Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Augusto José Ramón Pinochet Ugarte (25 Kasım 1915 - 10 Aralık 2006), 1973 yılından 1990 yılına kadar Şili'yi dikta rejimi ile yöneten general. 1973'ten 1998'e kadar Şili ordusunun başkomutanı ve 1973'ten 1981'e kadar 'nin başkanı.
| Augusto Pinochet | |
|---|---|
 | |
| 30. | |
| Görev süresi 17 Aralık 1974 - 11 Mart 1990 | |
| Yerine geldiği | Salvador Allende |
| Yerine gelen | Patricio Aylwin |
| Şili Cunta Hükümeti Başkanı | |
| Görev süresi 11 Eylül 1973 - 11 Mart 1981 | |
| Yerine geldiği | Yeni makam |
| Yerine gelen | |
| Görev süresi 23 Ağustos 1973 - 11 Mart 1998 | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Augusto José Ramón Pinochet Ugarte 25 Kasım 1915 Valparaíso, Şili |
| Ölüm | 10 Aralık 2006 (91 yaşında) Santiago, Şili |
| Evlilik(ler) | Lucía Hiriart (1943–2006) |
| Bitirdiği okul | Şili Harp Akademisi |
| Mesleği | Asker |
| Dini | Roma Katoliği |
| İmzası |  |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Şili |
| Branşı |  |
| Hizmet yılları | 1931–1998 |
| Rütbesi | Kaptan General  |
| Komutası |
|
11 Eylül 1973 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) destekli bir askeri darbeyle sosyalist Salvador Allende'nin Unidad Popular hükûmetini devirmiş ve ülkedeki kuruluşunun 48. yıldönümüne bir hafta kala sona erdirerek iktidara gelmiştir.
Pinochet dönemi çok sayıda insan hakları ihlallerinin yaşandığı bir dönem olarak kabul edilmesine karşın Pinochet taraftarlarına göre, Pinochet sayesinde ülkede büyük bir ekonomik kalkınma sağlanmıştır. 10 Aralık 2006'da, ev hapsinde tutulurken 91 yaşında kalp krizi geçirerek ölmüştür.
Yaşamı
1915'te Valparaíso'da dünyaya geldi. Baba tarafı 18. yüzyılda Şili'ye göç etmiş Fransız Breton asıllı bir ailedir. Annesi Avelina Ugarte Martínez ise Bask asıllıdır. 1933'te girdiği Santiago'daki askeri akademiyi 1936'da bitirdi. Bir Şili heyetiyle ABD'de kaldıktan sonra 1970'te tümgeneral oldu.
1973 Darbesi ve Başkanlığı
1973'ün Ağustos ayında, darbeden 18 gün önce, bakan olan general Carlos Prats'ın yerine Salvador Allende tarafından Şili silahlı kuvvetler başkomutanlığına getirildi. Bunun üzerine askerî cuntanın başına geçti ve 11 Eylül 1973'te Başkan Allende'yi devirdi. Allende darbe sırasında askerlerin başkanlık sarayına düzenledikleri saldırı sırasında yaşamını kaybetti (Allende'nin ölüm nedeni kesinlik kazanamamıştır).
Yönetimi ele geçiren başında Pinochet'nin bulunduğu dört kişilik cunta bütün siyasi partilerin etkinliği durdurdu. Sosyalist muhalefete karşı acımasız ve kanlı bir kıyıma girişildi; darbenin ilk üç yılı içinde yaklaşık 130 bin kişi tutuklanırken, Pinochet'nin iktidarda kaldığı 17 yıllık dönemde yaklaşık 2.279 kişi siyasi nedenlerle öldürüldü, 1.000'den fazla insan "kayboldu", 30.000 civarında kişi işkence gördü ve sayısı birkaç bini bulan kişi sürgün edildi.
Mart 1974'te anayasayı yürürlükten kaldıran cunta, belirsiz bir süre iktidarda kalacağını açıkladı. Haziran 1974'te cuntanın öteki üyelerini birer danışman konumuna indirerek bütün iktidarı kendi elinde topladı. Aralıkta da devlet başkanlığını üstlendi. Bir geçiş döneminin ardından 1970 öncesindeki statükoya dönüleceğini düşünerek darbeye destek veren ılımlı ve liberal çevrelerin beklentisi boşa çıkarıldı. Bu arada muhalefete yönelttiği sert baskı uygulamaları uluslararası kamuoyunda yoğun tepkilere yol açtı. Allende yönetiminin son savunma bakanı olan ise büyük olasılıkla onun emriyle Eylül 1976'da Washington'da öldürüldü.
Pinochet, Allende hükûmetinin ekonomi politikalarına son vererek ekonomik alanda liberal bir çizgi izlemeye başladı. 1975 yılının ortalarından itibaren Pinochet kimi zaman “neo-liberal” kimi zaman “serbest piyasacı” olarak adlandırılan iktisadî reformları uygulamaya koydu. Bu amaçla, “Chicago’lu çocuklar” olarak bilinen ve Chicago Üniversitesi’nde Milton Friedman’ın fikirlerinin etkisi altında yetişmiş iktisatçılara danıştı. Ülke ekonomisini uluslararası rekabete açtı. Serbest girişime ve hür teşebbüse dayalı yeni ekonomik politikaların uygulandığı bu dönemde, çalışanların yanı sıra orta sınıfın ve alt kesimin yaşam düzeyi hızla iyileşmeye yüz tuttu. Kişi başına düşen milli gelir süratle yükseldi. Ağır dış borç yükünden kurtulan Şili, dünya ekonomi tarihi için örnek oluşturacak şekilde enflasyonu sıfıra yaklaştırdı ve işsizlik sorununu çok büyük ölçüde çözdü. Ekonomik ultra-liberalizmin uygulandığı Pinochet dönemi, başka yönleri yanında siyasi liberalizm ve demokrasinin ekonomik liberalizmin doğal bir parçası ve uzantısı olduğu tezinin doğrulanması olarak da dünya literatürüne girdi.
Yeni anayasanın 1980'de, askeri rejimin sıkı denetimi altında düzenlenen halkoylamasında onaylanarak Mart 1981'de yürürlüğe girmesinin ardından da sekiz yıllık bir dönem için devlet başkanlığını üstlendi. Ayrıca ikinci kez seçilebilme hakkını saklı tuttu.
Pinochet yönetimine karşı zamanla güçlenen muhalefet, özellikle 1982-83 yıllarındaki ekonomik gerilemenin ardından açık eylemler düzenlemeye başladı. Demokrasiye daha kısa sürede dönmek istemiyle gerçekleştirilen bir dizi kitle gösterisi Pinochet'nin konumunu sarstı. Pinochet gittikçe genişleyen protesto eylemleri ve 1984'teki gerilla saldırılarının ardından sıkıyönetim ilan etti. Eylül 1986'daki bir suikast girişiminden ise yara almadan kurtuldu. Ocak 1987'de sıkıyönetimi kaldırarak siyasi partilerin kurulmasına izin verdi. Bir dönem daha iktidarda kalabilmek için halkoylamasına başvurduysa da seçmenlerin yüzde 54,6'sının hayır oyu vermesinin ardından iktidarı 1990'da sivillere devredeceğini duyurdu. 14 Aralık 1989'da yapılan seçimleri 17 siyasi partinin oluşturduğu Demokratik İttifak'ın adayı Hristiyan Demokrat Patricio Aylwin, oyların yüzde 56'sını elde ederek kazandı. Pinochet, Alywin'in göreve başladığı 11 Mart 1990'da değin görevi sürdürdü. Genelkurmay başkanlığını ise 1998 yılına kadar sürdürdü. Ayrıca anayasaya yeni bir madde ekleterek, kendisine "hayat boyu senatör" olma hakkını tanıdı.
Başkanlık sonrası
1991 başında, Pinochet döneminde yolsuzluk yapıldığı iddiasıyla silahlı kuvvetler hakkında soruşturma açıldı. Soruşturma sonuçları bazı yolsuzluklara Pinochet'nin aile üyelerinin de karıştığını gösteriyordu. Aynı yıl, Pinochet dönemindeki insan hakları ihlallerini soruşturmak için kurulan komisyon Başkan Aylwin'e kapsamlı bir reform sundu.
Ekim 1998'de bel fıtığı tedavisi için bulunduğu Londra'da, iktidarda olduğu dönemde İspanyol vatandaşlarının öldürülmesinden sorumlu tutularak, İspanya'nın suç duyurusunda bulunması üzerine tutuklandı. İspanya ayrıca Pinochet'nin iadesi için İngiliz hükûmetine resmen başvuruda bulundu. Yaklaşık 16 ay Londra'da ev hapsinde tutulduktan sonra Mart 2000'de, Britanya İçişleri Bakanı Jack Straw'un Pinochet’nin sağlık durumunun yargılanmaya elverişli olmadığı yolundaki raporu temel alarak ülkesine dönmesine izin vermesiyle Şili'ye döndü.
10 Aralık 2006'da Şili saatiyle 14:15'te askerî hastanede yaşamını kaybetti. Şili hükûmetinin Pinochet için devlet töreni yapılmayacağına karar vermesi nedeniyle yalnızca askeri tören düzenlendi. Hükûmet ayrıca ulusal yas ilan edilmesi yönündeki talepleri de reddetti. Naaşı vasiyeti üzerine yakılarak ailesine teslim edildi. Ailesi, saldırı ihtimali nedeniyle kendisi için mezar yaptırmadı. Silahlı kuvvetler de küllerinin herhangi bir askeri tesiste bulundurulmasına izin vermedi.
Dış bağlantılar
- Pinochet yargılanmadan öldü - soL28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Eski Şili Diktatörü Pinochet öldü - Prensa Latina Türkçe27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Resimlerle Pinochet (BBC)12 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ "Soldier confirms Chile stadium killings". BBC News. 27 Haziran 2000. 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Kasım 2014.
- ^ (PDF). KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 2010. 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2014.
- ^ "Pinochet, Piyasa ve Sosyal Güvenlik". Birgün. 14 Aralık 2006. 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Kasım 2014.
- ^ . Hürriyet. 18 Ekim 1998. 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2014.
- ^ Pedregoso camino para que cenizas de Pinochet llegaran a Los Boldos 3 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., La Nación 26 Aralık 2006
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Salvador Allende | 1974–1990 | Sonra gelen: Patricio Aylwin |
| Askerî görevi | ||
| Önce gelen: | 1973–1998 | Sonra gelen: |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Augusto Jose Ramon Pinochet Ugarte 25 Kasim 1915 10 Aralik 2006 1973 yilindan 1990 yilina kadar Sili yi dikta rejimi ile yoneten general 1973 ten 1998 e kadar Sili ordusunun baskomutani ve 1973 ten 1981 e kadar nin baskani Augusto Pinochet30 Gorev suresi 17 Aralik 1974 11 Mart 1990Yerine geldigi Salvador AllendeYerine gelen Patricio AylwinSili Cunta Hukumeti BaskaniGorev suresi 11 Eylul 1973 11 Mart 1981Yerine geldigi Yeni makamYerine gelenGorev suresi 23 Agustos 1973 11 Mart 1998Yerine geldigiYerine gelenKisisel bilgilerDogum Augusto Jose Ramon Pinochet Ugarte 25 Kasim 1915 1915 11 25 Valparaiso SiliOlum 10 Aralik 2006 91 yasinda Santiago SiliEvlilik ler Lucia Hiriart 1943 2006 Bitirdigi okul Sili Harp AkademisiMeslegi AskerDini Roma KatoligiImzasiAskeri hizmetiBagliligi SiliBransiHizmet yillari 1931 1998Rutbesi Kaptan GeneralKomutasi Esmeralda Alayi2 Tumen6 TumenSantiago Ordu GarnizonuSili OrdusuGeneral Pinochet solda darbeyle devirecegi Salvador Allende yle birlikte goruluyor 11 Eylul 1973 tarihinde Amerika Birlesik Devletleri ABD destekli bir askeri darbeyle sosyalist Salvador Allende nin Unidad Popular hukumetini devirmis ve ulkedeki kurulusunun 48 yildonumune bir hafta kala sona erdirerek iktidara gelmistir Pinochet donemi cok sayida insan haklari ihlallerinin yasandigi bir donem olarak kabul edilmesine karsin Pinochet taraftarlarina gore Pinochet sayesinde ulkede buyuk bir ekonomik kalkinma saglanmistir 10 Aralik 2006 da ev hapsinde tutulurken 91 yasinda kalp krizi gecirerek olmustur Yasami1915 te Valparaiso da dunyaya geldi Baba tarafi 18 yuzyilda Sili ye goc etmis Fransiz Breton asilli bir ailedir Annesi Avelina Ugarte Martinez ise Bask asillidir 1933 te girdigi Santiago daki askeri akademiyi 1936 da bitirdi Bir Sili heyetiyle ABD de kaldiktan sonra 1970 te tumgeneral oldu 1973 Darbesi ve Baskanligi 1973 un Agustos ayinda darbeden 18 gun once bakan olan general Carlos Prats in yerine Salvador Allende tarafindan Sili silahli kuvvetler baskomutanligina getirildi Bunun uzerine askeri cuntanin basina gecti ve 11 Eylul 1973 te Baskan Allende yi devirdi Allende darbe sirasinda askerlerin baskanlik sarayina duzenledikleri saldiri sirasinda yasamini kaybetti Allende nin olum nedeni kesinlik kazanamamistir Yonetimi ele geciren basinda Pinochet nin bulundugu dort kisilik cunta butun siyasi partilerin etkinligi durdurdu Sosyalist muhalefete karsi acimasiz ve kanli bir kiyima girisildi darbenin ilk uc yili icinde yaklasik 130 bin kisi tutuklanirken Pinochet nin iktidarda kaldigi 17 yillik donemde yaklasik 2 279 kisi siyasi nedenlerle olduruldu 1 000 den fazla insan kayboldu 30 000 civarinda kisi iskence gordu ve sayisi birkac bini bulan kisi surgun edildi Mart 1974 te anayasayi yururlukten kaldiran cunta belirsiz bir sure iktidarda kalacagini acikladi Haziran 1974 te cuntanin oteki uyelerini birer danisman konumuna indirerek butun iktidari kendi elinde topladi Aralikta da devlet baskanligini ustlendi Bir gecis doneminin ardindan 1970 oncesindeki statukoya donulecegini dusunerek darbeye destek veren ilimli ve liberal cevrelerin beklentisi bosa cikarildi Bu arada muhalefete yonelttigi sert baski uygulamalari uluslararasi kamuoyunda yogun tepkilere yol acti Allende yonetiminin son savunma bakani olan ise buyuk olasilikla onun emriyle Eylul 1976 da Washington da olduruldu Pinochet Allende hukumetinin ekonomi politikalarina son vererek ekonomik alanda liberal bir cizgi izlemeye basladi 1975 yilinin ortalarindan itibaren Pinochet kimi zaman neo liberal kimi zaman serbest piyasaci olarak adlandirilan iktisadi reformlari uygulamaya koydu Bu amacla Chicago lu cocuklar olarak bilinen ve Chicago Universitesi nde Milton Friedman in fikirlerinin etkisi altinda yetismis iktisatcilara danisti Ulke ekonomisini uluslararasi rekabete acti Serbest girisime ve hur tesebbuse dayali yeni ekonomik politikalarin uygulandigi bu donemde calisanlarin yani sira orta sinifin ve alt kesimin yasam duzeyi hizla iyilesmeye yuz tuttu Kisi basina dusen milli gelir suratle yukseldi Agir dis borc yukunden kurtulan Sili dunya ekonomi tarihi icin ornek olusturacak sekilde enflasyonu sifira yaklastirdi ve issizlik sorununu cok buyuk olcude cozdu Ekonomik ultra liberalizmin uygulandigi Pinochet donemi baska yonleri yaninda siyasi liberalizm ve demokrasinin ekonomik liberalizmin dogal bir parcasi ve uzantisi oldugu tezinin dogrulanmasi olarak da dunya literaturune girdi Yeni anayasanin 1980 de askeri rejimin siki denetimi altinda duzenlenen halkoylamasinda onaylanarak Mart 1981 de yururluge girmesinin ardindan da sekiz yillik bir donem icin devlet baskanligini ustlendi Ayrica ikinci kez secilebilme hakkini sakli tuttu Pinochet yonetimine karsi zamanla guclenen muhalefet ozellikle 1982 83 yillarindaki ekonomik gerilemenin ardindan acik eylemler duzenlemeye basladi Demokrasiye daha kisa surede donmek istemiyle gerceklestirilen bir dizi kitle gosterisi Pinochet nin konumunu sarsti Pinochet gittikce genisleyen protesto eylemleri ve 1984 teki gerilla saldirilarinin ardindan sikiyonetim ilan etti Eylul 1986 daki bir suikast girisiminden ise yara almadan kurtuldu Ocak 1987 de sikiyonetimi kaldirarak siyasi partilerin kurulmasina izin verdi Bir donem daha iktidarda kalabilmek icin halkoylamasina basvurduysa da secmenlerin yuzde 54 6 sinin hayir oyu vermesinin ardindan iktidari 1990 da sivillere devredecegini duyurdu 14 Aralik 1989 da yapilan secimleri 17 siyasi partinin olusturdugu Demokratik Ittifak in adayi Hristiyan Demokrat Patricio Aylwin oylarin yuzde 56 sini elde ederek kazandi Pinochet Alywin in goreve basladigi 11 Mart 1990 da degin gorevi surdurdu Genelkurmay baskanligini ise 1998 yilina kadar surdurdu Ayrica anayasaya yeni bir madde ekleterek kendisine hayat boyu senator olma hakkini tanidi Baskanlik sonrasi 1991 basinda Pinochet doneminde yolsuzluk yapildigi iddiasiyla silahli kuvvetler hakkinda sorusturma acildi Sorusturma sonuclari bazi yolsuzluklara Pinochet nin aile uyelerinin de karistigini gosteriyordu Ayni yil Pinochet donemindeki insan haklari ihlallerini sorusturmak icin kurulan komisyon Baskan Aylwin e kapsamli bir reform sundu Ekim 1998 de bel fitigi tedavisi icin bulundugu Londra da iktidarda oldugu donemde Ispanyol vatandaslarinin oldurulmesinden sorumlu tutularak Ispanya nin suc duyurusunda bulunmasi uzerine tutuklandi Ispanya ayrica Pinochet nin iadesi icin Ingiliz hukumetine resmen basvuruda bulundu Yaklasik 16 ay Londra da ev hapsinde tutulduktan sonra Mart 2000 de Britanya Icisleri Bakani Jack Straw un Pinochet nin saglik durumunun yargilanmaya elverisli olmadigi yolundaki raporu temel alarak ulkesine donmesine izin vermesiyle Sili ye dondu 10 Aralik 2006 da Sili saatiyle 14 15 te askeri hastanede yasamini kaybetti Sili hukumetinin Pinochet icin devlet toreni yapilmayacagina karar vermesi nedeniyle yalnizca askeri toren duzenlendi Hukumet ayrica ulusal yas ilan edilmesi yonundeki talepleri de reddetti Naasi vasiyeti uzerine yakilarak ailesine teslim edildi Ailesi saldiri ihtimali nedeniyle kendisi icin mezar yaptirmadi Silahli kuvvetler de kullerinin herhangi bir askeri tesiste bulundurulmasina izin vermedi Dis baglantilarPinochet yargilanmadan oldu soL28 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Eski Sili Diktatoru Pinochet oldu Prensa Latina Turkce27 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Resimlerle Pinochet BBC 12 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Soldier confirms Chile stadium killings BBC News 27 Haziran 2000 3 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Kasim 2014 PDF KMU Sosyal ve Ekonomik Arastirmalar Dergisi 2010 3 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2014 Pinochet Piyasa ve Sosyal Guvenlik Birgun 14 Aralik 2006 3 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Kasim 2014 Hurriyet 18 Ekim 1998 3 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2014 Pedregoso camino para que cenizas de Pinochet llegaran a Los Boldos 3 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde La Nacion 26 Aralik 2006 Siyasi goreviOnce gelen Salvador Allende 1974 1990 Sonra gelen Patricio AylwinAskeri goreviOnce gelen 1973 1998 Sonra gelen