Primer tarihte ilk olarak kimyada "ilk çıkan, temelini oluşturan" manasında kullanılmıştır. Örneğin primer ürünler ve primer tepkimeler gibi.
Kırmızı ile işaretlenen atomlar farklı atom gruplarındaki merkez atomlarını temsil etmektedirler. Bu şemada primer Sekunder, tersiyer ve kuartet merkez atomları karşılaştırılmıştır. | ||||
primer | sekunder | tersiyer | Kuartet | |
Karbonun Organik kimyadaki bağları | ||||
Alkol | Bulunmamaktadır. | |||
Amin | ||||
Bulunmamaktadır | ||||
Fosfin |
Organik kimyada primer (birincil) kelimesinin anlamı merkezdeki atomun (Karbon, Azot, Fosfor) bir bağı organik kısımla (R), geri kalan bağların hidrojen atomuyla yapmak üzere sadece hidrojen ve organik kısımla bağ yapmış atomlar primer diğer bir deyişle birincil olarak adlandırılır.Kısaca Alkan bileşiğinde karbon atomu bir karbon atomuma baglı ise "primer", iki karbon atomuna baglı ise "sekonder",üç karbon atomuna baglıysa "tersiyer",dört karbon atomuna baglı ise "kuarterner" olarak adlandırılır.
Burada organik kısımlar alkil, aril, alkil aril, vb… olabilirler. Primer alkoller merkez atom olarak karbon atomu (merkez atom = Karbon ] ), primer aminler merkez atom olarak Azot (merkez atom = Azot ) ve fosfinlerde ise merkez atomu olarak fosfor atomu (merkez atom = Fosfor ) yer almaktadır.
Örnek olarak:
- Alkanlarda merkez atomu olan karbon atomuna bir sübstitüentin yanı sıra üç tanede hidrojen atomu bağlıdır.
- Primer alkollerde ise bir sübstitüentin yanı sıra sadece iki tane hidrojen atomu bağlıdır.
- Primer aminler de bu durum pek farklı değildir bu sefer merkez atomu olan azot biri organik grupla ve ikisi hidrojen atomuyla olmak üzere toplam üç bağ yapmıştır.
Primer bileşiklerin yapısında fonksiyonel grubunu engelleyecek bir başka grubun olamaması, bu bileşiklerde klasik tepkimelerin gerçekleşmesini kolaylaştırmaktadır. Bu tepkimelere örnek olarak primer alkoller ve primer aminler verilebilir. Primer karbonlar için örnek olarak etan ya da klorometan verilebilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Otto-Albrecht Neumüller (Herausgeber): Römpps Chemie Lexikon, Frank'sche Verlagshandlung, Stuttgart, 1983, 8. Auflage, S. 4170, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Primer tarihte ilk olarak kimyada ilk cikan temelini olusturan manasinda kullanilmistir Ornegin primer urunler ve primer tepkimeler gibi Kirmizi ile isaretlenen atomlar farkli atom gruplarindaki merkez atomlarini temsil etmektedirler Bu semada primer Sekunder tersiyer ve kuartet merkez atomlari karsilastirilmistir primer sekunder tersiyer KuartetKarbonun Organik kimyadaki baglariAlkol Bulunmamaktadir AminBulunmamaktadirFosfin Organik kimyada primer birincil kelimesinin anlami merkezdeki atomun Karbon Azot Fosfor bir bagi organik kisimla R geri kalan baglarin hidrojen atomuyla yapmak uzere sadece hidrojen ve organik kisimla bag yapmis atomlar primer diger bir deyisle birincil olarak adlandirilir Kisaca Alkan bilesiginde karbon atomu bir karbon atomuma bagli ise primer iki karbon atomuna bagli ise sekonder uc karbon atomuna bagliysa tersiyer dort karbon atomuna bagli ise kuarterner olarak adlandirilir Burada organik kisimlar alkil aril alkil aril vb olabilirler Primer alkoller merkez atom olarak karbon atomu merkez atom Karbon primer aminler merkez atom olarak Azot merkez atom Azot ve fosfinlerde ise merkez atomu olarak fosfor atomu merkez atom Fosfor yer almaktadir Ornek olarak Alkanlarda merkez atomu olan karbon atomuna bir substituentin yani sira uc tanede hidrojen atomu baglidir Primer alkollerde ise bir substituentin yani sira sadece iki tane hidrojen atomu baglidir Primer aminler de bu durum pek farkli degildir bu sefer merkez atomu olan azot biri organik grupla ve ikisi hidrojen atomuyla olmak uzere toplam uc bag yapmistir Primer bilesiklerin yapisinda fonksiyonel grubunu engelleyecek bir baska grubun olamamasi bu bilesiklerde klasik tepkimelerin gerceklesmesini kolaylastirmaktadir Bu tepkimelere ornek olarak primer alkoller ve primer aminler verilebilir Primer karbonlar icin ornek olarak etan ya da klorometan verilebilir Ayrica bakinizSekunder Tersiyer KuartetKaynakca Otto Albrecht Neumuller Herausgeber Rompps Chemie Lexikon Frank sche Verlagshandlung Stuttgart 1983 8 Auflage S 4170 ISBN 3 440 04513 7