Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Haziran 2012) |
Güney Amerika'daki akarsularda yaşayan, küçük ama yırtıcılığıyla dikkat çeken bir düzineyi aşkın balık türü Pirana adıyla bilinir. Piranalar etobur ve otobur olarak iki sınıfa ayrılır. Bu balıklar , tuzlu suda (deniz gibi) yaşayamazlar. Bu balıklar tetralar gibi, saldırgan olmayan çok renkli birçok akvaryum balığının akrabasıdır. Piranalar çok geniş bir alanı kaplayan Amazon havzasındaki akarsularda ve Orinoko gibi yakınındaki ırmaklarda yaşarlar. İçlerinden 4-5 tür özellikle tehlikelidir. Ancak (otobur piranalar) saldırgan değildir.
| Pirana | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Pygocentrus nattereri | |||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
| İçerdiği gruplar | |||||||||||||
| Catoprion † | |||||||||||||
Nitelikleri
Piranaların en belirgin özelliği iri ve sivri dişleridir. Güçlü kaslara bağlı alt ve üst çenesinde sıralanmış olan ustura gibi dişler ağız kapandığında birbirlerine sıkıca kenetlenir. Böylece pirana kendinden çok daha iri olan avından büyük parçalar koparabilir.
En büyük pirana türü Brezilya'nın doğusunda yaşayan ve uzunluğu 60 santimetreyi bulabilen kara piranadır (Pygocentrus piraya).
Piranaların son derece yırtıcı olduğu eskiden beri söylenip yazılmıştır[]. Gerçekten binlerce balıktan oluşmuş büyük sürüler halinde yaşayan piranaların suya giren ya da düşen sığır ve kapibara gibi iri hayvanlara saldırdığı bilinmektedir. Ancak çoğu pirana türü diğer balıklar ve suya düşen meyve, tohum gibi bitkisel maddelerle beslenir. Piranalar ailelerine çok bağlıdır ama kan kokusuna dayanamaz. Örneğin pirananın annesi yaralanmışsa ve pirana kan kokusunu duyarsa hemen annesini yer. Yani huy ve fiziki yapıdan (diş ve kaslar) binevî köpek balıklarına benzerler. Kimi bölgelerde insanlar piranaların bol bulunduğu suların yakınlarına bile girmek istemezken, kimi bölgelerde piranalarla ilgili hiçbir saldırı olayına rastlanmamıştır. Bu balıkların özellikleri çok açken, üreme zamanında ya da büyük sürüler halinde dolaşırken büyük hayvanlara saldırdıkları sanılmaktadır[]. Dişi piranalar yumurtalarını su bitkilerine yapıştırır, erkekleri de bunları yavrular gelişip çıkıncaya kadar korurlar.
Pirana anatomisi
Sırt yüzgeci: Sırt yüzgeci, balığın dik durmasını sağlar. Bir nevi omurga görevi yapar.
Yağ yüzgeci: Bu yüzgecin ne işe yaradığı bilinmez. Karasin grubu tüm balıklarda vardır. Etli bir yapıya sahiptir.
Kuyruk yüzgeci: Balığın su içinde ilerlemesini sağlar. Sağa ve sola hareket ettirerek balık suyu yarar ve ilerler. Ayrıca dümen görevi yapar ve balık kuyruğu sayesinde yönlenir.
Anal yüzgeç: Sırt yüzgeci ile birlikte omurga görevini üstlenir balığın dengede ve dik durmasını sağlar. Ayrıca kimi balıklarda üremeye yardımcı olur. (Lepisteste olduğu gibi)
Karın ve göğüs yüzgeci: Balıkta kol bacak yerine geçerler. Bu yüzgeçler sayesinde manevra yaparlar. İleri geri yaptıkları hareketler ile balık ani fren yapabilir ya da yavaşlayabilir. Kumu karıştırmak ya da yumurtalarına oksijeni bol su yönlendirmek için göğüs yüzgeçlerini kullanırlar.
Piranalarda beslenme
Pygocentrus türleri doğada avlanarak beslenen canlılardır. Akvaryumda da bu güdü ile beslenirler. Yem attığınızda bazen korkak davranışlar sergilerler. Aslında bu korkak davranışlar avını yanıltmak ve onu kaçmasını engellemek içindir. Geri çekilip bir iki kere yaklaşıp kaçarlar ve daha sonra aralarından bir balık ilk ısırığı alır. Balığın kaçışı kalmamıştır ve saliseler içinde diğerleri de saldırır. Sürü oluşturacak kadar minimum sayıda balık beslemiyorsanız. Balık bu güdüleri kaybedecek ve parçalama işini bırakacaktır. Böyle bir durumda ufak parçalar halinde yem vererek balığı beslemek gerekir. En az 5-6 balık ile oluşturulacak küçük sürü balıkların birbirinden kuvvet almasını sağlar ve kendilerinden 3-4 kat büyük bir canlıya bile saldırabilirler. Piranaların saldıramayacağı avın boyu sürüdeki balık sayısına bağlıdır. Onlar saldırırken tek vücut olurlar ve hepsinin oluşturduğu kütleden daha büyük bir canlıya saldıramazlar. Genelde leş vb. şeylerle beslenirler. Fakat sürekli olarak bu tür yiyecekler bulamayıp açık sularda gördükleri hareketli canlılara da saldırırlar.
Serrasalmuslar türleri ise asalak balıklardır. Genelde pygocentruslardan fırsat bulamazlar. O yüzden genel beslenme şekilleri başka balıklar üzerindendir. Kendi boylarında ya da daha büyük balıkların yanlarında dolaşıp acıktıkça balıktan parçalar kopartırlar. Balık bir hafta veya daha kısa zamanda iyileşecektir. Ancak bu arada yeni bir yarası daha olacaktır. Balık kaçana kadar peşinde dolaşıp durur ya da artık balığın kaçacak hali kalmaz yaralarından dolayı hastalanmıştır ve ölecektir ki o ölmeden onu parçalayıp yer. Aslında işlerini garantiye alıp hiç aç kalmayan balıklardır. Pygocentruslar uzun zaman aç kalıp daha sonra haddinden fazla beslenirler. Serrasalmuslarda bu yoktur. Bir pygocentus'a nazaran daha büyük cüssesi vardır fakat buna rağmen daha da küçük mideleri vardır. Az yiyerek karınlarını doyurabilirler ve kuraklık zamanında daha fazla hayatta kalma şansları vardır.
Dış bağlantılar
- http://akvaryum.rooteto.com/tatli-su-baliklari/piranha-beslenme 25 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://akvaryum.rooteto.com/tatli-su-baliklari/amazon-ve-piranha 25 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://akvaryum.rooteto.com/tatli-su-baliklari/piranha-anatomisi 25 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.piranhaforum.bz.tc/index.htm 17 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Eric J. Lyman: Piranha meat could take a bite out of what ails you 15 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Curlie'de Pirana (DMOZ tabanlı) (İngilizce)
- (İngilizce)
Kaynakça
- ^ Freeman, Barbie; Nico, Leo G.; Osentoski, Matthew; Jelks, Howard L.; Collins, Timothy M. (2007). "Molecular systematics of Serrasalmidae: Deciphering the identities of piranha species and unraveling their evolutionary histories" (PDF). Zootaxa. 1484 (4). ss. 1-38. doi:10.1046/j.1439-0469.2000.384132.x. 2 Eylül 2009 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Haziran 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Haziran 2012 Guney Amerika daki akarsularda yasayan kucuk ama yirticiligiyla dikkat ceken bir duzineyi askin balik turu Pirana adiyla bilinir Piranalar etobur ve otobur olarak iki sinifa ayrilir Bu baliklar tuzlu suda deniz gibi yasayamazlar Bu baliklar tetralar gibi saldirgan olmayan cok renkli bircok akvaryum baliginin akrabasidir Piranalar cok genis bir alani kaplayan Amazon havzasindaki akarsularda ve Orinoko gibi yakinindaki irmaklarda yasarlar Iclerinden 4 5 tur ozellikle tehlikelidir Ancak otobur piranalar saldirgan degildir PiranaPygocentrus nattereriBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif TeleosteiTakim CharaciformesUst familya Familya Icerdigi gruplarCatoprion Pristobrycon Pygocentrus Pygopristis Serrasalmus Pirana disleriNitelikleriBir Pirananin Cenesi Piranalarin en belirgin ozelligi iri ve sivri disleridir Guclu kaslara bagli alt ve ust cenesinde siralanmis olan ustura gibi disler agiz kapandiginda birbirlerine sikica kenetlenir Boylece pirana kendinden cok daha iri olan avindan buyuk parcalar koparabilir En buyuk pirana turu Brezilya nin dogusunda yasayan ve uzunlugu 60 santimetreyi bulabilen kara piranadir Pygocentrus piraya Piranalarin son derece yirtici oldugu eskiden beri soylenip yazilmistir kaynak belirtilmeli Gercekten binlerce baliktan olusmus buyuk suruler halinde yasayan piranalarin suya giren ya da dusen sigir ve kapibara gibi iri hayvanlara saldirdigi bilinmektedir Ancak cogu pirana turu diger baliklar ve suya dusen meyve tohum gibi bitkisel maddelerle beslenir Piranalar ailelerine cok baglidir ama kan kokusuna dayanamaz Ornegin pirananin annesi yaralanmissa ve pirana kan kokusunu duyarsa hemen annesini yer Yani huy ve fiziki yapidan dis ve kaslar binevi kopek baliklarina benzerler Kimi bolgelerde insanlar piranalarin bol bulundugu sularin yakinlarina bile girmek istemezken kimi bolgelerde piranalarla ilgili hicbir saldiri olayina rastlanmamistir Bu baliklarin ozellikleri cok acken ureme zamaninda ya da buyuk suruler halinde dolasirken buyuk hayvanlara saldirdiklari sanilmaktadir kaynak belirtilmeli Disi piranalar yumurtalarini su bitkilerine yapistirir erkekleri de bunlari yavrular gelisip cikincaya kadar korurlar Pirana anatomisiSirt yuzgeci Sirt yuzgeci baligin dik durmasini saglar Bir nevi omurga gorevi yapar Yag yuzgeci Bu yuzgecin ne ise yaradigi bilinmez Karasin grubu tum baliklarda vardir Etli bir yapiya sahiptir Kuyruk yuzgeci Baligin su icinde ilerlemesini saglar Saga ve sola hareket ettirerek balik suyu yarar ve ilerler Ayrica dumen gorevi yapar ve balik kuyrugu sayesinde yonlenir Anal yuzgec Sirt yuzgeci ile birlikte omurga gorevini ustlenir baligin dengede ve dik durmasini saglar Ayrica kimi baliklarda uremeye yardimci olur Lepisteste oldugu gibi Karin ve gogus yuzgeci Balikta kol bacak yerine gecerler Bu yuzgecler sayesinde manevra yaparlar Ileri geri yaptiklari hareketler ile balik ani fren yapabilir ya da yavaslayabilir Kumu karistirmak ya da yumurtalarina oksijeni bol su yonlendirmek icin gogus yuzgeclerini kullanirlar Piranalarda beslenmePygocentrus turleri dogada avlanarak beslenen canlilardir Akvaryumda da bu gudu ile beslenirler Yem attiginizda bazen korkak davranislar sergilerler Aslinda bu korkak davranislar avini yaniltmak ve onu kacmasini engellemek icindir Geri cekilip bir iki kere yaklasip kacarlar ve daha sonra aralarindan bir balik ilk isirigi alir Baligin kacisi kalmamistir ve saliseler icinde digerleri de saldirir Suru olusturacak kadar minimum sayida balik beslemiyorsaniz Balik bu guduleri kaybedecek ve parcalama isini birakacaktir Boyle bir durumda ufak parcalar halinde yem vererek baligi beslemek gerekir En az 5 6 balik ile olusturulacak kucuk suru baliklarin birbirinden kuvvet almasini saglar ve kendilerinden 3 4 kat buyuk bir canliya bile saldirabilirler Piranalarin saldiramayacagi avin boyu surudeki balik sayisina baglidir Onlar saldirirken tek vucut olurlar ve hepsinin olusturdugu kutleden daha buyuk bir canliya saldiramazlar Genelde les vb seylerle beslenirler Fakat surekli olarak bu tur yiyecekler bulamayip acik sularda gordukleri hareketli canlilara da saldirirlar Serrasalmuslar turleri ise asalak baliklardir Genelde pygocentruslardan firsat bulamazlar O yuzden genel beslenme sekilleri baska baliklar uzerindendir Kendi boylarinda ya da daha buyuk baliklarin yanlarinda dolasip aciktikca baliktan parcalar kopartirlar Balik bir hafta veya daha kisa zamanda iyilesecektir Ancak bu arada yeni bir yarasi daha olacaktir Balik kacana kadar pesinde dolasip durur ya da artik baligin kacacak hali kalmaz yaralarindan dolayi hastalanmistir ve olecektir ki o olmeden onu parcalayip yer Aslinda islerini garantiye alip hic ac kalmayan baliklardir Pygocentruslar uzun zaman ac kalip daha sonra haddinden fazla beslenirler Serrasalmuslarda bu yoktur Bir pygocentus a nazaran daha buyuk cussesi vardir fakat buna ragmen daha da kucuk mideleri vardir Az yiyerek karinlarini doyurabilirler ve kuraklik zamaninda daha fazla hayatta kalma sanslari vardir Dis baglantilarhttp akvaryum rooteto com tatli su baliklari piranha beslenme 25 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde http akvaryum rooteto com tatli su baliklari amazon ve piranha 25 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde http akvaryum rooteto com tatli su baliklari piranha anatomisi 25 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www piranhaforum bz tc index htm 17 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Eric J Lyman Piranha meat could take a bite out of what ails you 15 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Curlie de Pirana DMOZ tabanli Ingilizce Ingilizce Kaynakca Freeman Barbie Nico Leo G Osentoski Matthew Jelks Howard L Collins Timothy M 2007 Molecular systematics of Serrasalmidae Deciphering the identities of piranha species and unraveling their evolutionary histories PDF Zootaxa 1484 4 ss 1 38 doi 10 1046 j 1439 0469 2000 384132 x 2 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Haziran 2009 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link