinci girişimler 1951 ve 1952'deydi ve Abdullah'ın öldürülmesinden sonra Ürdün'ü ve Haşimi kontrolünü kurtarma girişiminden kaynaklandı.
1958'de Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin genişlemesine karşı Irak ve Ürdün arasındaki ortak bölgesel çıkarlardan doğan üçüncü ittifak oldu.
Arap dünyasındaki sömürge sonrası yıllarda birçok güç tek bir Arap devletinin kurulmasını savundu. Arap milliyetçiliği adı altında popüler olan bu görüş, 1950'lerde Ortadoğu ve Irak'taki genç entelektüeller arasında giderek daha popüler hale geldi. Arap milliyetçiliğinin bir Arap Soğuk Savaşı'na dönüşen birçok farklı versiyonu ortaya çıktı. Hareketler, en ünlüsü Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır tarafından desteklenen birçok farklı lider tarafından yönetildi. Onun pan-Arap devleti vizyonu, toprak reformu, sosyalist sempati ve egemen monarşilerin feshi ile yabancı ve özellikle Avrupa müdahalesinden arınmış bir devletti. Kralcı ve Avrupa yanlısı Irak ve Ürdün için Nasır'ın vizyonu onların varlığıyla bağdaşmıyordu. Kral II. Faysal yönetimindeki Başbakan Nuri es-Said liderliğindeki Irak ve Ürdün, 1922'de İngilizlerin yardımıyla kurulduklarından beri Haşimi monarşileriydi. Irak'taki yönetimin temeli, 1952'de Hür Subaylar Hareketi'nin Kral Faruk'u sürgüne zorladığı Mısır'ın kendi monarşisini deviren Nasır'ın benimsediği yönetim biçimine taban tabana zıttı.
Pan-Arabizm ile ilişkiyi daha da karmaşık hale getiren şey, Irak'ın Batı ile olan ilişkisi ve anti-Sovyet sınırlama politikasıydı. 1955'te Irak, Birleşik Krallık ve ABD'nin ısrarı üzerine kısa ömürlü Bağdat Paktı'na girdi. Pakt, Sovyetler Birliği'nin Ortadoğu'nun petrol kaynaklarına erişimini engelleyerek güneye doğru genişlemesini engellemeyi ve özellikle halk arasında bölgede tutunmasını engellemeyi amaçladı. Irak'ı Türkiye, Pakistan, İran ve Birleşik Krallık ile uyumlu hale getirdi.
Said, anlaşmayı boş yere Irak devletinin, hükûmetinin ve Haşimi monarşisinin güvenliğinin bir “garantisi” olarak görürken, Nasır açıkça ve yüksek sesle anlaşmayı emperyalist hainlere bir teslimiyet olarak eleştirdi.
1958'in başlarında, Suriye ve Mısır arasında Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin (BAC) oluşumu, Nasır'ın her iki Haşimi rejiminin varlığını tehdit eden pan-Arap ideallerini Irak'ın batı sınırlarına taşıdı. Nasır'ın pan-Arabizmine karşı koymak için Said, Ürdün Haşimi hükûmetine bir birliğin kurulmasını tartışmak ve aynı zamanda Irak'taki Arap milliyetçilerini yatıştırmak için yaklaştı. Resmi olarak 14 Şubat 1958'de kurulan Arap Birliği veya Arap Federasyonu, her ülkenin dış politikasını ve savunmasını birleştirdi, ancak diğer yerel programların büyük çoğunluğunu ulusal yargı yetkisi altında bıraktı. Federasyon sözleşmesinin 7. maddesine göre Arap isyan bayrağı federasyonun resmi bayrağı oldu.
Nuri es-Said, Irak askeri komutanlığının kralı tahtında ve hükûmetini iktidarda tutacağına yanlışlıkla inanarak Arap Federasyonu'nun başbakanı oldu, ancak Sünni subaylar arasında rejime karşı artan muhalefeti görmeyi ihmal etti. Bu muhalefet, onu ve Irak hükûmetini devirdi ve 1958 yazında Arap Federasyonu'nu sona erdirdi.
Irak askeri darbesi
BAC ve Arap Federasyonu arasındaki gerilim Said'in, federasyonun ve tüm Irak Haşimi rejiminin düşmesiyle sonuçlandı. 1958 yazında, BAC birliklerinin Suriye sınırına hareketleri, Arap Federasyonu'nu bu harekete karşı koymak için birlikleri harekete geçirmeye teşvik etti. Temmuz 1958'de, Irak üzerinden seyahat eden Abdülkerim Kasım liderliğindeki birlikler, Bağdat'taki kralı ve hükümetini devirme şansı yakaladı. Said, Kral II. Faysal ve Irak kraliyet ailesinin geri kalanının düşüşü ve ölümleriyle birlikte hem Haşimi rejimi hem de onunla birlikte kısa ömürlü Arap Federasyonu düştü.
Haşimilerin Irak'ta görevden alınmasının Ürdün'deki Haşimiler üzerinde hemen sonuçları oldu. Sadece Kral Hüseyin'in Irak'taki yönetici kuzenleri baskı girişimleri nedeniyle idam edilmedi, aynı zamanda Irak'ı ziyaret eden Ürdün Başbakanı de idam edildi. Irak'taki devrimcilerin cumhuriyeti ilan etmesinin ardından Ürdün Kralı Hüseyin, "tahtını korumak için İngiliz ve ABD'den acil yardım" istedi. ABD birliklerini Beyrut'a yerleştirirken, İngilizler 2 Kasım 1958'e kadar ülkede kalan 4.000 asker gönderdi. İngiliz kuvvetleri, ABD'nin "[Ürdün'deki Haşimilerin] tahtını destekleme sözü verme" ve "ülkeye İngiliz sübvansiyonunun yerine yıllık 40 ila 50 milyon dolar sübvansiyon sağlama" sözü verdiği 2 Kasım 1958'e kadar kaldı.
Ancak Haşimi hanedanının Irak'taki devrimi ve çöküşü, Irak ile Ürdün arasındaki ilişkilerin sonu olmayacaktı. 1975'te Ürdün, Suriye ile ekonomik ilişkilerinden uzaklaştı ve bunun yerine Irak'a yakınlaştı. Irak, Ürdün'e güçlü bir ekonomi, petrol parası, geniş bir pazar ve stratejik derinlik sundu. Irak'ın mali yardımı ile Ürdün bazı ekonomik kazanımlar elde etti. Aslında 1990'da Irak, "Ürdün'ün en büyük pazarıydı, ticari kredi borçlarını petrolle geri ödüyordu ve İran-Irak Savaşı'ndan sonra kazançlı yeniden inşa sözleşmeleri umudunu koruyordu."
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Maddy-Weitzman, Bruce. "Jordan and Iraq: Efforts at Intra-Hashimite Unity." Middle Eastern Studies 26 (1990): 65-75. JSTOR. University of Michigan, Ann Arbor. 9 March. 2009 . Page 65.
- ^ Maddy-Weitzman, Bruce. "Jordan and Iraq: Efforts at Intra-Hashimite Unity." Middle Eastern Studies 26 (1990). : 65-75. JSTOR. University of Michigan, Ann Arbor. 9 March. 2009 . Page 65.
- ^ نص اتفاق الاتحاد العربي، موسوعة المقاتل 3 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ الاتحاد العربي الهاشمي بين العراق والاردن 14 شباط - فبراير 1958، جريدة الحقيقة في 26 نوفمبر 2016 7 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Tripp, Charles. A History of Iraq. Cambridge University Press. Cambridge, 2007. p. 135-145.
- ^ a b Joseph Andoni Massad's Colonial Effects: The Making of National Identity in Jordan page 212.
- ^ Brand, Laurie A. "Economics and Shifting Alliances: Jordan's Relations with Syria and Iraq, 1975-81." International Journal of Middle East Studies 26 (1994): 393-413. JSTOR. University of Michigan, Ann Arbor. 9 March. 2009 . Page 81.
- ^ Ryan, Curtis. "Between Iraq and a Hard Place: Jordanian-Iraqi Relations." Middle East Report (2000): 40-42. JSTOR. University of Michigan, Ann Arbor. 9 March. 2009 .
32°30′00″N 39°00′00″E / 32.5000°K 39.0000°D
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hasimi Arap Federasyonu 1958 de Irak ve Urdun Hasimi Kralliklari arasindaki birlikten kurulan kisa omurlu bir ulkeydi Adi federal bir yapiyi ima etse de fiilen bir konfederasyondu Arap FederasyonuArapca الاتحاد العربي الهاشمي Al Ittihad Al Arabi Al Hashimi Hasimi Arap Federasyonu1958BayrakBaskentBagdatHukumetKonfederal anayasal diarsi Irak KraliII Faysal Urdun KraliHuseyinTarihi donemSoguk Savas Kurulusu14 Subat 1958 Darbe14 Temmuz 1958 Dagilisi2 Agustos 1958Para birimiIrak dinariOnculler ArdillarIrak KralligiUrdun Irak CumhuriyetiUrdun Federasyon Irak Krali II Faysal ve kuzeni Urdun Krali Huseyin in Misir ve Suriye arasindaki Birlesik Arap Cumhuriyeti nin olusumuna yanit olarak iki Hasimi kralligini birlestirmeye calistiklarinda 14 Subat 1958 de kuruldu Birlik sadece alti ay surdu ve Faysal in 14 Temmuz da askeri darbeyle tahttan indirilmesinin ardindan 2 Agustos 1958 de resmen feshedildi Arka planKral Huseyin ve Kral Faysal arasinda Arap Federasyonu uzerine gorusmeler 1958 baslarinda Kral Huseyin kuzeni Kral Faysal ile birlikte 1930 lardan itibaren Hasimi hanedani Arap birligini ilerletmeye calisti kaynak belirtilmeli Irak ve Urdun uc farkli zamanda birlesmeye cabalamisti kaynak belirtilmeli Irak acisindan bakildiginda Urdun un sayisiz yukumluluklerini dengelemek icin ekonomik veya stratejik olarak sunabilecegi cok az sey vardi Yukumlulukler arasinda Urdun Krali Abdullah in Arap Israil catismasindaki ilimliligi Ingiltere tarafindan atanmasi ve Abdullah ile yegeni Irak Naibi Abdulillah arasindaki istikrarsiz iliski vardi Sorunlar ne olursa olsun iki ulke ilk olarak 1946 ve 1947 de birlesmeye calisti ve birlesme Kral Abdullah tarafindan Buyuk Suriye Planinin yenilenen tesviki seklinde tanitildi Ikinci girisimler 1951 ve 1952 deydi ve Abdullah in oldurulmesinden sonra Urdun u ve Hasimi kontrolunu kurtarma girisiminden kaynaklandi 1958 de Birlesik Arap Cumhuriyeti nin genislemesine karsi Irak ve Urdun arasindaki ortak bolgesel cikarlardan dogan ucuncu ittifak oldu Arap dunyasindaki somurge sonrasi yillarda bircok guc tek bir Arap devletinin kurulmasini savundu Arap milliyetciligi adi altinda populer olan bu gorus 1950 lerde Ortadogu ve Irak taki genc entelektueller arasinda giderek daha populer hale geldi Arap milliyetciliginin bir Arap Soguk Savasi na donusen bircok farkli versiyonu ortaya cikti Hareketler en unlusu Misir Cumhurbaskani Cemal Abdunnasir tarafindan desteklenen bircok farkli lider tarafindan yonetildi Onun pan Arap devleti vizyonu toprak reformu sosyalist sempati ve egemen monarsilerin feshi ile yabanci ve ozellikle Avrupa mudahalesinden arinmis bir devletti Kralci ve Avrupa yanlisi Irak ve Urdun icin Nasir in vizyonu onlarin varligiyla bagdasmiyordu Kral II Faysal yonetimindeki Basbakan Nuri es Said liderligindeki Irak ve Urdun 1922 de Ingilizlerin yardimiyla kurulduklarindan beri Hasimi monarsileriydi Irak taki yonetimin temeli 1952 de Hur Subaylar Hareketi nin Kral Faruk u surgune zorladigi Misir in kendi monarsisini deviren Nasir in benimsedigi yonetim bicimine taban tabana zitti Pan Arabizm ile iliskiyi daha da karmasik hale getiren sey Irak in Bati ile olan iliskisi ve anti Sovyet sinirlama politikasiydi 1955 te Irak Birlesik Krallik ve ABD nin israri uzerine kisa omurlu Bagdat Pakti na girdi Pakt Sovyetler Birligi nin Ortadogu nun petrol kaynaklarina erisimini engelleyerek guneye dogru genislemesini engellemeyi ve ozellikle halk arasinda bolgede tutunmasini engellemeyi amacladi Irak i Turkiye Pakistan Iran ve Birlesik Krallik ile uyumlu hale getirdi Said anlasmayi bos yere Irak devletinin hukumetinin ve Hasimi monarsisinin guvenliginin bir garantisi olarak gorurken Nasir acikca ve yuksek sesle anlasmayi emperyalist hainlere bir teslimiyet olarak elestirdi 1958 in baslarinda Suriye ve Misir arasinda Birlesik Arap Cumhuriyeti nin BAC olusumu Nasir in her iki Hasimi rejiminin varligini tehdit eden pan Arap ideallerini Irak in bati sinirlarina tasidi Nasir in pan Arabizmine karsi koymak icin Said Urdun Hasimi hukumetine bir birligin kurulmasini tartismak ve ayni zamanda Irak taki Arap milliyetcilerini yatistirmak icin yaklasti Resmi olarak 14 Subat 1958 de kurulan Arap Birligi veya Arap Federasyonu her ulkenin dis politikasini ve savunmasini birlestirdi ancak diger yerel programlarin buyuk cogunlugunu ulusal yargi yetkisi altinda birakti Federasyon sozlesmesinin 7 maddesine gore Arap isyan bayragi federasyonun resmi bayragi oldu Nuri es Said Irak askeri komutanliginin krali tahtinda ve hukumetini iktidarda tutacagina yanlislikla inanarak Arap Federasyonu nun basbakani oldu ancak Sunni subaylar arasinda rejime karsi artan muhalefeti gormeyi ihmal etti Bu muhalefet onu ve Irak hukumetini devirdi ve 1958 yazinda Arap Federasyonu nu sona erdirdi Irak askeri darbesiKral Faysal in kuzeni Abdulillah in bir balkondan sarkan parcalanmis cesedi Urdun un Arap Federasyonu nun sonunu isaret eden Irak taki Hasimi monarsisinin cokusuyle ilgili bir haber izleyen insan ve asker kalabaligi 14 Temmuz 1958 BAC ve Arap Federasyonu arasindaki gerilim Said in federasyonun ve tum Irak Hasimi rejiminin dusmesiyle sonuclandi 1958 yazinda BAC birliklerinin Suriye sinirina hareketleri Arap Federasyonu nu bu harekete karsi koymak icin birlikleri harekete gecirmeye tesvik etti Temmuz 1958 de Irak uzerinden seyahat eden Abdulkerim Kasim liderligindeki birlikler Bagdat taki krali ve hukumetini devirme sansi yakaladi Said Kral II Faysal ve Irak kraliyet ailesinin geri kalaninin dususu ve olumleriyle birlikte hem Hasimi rejimi hem de onunla birlikte kisa omurlu Arap Federasyonu dustu Hasimilerin Irak ta gorevden alinmasinin Urdun deki Hasimiler uzerinde hemen sonuclari oldu Sadece Kral Huseyin in Irak taki yonetici kuzenleri baski girisimleri nedeniyle idam edilmedi ayni zamanda Irak i ziyaret eden Urdun Basbakani de idam edildi Irak taki devrimcilerin cumhuriyeti ilan etmesinin ardindan Urdun Krali Huseyin tahtini korumak icin Ingiliz ve ABD den acil yardim istedi ABD birliklerini Beyrut a yerlestirirken Ingilizler 2 Kasim 1958 e kadar ulkede kalan 4 000 asker gonderdi Ingiliz kuvvetleri ABD nin Urdun deki Hasimilerin tahtini destekleme sozu verme ve ulkeye Ingiliz subvansiyonunun yerine yillik 40 ila 50 milyon dolar subvansiyon saglama sozu verdigi 2 Kasim 1958 e kadar kaldi Ancak Hasimi hanedaninin Irak taki devrimi ve cokusu Irak ile Urdun arasindaki iliskilerin sonu olmayacakti 1975 te Urdun Suriye ile ekonomik iliskilerinden uzaklasti ve bunun yerine Irak a yakinlasti Irak Urdun e guclu bir ekonomi petrol parasi genis bir pazar ve stratejik derinlik sundu Irak in mali yardimi ile Urdun bazi ekonomik kazanimlar elde etti Aslinda 1990 da Irak Urdun un en buyuk pazariydi ticari kredi borclarini petrolle geri oduyordu ve Iran Irak Savasi ndan sonra kazancli yeniden insa sozlesmeleri umudunu koruyordu Ayrica bakinizPan Arabizm Birlesik Arap Cumhuriyeti Birlesik Arap EmirlikleriKaynakca Maddy Weitzman Bruce Jordan and Iraq Efforts at Intra Hashimite Unity Middle Eastern Studies 26 1990 65 75 JSTOR University of Michigan Ann Arbor 9 March 2009 Page 65 Maddy Weitzman Bruce Jordan and Iraq Efforts at Intra Hashimite Unity Middle Eastern Studies 26 1990 65 75 JSTOR University of Michigan Ann Arbor 9 March 2009 Page 65 نص اتفاق الاتحاد العربي موسوعة المقاتل 3 Mayis 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde الاتحاد العربي الهاشمي بين العراق والاردن 14 شباط فبراير 1958 جريدة الحقيقة في 26 نوفمبر 2016 7 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Tripp Charles A History of Iraq Cambridge University Press Cambridge 2007 p 135 145 a b Joseph Andoni Massad s Colonial Effects The Making of National Identity in Jordan page 212 Brand Laurie A Economics and Shifting Alliances Jordan s Relations with Syria and Iraq 1975 81 International Journal of Middle East Studies 26 1994 393 413 JSTOR University of Michigan Ann Arbor 9 March 2009 Page 81 Ryan Curtis Between Iraq and a Hard Place Jordanian Iraqi Relations Middle East Report 2000 40 42 JSTOR University of Michigan Ann Arbor 9 March 2009 32 30 00 N 39 00 00 E 32 5000 K 39 0000 D 32 5000 39 0000