Parmak alfabesi (İngilizce: Fingerspelling veya daktiloloji), yazı sistemi kullanılarak harflerin veya sayı sistemi kullanılarak sayıların el ve parmaklar ile temsili şekilde kullanılmasıdır. Bu alfabe eğitimi ve iletişimi amacıyla işaret dili olarak tüm dünyada yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Dünya üzerinde kullanılan bir işaret dili olan parmak alfabesinde zamanla ülkelere göre bazı küçük değişiklikler oluşmuştur. Tarihte parmak alfabesi, şifrelerde ve kolay hafızada tutma teknikleri ile dini eğitimler de dahil olmak üzere veya benzer şekillerde pek çok alanda kullanılmıştır.
Elle iletişim türleri
farklı haberleşme türlerinde olduğu gibi veya olarak algılanıp uygulanabilir. Parmak alfabesi en basit şekli ile, el ile boşluğa çizilerek gösterilen harflerin takip edilerek anlaşılması olarak uygulanabilir. Bu iletişim Amerikan İşaret Dili, (Fransız İşaret Dili) ve (İrlanda İşaret Dilinde) olduğu gibi tek elle veya olduğu gibi iki el kullanılarak da uygulamada farklılıklar gösterebilir.
Latin alfabesinde
Tek el ile
Dünya'da çok fazla kullanılan günümüzdeki modern Latin alfabesi ve aynı dil ailesindeki Eski Latince'yi temsil için kullanılan iki tür parmak (el) alfabesi bulunmaktadır. Günümüz Latin alfabesi için kullanılan parmak alfabesinin tarihi 15. yüzyıldan itibaren Avrupa'da kullanılmaya başlanmış ve geçmişi takip edilebilmiştir. Bu parmak alfabesi genelde tek el kullanılarak üretiliyordu. Bu alfabe ilk olarak İspanyol rahipler tarafından üzerinde çalışılarak kullanılmaya başlandığı açıklanmış ve 18. yüzyılda Paris'te bulunan İşitme Engelliler Okulu tarafından kabul edilerek kullanılmaya başlanılmıştır. Daha sonra burada parmak alfabesini öğrenen eğitimciler tarafından 19. ve 20. yüzyılda öncelikle Paris'teki işitme engelliler toplulukları arasında yayılmaya başlamıştır. Zamanla yayılan parmak alfabesi, fonetik değişikliklerin getirdiği özel karakterlerin kullanılması zorunluluğu ile uygunsuz kelimelerin kullanılmasından dolayı, yerel formlara uyarlanarak ikinci elinde kullanılmaya başlandığı ufak değişikliklere uğramıştır. Parmak alfabesinin günümüz çağdaş kullanımlarında Amerikan İşaret Dili ve uygulamaları bulunmaktadır.
İki el ile
İki el kullanılarak uygulanan işaret dillerine örnek olarak; , , , ve Türk işaret dilleri gösterilebilir. grup dili ile Türkçede örneğin; b, c, d, k (p, ç, t, k) gibi ve a, e, i, o ve u (İ, ö, ü) gibi sesli harflerin parmak alfabesinde kullanılmasında benzer temsili el hareketleri bulunur.
Bu durum edebiyat açısından, basitçe gösteren harflerin kullanılmasında, üstün olan harfin önüne diğer el ile ikinci bir anlam oluşturacak şekilde gösterilmesi neticesinde temsil edilmesi olarak açıklanabilir. Bu durumda baskın olan el sağ veya sol el olabilir. Dokunsal imzayı kullanan kişi, bu durumda ikinci el olarak farklı anlatım yapmak istediği kişiye en yakın olan elini, asıl temsil etmesi amacıyla harf olarak gösterdiği elin önüne getirerek söylemek istediği harfi belirtir. İşaret dilinde bazen yaygın olarak kullanılan harf veya sayı için tek el de kullanılabilir.
Diğer alfabeler
Arap alfabesine dayalı parmak alfabesinde, hecelemelerinde ve Korece Hangul yazı sistemlerinin kullanılmasında daha az veya bazen daha fazla işaret dili kullanılmaktadır. Buna benzemeyen , (Japon), , , , ve alfabalerinde ise yine aynı şekilde farklı olarak yer alan harflerin nasıl bir şekilde gösterileceğine yönelik çalışmalar neticesindeki uygulamalar yaygınlaşarak kullanılmaya başlanmıştır.
Parmak alfabesi dilleri
Parmak alfabesinin eğitimciler arasında zamanla giderek yaygınlaşmasıyla birlikte çoklu veya ülkelere özgü yapılarda işitme engellilerin yardımcısı olan bir yapıya kavuşmuştur. Parmak alfabesi işaret dili ve konuşma dili arasında bir nevi köprü vazifesi görmüştür. Parmak alfabesi hem pratik olması hem de işitme engellilerin toplumu anlaması ile kendilerini bu şekilde anlatması nedeniyle ülkelerin yasalarına göre değişilik göstermekle birlikte ikinci bir kayıt dili olmuştur. Bu nedenle parmak alfabeleri olan işaret dilleri pek çok ülkede ikinci dil olarak kabul görmüştür. Dünya ülkelerinde konuşulan dillere ek olarak işitme engellilerin sözlerini temsil etmesi amacıyla kullanılan başkaca bir dil bulunmamaktadır. İşaret dillerinin uygulanması bu sebeple oldukça gelişmiş ve yaygınlaşmıştır.
Galeri
- A.
- B, C, D.
- E, F, G.
- H, I, L.
- M, N.
- O, P, Q.
- R, S, T.
- V, X, Y, Z.
Kaynakça
- ^ Carmel, Simon (1982). International hand alphabet charts. ; 2. baskı. (Temmuz 1982).
Wikimedia Commons'ta Parmak alfabesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Dış bağlantılar
16 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Tarihi metinler
- Bonet, Juan Pablo (1620). Reducción de las letras y arte para enseñar a hablar a los mudos18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Scan from Biblioteca Histórica de la Universidad de Sevilla.
- Dalgarno, George (1834). Didascalocophus, Or the Deaf and Dumb Man's Tutor23 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . in The Works of George Dalgarno of Aberdeen (Maitland Club publications 29) pp. 110–160.
- Rossellius, Cosmas (1579). Thesaurus Artificiosae Memoriae26 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . p. 101-105.
- Wilkins, John (1641) Mercvry, or, the Secret and Swift Messenger4 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- de Yebra, Melchor (1593) Refugium Infirmorum26 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar