Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde veya sayfa başka bir dilden kötü bir biçimde tercüme edilmiştir. Sayfa makine çevirisi veya dilde yetkinliği bulunmayan bir çevirmen tarafından oluşturulmuş olabilir. (Şubat 2022) |
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Şubat 2022) () |
Plot twist, bir kurgu eserde planda yapılan radikal bir değişiklik içeren edebi tekniktir. Hikâyenin sonuna yakın olduğunda sürpriz son olarak bilinir. İzleyicinin önceki olaylara ilişkin algısını değiştirebilir veya onu farklı bir bağlama yerleştiren yeni bir çatışma ortaya çıkarabilir. İzleyiciyi belli bir duruma hazırlamak amacıyla olay örgüsünün habercisi olarak kulllanılabilir. İzleyiciden bilgi saklama veya belirsiz veya yanlış bilgilerle onu yanıltma gibi olay örgüsünü değiştirmek için kullanılan çeşitli yöntemler vardır.
Bir olay örgüsündeki plot twisti okuyuculara veya izleyicilere önceden açıklamak, genellikle "spoiler" olarak kabul edilir, çünkü bir olay örgüsünün etkisi genellikle seyircinin bunu beklememesine bağlıdır. Bir eserin plot twist içerdiği gerçeğini – özellikle de sonunda – söylemek bile, izleyicinin beklentilerini değiştirdiği için tartışmalı olabilir. Ancak, en az bir çalışma, bunun kurgudan alınan zevki etkilemediğini öne sürer.
Erken örnekler
Plot twistin romantizm türünde ilk örneğiBinbir Gece Masalları’ndaki "Üç Elma" idi. Hikaye bir balıkçının kilitli bir sandığı keşfetmesiyle başlar. İlk twist, sandık açıldığında ve içinde bir ceset bulunduğunda meydana gelir. Katil için yapılan ilk arama başarısız olur ve ayrı ayrı katil olduğunu iddia eden iki adam ortaya çıktığında bir twist daha meydana gelir. Karmaşık bir olaylar zinciri sonunda katilin araştırmacının kendi kölesi olduğu ortaya çıkar.
Türleri
Edebi analistler, nasıl uygulandıklarına bağlı olarak, birkaç yaygın olay örgüsü kategorisi belirlediler.
Anagnorisis
Anagnorisis veya keşif, kahramanın kendisinin veya başka bir karakterin gerçek kimliğini veya doğasını aniden keşfetmesidir. Bu teknik sayesinde daha önce öngörülemeyen karakter bilgileri ortaya çıkar. Anagnorisis'in kayda değer bir örneği Oedipus Rex'te görülür: Oidipus babasını öldürür ve annesiyle bilmeden evlenir, gerçeği ise ancak oyunun doruk noktasına doğru öğrenir. Bu tekniğin bir twist olarak ilk kullanımı, bir ortaçağ Binbir Gece Masalı olan "Üç Elma"daydı; Baş kahraman Ja'far ibn Yahya, hikâyenin sonuna doğru ortaya çıkan önemli bir öğeyi tesadüfen keşfetti. Cinayetin arkasındaki suçlu baştan beri kendi kölesiydi.
1977'deki Yıldız Savaşları: Bölüm IV’ün devamı olan 1980 yapımı The Empire Strikes Back filminde, hikâyenin doruk noktası, kötü adam Darth Vader'ın kahraman Luke Skywalker'ın babası olduğunun ortaya çıkmasıdır. M. Night Shyamalan'ın 1999 yapımı Altıncı His filminde baş karakter, filmin başlarında bir hasta tarafından vurulan ve ardından hayaletlerle iletişim kurduğuna inanan bir çocuğu tedavi etmeye çalışan, ancak hayatta olmadığını keşfeden bir danışmandır. Kendisi vurulma olayından aslında kurtulamamıştır ve hayaletlerden biridir. 2001 yapımı Diğerleri filminde, bir anne evinin perili olduğuna ikna olmuştur; filmin sonunda ise kendisinin ve çocuklarının hayalet olduğunu öğrenir. Dövüş Kulübü'nde Edward Norton'ın karakteri, Brad Pitt'in canlandırdığı karakterin kendi alternatif kişiliği olduğunun farkına varır. Korku filmi Koğuş’da bir akıl hastası, konuştuğu üç kişinin aslında kendisi olduğunu ortaya çıkarır. 2011 yapımı Shutter Island filminde, akıl hastanesindeki bir cinayeti araştıran bir dedektif olan ana karakter, aslında kendisinin bir hasta olduğunu keşfeder. Bazen seyirciler, Layer Cake veya V for Vendetta ve The Day of the Jackal'daki isimsiz suikastçılar gibi bir karakterin gerçek kimliğinin aslında bilinmediğini keşfedebilir.
Geçmişe dönüş
Flashback veya analepsis, geçmiş bir olaya dönüşü ifade eder. Bu şekilde daha önce bilinmeyen bir bilgi ile bir gizemi çözülebilir, bir karaktere farklı bir ışık tutulabilir veya daha önce açıklanamayan bir eylemin nedenini ortaya çıkarılabilir. Alfred Hitchcock filmi Hırsız Kız bu tür bir sürpriz son kullanır. Bazen bu, yukarıdaki kategoriyle birleştirilir, çünkü geçmişe dönüş, karakterlerden birinin gerçek kimliğini veya kahramanın kötü adamın geçmişteki kurbanlarından biriyle ilgili olduğunu ortaya çıkarabilir. Batıda Kan Var filminde Sergio Leone'nin Charles Bronson'ın karakteriyle yaptığı buna örnektir.
Cliffhanger
Bir cliffhanger kurgudaki bir ana karakterin tehlikeli ya da zor bir ikilemde yer aldığı ya da kurgunun sonunda şok edici bir şekilde gerçekle karşı karşıya kaldığı bir olay örgüsüdür. Cliffhanger ile seyirciyi karakterlerin ikilemi nasıl çözdüğünü görmek için geri dönmeye teşvik etmesi umulmaktadır.
Güvenilmez anlatıcı
Güvenilmez bir anlatıcı, neredeyse her zaman anlatının sonunda, anlatıcının önceki hikâyeyi manipüle ettiğini veya uydurduğunu ortaya koyarak sonu çarpıtır, böylece okuyucuyu metinle ilgili önceki varsayımlarını sorgulamaya zorlar. Bu motif genellikle kara filmlerde ve filmlerde, özellikle de Olağan Şüpheliler filminde kullanılır. Agatha Christie’nin Roger Ackroyd'un Cinayeti isimli romanı güvenilmez bir anlatıcı motifi kullanır ve eleştirmenler tarafından okuyucuyu bu kadar manipülatif bir şekilde kandırmanın adaletsiz olduğu iddiası nedeniyle eleştirilir Güvenilmez anlatımın bir başka örneği de deli olduğu ortaya çıkan ve bu nedenle izleyicinin önceki anlatıyı sorgulamasına neden olan bir karakterdir; Bunun dikkate değer örnekleri Terry Gilliam'ın Brezilya filmi, Chuck Palahniuk'un Dövüş Kulübü (ve David Fincher'ın film uyarlaması), Sıradışı, 1920 yapımı Alman sessiz korku filmi Dr. Caligari'nin Muayenehanesi ve Zindan Adası‘dır.
Peripeteia
Peripeteia, kahramanın kaderinin, iyi ya da kötü, karakterin koşulları nedeniyle doğal olarak ortaya çıkan bir durumla ani bir şekilde tersine çevrilmesidir.Deus ex machina aygıtından farklı olarak, peripeteia hikaye çerçevesinde mantıklı olmalıdır. Aeschylus'un Oresteia'sında Agamemnon'un karısı Clytemnestra tarafından aniden öldürülmesi veya Kate Hudson'ın karakterinin The Skeleton Key'in sonunda kendini içinde bulduğu kaçınılmaz durum, planın tersine çevrilmesine bir örnek olabilir.
Deus ex machina
Deus ex machina, "makineden gelen tanrı" anlamına gelen Latince bir terimdir. Bir sorunu çözmek veya bir olay örgüsünü açıklamak için bir kurgu eserinde aniden ortaya çıkan beklenmedik, yapay veya olası olmayan bir karakter, cihaz veya olaya atıfta bulunur.Antik Yunan tiyatrosunda, "deus ex machina" ('ἀπὸ μηχανῆς θεός'), kelimenin tam anlamıyla bir vinç (μηχανῆς - mechanes) aracılığıyla sahneye getirilen bir Yunan tanrısı karakteriydi, ardından çözülemez görünen bir problem tatmin edici bir şekilde Tanrı'nın iradesiyle çözülürdü. Terim şimdi, bir yazarın bir oyun ya da romandaki olay örgüsünün karmaşıklıklarını çözdüğü ve önceki eylemde ikna edici bir şekilde hazırlanmamış olan her türlü olanaksız ya da beklenmedik düzenek için aşağılayıcı bir biçimde kullanılmaktadır; Kayıp bir vasiyetin keşfi, Viktorya dönemi romancılarının gözdesiydi.
Kırmızı ringa
Kırmızı bir ringa, araştırmacıları yanlış bir çözüme yönlendirmeyi amaçlayan yanlış bir ipucudur. Bu araç genellikle dedektif romanlarında ve gizem kurgularında görülür. Kırmızı ringa balığı bir tür yanlış yönlendirmedir.
Başkahramanın dikkatini dağıtmayı amaçlayan bir araçtır ve dolaylı olarak okuyucuyu da doğru cevaptan veya ilgili ipuçlarından veya eylem alanından uzaklaştırır. Hint cinayet gizem filmi Gupt: The Hidden Truth, önceki Hint filmlerinde genellikle kötü roller oynayan birçok usta oyuncuyu bu filmde kırmızı ringa balığı olarak kullandı ve izleyiciyi onlardan şüphelenmesi için kandırdı. Çok satan roman Da Vinci Şifresi'nde, "Bishop Aringarosa" adlı kilit bir karakterin kötülükleri, dikkatleri gerçek usta kötü adamdan uzaklaştırır ("Aringarosa", kelimenin tam anlamıyla "pembe ringa balığı" olarak tercüme edilir). William Diehl romanı Primal Fear'da (filme de uyarlanmıştır), Aaron Stampler adlı bir sanık, Chicago Başpiskoposunu vahşice öldürmekle suçlanır. Onun çoklu kişilik bozukluğu olduğu ortaya çıkar ve delilik iddiasıyla idam edilmez. Sonlara doğru, Aaron'un avukatı, ölüm cezasından kaçınmak için deli numarası yaptığını keşfeder. Agatha Christie klasiği olan On Kişiydiler başka bir ünlü örnektir. Kurbanların içlerinden birinin bir ihanet eylemiyle öldürüleceğini tahmin etmeleri amacıyla yapılan bir cinayet planında da içerir. Kırmızı bir ringa balığı aynı zamanda bir yanlış haber verme biçimi olarak da kullanılabilir.
Sahte kahraman
Sahte bir kahraman, hikâyenin başında ana karakter olarak sunulan, ancak daha sonra elden çıkarılan, genellikle geri dönmeyeceklerini vurgulamak için öldürülen bir karakterdir. Bir örnek, aksiyon yıldızı Steven Seagal tarafından oynanan özel kuvvetler ekip liderinin görev başladıktan kısa bir süre sonra öldürüldüğü Executive Decision filmidir. Başka örneğidir Psycho’da Marion Crane (Janet Leigh tarafından canlandırıldı) karakteridir. Literatürdeki bir diğer örnek, A Game of Thrones'taki Ned Stark'tır, Odakta olmasına rağmen ilk kitap bitmeden önce öldürülür.
Doğrusal olmayan anlatı
Doğrusal olmayan bir anlatı, olay örgüsünü ve karakteri kronolojik olmayan bir sırayla ortaya koyarak yapılır. Bu teknik, okuyucunun hikayeyi tam olarak anlamak için zaman çizelgesini bir araya getirmeye çalışmasını gerektirir. Doruğa kadar tutulan ve karakterleri veya olayları farklı bir perspektife yerleştiren bilgilerin bir sonucu olarak bir twist ile bitebilir. Doğrusal olmayan hikaye anlatımının bilinen en eski kullanımlarından bazıları, büyük ölçüde anlatıcı Odysseus aracılığıyla geri dönüşlerde anlatılan The Odyssey'de gerçekleşir. Bir başka epik şiir olan Aeneid de benzer bir yaklaşım kullanır; Ana kahraman Aeneas'ın Truva Savaşı'nın sonu ve Kartaca kraliçesi Dido'ya yolculuğunun ilk yarısı hakkında hikayeler anlatması ile başlar. Mulholland Drive, , Premonition, Arrival, Pulp Fiction, Memento, Babel gibi filmlerde, Lost, How To Get Away with Murder, How I Met Your Mother gibi dizilerde doğrusal olmayan yaklaşım kullanılmıştır.
Ters kronoloji
Ters kronoloji, olay örgüsünü ters sırada, yani son olaydan ilk olaya kadar ortaya çıkararak yapılır. Nihai bir sonuca ulaşmadan önce sebepler arasında ilerleyen kronolojik hikayelerin aksine, ters kronolojik hikayeler, ona yol açan sebeplerin izini sürmeden önce nihai sonucu ortaya çıkarır; bu nedenle, ilk neden bir "twist finali" temsil eder. Bu tekniği kullanan örnekler arasında Irréversible, Memento, Happy End ve 5x2 filmleri, Harold Pinter'ın Betrayal oyunu ve Martin Amis'in Time's Arrow'u sayılabilir. Stephen Sondheim ve George Furth'un Merrily We Roll Boy'u ve ona ilham veren 1934 Kaufman ve Hart oyunu, ana karakterlerin hikâyesini ters sırada anlatır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Filmmaker's dictionary. Lone Eagle Pub. Co. 1 Ağustos 2000. s. 229. ISBN . 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ Discovering Fiction Student's Book 2: A Reader of American Short Stories. Cambridge University Press. 26 Şubat 2001. s. 65. ISBN . 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ Jonah Lehrer, Spoilers Don’t Spoil Anything 17 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Wired Science Blogs
- ^ The Arabian Nights Reader. . 2006. ss. 240-2. ISBN .
- ^ Story-Telling Techniques in the Arabian Nights. Brill Publishers. 1992. ss. 93, 95, 97. ISBN .
- ^ The Oxford Dictionary of Literary Terms. Oxford University Press. 2008. s. 12. ISBN . 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
- ^ John MacFarlane, "Aristotle's Definition of Anagnorisis." American Journal of Philology - Volume 121, Number 3 (Whole Number 483), Fall 2000, pp. 367-383.
- ^ Story-Telling Techniques in the Arabian Nights. Brill Publishers. 1992. ss. 95-6. ISBN .
- ^ The Arabian Nights Reader. . 2006. ss. 241-2. ISBN .
- ^ The Oxford Dictionary of Literary Terms. Oxford University Press. 2008. s. 13. ISBN . 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
- ^ The Oxford Dictionary of Literary Terms. Oxford University Press. 2008. s. 347. ISBN . 11 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
- ^ . My.en.com. 26 Mart 1996. 24 Aralık 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
- ^ A Dictionary of Cultural and Critical Theory. John Wiley & Sons. 31 Mart 2010. s. 689. ISBN . 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
- ^ Dictionary of World Literature: Criticism, Forms, Techniques. Taylor & Francis. 1964. s. 156. GGKEY:GL0NUL09LL7. 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
- ^ The Concise Oxford Dictionary of Literary Terms, Oxford: Oxford University Press, 2004, ISBN
- ^ Detective Fiction and the African Scene: From the Whodunit? to the Whydunit?. African Books Collective. 2012. s. 31. ISBN . 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
- ^ Sherlock Holmes and Philosophy: The Footprints of a Gigantic Mind. Open Court. 2011. s. 96. ISBN . 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
- ^ Adrienne Redd, Nonlinear films and the anticausality of Mulholland Dr. 1 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Prose Toad Literary Blog
- ^ . Plotsinc.com. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
- ^ Writing African History. University Rochester Press. 2006. s. 507. ISBN . 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde veya sayfa baska bir dilden kotu bir bicimde tercume edilmistir Sayfa makine cevirisi veya dilde yetkinligi bulunmayan bir cevirmen tarafindan olusturulmus olabilir Lutfen ceviriyi gelistirmek icin yardim edin Subat 2022 Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Plot twist haber gazete kitap akademik JSTOR Subat 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Plot twist bir kurgu eserde planda yapilan radikal bir degisiklik iceren edebi tekniktir Hikayenin sonuna yakin oldugunda surpriz son olarak bilinir Izleyicinin onceki olaylara iliskin algisini degistirebilir veya onu farkli bir baglama yerlestiren yeni bir catisma ortaya cikarabilir Izleyiciyi belli bir duruma hazirlamak amaciyla olay orgusunun habercisi olarak kulllanilabilir Izleyiciden bilgi saklama veya belirsiz veya yanlis bilgilerle onu yaniltma gibi olay orgusunu degistirmek icin kullanilan cesitli yontemler vardir Bir olay orgusundeki plot twisti okuyuculara veya izleyicilere onceden aciklamak genellikle spoiler olarak kabul edilir cunku bir olay orgusunun etkisi genellikle seyircinin bunu beklememesine baglidir Bir eserin plot twist icerdigi gercegini ozellikle de sonunda soylemek bile izleyicinin beklentilerini degistirdigi icin tartismali olabilir Ancak en az bir calisma bunun kurgudan alinan zevki etkilemedigini one surer Erken orneklerPlot twistin romantizm turunde ilk ornegiBinbir Gece Masallari ndaki Uc Elma idi Hikaye bir balikcinin kilitli bir sandigi kesfetmesiyle baslar Ilk twist sandik acildiginda ve icinde bir ceset bulundugunda meydana gelir Katil icin yapilan ilk arama basarisiz olur ve ayri ayri katil oldugunu iddia eden iki adam ortaya ciktiginda bir twist daha meydana gelir Karmasik bir olaylar zinciri sonunda katilin arastirmacinin kendi kolesi oldugu ortaya cikar TurleriEdebi analistler nasil uygulandiklarina bagli olarak birkac yaygin olay orgusu kategorisi belirlediler Anagnorisis Anagnorisis veya kesif kahramanin kendisinin veya baska bir karakterin gercek kimligini veya dogasini aniden kesfetmesidir Bu teknik sayesinde daha once ongorulemeyen karakter bilgileri ortaya cikar Anagnorisis in kayda deger bir ornegi Oedipus Rex te gorulur Oidipus babasini oldurur ve annesiyle bilmeden evlenir gercegi ise ancak oyunun doruk noktasina dogru ogrenir Bu teknigin bir twist olarak ilk kullanimi bir ortacag Binbir Gece Masali olan Uc Elma daydi Bas kahraman Ja far ibn Yahya hikayenin sonuna dogru ortaya cikan onemli bir ogeyi tesadufen kesfetti Cinayetin arkasindaki suclu bastan beri kendi kolesiydi 1977 deki Yildiz Savaslari Bolum IV un devami olan 1980 yapimi The Empire Strikes Back filminde hikayenin doruk noktasi kotu adam Darth Vader in kahraman Luke Skywalker in babasi oldugunun ortaya cikmasidir M Night Shyamalan in 1999 yapimi Altinci His filminde bas karakter filmin baslarinda bir hasta tarafindan vurulan ve ardindan hayaletlerle iletisim kurduguna inanan bir cocugu tedavi etmeye calisan ancak hayatta olmadigini kesfeden bir danismandir Kendisi vurulma olayindan aslinda kurtulamamistir ve hayaletlerden biridir 2001 yapimi Digerleri filminde bir anne evinin perili olduguna ikna olmustur filmin sonunda ise kendisinin ve cocuklarinin hayalet oldugunu ogrenir Dovus Kulubu nde Edward Norton in karakteri Brad Pitt in canlandirdigi karakterin kendi alternatif kisiligi oldugunun farkina varir Korku filmi Kogus da bir akil hastasi konustugu uc kisinin aslinda kendisi oldugunu ortaya cikarir 2011 yapimi Shutter Island filminde akil hastanesindeki bir cinayeti arastiran bir dedektif olan ana karakter aslinda kendisinin bir hasta oldugunu kesfeder Bazen seyirciler Layer Cake veya V for Vendetta ve The Day of the Jackal daki isimsiz suikastcilar gibi bir karakterin gercek kimliginin aslinda bilinmedigini kesfedebilir Gecmise donus Flashback veya analepsis gecmis bir olaya donusu ifade eder Bu sekilde daha once bilinmeyen bir bilgi ile bir gizemi cozulebilir bir karaktere farkli bir isik tutulabilir veya daha once aciklanamayan bir eylemin nedenini ortaya cikarilabilir Alfred Hitchcock filmi Hirsiz Kiz bu tur bir surpriz son kullanir Bazen bu yukaridaki kategoriyle birlestirilir cunku gecmise donus karakterlerden birinin gercek kimligini veya kahramanin kotu adamin gecmisteki kurbanlarindan biriyle ilgili oldugunu ortaya cikarabilir Batida Kan Var filminde Sergio Leone nin Charles Bronson in karakteriyle yaptigi buna ornektir Cliffhanger Bir cliffhanger kurgudaki bir ana karakterin tehlikeli ya da zor bir ikilemde yer aldigi ya da kurgunun sonunda sok edici bir sekilde gercekle karsi karsiya kaldigi bir olay orgusudur Cliffhanger ile seyirciyi karakterlerin ikilemi nasil cozdugunu gormek icin geri donmeye tesvik etmesi umulmaktadir Guvenilmez anlatici Guvenilmez bir anlatici neredeyse her zaman anlatinin sonunda anlaticinin onceki hikayeyi manipule ettigini veya uydurdugunu ortaya koyarak sonu carpitir boylece okuyucuyu metinle ilgili onceki varsayimlarini sorgulamaya zorlar Bu motif genellikle kara filmlerde ve filmlerde ozellikle de Olagan Supheliler filminde kullanilir Agatha Christie nin Roger Ackroyd un Cinayeti isimli romani guvenilmez bir anlatici motifi kullanir ve elestirmenler tarafindan okuyucuyu bu kadar manipulatif bir sekilde kandirmanin adaletsiz oldugu iddiasi nedeniyle elestirilir Guvenilmez anlatimin bir baska ornegi de deli oldugu ortaya cikan ve bu nedenle izleyicinin onceki anlatiyi sorgulamasina neden olan bir karakterdir Bunun dikkate deger ornekleri Terry Gilliam in Brezilya filmi Chuck Palahniuk un Dovus Kulubu ve David Fincher in film uyarlamasi Siradisi 1920 yapimi Alman sessiz korku filmi Dr Caligari nin Muayenehanesi ve Zindan Adasi dir Peripeteia Peripeteia kahramanin kaderinin iyi ya da kotu karakterin kosullari nedeniyle dogal olarak ortaya cikan bir durumla ani bir sekilde tersine cevrilmesidir Deus ex machina aygitindan farkli olarak peripeteia hikaye cercevesinde mantikli olmalidir Aeschylus un Oresteia sinda Agamemnon un karisi Clytemnestra tarafindan aniden oldurulmesi veya Kate Hudson in karakterinin The Skeleton Key in sonunda kendini icinde buldugu kacinilmaz durum planin tersine cevrilmesine bir ornek olabilir Deus ex machina Deus ex machina makineden gelen tanri anlamina gelen Latince bir terimdir Bir sorunu cozmek veya bir olay orgusunu aciklamak icin bir kurgu eserinde aniden ortaya cikan beklenmedik yapay veya olasi olmayan bir karakter cihaz veya olaya atifta bulunur Antik Yunan tiyatrosunda deus ex machina ἀpὸ mhxanῆs 8eos kelimenin tam anlamiyla bir vinc mhxanῆs mechanes araciligiyla sahneye getirilen bir Yunan tanrisi karakteriydi ardindan cozulemez gorunen bir problem tatmin edici bir sekilde Tanri nin iradesiyle cozulurdu Terim simdi bir yazarin bir oyun ya da romandaki olay orgusunun karmasikliklarini cozdugu ve onceki eylemde ikna edici bir sekilde hazirlanmamis olan her turlu olanaksiz ya da beklenmedik duzenek icin asagilayici bir bicimde kullanilmaktadir Kayip bir vasiyetin kesfi Viktorya donemi romancilarinin gozdesiydi Kirmizi ringa Kirmizi bir ringa arastirmacilari yanlis bir cozume yonlendirmeyi amaclayan yanlis bir ipucudur Bu arac genellikle dedektif romanlarinda ve gizem kurgularinda gorulur Kirmizi ringa baligi bir tur yanlis yonlendirmedir Baskahramanin dikkatini dagitmayi amaclayan bir aractir ve dolayli olarak okuyucuyu da dogru cevaptan veya ilgili ipuclarindan veya eylem alanindan uzaklastirir Hint cinayet gizem filmi Gupt The Hidden Truth onceki Hint filmlerinde genellikle kotu roller oynayan bircok usta oyuncuyu bu filmde kirmizi ringa baligi olarak kullandi ve izleyiciyi onlardan suphelenmesi icin kandirdi Cok satan roman Da Vinci Sifresi nde Bishop Aringarosa adli kilit bir karakterin kotulukleri dikkatleri gercek usta kotu adamdan uzaklastirir Aringarosa kelimenin tam anlamiyla pembe ringa baligi olarak tercume edilir William Diehl romani Primal Fear da filme de uyarlanmistir Aaron Stampler adli bir sanik Chicago Baspiskoposunu vahsice oldurmekle suclanir Onun coklu kisilik bozuklugu oldugu ortaya cikar ve delilik iddiasiyla idam edilmez Sonlara dogru Aaron un avukati olum cezasindan kacinmak icin deli numarasi yaptigini kesfeder Agatha Christie klasigi olan On Kisiydiler baska bir unlu ornektir Kurbanlarin iclerinden birinin bir ihanet eylemiyle oldurulecegini tahmin etmeleri amaciyla yapilan bir cinayet planinda da icerir Kirmizi bir ringa baligi ayni zamanda bir yanlis haber verme bicimi olarak da kullanilabilir Sahte kahraman Sahte bir kahraman hikayenin basinda ana karakter olarak sunulan ancak daha sonra elden cikarilan genellikle geri donmeyeceklerini vurgulamak icin oldurulen bir karakterdir Bir ornek aksiyon yildizi Steven Seagal tarafindan oynanan ozel kuvvetler ekip liderinin gorev basladiktan kisa bir sure sonra olduruldugu Executive Decision filmidir Baska ornegidir Psycho da Marion Crane Janet Leigh tarafindan canlandirildi karakteridir Literaturdeki bir diger ornek A Game of Thrones taki Ned Stark tir Odakta olmasina ragmen ilk kitap bitmeden once oldurulur Dogrusal olmayan anlati Dogrusal olmayan bir anlati olay orgusunu ve karakteri kronolojik olmayan bir sirayla ortaya koyarak yapilir Bu teknik okuyucunun hikayeyi tam olarak anlamak icin zaman cizelgesini bir araya getirmeye calismasini gerektirir Doruga kadar tutulan ve karakterleri veya olaylari farkli bir perspektife yerlestiren bilgilerin bir sonucu olarak bir twist ile bitebilir Dogrusal olmayan hikaye anlatiminin bilinen en eski kullanimlarindan bazilari buyuk olcude anlatici Odysseus araciligiyla geri donuslerde anlatilan The Odyssey de gerceklesir Bir baska epik siir olan Aeneid de benzer bir yaklasim kullanir Ana kahraman Aeneas in Truva Savasi nin sonu ve Kartaca kralicesi Dido ya yolculugunun ilk yarisi hakkinda hikayeler anlatmasi ile baslar Mulholland Drive Premonition Arrival Pulp Fiction Memento Babel gibi filmlerde Lost How To Get Away with Murder How I Met Your Mother gibi dizilerde dogrusal olmayan yaklasim kullanilmistir Ters kronoloji Ters kronoloji olay orgusunu ters sirada yani son olaydan ilk olaya kadar ortaya cikararak yapilir Nihai bir sonuca ulasmadan once sebepler arasinda ilerleyen kronolojik hikayelerin aksine ters kronolojik hikayeler ona yol acan sebeplerin izini surmeden once nihai sonucu ortaya cikarir bu nedenle ilk neden bir twist finali temsil eder Bu teknigi kullanan ornekler arasinda Irreversible Memento Happy End ve 5x2 filmleri Harold Pinter in Betrayal oyunu ve Martin Amis in Time s Arrow u sayilabilir Stephen Sondheim ve George Furth un Merrily We Roll Boy u ve ona ilham veren 1934 Kaufman ve Hart oyunu ana karakterlerin hikayesini ters sirada anlatir Ayrica bakinizDonum anlati MacGuffinKaynakca Filmmaker s dictionary Lone Eagle Pub Co 1 Agustos 2000 s 229 ISBN 978 1 58065 022 9 13 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Temmuz 2013 Discovering Fiction Student s Book 2 A Reader of American Short Stories Cambridge University Press 26 Subat 2001 s 65 ISBN 978 0 521 00351 3 13 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Temmuz 2013 Jonah Lehrer Spoilers Don t Spoil Anything 17 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wired Science Blogs The Arabian Nights Reader 2006 ss 240 2 ISBN 0 8143 3259 5 Story Telling Techniques in the Arabian Nights Brill Publishers 1992 ss 93 95 97 ISBN 90 04 09530 6 The Oxford Dictionary of Literary Terms Oxford University Press 2008 s 12 ISBN 978 0 19 920827 2 13 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Temmuz 2013 John MacFarlane Aristotle s Definition of Anagnorisis American Journal of Philology Volume 121 Number 3 Whole Number 483 Fall 2000 pp 367 383 Story Telling Techniques in the Arabian Nights Brill Publishers 1992 ss 95 6 ISBN 90 04 09530 6 The Arabian Nights Reader 2006 ss 241 2 ISBN 0 8143 3259 5 The Oxford Dictionary of Literary Terms Oxford University Press 2008 s 13 ISBN 978 0 19 920827 2 31 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Temmuz 2013 The Oxford Dictionary of Literary Terms Oxford University Press 2008 s 347 ISBN 978 0 19 920827 2 11 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Temmuz 2013 My en com 26 Mart 1996 24 Aralik 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Aralik 2012 A Dictionary of Cultural and Critical Theory John Wiley amp Sons 31 Mart 2010 s 689 ISBN 978 1 4443 2346 7 13 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Temmuz 2013 Dictionary of World Literature Criticism Forms Techniques Taylor amp Francis 1964 s 156 GGKEY GL0NUL09LL7 13 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Temmuz 2013 The Concise Oxford Dictionary of Literary Terms Oxford Oxford University Press 2004 ISBN 978 0 19 860883 7 Detective Fiction and the African Scene From the Whodunit to the Whydunit African Books Collective 2012 s 31 ISBN 978 9956 727 02 5 13 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Temmuz 2013 Sherlock Holmes and Philosophy The Footprints of a Gigantic Mind Open Court 2011 s 96 ISBN 978 0 8126 9731 5 13 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Temmuz 2013 Adrienne Redd Nonlinear films and the anticausality of Mulholland Dr 1 Subat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Prose Toad Literary Blog Plotsinc com 12 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Aralik 2012 Writing African History University Rochester Press 2006 s 507 ISBN 978 1 58046 256 3 13 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Temmuz 2013