Reform veya Yenilikçi Devrim 16. yüzyılda başlatılarak tüm Avrupa’yı etkilemiş ve Katolik Kilisesi’ne karşı yapılmış dinsel bir harekettir. Bu hareket Avrupa'nın değişim ve dönüşümüne sebep olmuştur.
Katolik Kilisesi’nin aşırı zenginleşmesi ve yozlaşması, siyasetle ve dünyasal etkinliklerle daha fazla ilgilenmeye başlaması birçok din adamının tepkisini çekmiş ve reform hareketlerine yol açmıştır. Reform hareketleri önce Almanya’da, sonrasında ise Fransa, İngiltere ve Kuzey Avrupa ülkelerinde de etkili olur. Bu reform hareketi Hristiyanlığın yeni ve büyük üç mezhebinden Protestanlığın oluşmasını sağlamıştır.
Reform hareketinin önderi Cermen kökenli teolog ve filozof Martin Luther’dir. Luther’in kaderi kendinden önce ortaya çıkan ve sapkın olarak ilan edilip yakılan reformcular gibi olmamıştır. Büyük bir başarı yakalamış ve Avrupa tarihinin akışını değiştirmiştir. Bu dönemde Almanya Papalık tarafından sömürülüyordu. Bundan dolayı İtalya’ya büyük bir nefret duyuluyordu. Martin Luther de bu durumdan fazlasıyla yararlanmıştır. Martin Luther Roma’ya yaptığı bir ziyaret sırasında Papa’nın Hristiyanları kandırdığını, haksız olarak zevk ve lüks içinde bir hayat yaşadığını fark etti. Luther bu durumu gördükten sonra Hristiyanlığın amacına dönmesi gerektiğini söylemiş ve Roma Kilisesi’ne (Katolikliğe) karşı oluşacak büyük bir hareketin temellerini atmıştır. Böylece Luther on yıl içinde kendisini ilk “Protestan” isyanının başında bulmuştur.
Bir rahibin Almanya’da affedilme sertifikaları (Endüljans) satmaya başlaması ise bardağı taşıran son damla olmuştu. Bu sistem Papalığın kasasına büyük gelir sağlıyordu. Bu duruma Luther’in yanı sıra Saksonya Elektörü de büyük tepki göstermiştir. Affedilme sertifikalarını satan rahip bölgeden sürülmüştür. Luther, ilk kez bir eylemle Katoliklere meydan okuyarak hükümdarının izlediği siyaseti destekliyordu.
Martin Luther, 31 Ekim 1517’de Wittenberg Kalesi Kilisesi’nin kapısına bu affedilme sertifikalarına karşı fikirlerini içeren; 95 maddeden oluşan bildiriyi asarak Protestan Reformu hareketini resmen başlattı. Luther bu metni hazırlarken daha önce reform hareketine girişmiş isimlerin görüşlerinden etkilenmişti. Kitâb-ı Mukaddes'in farklı dillere çevrilmesi ve matbaanın bulunup halk tarafından da okunabilir hale gelmesiyle, insanlar kilisenin doktrinlerinin yanlış ve yobaz olduğunu düşünmeye başlamıştı. Martin Luther astığı protesto metninde özellikle endüljans a karşı çıkar. Bu bildiri Papalık tarafından hiç de hoş karşılanmamıştı. Luther, sonuçta aforoz edilmesine kadar ilerleyecek olan bu süreçte birçok tartışmayla yüz yüze kalmıştı. Almanya’da Luther’i savunanlar olduğu gibi ona karşı çıkanlar da vardı. Böylelikle Almanya ikiye bölünmüştü. Bu bölünmenin beraberinde de 1522-1525 yılları arasında Şövalyeler Kavgası ve Köylüler Savaşı adı altında iki büyük olay meydana gelecekti.
Böylelikle Hristiyanlığın Katoliklik ve Ortodoksluk olarak ayrılmasına Protestanlık dahil olmuştur. Luther ise Protestanlık mezhebinin kurucusu olarak tarihe geçmiştir.
Dinin yanı sıra Martin Luther eğitimin de laikleşmesini istemiştir. Martin Luther, eğitimin yararlarını hararetle savunurken "iyi okullar hayattaki tüm doğru davranışların çiçek açtığı bir ağaçtır ve ağaçların çürümesi durumunda dinde ve tüm sanat kollarında körelme kaçınılmazdır" ifadesiyle okulların ve okumanın sivil hayatta büyük bir aydınlık kaynağı olduğu düşüncesini yaymaya çalışmıştır.
Augsburg Antlaşması
Augsburg Barış Antlaşması, 1555 yılında Luther’in Protestanlık mezhebinin dolaylı olarak, Katolik mezhebinden ayrıldığı antlaşmadır. Barış Antlaşması, Kutsal Roma İmparatoru V. Charles ve Schmalkaldik Ligi güçleri arasında 25 Eylül 1555 tarihinde Almanya’nın Augsburg şehrinde imzalandı. Bu antlaşmayla Fransa ve Kutsal Roma İmparatorluğu arasında sürmekte olan Schmalkaldik Savaşları sona erdi. Alman prenslerinin Lutheranizm ve Katoliklik arasında istediklerini seçmelerine olanak tanındı. Ayrıca isteyen ailelerin istedikleri dinin hakim olduğu bölgeye yerleşme hakları olduğu bir dönem başlamış oldu. Protestanlık, imparatorun hakimiyetine taraftar olmayan prensler arasında ve bilhassa Almanya, İsviçre, Danimarka, Baltık kıyıları ve kısmen de Fransa’da yaygınlaştı. Bu bölgelerde Katolik kilisesinin mallarına el kondu, prensler zenginleşti.
Reform’un Yayılması
Reform’un etkisi 16. yüzyıldan itibaren Avrupa’nın birçok yerinde görülmeye başlamıştır. İsviçre’de Huldriych Zwiingli adlı rahip halkı örgütlemiş ve Roma Kilisesi’ne karşı çıkmıştır. Sertifikayla değil, inançla bağışlanma kavramını işleyerek, piskoposların otoritesini şiddetle reddetmiştir.
Yine Almanya’nın bir eyaleti olan Saksonya’da çocukların vaftiz edilmesini reddeden “yeniden vaftizciler” adıyla (Anabaptistler) bir mezhep daha doğmuştur.
İngiliz kralı VIII. Henry (1529) İngiliz Kilisesi’ni papalık ’tan (Roma’dan) ayırmak için harekete geçti. Bunun sebebi ise, İngiliz kralının eşinden boşanmak istemesi ve Roma’nın buna karşı çıkmasıydı. Boşanma olayından önce de, iki taraf arasında anlaşmazlıklar yaşanmıştı. Kral, Temyiz Kanunu’nu çıkartarak Roma’ya yapılan maddi yardımı kesmiş ve egemenliğini önlemişti. Ayrıca Üstünlük Yasası’yla da Papa’nın otoritesini ortadan kaldırmıştı. İki taraf arasındaki ilişki, az önce bahsettiğimiz, boşanma olayıyla da tamamen koptu. Çünkü Katolikliğe göre boşanmak yasaktı. İngiltere kralı her ne kadar Papalıktan kopmuş olsa da, Katoliklik mezhebine bağlı kalmıştır. Fakat İngiltere’de Lutherci ve calvinci inançların yayılmaya başlamasıyla, İngiltere’de Anglikanizm mezhebi doğmuştur. (Protestan-Katolik)
Fransa’da ise Jean Calvin, reform hareketinin öncüsü olarak karşımıza çıkmaktadır. Calvin, kilise ve devlet ilişkileri, kişisel ahlak ve ilahiyat konularında yeni fikirler ortaya sürmüştür. Calvin’in düşüncesi dini basit bir şekilde yaşamaktı. Yani insanların zevk ve gösterişli hayat yaşamasından çok basit ve düzenli bir hayatı seçmeleri gerektiğini vurgulamıştır. Bu görüşleriyle de kentli burjuva ve soyluların dikkatini çekmiştir.
Calvin’in yanı sıra Fransa kralı IV. Henry de, dinin özgürlüğü adına büyük çaba göstermiştir. Nantes Fermanı’nı yayımlayarak Kalvenizm mezhebinin resmileşmesini sağlamıştır.
Reform’un Getirdiği Savaşlar
Reform’un etkileri Avrupa’daki diğer devletlerde görülmeye başladığı zaman, beraberinde kanlı mücadeleleri de getirmiştir. Krallıkla prensler arasında yaşanan Otuz Yıl Savaşları (1618-1648) bu durumun en büyük örneğidir. Katoliklerle Protestanlar arasındaki dini savaşların alevlenmesini sağlamıştır.
O dönemlerde Avusturya’ya ait olan Bohemya’da başlayan olaylar, Avrupa’nın birçok yerine yayılmıştır. İsyancılar, 1619 yılında Viyana’yı yağmalamış ve ardından Avusturya’da bir ayaklanma başlatmıştır. Bunların amacı kralı tahttan indirmek ve yerine Kalvinist bir prensi geçirmekti. Bu olayların sonucunda kral karşı bir harekete geçmiş ve Bohemya ordusunu Prag yakınlarında yenilgiye uğratmıştır. (1620)
Korkunç bir intikamla Bohemya’nın yerli soylu sınıfı idamlarla susturuldu. Çek toplumu başsız kaldı. Ülke sistematik olarak Katolikleştirildi ve Almanlaştırıldı. Kalvinistler ülke dışına sürüldüler.
Bu olaylardan sonra daha da şiddetlenen savaş, 1625-1629 yılları arasında Danimarka’da da etkisini gösterdi. Protestanlar acımasızca katledildiler. Buna benzer olaylar İspanya’da da meydana geldi. 1635-1648 yılları arasında Fransa, İsveçlilerin de desteğini alarak; İspanya’ya savaş açtı. Bu savaşlar neticesinde İspanya büyük kayıplar yaşadı.
30 yıl boyunca süren ve Avrupa’yı kasıp kavuran bu savaşlar, 1648 yılında yapılan Westphalia Anlaşması’yla sona erdi. Bu durum, Papa X. Innocentius’u oldukça sinirlendirmişti ve Papa bu antlaşmayı tanımadığını bildirmişti. Bu yeni gelişme her ne kadar Papalık tarafından son derece rahatsız edici karşılansa da, Hristiyanlığın yerini Avrupalılık almaya başlayacaktır.
Reform ve yarattığı etki, Almanya’yı birçok farklı alanda etkilediği gibi; nüfus bakımından da son derece olumsuz etkilemiştir. Reform savaşlarından önce yaklaşık 21 milyon olan ülke nüfusu, savaşlardan sonra 13 milyona kadar düşmüştür. Ayrıca bazı önemli kentler de yıkılmıştır. Böylesine kötü ve kargaşa dolu bir ortamda önemli sorunlar meydana gelmiştir. Açlık ve buna bağlı olarak yapılan yağmalar, ticaretin tamamen durması, ortaya çıkan salgın hastalıklar; Almanya’yı her yönden felakete sürüklemiştir. Yoksullaşan halk, Avrupalı devletler tarafından aşağılanan bir ırk olma kaderiyle karşı karşıya kalmıştır.
İçeride bu sıkıntıları yaşayan Almanya, dışarıda da Danimarka, Hollanda, İsveç ve Fransa gibi devletlerle mücadele etmek zorunda kalmıştır. 17. yüzyılın başında büyük bir güç olarak varlık gösteren Avusturya, Reform savaşlarından sonra bu gücünü büyük ölçüde yitirmiş ve sıradan bir devlet konumuna gelmiştir. Bu sıkıntıları sadece Almanlar değil, diğer Avrupalı devletler de yaşamıştır.
İspanya, ülke içinde Katolonya ve Portekiz isyanlarıyla uğraşmak zorunda kalmıştır.
İngiltere, bir taraftan din savaşlarının içerideki etkileriyle boğuşurken; diğer taraftan da İrlanda ve İskoçya’yı denetimi altında tutmaya çaba göstermiştir.
Polonya ve Litvanya ise, Rusya tarafından darmadağın edilmiştir.
Sonuç itibarıyla neredeyse tüm Avrupa, 17. yüzyılda yaşanan ve oldukça kanlı geçen bu dini çatışmaların faturasını çok ağır ödemek zorunda kalmıştır.
Reform’un Nedenleri
- Katolik Kilisesi’nin bozulduğu iddiası ve ıslahat fikrinin yayılması.
- Hümanizm sayesinde Hristiyanlığın kaynaklarına inilmesi, Kitâb-ı Mukaddes'in millî dillere çevrilerek temel ilkelerin ortaya konması.
- Matbaacılığın yaygınlaşması ile okuma-yazma bilenlerin artması üzerine Katolik mezhebinin sorgulanmaya başlaması.
- Endüljans sorununun ortaya çıkması, para karşılığında Katolik Kilise'nin günahları affetmesi.
Reform hareketlerinin Almanya’da baş göstermesinin sebepleri:
- Reform hareketlerinin ilk defa başladığı Almanya’da siyasal birlik olmaması ve Almanya’daki prenslerin dinde yenilik isteyenleri desteklemesi
- Mevcut mezhepleri ve onların kurallarını eleştiren bilim adamlarının varlığı
- Kağıt ve matbaanın kullanılması
- Kilise'nin görevinin dışına çıkarak halkı dini ve ekonomik açıdan zorlaması
Sonuçları
- Avrupa’da mezhep birliği bozuldu. Katolik ve Ortodoks mezhepleri yanında Protestanlık, Kalvenizm ve Anglikanizm mezhepleri ortaya çıktı, mezhepler arasında çatışmalar başladı.
- Din adamları ve Kilise, eski itibarını kaybetti.
- Katolik Kilisesi, kendisini yenilemek ve düzenlemek zorunda kaldı.
- Eğitim-öğretim faaliyetleri Kilise'den alınarak laik bir eğitim sistemi kuruldu.
- Katolik Kilisesi'nden ayrılan ülkelerde Kilise'nin mallarına ve topraklarına el kondu.
- Papa ve Kilise'nin Avrupa ülkelerinin kralları üzerindeki etkisi sona erdi ve Avrupa’da siyasal bölünmeler yaşandı. Çünkü Orta Çağ’da Papa, Avrupa krallarına taç giydirerek onların krallıklarını onaylıyor ve yönlendirebiliyordu. Papa’nın bu gücü kaybetmesi, Haçlı Seferleri’nin düzenlenmesini engellemiştir.
- Katolik kalan ülkelerde yeni mezheplerle mücadele etmek amacıyla Engizisyon mahkemeleri kuruldu.
- Protestan krallar ve prensler, din işlerinin mutlak hakimi oldular.
- Reform hareketleri, Avrupa’yı siyasi yönden zarara uğratmıştır. Şarlken’in Osmanlı İmparatorluğu üzerine yapmayı planladığı Haçlı Seferi bölünmelerden dolayı gerçekleşmemiştir.
Kaynakça
- ^ Kaya, Murat (29 Şubat 2020). "PROTESTAN REFORMUNUN ALMANYA'DA ORTAYA ÇIKIŞ SÜRECİ". Anasay (11): 171-188. doi:10.33404/anasay.671267. ISSN 2587-2001.
- ^ Alman İmparatoru Şarlken 1529’da Diyet’i (meclis) toplar. Siyasi işlerin görüşüldüğü bu mecliste alınan karara göre; Lutherciliğe ancak yayıldığı yerlerde müsaade edilecek, buradan başka yerlere yayılmasına izin verilmeyecekti. Bu kararı Lutherci prensler protesto ettiler. Bunlara Protestan adı verildi.
- ^ Kutsal Roma-Germen İmparatorluğunda imparator seçimine katılma hakkına sahip olan prens/prenslere Elektör adı verilir.
- ^ a b c d A. Kürşat Gökkaya ve Cemal Cahit Yeşilbursa, "Yeni ve Yakın Çağ Tarihi", 1. baskı, Siyasal yayınevi, 2008, s. 70.
- ^ Preserved Smith, "Rönesans ve Reform Çağı", Türkiye İş Bankası yayınları, çeviren: Serpil Çağlayan, s. 218.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Reform veya Yenilikci Devrim 16 yuzyilda baslatilarak tum Avrupa yi etkilemis ve Katolik Kilisesi ne karsi yapilmis dinsel bir harekettir Bu hareket Avrupa nin degisim ve donusumune sebep olmustur Katolik Kilisesi nin asiri zenginlesmesi ve yozlasmasi siyasetle ve dunyasal etkinliklerle daha fazla ilgilenmeye baslamasi bircok din adaminin tepkisini cekmis ve reform hareketlerine yol acmistir Reform hareketleri once Almanya da sonrasinda ise Fransa Ingiltere ve Kuzey Avrupa ulkelerinde de etkili olur Bu reform hareketi Hristiyanligin yeni ve buyuk uc mezhebinden Protestanligin olusmasini saglamistir Reform hareketinin onderi Cermen kokenli teolog ve filozof Martin Luther dir Luther in kaderi kendinden once ortaya cikan ve sapkin olarak ilan edilip yakilan reformcular gibi olmamistir Buyuk bir basari yakalamis ve Avrupa tarihinin akisini degistirmistir Bu donemde Almanya Papalik tarafindan somuruluyordu Bundan dolayi Italya ya buyuk bir nefret duyuluyordu Martin Luther de bu durumdan fazlasiyla yararlanmistir Martin Luther Roma ya yaptigi bir ziyaret sirasinda Papa nin Hristiyanlari kandirdigini haksiz olarak zevk ve luks icinde bir hayat yasadigini fark etti Luther bu durumu gordukten sonra Hristiyanligin amacina donmesi gerektigini soylemis ve Roma Kilisesi ne Katoliklige karsi olusacak buyuk bir hareketin temellerini atmistir Boylece Luther on yil icinde kendisini ilk Protestan isyaninin basinda bulmustur Bir rahibin Almanya da affedilme sertifikalari Enduljans satmaya baslamasi ise bardagi tasiran son damla olmustu Bu sistem Papaligin kasasina buyuk gelir sagliyordu Bu duruma Luther in yani sira Saksonya Elektoru de buyuk tepki gostermistir Affedilme sertifikalarini satan rahip bolgeden surulmustur Luther ilk kez bir eylemle Katoliklere meydan okuyarak hukumdarinin izledigi siyaseti destekliyordu Luther in 95 Tezi nin 1517 yili Basel basimindaki ilk sayfalari Martin Luther 31 Ekim 1517 de Wittenberg Kalesi Kilisesi nin kapisina bu affedilme sertifikalarina karsi fikirlerini iceren 95 maddeden olusan bildiriyi asarak Protestan Reformu hareketini resmen baslatti Luther bu metni hazirlarken daha once reform hareketine girismis isimlerin goruslerinden etkilenmisti Kitab i Mukaddes in farkli dillere cevrilmesi ve matbaanin bulunup halk tarafindan da okunabilir hale gelmesiyle insanlar kilisenin doktrinlerinin yanlis ve yobaz oldugunu dusunmeye baslamisti Martin Luther astigi protesto metninde ozellikle enduljans a karsi cikar Bu bildiri Papalik tarafindan hic de hos karsilanmamisti Luther sonucta aforoz edilmesine kadar ilerleyecek olan bu surecte bircok tartismayla yuz yuze kalmisti Almanya da Luther i savunanlar oldugu gibi ona karsi cikanlar da vardi Boylelikle Almanya ikiye bolunmustu Bu bolunmenin beraberinde de 1522 1525 yillari arasinda Sovalyeler Kavgasi ve Koyluler Savasi adi altinda iki buyuk olay meydana gelecekti Reform hareketini baslatan Martin Luther Boylelikle Hristiyanligin Katoliklik ve Ortodoksluk olarak ayrilmasina Protestanlik dahil olmustur Luther ise Protestanlik mezhebinin kurucusu olarak tarihe gecmistir Dinin yani sira Martin Luther egitimin de laiklesmesini istemistir Martin Luther egitimin yararlarini hararetle savunurken iyi okullar hayattaki tum dogru davranislarin cicek actigi bir agactir ve agaclarin curumesi durumunda dinde ve tum sanat kollarinda korelme kacinilmazdir ifadesiyle okullarin ve okumanin sivil hayatta buyuk bir aydinlik kaynagi oldugu dusuncesini yaymaya calismistir Augsburg AntlasmasiAugsburg Baris Antlasmasi 1555 yilinda Luther in Protestanlik mezhebinin dolayli olarak Katolik mezhebinden ayrildigi antlasmadir Baris Antlasmasi Kutsal Roma Imparatoru V Charles ve Schmalkaldik Ligi gucleri arasinda 25 Eylul 1555 tarihinde Almanya nin Augsburg sehrinde imzalandi Bu antlasmayla Fransa ve Kutsal Roma Imparatorlugu arasinda surmekte olan Schmalkaldik Savaslari sona erdi Alman prenslerinin Lutheranizm ve Katoliklik arasinda istediklerini secmelerine olanak tanindi Ayrica isteyen ailelerin istedikleri dinin hakim oldugu bolgeye yerlesme haklari oldugu bir donem baslamis oldu Protestanlik imparatorun hakimiyetine taraftar olmayan prensler arasinda ve bilhassa Almanya Isvicre Danimarka Baltik kiyilari ve kismen de Fransa da yayginlasti Bu bolgelerde Katolik kilisesinin mallarina el kondu prensler zenginlesti Reform un YayilmasiHuldriych Zwiingli Reform un etkisi 16 yuzyildan itibaren Avrupa nin bircok yerinde gorulmeye baslamistir Isvicre de Huldriych Zwiingli adli rahip halki orgutlemis ve Roma Kilisesi ne karsi cikmistir Sertifikayla degil inancla bagislanma kavramini isleyerek piskoposlarin otoritesini siddetle reddetmistir Yine Almanya nin bir eyaleti olan Saksonya da cocuklarin vaftiz edilmesini reddeden yeniden vaftizciler adiyla Anabaptistler bir mezhep daha dogmustur Ingiliz krali VIII Henry 1529 Ingiliz Kilisesi ni papalik tan Roma dan ayirmak icin harekete gecti Bunun sebebi ise Ingiliz kralinin esinden bosanmak istemesi ve Roma nin buna karsi cikmasiydi Bosanma olayindan once de iki taraf arasinda anlasmazliklar yasanmisti Kral Temyiz Kanunu nu cikartarak Roma ya yapilan maddi yardimi kesmis ve egemenligini onlemisti Ayrica Ustunluk Yasasi yla da Papa nin otoritesini ortadan kaldirmisti Iki taraf arasindaki iliski az once bahsettigimiz bosanma olayiyla da tamamen koptu Cunku Katoliklige gore bosanmak yasakti Ingiltere krali her ne kadar Papaliktan kopmus olsa da Katoliklik mezhebine bagli kalmistir Fakat Ingiltere de Lutherci ve calvinci inanclarin yayilmaya baslamasiyla Ingiltere de Anglikanizm mezhebi dogmustur Protestan Katolik Fransa da ise Jean Calvin reform hareketinin oncusu olarak karsimiza cikmaktadir Calvin kilise ve devlet iliskileri kisisel ahlak ve ilahiyat konularinda yeni fikirler ortaya surmustur Calvin in dusuncesi dini basit bir sekilde yasamakti Yani insanlarin zevk ve gosterisli hayat yasamasindan cok basit ve duzenli bir hayati secmeleri gerektigini vurgulamistir Bu gorusleriyle de kentli burjuva ve soylularin dikkatini cekmistir Calvin in yani sira Fransa krali IV Henry de dinin ozgurlugu adina buyuk caba gostermistir Nantes Fermani ni yayimlayarak Kalvenizm mezhebinin resmilesmesini saglamistir Reform un Getirdigi SavaslarReform un etkileri Avrupa daki diger devletlerde gorulmeye basladigi zaman beraberinde kanli mucadeleleri de getirmistir Krallikla prensler arasinda yasanan Otuz Yil Savaslari 1618 1648 bu durumun en buyuk ornegidir Katoliklerle Protestanlar arasindaki dini savaslarin alevlenmesini saglamistir O donemlerde Avusturya ya ait olan Bohemya da baslayan olaylar Avrupa nin bircok yerine yayilmistir Isyancilar 1619 yilinda Viyana yi yagmalamis ve ardindan Avusturya da bir ayaklanma baslatmistir Bunlarin amaci krali tahttan indirmek ve yerine Kalvinist bir prensi gecirmekti Bu olaylarin sonucunda kral karsi bir harekete gecmis ve Bohemya ordusunu Prag yakinlarinda yenilgiye ugratmistir 1620 Korkunc bir intikamla Bohemya nin yerli soylu sinifi idamlarla susturuldu Cek toplumu bassiz kaldi Ulke sistematik olarak Katoliklestirildi ve Almanlastirildi Kalvinistler ulke disina surulduler Bu olaylardan sonra daha da siddetlenen savas 1625 1629 yillari arasinda Danimarka da da etkisini gosterdi Protestanlar acimasizca katledildiler Buna benzer olaylar Ispanya da da meydana geldi 1635 1648 yillari arasinda Fransa Isveclilerin de destegini alarak Ispanya ya savas acti Bu savaslar neticesinde Ispanya buyuk kayiplar yasadi 30 yil boyunca suren ve Avrupa yi kasip kavuran bu savaslar 1648 yilinda yapilan Westphalia Anlasmasi yla sona erdi Bu durum Papa X Innocentius u oldukca sinirlendirmisti ve Papa bu antlasmayi tanimadigini bildirmisti Bu yeni gelisme her ne kadar Papalik tarafindan son derece rahatsiz edici karsilansa da Hristiyanligin yerini Avrupalilik almaya baslayacaktir Reform ve yarattigi etki Almanya yi bircok farkli alanda etkiledigi gibi nufus bakimindan da son derece olumsuz etkilemistir Reform savaslarindan once yaklasik 21 milyon olan ulke nufusu savaslardan sonra 13 milyona kadar dusmustur Ayrica bazi onemli kentler de yikilmistir Boylesine kotu ve kargasa dolu bir ortamda onemli sorunlar meydana gelmistir Aclik ve buna bagli olarak yapilan yagmalar ticaretin tamamen durmasi ortaya cikan salgin hastaliklar Almanya yi her yonden felakete suruklemistir Yoksullasan halk Avrupali devletler tarafindan asagilanan bir irk olma kaderiyle karsi karsiya kalmistir Iceride bu sikintilari yasayan Almanya disarida da Danimarka Hollanda Isvec ve Fransa gibi devletlerle mucadele etmek zorunda kalmistir 17 yuzyilin basinda buyuk bir guc olarak varlik gosteren Avusturya Reform savaslarindan sonra bu gucunu buyuk olcude yitirmis ve siradan bir devlet konumuna gelmistir Bu sikintilari sadece Almanlar degil diger Avrupali devletler de yasamistir Ispanya ulke icinde Katolonya ve Portekiz isyanlariyla ugrasmak zorunda kalmistir Ingiltere bir taraftan din savaslarinin icerideki etkileriyle bogusurken diger taraftan da Irlanda ve Iskocya yi denetimi altinda tutmaya caba gostermistir Polonya ve Litvanya ise Rusya tarafindan darmadagin edilmistir Sonuc itibariyla neredeyse tum Avrupa 17 yuzyilda yasanan ve oldukca kanli gecen bu dini catismalarin faturasini cok agir odemek zorunda kalmistir Reform un NedenleriKatolik Kilisesi nin bozuldugu iddiasi ve islahat fikrinin yayilmasi Humanizm sayesinde Hristiyanligin kaynaklarina inilmesi Kitab i Mukaddes in milli dillere cevrilerek temel ilkelerin ortaya konmasi Matbaaciligin yayginlasmasi ile okuma yazma bilenlerin artmasi uzerine Katolik mezhebinin sorgulanmaya baslamasi Enduljans sorununun ortaya cikmasi para karsiliginda Katolik Kilise nin gunahlari affetmesi Reform hareketlerinin Almanya da bas gostermesinin sebepleri Reform hareketlerinin ilk defa basladigi Almanya da siyasal birlik olmamasi ve Almanya daki prenslerin dinde yenilik isteyenleri desteklemesi Mevcut mezhepleri ve onlarin kurallarini elestiren bilim adamlarinin varligi Kagit ve matbaanin kullanilmasi Kilise nin gorevinin disina cikarak halki dini ve ekonomik acidan zorlamasiSonuclariAvrupa da mezhep birligi bozuldu Katolik ve Ortodoks mezhepleri yaninda Protestanlik Kalvenizm ve Anglikanizm mezhepleri ortaya cikti mezhepler arasinda catismalar basladi Din adamlari ve Kilise eski itibarini kaybetti Katolik Kilisesi kendisini yenilemek ve duzenlemek zorunda kaldi Egitim ogretim faaliyetleri Kilise den alinarak laik bir egitim sistemi kuruldu Katolik Kilisesi nden ayrilan ulkelerde Kilise nin mallarina ve topraklarina el kondu Papa ve Kilise nin Avrupa ulkelerinin krallari uzerindeki etkisi sona erdi ve Avrupa da siyasal bolunmeler yasandi Cunku Orta Cag da Papa Avrupa krallarina tac giydirerek onlarin kralliklarini onayliyor ve yonlendirebiliyordu Papa nin bu gucu kaybetmesi Hacli Seferleri nin duzenlenmesini engellemistir Katolik kalan ulkelerde yeni mezheplerle mucadele etmek amaciyla Engizisyon mahkemeleri kuruldu Protestan krallar ve prensler din islerinin mutlak hakimi oldular Reform hareketleri Avrupa yi siyasi yonden zarara ugratmistir Sarlken in Osmanli Imparatorlugu uzerine yapmayi planladigi Hacli Seferi bolunmelerden dolayi gerceklesmemistir Kaynakca Kaya Murat 29 Subat 2020 PROTESTAN REFORMUNUN ALMANYA DA ORTAYA CIKIS SURECI Anasay 11 171 188 doi 10 33404 anasay 671267 ISSN 2587 2001 Alman Imparatoru Sarlken 1529 da Diyet i meclis toplar Siyasi islerin gorusuldugu bu mecliste alinan karara gore Luthercilige ancak yayildigi yerlerde musaade edilecek buradan baska yerlere yayilmasina izin verilmeyecekti Bu karari Lutherci prensler protesto ettiler Bunlara Protestan adi verildi Kutsal Roma Germen Imparatorlugunda imparator secimine katilma hakkina sahip olan prens prenslere Elektor adi verilir a b c d A Kursat Gokkaya ve Cemal Cahit Yesilbursa Yeni ve Yakin Cag Tarihi 1 baski Siyasal yayinevi 2008 s 70 Preserved Smith Ronesans ve Reform Cagi Turkiye Is Bankasi yayinlari ceviren Serpil Caglayan s 218