Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Patoloji (Tıbbi Patoloji), hastalık (Yunanca pathos) çalışması ve bilimi (Yunanca logos) kelimelerinin birleşmesi ile oluşmuş hastalıklar bilimi anlamına gelen bir sözcüktür. Ayrıca belirli bir bozukluğun tipik özellikleriyle birlikte bütününe patoloji denilebilir.
Patoloji (hastalıkbilim) özellikle altta yatan hastalıkla ilgili hücrelerdeki, dokulardaki ve organlardaki yapısal ve işlevsel değişikliklerin tanınması, araştırılması ve incelenmesiyle ilgilenir.
Hekimliğin en zor ve en fazla disipline sahip bölümlerinden biri olan patoloji, klinikler ve paraklinikler arasında bir nevi köprü görevi görür.
Patoloji alanında uzman olan kişilere patolog veya patoloji uzmanı denmektedir.
Amerika'da patoloji anatomik patoloji ve klinik patoloji olarak ayrılmaktadır. Bu sınıflamada anatomik patoloji ülkemizdeki ve Avrupa'daki tıbbi patolojiye karşılık gelmekte iken; klinik patoloji uygulama alanına giren konular tıbbi biyokimya, tıbbi mikrobiyoloji gibi laboratuvar bölümleri tarafından yürütülmektedir.
Patolojinin tarihçesi
Çoğu pozitif düşünce ve bilimsel eylemin başlangıcının ve evriminin belirlenmesinde yazılı kaynakların katkıları aranır. Yazılı kaynaklar Patolojinin başlangıcını eski Mısır uygarlığına götürmektedir. Bu kaynakların en önemlileri papirüs üzerine yazılmış iki adet belgedir: Edwin Smith Papirüsü (İ.Ö.17.) ve Papyrus Ebers (İ.Ö.1550ler). Arkeologların bir bölümü antik sitelerde buldukları iskeletlerde izledikleri patolojileri değerlendirme çabasına girmişler ve bu çabalar “Paleopatoloji” bilim dalının doğmasına yol açmıştır.
Patoloji çok eski bir tıp dalıdır. Ancak bilimsel açıdan bakıldığında modern patolojinin 19. yüzyılda hücreyi temel alan modern patolojinin (hücre patolojisi) Rudolf Virchow (1821–1902) ile başladığı varsayılır.Virchow’un pek konuşulmayan üç ilgi alanı daha vardı; politika, antropololoji ve arkeoloji. Politik niteliklerinin Alman toplumuna ne kazandırdığını bilemiyoruz ama arkeoloji bilgisiyle tüccar Schliemann’ın Truva’yı bulmasına ve soymasına yardım etmişti. Milletvekilliği yaparken Patoloji Enstitüsünü kurdu. Doku kesitlerini hazırlayarak ve inceleyerek bugün bile kullanılan çok sayda kavramın (lösemi, atrofi, hipertrofi, amiloid, miyelin, teratom, şok, vd) tanımını yaptı, konferans konuşmaları ve kitaplar üretti. Ancak canlı etkenlerin varlığına inanmıyordu. Louis Pasteur’ün (1822-1895) “canlı etkenlerin varlığı”nı kanıtladığı konferansını izleyip salonu öfkeyle terk edene dek. Nobelli dönemlere girmeden önceki son aşamalarda sistemik patoloji ve fizyopatoloji (patofizyoloji) kavramlarını geliştirildi.
| Hippokrates (İ.Ö. 460-370) | Bodrum'un karşısındaki Kos adalı hekim; yüzyıllardır sağlıkçıların idolü |
| Herophilos (İ.Ö.335–280) Erasistratos (İ.Ö. 304–250) | İlk otopsi ya da disseksiyon girişimleri |
| Cornelius Celsus (İ.Ö.26-İ.S.50) | Yangı (inflamasyon) ilkeleri: rubor, dolor, calor, tumor |
| Cladius Galenos (130-210) | Kanser kavramı; Yangı (inflamasyon) ilkelerine "functio lease" eklemesi |
| Mondino de Liuzzi (1270-1326) | Anatomi-patolojik anatomi eğitimi amaçlı diseksiyonlar; ilk Anatomi kitabı (Bologna Üniversitesi, İtalya) |
| Andreas Vesalius (1514-1564) | İlk anatomi atlası |
| Antonio Benivieni (1443–1502) | İlk patoloji kitabı |
| Thomas Willis (1621-1675) | Beyin tabanındaki Willis poligonunun tanımlanması |
| Thomas Sydenham (1624-1689) | İngilizlerin Hippokrates'i; dönemin önemli Patoloji kitabı yazarı Sydenham koresinin tanımlanması |
| Giovanni B. Morgagni (1682–1771) | Klinikopatolojik çalışmalar; 700 hastasının hastalık öykülerini ve otopsi bulgularını içeren kitap |
| Antonio Valsalva (1666–1723) | Kulak ve kalp anatomisinde önemli saptamalar |
| Thomas Addison (1793–1860) | Addison hastalığının tanımlanması; hematoloji ve B12 vitamini emilimi çalışmaları |
| Thomas Hodgkin (1798–1866) | Hodgkin lenfomasının tanımlanması; koruyucu hekimlik öncülerinden |
| Carl von Rokitansky (1804–1878) | Safra kesesi Rokitansky-Aschoff sinüs divertikülleri tanımı; hümanist filozof |
| Rudolf Virchow (1821–1902) | “Omnis cellula e cellula” tüm hücrelerin anası hücrelerdir (kök hücreler ve kanser hücrelerinin kökeni konusunda çok büyük bir aşama). Prens Frederick’e yapılan larinks biyopsisi (1887); ilk kez mikrotom kullanılarak hazırlanan kesitlerin mikroskopla incelenmesi cerrahi patolojinin ilk uygulamasıdır. |
| John R. Marrack (1886-1976) | İmmunoloji, histokimya, antikorların işaretleyeren antijenlerin yakalanması |
| Albert Hewett Coons (1912-1978) | İmmunofloresan tekniğinin bulunması |
| Philippa Marrack (1945-...) | İmmunoloji ve Moleküler Patoloji çalışmalarınde yeni teknikler, süper antijenler, apoptozis, toksik şok sendromu |
Moleküler Biyoloji ve Moleküler Patoloji
- Deneysel araştırmalar
- Hücreleri ve dokuların ürettiği kimyasal maddeler
- Bunların birbirleri üzerindeki etkileri
Moleküler Biyoloji geliştikçe Moleküler Patoloji’nin adımlarında hızlandı:
- Marrack (1934), kan proteinlerinden tifüs ve kolera etkenlerine karşı oluşmuş antikorları elde etti; antikorları benzidin tetraedro ile işaretleyerek bağlandıkları antijenleri kırmızı renge boyadı
- Coons (1941): immunofloresans teknikleri
- İmmunohistokimya: Nakane, Mason ve ark, Sternberger ve ark, Mason ve Sammons (1966-1978)
- Robotik sistemlerin gelişmesi (1980-1990)
20. yüzyıldaki önemli adımlar
- Canlı etkenlerin belirlenmesi: H.pylori, T.pallidum, H.capsulatum, virüsler (HHV1, HHV2, CMV, HHV8), parazitler (T.gondii, P. jiroveci), mikobakteriler
- Nöropatoloji: dejeneratif beyin hastalıkları ile distrofik kas hastalıklarının tanısı ve izlenmesinde önemli katkılar
- Sitolojik materyalin incelenmesinde immunositokimya
- Deneysel araştırmalar ve etik kurulların oluşturulması
- Yangı (enflamasyon): yangı hücreleri, medyatörler, vb.
- Reseptörler: östrojen, androjen, vd.
- Hücre döngüsü: apoptozis, kanserleşmeler
- Tümörlerin tanısı ve izlenmesi
- Hastalıklarda gen patolojilerinin belirlenmesi ve sendromların tanımlanması
- Kanser tanısı yöntemleri: PCR, DNA elektroforezi, kapiller (Sanger) sekensi, FISH (fluorescence in situ hybridization), Mutasyon taranmasında biyoinformatik analiz yöntemleri
- Sayısal patoloji (bilgisayar teknolojilerini kullanarak görüntü analizi)
- Enfeksiyon hastalıklarının tanısı: moleküler problar
Türk klinik patologlar
- Hamdi Suat Aknar (1873-1936)
- Hasan Reşat Sığındım (1884-1971)
- Hulusi Behçet (1889-1948)
- Perihan Çambel (1909-1987)
- Muzaffer Aksoy (1915-2001)
- Talia Balı Aykan (1918-2003)
- Melih Tahsinoğlu (1925-1980)
- Turan Kutkam (1927-2001)
- Aykut Erbengi (1929-2013)
- Behsan Önol (1934-1995)
- Türkan Saylan (1935-2009)
- ...ve öğrencileri
Ana inceleme alanları
Patolojinin başlıca hedefi hastalıkları 4 yönden incelemektir:
(1) Hastalığın nedeni (etyoloji): Hastalıkların nedeninin bulunması çabasıdır. İnsanlarda saptanan hastalıkların ya da normal-dışı davranışların nedenleri her dönemde merak edilmiştir.
Neolitik dönemlerden kimileri günümüze dek ulaşan inanışlara göre hastalıkların nedenleri: günahların cezalandırılması, cinler, kötü kokular, soğuk hava, kötü ruhlar, vb.
Günümüz çağdaş tıp uygulamalarında hastalıkların 2 ana nedenden kaynaklandığı kabul edilir:
(1) Kalıtsal (intrinsik; genetik) nedenler; (2) Edinsel faktörler (canlı etkenler, beslenme bozuklukları, kimyasallar, fiziksel etkenler….)
Bir hastalığın nedeninin belirlenebilmesi, tanısını ve tedavisini önemli bir biçimde kolaylaştırır. Kimi hastalıkların etyolojisinde 2 ya da daha fazla faktörün etkili olduğu saptanabilir.
Patoloji, hastalıkların nedenini belirleyebilmek için çok çeşitli teknikler kullanır;
- Moleküler patoloji teknikleri
- Mikrobiyoloji teknikleri
- İmmunoloji teknikleri
- Morfoloji teknikleri
Tüm bu çabaların yetersiz kaldığı ve nedenin bulunamadığı olgulara “idiopatik” ya da “primer” nitelemesini yapılır.
(2) Hastalığın mekanizması (patogenez): Hücrelerin ve dokuların, etyoloji faktörün ilk etkisine gösterdikleri tepkiden başlayarak hastalık belirtilerinin ortaya çıkışına dek geçen süreçtir.
Hücre ve dokuları etkilenen komponentleri şunlardır;
- Organların morfolojisi (makroskopi, mikroskopi)
- Organların işlevleri
- Hücrelerin biyokimyası ve moleküler düzeni
(3) Hücrelerde/Organlarda oluşan yapısal değişiklikler (morfolojik değişiklikler): Hücrelerdeki ve dokulardaki yapısal değişiklikleri incelemenin 2 önemli yararı vardır;
- Hastalığın etyolojisi belirlenebilir
- Hastalığın karakteri çözülür
Bu bulgulardan yararlanarak tanıya ulaşır. Doğru tanı, başarılı bir tedavi için “olmazsa olmaz”dır .
(4) Yapısal değişikliklerin neden olduğu işlevsel bozukluklar (klinik belirtiler): Morfolojik değişikliklerin belirmesiyle birlikte organların işlevleri de bozulur, klinik belirtiler ortaya çıkar. Hastalık belirtilerin algılanması (klinik tablo):
- Hastalığın klinik yansıması (belirtiler ve bulgular)
- Hastalığın gidişi
- Hastalığın prognozu (sonu).
Kullanılan inceleme yöntemleri
- Makroskopik İnceleme: Cerrahi yolla ya da otopsi-nekropsi yoluyla elde edilen numunenin çıplak gözle tanı koyma amaçlı incelenmesidir.
- Histopatoloji: Dokuların histolojik teknikler kullanılarak incelenmesidir. Rutin uygulama Hematoksilen-Eosin boyalı slaytların incelenmesine dayanır (ayrıca bakınız: Mikroskop).
- Histokimyasal teknikler
- İmmünohistokimya: Hastalığın tanısı için özel ve antikorlar kullanır.
- Sitopatoloji: Hücreleri Sitoloji teknikleri kullanarak inceleyerek tanı koyma amacını taşıyan bir bilim dalıdır. Bu tekniğin çok yaygın bir uygulama şekli de pap smear'dir. ()
- Elektron mikroskopisi
- : özel bazı hücrelerin kimliklendirilmesi için kullanılan bir tetkik.
- Moleküler Biyoloji: Polimeraz Zincir Tepkimesi (PCR), gen sekanslama ve in situ hibridizasyon (FISH, CISH, SISH) gibi yöntemleri kullanılır özllikle. Mikrobiyolojik ajanların varlığı; kanserin tanısı, prognostik özellikleri ve uygun tedavi yöntemleri hakkında bilgi elde edilir.
Tıbbî patolojinin alt dalları
- Cerrahi patoloji
- Baş Boyun Patolojisi
- Oral Patoloji
- Kemik ve yumuşak doku patolojisi
- Dermatopatoloji
- Endokrin Patoloji
- Gastrointestinal Patoloji
- Hepato-Biliyer ve Pankreas Patolojisi
- Genitouriner Patoloji
- Jinekopatoloji
- Pediatrik Patoloji
- Meme Patolojisi
- Üriner Sistem ve Erkek Genital Sistem Hastalıkları Patolojisi
- Pediatrik ve Perinatal Patoloji
- Akciğer Patolojisi (Pulmoner patoloji)
- Oftalmik Patoloji
- Sitopatoloji (Yan dal olan lisanslanabilmektedir)
- Nöropatoloji
- Nefropatoloji
- Hematopatoloji
- Adli patoloji
- Kardiyovasküler patoloji
- Veteriner patoloji
- Moleküler patoloji
- Sayısal (Dijital) Patoloji
- Bilişimsel Patoloji
Patolojik sıfatı ve kullanımı
Patolojik sıfatı "patolojiyle ilgili, anormal, bozulmuş, çalışmayan, işlemeyen, fizyolojik sınırların dışında olan" anlamlarında tıpta yaygın olarak kullanılan tıbbi bir terim ve sıfattır. En çok "anormal" anlamında kullanılır.
Tıp felsefesi açısından yapılan değerlendirmelerde, “Patolojik” nitelemesi “sağlıksız” anlamında, yani “sağlıklı” nitelemesinin karşıtı olarak kullanılmalıdır; “normal” nitelemesinin karşıtı bir sözcük değildir. Georges Canguilhem’e (1904-1995) göre, anomaliler ve mutasyonlar patolojik değildir. Bunlar, olası başka yaşam normlarını ifade etmektedir; bu normlar dengelilik, verimlilik, değişkenlik konusunda daha önceki özgül normların altındaysa patolojik olarak nitelendirilmelidir.
Kaynakça
- ^ Çöloğlu AS. Oral Patoloji (Ağız Patolojisi), TC Yeditepe Üniversitesi Yayınları No.37, Mor Ajans, İstanbul, 2007
- ^ Buikstra J, Roberts C. The Global History of Paleopathology: Pioneers and Prospects. Oxford University Press, Oxford, New York, 2012
- ^ a b c Long E. A history of pathology. Dover Publications, NewYork, 1965
- ^ a b van den Tweel JG, Taylor CR. A brief history of pathology. Virchows Arch, 457: 3–10, 2010
- ^ a b Bynum W. Tıp Tarihi. Çeviri:N.Gökçeoğlu, Kültür Kitaplığı 144, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara, 2014
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 17 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2020.
- ^ Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015
- ^ Tahsinoğlu M, Çöloğlu AS, Erseven G. Dişhekimleri için Genel Patoloji, Altın Matbaacılık, İstanbul, 1981
- ^ http://patoloji2018.org/bilimsel-program/ 6 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . http://www.turkpath.org.tr/content.php?id=4949&type=category 8 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . http://www.turkpath.org.tr/files/CEP_Nisan.pdf 8 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Acot P. Bilim Tarihi, 2.baskı (Çeviri:N. Acar), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara, 2017
Önerilen okumalar
- Davis JC. İnsanın Hikayesi. 14.baskı. (Çeviri B.Bıçakçı), T. İş Bankası Kültür Yayınları, Genel Yayın no:40077, İstanbul, 2018
- Ceram CW. Tanrılar, Mezarlar ve Bilginler. 11. Baskı. (Çeviri H. Örs), Remzi Kitabevi, İstanbul, 2011
- Bancroft JD, Gamble M. Theory and Practice of Histological Techniques. 6th ed. Philadelphia: Churchill Livingstone; 2008
- Dabbs DJ. Diagnostic Immunohistochemistry: Theranostic and Genomic Applications. 3rd ed. New York, Saunders, 2010
- Kumar GL, Rudbeck L. Education Guide-Immunohistochemical (IHC) Staininig Methods, 5th ed. DAKO North America, Carpinteria CA, 2009
- Richard J Cole, Clive R. Taylor. Immunohistochemistry and related marking techniques, Chapter 8. In “Ivan Damjanov James Linder(ed). Anderson’s Pathology Volume I, 10th edition” pp 136–175St. Louis Mosby-Elsevier, 2009
- Suvarna K, Layton C, Bancroft J. Bancroft's Theory and Practice of Histological Techniques, 7th Edition, Elsevier, 2013
- Coleman WB, Tsongalis GJ. Molecular Pathology: The Molecular Basis of Human Disease. Academic Press, San Diego-Oxford, 2009
- Lindblom A, Liljegren A. Tumor markers in malignancies. Br Med J, 320: 424-427, 2000https://www.maksillofasiyalsendromlar.org/sistemzedelenme 17 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.maksillofasiyalsendromlar.org/patoloji 17 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Patoloji Tibbi Patoloji hastalik Yunanca pathos calismasi ve bilimi Yunanca logos kelimelerinin birlesmesi ile olusmus hastaliklar bilimi anlamina gelen bir sozcuktur Ayrica belirli bir bozuklugun tipik ozellikleriyle birlikte butunune patoloji denilebilir Patoloji Patoloji hastalikbilim ozellikle altta yatan hastalikla ilgili hucrelerdeki dokulardaki ve organlardaki yapisal ve islevsel degisikliklerin taninmasi arastirilmasi ve incelenmesiyle ilgilenir Hekimligin en zor ve en fazla disipline sahip bolumlerinden biri olan patoloji klinikler ve paraklinikler arasinda bir nevi kopru gorevi gorur Patoloji alaninda uzman olan kisilere patolog veya patoloji uzmani denmektedir Amerika da patoloji anatomik patoloji ve klinik patoloji olarak ayrilmaktadir Bu siniflamada anatomik patoloji ulkemizdeki ve Avrupa daki tibbi patolojiye karsilik gelmekte iken klinik patoloji uygulama alanina giren konular tibbi biyokimya tibbi mikrobiyoloji gibi laboratuvar bolumleri tarafindan yurutulmektedir Patolojinin tarihcesiCogu pozitif dusunce ve bilimsel eylemin baslangicinin ve evriminin belirlenmesinde yazili kaynaklarin katkilari aranir Yazili kaynaklar Patolojinin baslangicini eski Misir uygarligina goturmektedir Bu kaynaklarin en onemlileri papirus uzerine yazilmis iki adet belgedir Edwin Smith Papirusu I O 17 ve Papyrus Ebers I O 1550ler Arkeologlarin bir bolumu antik sitelerde bulduklari iskeletlerde izledikleri patolojileri degerlendirme cabasina girmisler ve bu cabalar Paleopatoloji bilim dalinin dogmasina yol acmistir Patoloji cok eski bir tip dalidir Ancak bilimsel acidan bakildiginda modern patolojinin 19 yuzyilda hucreyi temel alan modern patolojinin hucre patolojisi Rudolf Virchow 1821 1902 ile basladigi varsayilir Virchow un pek konusulmayan uc ilgi alani daha vardi politika antropololoji ve arkeoloji Politik niteliklerinin Alman toplumuna ne kazandirdigini bilemiyoruz ama arkeoloji bilgisiyle tuccar Schliemann in Truva yi bulmasina ve soymasina yardim etmisti Milletvekilligi yaparken Patoloji Enstitusunu kurdu Doku kesitlerini hazirlayarak ve inceleyerek bugun bile kullanilan cok sayda kavramin losemi atrofi hipertrofi amiloid miyelin teratom sok vd tanimini yapti konferans konusmalari ve kitaplar uretti Ancak canli etkenlerin varligina inanmiyordu Louis Pasteur un 1822 1895 canli etkenlerin varligi ni kanitladigi konferansini izleyip salonu ofkeyle terk edene dek Nobelli donemlere girmeden onceki son asamalarda sistemik patoloji ve fizyopatoloji patofizyoloji kavramlarini gelistirildi Anatomi ve Patolojinin Onemli Asamalari Hippokrates I O 460 370 Bodrum un karsisindaki Kos adali hekim yuzyillardir saglikcilarin idoluHerophilos I O 335 280 Erasistratos I O 304 250 Ilk otopsi ya da disseksiyon girisimleriCornelius Celsus I O 26 I S 50 Yangi inflamasyon ilkeleri rubor dolor calor tumorCladius Galenos 130 210 Kanser kavrami Yangi inflamasyon ilkelerine functio lease eklemesiMondino de Liuzzi 1270 1326 Anatomi patolojik anatomi egitimi amacli diseksiyonlar ilk Anatomi kitabi Bologna Universitesi Italya Andreas Vesalius 1514 1564 Ilk anatomi atlasiAntonio Benivieni 1443 1502 Ilk patoloji kitabiThomas Willis 1621 1675 Beyin tabanindaki Willis poligonunun tanimlanmasiThomas Sydenham 1624 1689 Ingilizlerin Hippokrates i donemin onemli Patoloji kitabi yazari Sydenham koresinin tanimlanmasiGiovanni B Morgagni 1682 1771 Klinikopatolojik calismalar 700 hastasinin hastalik oykulerini ve otopsi bulgularini iceren kitapAntonio Valsalva 1666 1723 Kulak ve kalp anatomisinde onemli saptamalarThomas Addison 1793 1860 Addison hastaliginin tanimlanmasi hematoloji ve B12 vitamini emilimi calismalariThomas Hodgkin 1798 1866 Hodgkin lenfomasinin tanimlanmasi koruyucu hekimlik onculerindenCarl von Rokitansky 1804 1878 Safra kesesi Rokitansky Aschoff sinus divertikulleri tanimi humanist filozofRudolf Virchow 1821 1902 Omnis cellula e cellula tum hucrelerin anasi hucrelerdir kok hucreler ve kanser hucrelerinin kokeni konusunda cok buyuk bir asama Prens Frederick e yapilan larinks biyopsisi 1887 ilk kez mikrotom kullanilarak hazirlanan kesitlerin mikroskopla incelenmesi cerrahi patolojinin ilk uygulamasidir John R Marrack 1886 1976 Immunoloji histokimya antikorlarin isaretleyeren antijenlerin yakalanmasiAlbert Hewett Coons 1912 1978 Immunofloresan tekniginin bulunmasiPhilippa Marrack 1945 Immunoloji ve Molekuler Patoloji calismalarinde yeni teknikler super antijenler apoptozis toksik sok sendromuMolekuler Biyoloji ve Molekuler Patoloji Deneysel arastirmalar Hucreleri ve dokularin urettigi kimyasal maddeler Bunlarin birbirleri uzerindeki etkileri Molekuler Biyoloji gelistikce Molekuler Patoloji nin adimlarinda hizlandi Marrack 1934 kan proteinlerinden tifus ve kolera etkenlerine karsi olusmus antikorlari elde etti antikorlari benzidin tetraedro ile isaretleyerek baglandiklari antijenleri kirmizi renge boyadi Coons 1941 immunofloresans teknikleri Immunohistokimya Nakane Mason ve ark Sternberger ve ark Mason ve Sammons 1966 1978 Robotik sistemlerin gelismesi 1980 1990 20 yuzyildaki onemli adimlar Canli etkenlerin belirlenmesi H pylori T pallidum H capsulatum virusler HHV1 HHV2 CMV HHV8 parazitler T gondii P jiroveci mikobakteriler Noropatoloji dejeneratif beyin hastaliklari ile distrofik kas hastaliklarinin tanisi ve izlenmesinde onemli katkilar Sitolojik materyalin incelenmesinde immunositokimya Deneysel arastirmalar ve etik kurullarin olusturulmasi Yangi enflamasyon yangi hucreleri medyatorler vb Reseptorler ostrojen androjen vd Hucre dongusu apoptozis kanserlesmeler Tumorlerin tanisi ve izlenmesi Hastaliklarda gen patolojilerinin belirlenmesi ve sendromlarin tanimlanmasi Kanser tanisi yontemleri PCR DNA elektroforezi kapiller Sanger sekensi FISH fluorescence in situ hybridization Mutasyon taranmasinda biyoinformatik analiz yontemleri Sayisal patoloji bilgisayar teknolojilerini kullanarak goruntu analizi Enfeksiyon hastaliklarinin tanisi molekuler problarTurk klinik patologlarHamdi Suat Aknar 1873 1936 Hasan Resat Sigindim 1884 1971 Hulusi Behcet 1889 1948 Perihan Cambel 1909 1987 Muzaffer Aksoy 1915 2001 Talia Bali Aykan 1918 2003 Melih Tahsinoglu 1925 1980 Turan Kutkam 1927 2001 Aykut Erbengi 1929 2013 Behsan Onol 1934 1995 Turkan Saylan 1935 2009 ve ogrencileriAna inceleme alanlariPatolojinin baslica hedefi hastaliklari 4 yonden incelemektir 1 Hastaligin nedeni etyoloji Hastaliklarin nedeninin bulunmasi cabasidir Insanlarda saptanan hastaliklarin ya da normal disi davranislarin nedenleri her donemde merak edilmistir Neolitik donemlerden kimileri gunumuze dek ulasan inanislara gore hastaliklarin nedenleri gunahlarin cezalandirilmasi cinler kotu kokular soguk hava kotu ruhlar vb Gunumuz cagdas tip uygulamalarinda hastaliklarin 2 ana nedenden kaynaklandigi kabul edilir 1 Kalitsal intrinsik genetik nedenler 2 Edinsel faktorler canli etkenler beslenme bozukluklari kimyasallar fiziksel etkenler Bir hastaligin nedeninin belirlenebilmesi tanisini ve tedavisini onemli bir bicimde kolaylastirir Kimi hastaliklarin etyolojisinde 2 ya da daha fazla faktorun etkili oldugu saptanabilir Patoloji hastaliklarin nedenini belirleyebilmek icin cok cesitli teknikler kullanir Molekuler patoloji teknikleri Mikrobiyoloji teknikleri Immunoloji teknikleri Morfoloji teknikleri Tum bu cabalarin yetersiz kaldigi ve nedenin bulunamadigi olgulara idiopatik ya da primer nitelemesini yapilir 2 Hastaligin mekanizmasi patogenez Hucrelerin ve dokularin etyoloji faktorun ilk etkisine gosterdikleri tepkiden baslayarak hastalik belirtilerinin ortaya cikisina dek gecen surectir Hucre ve dokulari etkilenen komponentleri sunlardir Organlarin morfolojisi makroskopi mikroskopi Organlarin islevleri Hucrelerin biyokimyasi ve molekuler duzeni 3 Hucrelerde Organlarda olusan yapisal degisiklikler morfolojik degisiklikler Hucrelerdeki ve dokulardaki yapisal degisiklikleri incelemenin 2 onemli yarari vardir Hastaligin etyolojisi belirlenebilir Hastaligin karakteri cozulur Bu bulgulardan yararlanarak taniya ulasir Dogru tani basarili bir tedavi icin olmazsa olmaz dir 4 Yapisal degisikliklerin neden oldugu islevsel bozukluklar klinik belirtiler Morfolojik degisikliklerin belirmesiyle birlikte organlarin islevleri de bozulur klinik belirtiler ortaya cikar Hastalik belirtilerin algilanmasi klinik tablo Hastaligin klinik yansimasi belirtiler ve bulgular Hastaligin gidisi Hastaligin prognozu sonu Kullanilan inceleme yontemleriMakroskopik Inceleme Cerrahi yolla ya da otopsi nekropsi yoluyla elde edilen numunenin ciplak gozle tani koyma amacli incelenmesidir Histopatoloji Dokularin histolojik teknikler kullanilarak incelenmesidir Rutin uygulama Hematoksilen Eosin boyali slaytlarin incelenmesine dayanir ayrica bakiniz Mikroskop Histokimyasal teknikler Immunohistokimya Hastaligin tanisi icin ozel ve antikorlar kullanir Sitopatoloji Hucreleri Sitoloji teknikleri kullanarak inceleyerek tani koyma amacini tasiyan bir bilim dalidir Bu teknigin cok yaygin bir uygulama sekli de pap smear dir Elektron mikroskopisi ozel bazi hucrelerin kimliklendirilmesi icin kullanilan bir tetkik Molekuler Biyoloji Polimeraz Zincir Tepkimesi PCR gen sekanslama ve in situ hibridizasyon FISH CISH SISH gibi yontemleri kullanilir ozllikle Mikrobiyolojik ajanlarin varligi kanserin tanisi prognostik ozellikleri ve uygun tedavi yontemleri hakkinda bilgi elde edilir Tibbi patolojinin alt dallariCerrahi patoloji Bas Boyun Patolojisi Oral Patoloji Kemik ve yumusak doku patolojisi Dermatopatoloji Endokrin Patoloji Gastrointestinal Patoloji Hepato Biliyer ve Pankreas Patolojisi Genitouriner Patoloji Jinekopatoloji Pediatrik Patoloji Meme Patolojisi Uriner Sistem ve Erkek Genital Sistem Hastaliklari Patolojisi Pediatrik ve Perinatal Patoloji Akciger Patolojisi Pulmoner patoloji Oftalmik Patoloji Sitopatoloji Yan dal olan lisanslanabilmektedir Noropatoloji Nefropatoloji Hematopatoloji Adli patoloji Kardiyovaskuler patoloji Veteriner patoloji Molekuler patoloji Sayisal Dijital Patoloji Bilisimsel PatolojiPatolojik sifati ve kullanimiMikroskoplara Bakan Patologlar Biri laboratuvar onlugu digeri cerrahi kiyafet giymis iki erkek bilim adami Her ikisi de kanser hucrelerinin varligi icin biyopsi dokusunu inceleyen cift basli bir mikroskopla bakiyor Patolojik sifati patolojiyle ilgili anormal bozulmus calismayan islemeyen fizyolojik sinirlarin disinda olan anlamlarinda tipta yaygin olarak kullanilan tibbi bir terim ve sifattir En cok anormal anlaminda kullanilir Tip felsefesi acisindan yapilan degerlendirmelerde Patolojik nitelemesi sagliksiz anlaminda yani saglikli nitelemesinin karsiti olarak kullanilmalidir normal nitelemesinin karsiti bir sozcuk degildir Georges Canguilhem e 1904 1995 gore anomaliler ve mutasyonlar patolojik degildir Bunlar olasi baska yasam normlarini ifade etmektedir bu normlar dengelilik verimlilik degiskenlik konusunda daha onceki ozgul normlarin altindaysa patolojik olarak nitelendirilmelidir Kaynakca Cologlu AS Oral Patoloji Agiz Patolojisi TC Yeditepe Universitesi Yayinlari No 37 Mor Ajans Istanbul 2007 Buikstra J Roberts C The Global History of Paleopathology Pioneers and Prospects Oxford University Press Oxford New York 2012 a b c Long E A history of pathology Dover Publications NewYork 1965 a b van den Tweel JG Taylor CR A brief history of pathology Virchows Arch 457 3 10 2010 a b Bynum W Tip Tarihi Ceviri N Gokceoglu Kultur Kitapligi 144 Dost Kitabevi Yayinlari Ankara 2014 a b Arsivlenmis kopya 17 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2020 Kumar V Abbas AK Aster JC Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease 9th edt Elsevier Saunders Philadelphia 2015 Tahsinoglu M Cologlu AS Erseven G Dishekimleri icin Genel Patoloji Altin Matbaacilik Istanbul 1981 http patoloji2018 org bilimsel program 6 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www turkpath org tr content php id 4949 amp type category 8 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www turkpath org tr files CEP Nisan pdf 8 Mayis 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Acot P Bilim Tarihi 2 baski Ceviri N Acar Dost Kitabevi Yayinlari Ankara 2017Onerilen okumalarDavis JC Insanin Hikayesi 14 baski Ceviri B Bicakci T Is Bankasi Kultur Yayinlari Genel Yayin no 40077 Istanbul 2018 Ceram CW Tanrilar Mezarlar ve Bilginler 11 Baski Ceviri H Ors Remzi Kitabevi Istanbul 2011 Bancroft JD Gamble M Theory and Practice of Histological Techniques 6th ed Philadelphia Churchill Livingstone 2008 Dabbs DJ Diagnostic Immunohistochemistry Theranostic and Genomic Applications 3rd ed New York Saunders 2010 Kumar GL Rudbeck L Education Guide Immunohistochemical IHC Staininig Methods 5th ed DAKO North America Carpinteria CA 2009 Richard J Cole Clive R Taylor Immunohistochemistry and related marking techniques Chapter 8 In Ivan Damjanov James Linder ed Anderson s Pathology Volume I 10th edition pp 136 175St Louis Mosby Elsevier 2009 Suvarna K Layton C Bancroft J Bancroft s Theory and Practice of Histological Techniques 7th Edition Elsevier 2013 Coleman WB Tsongalis GJ Molecular Pathology The Molecular Basis of Human Disease Academic Press San Diego Oxford 2009 Lindblom A Liljegren A Tumor markers in malignancies Br Med J 320 424 427 2000https www maksillofasiyalsendromlar org sistemzedelenme 17 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www maksillofasiyalsendromlar org patoloji 17 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde