Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Deneyli ve uygulamalı parçacık fiziği, nükleer fizik ve , , kozmik ışınlar ya da parçacık hızlandırıcılarındaki çarpışmalarla üretilen yüksek enerjili parçacıkları belirlemek ve/veya izini bulmak için kullanılan aygıtlara parçacık dedektörleri veya diğer bir deyişle ışınım dedektörleri denir. Çağdaş dedektörler, belirlenen ışınım enerjisini ölçmek için kalorimetre olarak da kullanılırlar. Ayrıca parçacıkların momentum, spin, yük gibi özelliklerini ölçmek için de kullanılırlar.
Açıklama
Çağdaş hızlandırıcılar için tasarlanan dedektörlerin hem boyutu hem de maliyeti devasadır. Bir dedektör, parçacıkları sadece sayıyor fakat onların ne enerjisini ne de iyonlaşmalarını çözümleyemiyorsa, dedektör yerine genellikle terimi kullanılır. Parçacık dedektörleri, iyonlaştırıcı ışınımın(yüksek enerjili fotonlar ya da hatta görülebilir ışık) dahi izini sürebilmektedir. Eğer başlıca amacı radyasyon ölçümü ise, bunlara "radyasyon dedektörleri" denir. Hatta fotonlar kütlesiz parçacıklar olmasına rağmen, "parçacık dedektörleri" terimi hala doğru bir terimdir.
Örnekler ve çeşitler
İcat edilen ve kullanılan birçok dedektör, iyonlaşma dedektörleri( ve en tipik örneklerdir) ve ; fakat diğer yanda, ve geçiş ışınımı gibi tamamen farklı ilkelerle çalışan dedektör çeşitleri de vardır.
Tarihi örnekler
Radyasyondan korunmak için dedektörler
Aşağıdaki listede sıralanan parçacık dedektörleri radyasyondan korunmak için geniş bir alanda kullanılmakta ve nükleer, tıp ve çevre alanlrında genel kullanım için çok büyük miktarda ticari olarak üretilmektedirler.
- Dozimetreler
- Elektroskoplar (taşınabilir dozimetre gibi kullanıldığı zaman)
Parçacık fiziği ve nükleer fizik'te geniş çapta kullanılan dedektörler
- Katıhal dedektörleri
- ve değişik çeşitleri
- katıhal
-
- ve ona bağlı ya da Fotodiyot /
-
- Silikon köşe dedektörü
Çağdaş dedektörler
Parçacık fiziğinde kullanılan çağdaş dedektörler, yukarıda bahsi geçen dedektörlerin tıpkı bir soğandaki katmanlar gibi birleştirilmesi ile yapılandırlılar.
Parçacık dedektörlerinin kurulumu
- CERN'de
- LHC (Büyük Hadron Çarpıştırıcısı|BHÇ) için
- (Büyük Elektron-Poziitron Çarpıştırıcısı|BEP) için
- [1] 20 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- [3] 12 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- for the
- Fermilab'da
- Tevatron için
- CDF 28 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- D017 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tevatron için
- 'de
- (Hera-parçacık hızlandırıcısı|HERA)
- (H1 parçacık dedektörü|H1)
- HERA-B
- (HERMES Deneyi|HERMES)
- (Zeus-parçacık dedektörü|ZEUS)
- (Hera-parçacık hızlandırıcısı|HERA)
- BNL'de
- için
- için
- SLAC'da
- PeP-II 12 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . için
- (BaBar Deneyi|BaBar)
- SLC 26 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . için
- SLD 30 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- PeP-II 12 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . için
- Cornell'de
- (Cornell Elektron Depolama Halkası|CESR) için
- (CLEO-parçacık dedektörü|CLEO)
- (Cornell Elektron Depolama Halkası|CESR) için
- (Budker Nükleer Fizik Enstitüsü|BINP)de
- VEPP-2M 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve için
- (ND Deneyi|ND)
- (SND Deneyi|SND)
- CMD
- için
- KEDR 5 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- VEPP-2M 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve için
- Diğerleri
- MECO from
Yapım aşamasında
- için
- için
Çarpıştırı yokken
Uzay mekiğinde
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Filmstrips
- "Radiation detectors". H. M. Stone Productions, Schloat. Tarrytown, N.Y., Prentice-Hall Media, 1972.
- Genel bilgiler
- How to Build a Cloud Chamber12 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Grupen, C. (Haziran-Temmuz 1999). "Physics of Particle Detection". AIP Conference Proceedings, Instrumentation in Elementary Particle Physics, VIII. 536. İstanbul: Dordrecht, D. Reidel Publishing Co. ss. 3-34. doi:10.1063/1.1361756.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Deneyli ve uygulamali parcacik fizigi nukleer fizik ve kozmik isinlar ya da parcacik hizlandiricilarindaki carpismalarla uretilen yuksek enerjili parcaciklari belirlemek ve veya izini bulmak icin kullanilan aygitlara parcacik dedektorleri veya diger bir deyisle isinim dedektorleri denir Cagdas dedektorler belirlenen isinim enerjisini olcmek icin kalorimetre olarak da kullanilirlar Ayrica parcaciklarin momentum spin yuk gibi ozelliklerini olcmek icin de kullanilirlar Parcacik dedektorlerinin ozet tablosuAciklamaCagdas hizlandiricilar icin tasarlanan dedektorlerin hem boyutu hem de maliyeti devasadir Bir dedektor parcaciklari sadece sayiyor fakat onlarin ne enerjisini ne de iyonlasmalarini cozumleyemiyorsa dedektor yerine genellikle terimi kullanilir Parcacik dedektorleri iyonlastirici isinimin yuksek enerjili fotonlar ya da hatta gorulebilir isik dahi izini surebilmektedir Eger baslica amaci radyasyon olcumu ise bunlara radyasyon dedektorleri denir Hatta fotonlar kutlesiz parcaciklar olmasina ragmen parcacik dedektorleri terimi hala dogru bir terimdir Ornekler ve cesitler Icat edilen ve kullanilan bircok dedektor iyonlasma dedektorleri ve en tipik orneklerdir ve fakat diger yanda ve gecis isinimi gibi tamamen farkli ilkelerle calisan dedektor cesitleri de vardir Bulut odasinda kaynakli gorulebilen izler kisa kalin a parcaciklari uzun ince b parcaciklari Tarihi ornekler Kabarcik odasi Wilson bulut odasi difizyon odasi Radyasyondan korunmak icin dedektorler Asagidaki listede siralanan parcacik dedektorleri radyasyondan korunmak icin genis bir alanda kullanilmakta ve nukleer tip ve cevre alanlrinda genel kullanim icin cok buyuk miktarda ticari olarak uretilmektedirler Geiger Muller tupu Dozimetreler Elektroskoplar tasinabilir dozimetre gibi kullanildigi zaman Parcacik fizigi ve nukleer fizik te genis capta kullanilan dedektorler Tel odasi Geiger Muller tupu Kivilcim odasi Katihal dedektorleri ve degisik cesitleri katihal ve ona bagli ya da Fotodiyot Silikon kose dedektoruCagdas dedektorler Parcacik fiziginde kullanilan cagdas dedektorler yukarida bahsi gecen dedektorlerin tipki bir sogandaki katmanlar gibi birlestirilmesi ile yapilandirlilar Parcacik dedektorlerinin kurulumuCarpistiricilarda CERN de LHC Buyuk Hadron Carpistiricisi BHC icin CMS Kompakt Muon Selonoidi Toroidal BHC Parcasi Buyuk Iyon Carpistirma Deneyi LHCb BHCb Buyuk Elektron Poziitron Carpistiricisi BEP icin 1 20 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 3 12 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde for the Fermilab da Tevatron icin CDF 28 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde D017 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde de Hera parcacik hizlandiricisi HERA H1 parcacik dedektoru H1 HERA B HERMES Deneyi HERMES Zeus parcacik dedektoru ZEUS BNL de icin SLAC da PeP II 12 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde icin BaBar Deneyi BaBar SLC 26 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde icin SLD 30 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cornell de Cornell Elektron Depolama Halkasi CESR icin CLEO parcacik dedektoru CLEO Budker Nukleer Fizik Enstitusu BINP de VEPP 2M 3 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve icin ND Deneyi ND SND Deneyi SND CMD icin KEDR 5 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Digerleri MECO fromYapim asamasinda icin icinCarpistiri yokken Super KamiokandeUzay mekigindeAyrica bakinizParcaciklar listesiDis baglantilarFilmstrips Radiation detectors H M Stone Productions Schloat Tarrytown N Y Prentice Hall Media 1972 Genel bilgilerHow to Build a Cloud Chamber12 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Grupen C Haziran Temmuz 1999 Physics of Particle Detection AIP Conference Proceedings Instrumentation in Elementary Particle Physics VIII 536 Istanbul Dordrecht D Reidel Publishing Co ss 3 34 doi 10 1063 1 1361756