Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şadok (İngilizce: shaddock)Çin greyfurdu diye de bilinen pomelo (Latince: Citrus maxima) sedef otugiller ailesinin alt oymaklarından Turunçgillere bağlı Citrus cinsinin bir türü olan ağaca ve meyvesine verilen addır. Pomelo aynı zamanda turunçgiller içinde en büyük meyvelere sahip olan türdür. Meyvelerinin çapı 15–25 cm'i bulabileceği gibi. Ağırlıkları 2 kilograma kadar çıkabilir. Jeruk Bali, lusho fruit, ya da jabong, pompelmous ya da Tamil lehçesinde pampa limāsu, (பம்பளி மாசு),Pompous limonu bilinen diğer adlarıdır.
| Pomelo | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
''Citrus maxima'' |
Sınıflandırma
Pomelo bir narenciye türüdür. Kimi zaman Ağaç kavunu olarak da bilinen Citrus medica ile karıştırılsa da bu iki tür birbirinden ayrıdır. Zira Citrus medica şekil olarak Pomelo'dan daha küçük olup, ekşi ve acımsı bir tada sahiptir; bu sebeple de pek yenilmeyip daha çok hamur işleri v.s'ye karıştırılıp kullanılmaktadır.
Hibritler
Pomelo tat olarak tatlı greyfurt meyvesine benzer. Zaten greyfurt portakal ile pomelo'nun doğal bir melezidir. Bununla birlikte pomelo, sadece greyfurt değil bilinen portakalın da atalarından biridir. Zira Citrus × sinensis olarak bilinen portakalın pomelo ile mandalina (Citrus reticulata)'nın melezi olduğu sanılmaktadır. Bunun yanında Pomelo, Frua türü mandalina ile hibrit halde (Citrus reticulata x Citrus maxima) olarak adlandırılan "kokteyl greyfurdu" da denen 'yu ; adlı bir türle çaprazlandığında ise 'yu oluşturmaktadır. Satsuma gibi pek çok ticari mandalina çeşidi de genetik açıdan yüksek oranda pomelo katkısı içerir.
Kullanım
Pomelo diğer turunçgillerin aksine asiditesi en az olan turunçgillerden biridir. Kalın bir kabuğa sahiptir. Bu kabuğun altında yenilebilir, tatlı düşük asitli portakal şeklinde meyve dilimleri bulunmaktadır.Bu dilimleri ayıran beyaz lifli zar şeklinde kısım (dilim zarları) bulunmaktadır. Bu lifli kısım kolayca ayrılır. Bu dilim zarlarıda ayrılıp genelde bu dilimler taze olarak yenmektedir. Buna karşın dilimleri birbirinden ayıran beyaz lifli segmentler ise acı tadı nedeniyle pek yenmez.
Pomelo, Güney Asya'da ve Amerika'da özellikle Kaliforniya'da sıkça yetiştirilen ve satılıp yenilen bir türdür. Greyfurta göre daha lezzetli olduğu söylenmektedir. Ancak Türkiye'nin de olduğu bazı ülkelerde meyvenin kabuğundan ayıklanmasındaki zahmetin yol açtığı tüketim zorluğu nedeniyle pek fazla yenmemekte ve yetiştirilmemektedir. Güney Asya'da yetişen Pomelo türlerinde de bazı farklılıklar bulunmaktadır. Vietnam'da 2 tür pomelo popülerken, Filipinler'de kırmızı ve daha sulu bir pomelo varyetesi daha çok tüketilmekte ve içeceklerde kullanılmaktadır. Pomelodan ayrıca burada dip sos yapımında yararlanılır.
Tayland pomelosu da tatlı bir tada sahip olup taze olarak tüketilmektedir, salata ve soslarda kullanılmaktadır. Buna karşın Malezya ve Endonezya'da tatlı ve ekşi tada sahip 2 pomelo türü bulunmaktadır. Meyve özü beyaz tatlı varyetesi yenirken, meyve özü pembe renkli ekşi varyete yenmekten çok sunak, tapınak süslemelerinde kullanılmaktadır. Bangladeş'te ise Malezya varyetelerinin tam tersine meyve özü pembe renkli varyete tatlı iken, beyaz varyete ekşi tada sahiptir. Japonya'da yenmesi dışında ayrıca böcekleri kovma, vücudu arındırma gibi yararları olduğuna inanılır; Çin'de de pomelo yaygın olarak yenmektedir. Hindistan'ın Assam eyaleti gibi yerlerinde ise tuz ve biber ile öğle yemeklerinde yenmektedir.Kırsal kesimlerde çocukların futbol topu gibi meyveleri ile oynadıkları görülmektedir. Manipur eyaletinde ise C vitamini kaynağı olarak görülmektedir.
Pomelonun kabuğu ise hamur işlerinde çikolatalarda veyahut marmelat yapımında,yemeklerde soslarda kullanılmaktadır.
Ticari çeşitleri
Pomelo'nun pek çok ticari çeşidi bulunmaktadır. Bazı önemli varyeteleri şu şekilde listenebilir:
Reinking
Aralık – Ocak ayında meyve veren bir orta mevsim çeşididir. Bilinen en eski çeşittir. Meyve eti beyazdır ve iri çeşittir. Beyaz etli çeşitler içinde en fazla üretilendir.
Chandler
En çok ABD’de yetiştirilen renkli çeşittir . Çok büyük ağaçları vardır. Verim ortanın üzerindedir. Semitropik ve tropik iklimlere uygundur. Subtropiklerde verim azalmaktadır. Orta mevsim çeşididir (Aralık – Ocak)
African shaddock
Meyve kabuğu ortalama 8 mm kalınlığında ve sarı renktedir. Meyve kütlesi ortalama 226 g, çapı 76 mm’dir. Meyve başına ortalama 15 adet çekirdeği bulunan bir çeşittir.
Red shaddock
Meyve kabuğu sarı renkte, pürüzsüz yapıdadır. Meyve şekli yuvarlak, hafif basık görünümdedir. Meyve eti şekerli, daha az ekşi, çok çekirdekli bir çeşittir.
Galeri
-
![image]()
Kerala'dan bütün olgunlaşmış pomelo(Güney Hindistan) -
![image]()
İkiye bölünmüş Hindistan'da pomelo -
![image]()
Pomelolar -
![image]()
Kesildikten sonra Pomelo -
![image]()
Pomelo dilimleri -
![image]()
Pomelo meyve eti -
![image]()
Ağaçta pomelo. -
![image]()
Ipoh pomeloları 'da satılan Pomelo -
![image]()
Filipinlerden pomelo meyvesi -
![image]()
Nisan ayı öncesi pomelo meyvesi -
![image]()
Yam som-o: Demir hindi suyu ile yapılan baharatlı pomelo salatası -
![image]()
Tam som-o nam pu:Yengeç özlü baharatlı pomelo salatası -
![image]()
Fujian Çin'de pomelosu ile meşhurdur.
Kaynakça
- ^ Bu adı bu meyvenin tohumlarını Malay Yarımadası'ndan,Karaiblere 18.yy sonunda getiren İngiliz deniz kaptanı 'tan bu adı almaktadır.
- ^ Growing the granddaddy of grapefruit 31 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., SFGate.com, December 25, 2004
- ^ "Nederlands etymologisch woordenboek, 1997, Jan de Vries". Books.google.de. 19 Kasım 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2012.
- ^ "Grapefruit". Hort.purdue.edu. 6 Ekim 2000 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2012.
- ^ Nicolosi, E.; Deng, Z. N.; Gentile, A.; La Malfa, S.; Continella, G.; Tribulato, E. (2000). "Citrus phylogeny and genetic origin of important species as investigated by molecular markers". TAG Theoretical and Applied Genetics. 100 (8). ss. 1155-1166. doi:10.1007/s001220051419.
- ^ Wu, Guohong Albert; Terol, Javier; Ibanez, Victoria; López-García, Antonio; Pérez-Román, Estela; Borredá, Carles; Domingo, Concha; Tadeo, Francisco R; Carbonell-Caballero, Jose; Alonso, Roberto; Curk, Franck; Du, Dongliang; Ollitrault, Patrick; Roose, Mikeal L. Roose; Dopazo, Joaquin; Gmitter Jr, Frederick G.; Rokhsar, Daniel; Talon, Manuel (2018). (PDF). Nature. 554 (7692). ss. 311-316. Bibcode:2018Natur.554..311W. doi:10.1038/nature25447. (PMID) 29414943. 4 Eylül 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2019. and Supplement
- ^ a b . 18 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
- ^ "Pomelo nasıl tüketilir videolu anlatım". 30 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sadok Ingilizce shaddock Cin greyfurdu diye de bilinen pomelo Latince Citrus maxima sedef otugiller ailesinin alt oymaklarindan Turuncgillere bagli Citrus cinsinin bir turu olan agaca ve meyvesine verilen addir Pomelo ayni zamanda turuncgiller icinde en buyuk meyvelere sahip olan turdur Meyvelerinin capi 15 25 cm i bulabilecegi gibi Agirliklari 2 kilograma kadar cikabilir Jeruk Bali lusho fruit ya da jabong pompelmous ya da Tamil lehcesinde pampa limasu பம பள ம ச Pompous limonu bilinen diger adlaridir PomeloBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeKlad Angiosperms Kapali tohumlular Klad Eudicots Iki cenekliler Klad RosidsTakim SapindalesFamilya Rutaceae Sedefotugiller Cins Citrus Tur C maxima Ikili adlandirma Citrus maxima SiniflandirmaPomelo bir narenciye turudur Kimi zaman Agac kavunu olarak da bilinen Citrus medica ile karistirilsa da bu iki tur birbirinden ayridir Zira Citrus medica sekil olarak Pomelo dan daha kucuk olup eksi ve acimsi bir tada sahiptir bu sebeple de pek yenilmeyip daha cok hamur isleri v s ye karistirilip kullanilmaktadir Hibritler Pomelo tat olarak tatli greyfurt meyvesine benzer Zaten greyfurt portakal ile pomelo nun dogal bir melezidir Bununla birlikte pomelo sadece greyfurt degil bilinen portakalin da atalarindan biridir Zira Citrus sinensis olarak bilinen portakalin pomelo ile mandalina Citrus reticulata nin melezi oldugu sanilmaktadir Bunun yaninda Pomelo Frua turu mandalina ile hibrit halde Citrus reticulata x Citrus maxima olarak adlandirilan kokteyl greyfurdu da denen yu adli bir turle caprazlandiginda ise yu olusturmaktadir Satsuma gibi pek cok ticari mandalina cesidi de genetik acidan yuksek oranda pomelo katkisi icerir KullanimPomelo diger turuncgillerin aksine asiditesi en az olan turuncgillerden biridir Kalin bir kabuga sahiptir Bu kabugun altinda yenilebilir tatli dusuk asitli portakal seklinde meyve dilimleri bulunmaktadir Bu dilimleri ayiran beyaz lifli zar seklinde kisim dilim zarlari bulunmaktadir Bu lifli kisim kolayca ayrilir Bu dilim zarlarida ayrilip genelde bu dilimler taze olarak yenmektedir Buna karsin dilimleri birbirinden ayiran beyaz lifli segmentler ise aci tadi nedeniyle pek yenmez Pomelo Guney Asya da ve Amerika da ozellikle Kaliforniya da sikca yetistirilen ve satilip yenilen bir turdur Greyfurta gore daha lezzetli oldugu soylenmektedir Ancak Turkiye nin de oldugu bazi ulkelerde meyvenin kabugundan ayiklanmasindaki zahmetin yol actigi tuketim zorlugu nedeniyle pek fazla yenmemekte ve yetistirilmemektedir Guney Asya da yetisen Pomelo turlerinde de bazi farkliliklar bulunmaktadir Vietnam da 2 tur pomelo populerken Filipinler de kirmizi ve daha sulu bir pomelo varyetesi daha cok tuketilmekte ve iceceklerde kullanilmaktadir Pomelodan ayrica burada dip sos yapiminda yararlanilir Tayland pomelosu da tatli bir tada sahip olup taze olarak tuketilmektedir salata ve soslarda kullanilmaktadir Buna karsin Malezya ve Endonezya da tatli ve eksi tada sahip 2 pomelo turu bulunmaktadir Meyve ozu beyaz tatli varyetesi yenirken meyve ozu pembe renkli eksi varyete yenmekten cok sunak tapinak suslemelerinde kullanilmaktadir Banglades te ise Malezya varyetelerinin tam tersine meyve ozu pembe renkli varyete tatli iken beyaz varyete eksi tada sahiptir Japonya da yenmesi disinda ayrica bocekleri kovma vucudu arindirma gibi yararlari olduguna inanilir Cin de de pomelo yaygin olarak yenmektedir Hindistan in Assam eyaleti gibi yerlerinde ise tuz ve biber ile ogle yemeklerinde yenmektedir Kirsal kesimlerde cocuklarin futbol topu gibi meyveleri ile oynadiklari gorulmektedir Manipur eyaletinde ise C vitamini kaynagi olarak gorulmektedir Pomelonun kabugu ise hamur islerinde cikolatalarda veyahut marmelat yapiminda yemeklerde soslarda kullanilmaktadir Ticari cesitleriPomelo nun pek cok ticari cesidi bulunmaktadir Bazi onemli varyeteleri su sekilde listenebilir Reinking Aralik Ocak ayinda meyve veren bir orta mevsim cesididir Bilinen en eski cesittir Meyve eti beyazdir ve iri cesittir Beyaz etli cesitler icinde en fazla uretilendir Chandler En cok ABD de yetistirilen renkli cesittir Cok buyuk agaclari vardir Verim ortanin uzerindedir Semitropik ve tropik iklimlere uygundur Subtropiklerde verim azalmaktadir Orta mevsim cesididir Aralik Ocak African shaddock Meyve kabugu ortalama 8 mm kalinliginda ve sari renktedir Meyve kutlesi ortalama 226 g capi 76 mm dir Meyve basina ortalama 15 adet cekirdegi bulunan bir cesittir Red shaddock Meyve kabugu sari renkte puruzsuz yapidadir Meyve sekli yuvarlak hafif basik gorunumdedir Meyve eti sekerli daha az eksi cok cekirdekli bir cesittir GaleriKerala dan butun olgunlasmis pomelo Guney Hindistan Ikiye bolunmus Hindistan da pomelo Pomelolar Kesildikten sonra Pomelo Pomelo dilimleri Pomelo meyve eti Agacta pomelo Ipoh pomelolari da satilan Pomelo Filipinlerden pomelo meyvesi Nisan ayi oncesi pomelo meyvesi Yam som o Demir hindi suyu ile yapilan baharatli pomelo salatasi Tam som o nam pu Yengec ozlu baharatli pomelo salatasi Fujian Cin de pomelosu ile meshurdur Kaynakca Bu adi bu meyvenin tohumlarini Malay Yarimadasi ndan Karaiblere 18 yy sonunda getiren Ingiliz deniz kaptani tan bu adi almaktadir Growing the granddaddy of grapefruit 31 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde SFGate com December 25 2004 Nederlands etymologisch woordenboek 1997 Jan de Vries Books google de 19 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2012 Grapefruit Hort purdue edu 6 Ekim 2000 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2012 Nicolosi E Deng Z N Gentile A La Malfa S Continella G Tribulato E 2000 Citrus phylogeny and genetic origin of important species as investigated by molecular markers TAG Theoretical and Applied Genetics 100 8 ss 1155 1166 doi 10 1007 s001220051419 Wu Guohong Albert Terol Javier Ibanez Victoria Lopez Garcia Antonio Perez Roman Estela Borreda Carles Domingo Concha Tadeo Francisco R Carbonell Caballero Jose Alonso Roberto Curk Franck Du Dongliang Ollitrault Patrick Roose Mikeal L Roose Dopazo Joaquin Gmitter Jr Frederick G Rokhsar Daniel Talon Manuel 2018 PDF Nature 554 7692 ss 311 316 Bibcode 2018Natur 554 311W doi 10 1038 nature25447 PMID 29414943 4 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Ekim 2019 and Supplement a b 18 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Pomelo nasil tuketilir videolu anlatim 30 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2012 Vikitur de konuyla ilgili taksonomik bilgiler bulunur Citrus maxima