Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ergenlik, adolesans veya puberte, insanlarda meydana gelen, çocukluk çağı ile yetişkinlik çağı arasındaki geçiş dönemidir. Ergenlik, bireyde çocuksu tutum ve davranışların yerini yetişkince tutum ve davranışların aldığı, cinsiyet karakterlerinin kazanıldığı, bireyin yetişkin rolüne psikolojik ve bedensel olarak hazırlandığı dönemdir. Ergenliğe giriş için kesin bir zaman olmasa da genel olarak kızlar 10-14 yaş arasında ve erkekler 12-16 yaş arasında yaşlarında ergenliğe girebilirler.
Çocukluk çağı olarak adlandırılan yaşlarda, sosyal toplum bilinci (süperego) gelişmemişken, ergenlik dönemine giren gençlerde toplumsal kabullenilme, bir grubun parçası olma (süperego ve ego) kavramları gelişir. Vücut hormonlarından cinsiyet ile ilgili olan () östrojen veya androjenlerin üretimi bu dönemde en yüksek seviyeye çıktığından ergen adayının psikolojisi sebepsiz yere değişimler gösterir. Ergenlik dönemi insanlardaki 5 dönemden biridir. Ergenlik dönemindeki bireyler, bu dönem boyunca yetişkinlik niteliklerine yönelik gelişimlerini henüz tamamlama süreci içinde olduklarından hak ve sorumlulukları açısından çocuk olarak kabul edilirler.
Ergenliğe giriş yaşı; genetik, ırkî, sosyoekonomik şartlar (çocuk yaşta evlendirme, ağır bedensel yük altında çalıştırılan çocuklar) ve iklim gibi faktörlerden etkilenir. Bazı siyahi kabileler ve eski Araplarda ergenlik iklimin etkisiyle daha erken başlarken Kuzey yarım küredeki Norveç, Finlandiya gibi az güneş alan soğuk bölgelerde ergenlik yaşı daha geçtir.
Fiziksel değişiklikler
Kızlarda
Bu dönemde kızlarda göğüs, kalça gibi bazı bölgeler genişler. Ergenin vücudu yetişkin bir kadın vücudunun formunu almaya başlar. Ergenin yumurtalıklarında yumurta üretimi ve dolayısıyla da âdet döngüsü başlar. Ağırlıklı olarak kasık bölgesinde ve koltuk altında olmak üzere bedenin diğer bölgelerinde kıllanma meydana gelir. Saç ve derilerinde yağlanma artabilir. Bunun sonucu olarak sivilceler ve oluşabilir.
Erkeklerde
Vücut ağırlığı 10–20 kg artar. Boyları 10–30 cm uzar. Ses çatallaşmaya başlayarak erkeğe has biçimde kalınlaşır ve bunun beraberinde gırtlak gelişir. Deri yağlanır ve sivilce çıkar. adı verilen boyca uzama, hacimce irileşme başlar. Kas dokusu artarak vücuda iri erkeksi görünüm verir. Penis haricindeki genital alan, göğüs ve bacaklar erkeğe has biçimde kıllanır ve yüzde bıyık ve sakal çıkmaya başlar. Penis ve çevresi de kıllanır. Androjen salgısının doruğa çıkması nedeniyle penis ve testisler olgunlaşmaya başlar. Bununla da peniste erektilite ve uyarılabilme kabiliyeti artar, testisler erkek gamet olan spermleri üretmeye başlar. Karşı cinse büyük ilgi duyar ve bu ilgisini onlara yansıtır.
Psikolojik ve zihinsel değişiklikler
Ergenlik dönemine giren bireylerin bazıları çocukluk dönemi alışkanlıklarını bırakma zorunluluğu, yeni bir bedene alışma gibi sebeplerden dolayı ergenlikten korkabilir veya kaçmak isteyebilir. Özellikle kızlarda, erkeklere nispetle ergenliğe daha erken girmeleri, bu konuda daha az bilgi ve güven sahibi olmaları ve ergenlik sürecinin kadın cinselliğiyle bağdaştırılması sebebiyle ergenliğin zor bir süreç olarak görülmesi daha yaygın gözlemlenmektedir.
Ergen bireylerin bilinç ve sorumluluk düzeyi ve beraberinde hayata bakış açıları büyük değişimler gösterir. Bunu istikrarsızca değişen duygu ve düşüncelerin takip etmesi bu yüzdendir. Bunun yanı sıra ergenler, yaşanan olayları, duyguları ve düşünceleri anlayabilme ve hissedebilme kabiliyeti ile bunları daha açık bir şekilde ifade etme kabiliyeti artar; doğru-yanlış ve iyi-kötü benzeri zıtlıkları ve sınıflandırmaları daha iyi anlayabilme yetenekleri gelişir. Ergenler, bu süreçte hayatı sorgulamak, yeni bir şeyler denemek isteyebilir.
Ergen bireyler genellikle yoğun ve karışık duygular ve düşünceler içerisindedir. İçinde bulundukları duygu ve düşünceler, ne ile ilgili oldukları ve ne zamana denk geldikleri bakımından günlük hatta anlık değişim gösterebilmektedir. Genelde duygularında bir istikrarsızlık söz konusu iken, düşünce ve hayalleri ise büyük oranda gelecek hakkındaki planlar, karşı cins, bireyin yaşadığı hayat ve yaşamış olduğu bazı anların muhasebesi veya tamamen gerçek dışı hayâller gibi konulara ilişkin düşünceler olmaktadır. Böyle bir durum karşısında ergenin ebeveynlerinin, akrabalarının ve diğer tanıdık kişilerin bunu kabullenmesi ve sıkça “Sana neler oluyor? Geçen sefer çok iyiydin, şimdi ne oldu?” tarzında sorgulayıcı ve baskılayıcı yaklaşımlarda bulunmaması; tam tersine ergenin aile fertleri ve tanıdık insanlar kitlesi tarafından desteklenmesi ve bu insanların ergen bireyin yaşadıkları konusunda duyarlı, dikkatli ve hassas davranması ergenin ruh sağlığını olumlu yönde etkiler.
Ergenler bazen gerçekten büyük karışıklık ve kararsızlıklar içinde kalabilir ve buna bir son vermek isteyebilir. Bu nedenle zaman zaman odalarında yalnız kalmayı ve bir yere kapanmayı arzulamaları, ani öfke patlayışları yaşamaları, zihinsel anlamda aşırı bitkin ve isteksiz olmaları, ergenlikte yaşadıkları değişimlerden veya başka sebeplerden dolayı her şey ve herkesten çekinme/kaçınma ihtiyacı duymaları normaldir. Bunun yanı sıra, ergenin kişisel çöküşünün sebebi öz güven problemiyle, karşı cinsle, okul ve aile hayatıyla ilgili başka sorunlar da olabilmektedir. Fakat ergenin yaşadığı bu zihinsel çöküşün ileri seviyesini oluşturan depresyon; ergeni madde kullanımına, zorbalığa maruz kalmasına veya kalınmış gibi hissetmesine, yemek bozukluklarına, kendisini, tanıdıklarını ve hayatı ciddi anlamda yargılamasına, anksiyete gibi ciddi duygusal çöküşlere ve depresyonun son raddesi olan intihar girişimine sürükleyebilmektedir. Böyle durumlarda ise söz konusu aile ve tanıdık insan kitlesi, ergene fazla baskı uygulamadan, doğru bir şekilde yardım etmelidir.
Bu dönemde arkadaş çok önemli bir noktadadır. Bu nedenle arkadaş seçimi konusunda ergenin dikkatli olması ve ailenin hassas davranması gerekir. Bu dönemde ergenin fark edilmeye ve takdir edilmeye ihtiyacı vardır. Bu ihtiyacını aile içinde gideremeyen ergen, farklı arkadaş gruplarında bu ihtiyacını gidermeye çalışacaktır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ergenlik adolesans veya puberte insanlarda meydana gelen cocukluk cagi ile yetiskinlik cagi arasindaki gecis donemidir Ergenlik bireyde cocuksu tutum ve davranislarin yerini yetiskince tutum ve davranislarin aldigi cinsiyet karakterlerinin kazanildigi bireyin yetiskin rolune psikolojik ve bedensel olarak hazirlandigi donemdir Ergenlige giris icin kesin bir zaman olmasa da genel olarak kizlar 10 14 yas arasinda ve erkekler 12 16 yas arasinda yaslarinda ergenlige girebilirler Cocukluk cagi olarak adlandirilan yaslarda sosyal toplum bilinci superego gelismemisken ergenlik donemine giren genclerde toplumsal kabullenilme bir grubun parcasi olma superego ve ego kavramlari gelisir Vucut hormonlarindan cinsiyet ile ilgili olan ostrojen veya androjenlerin uretimi bu donemde en yuksek seviyeye ciktigindan ergen adayinin psikolojisi sebepsiz yere degisimler gosterir Ergenlik donemi insanlardaki 5 donemden biridir Ergenlik donemindeki bireyler bu donem boyunca yetiskinlik niteliklerine yonelik gelisimlerini henuz tamamlama sureci icinde olduklarindan hak ve sorumluluklari acisindan cocuk olarak kabul edilirler Ergenlige giris yasi genetik irki sosyoekonomik sartlar cocuk yasta evlendirme agir bedensel yuk altinda calistirilan cocuklar ve iklim gibi faktorlerden etkilenir Bazi siyahi kabileler ve eski Araplarda ergenlik iklimin etkisiyle daha erken baslarken Kuzey yarim kuredeki Norvec Finlandiya gibi az gunes alan soguk bolgelerde ergenlik yasi daha gectir Fiziksel degisikliklerKizlarda Bu donemde kizlarda gogus kalca gibi bazi bolgeler genisler Ergenin vucudu yetiskin bir kadin vucudunun formunu almaya baslar Ergenin yumurtaliklarinda yumurta uretimi ve dolayisiyla da adet dongusu baslar Agirlikli olarak kasik bolgesinde ve koltuk altinda olmak uzere bedenin diger bolgelerinde killanma meydana gelir Sac ve derilerinde yaglanma artabilir Bunun sonucu olarak sivilceler ve olusabilir Erkeklerde Vucut agirligi 10 20 kg artar Boylari 10 30 cm uzar Ses catallasmaya baslayarak erkege has bicimde kalinlasir ve bunun beraberinde girtlak gelisir Deri yaglanir ve sivilce cikar adi verilen boyca uzama hacimce irilesme baslar Kas dokusu artarak vucuda iri erkeksi gorunum verir Penis haricindeki genital alan gogus ve bacaklar erkege has bicimde killanir ve yuzde biyik ve sakal cikmaya baslar Penis ve cevresi de killanir Androjen salgisinin doruga cikmasi nedeniyle penis ve testisler olgunlasmaya baslar Bununla da peniste erektilite ve uyarilabilme kabiliyeti artar testisler erkek gamet olan spermleri uretmeye baslar Karsi cinse buyuk ilgi duyar ve bu ilgisini onlara yansitir Psikolojik ve zihinsel degisikliklerErgenlik donemine giren bireylerin bazilari cocukluk donemi aliskanliklarini birakma zorunlulugu yeni bir bedene alisma gibi sebeplerden dolayi ergenlikten korkabilir veya kacmak isteyebilir Ozellikle kizlarda erkeklere nispetle ergenlige daha erken girmeleri bu konuda daha az bilgi ve guven sahibi olmalari ve ergenlik surecinin kadin cinselligiyle bagdastirilmasi sebebiyle ergenligin zor bir surec olarak gorulmesi daha yaygin gozlemlenmektedir Ergen bireylerin bilinc ve sorumluluk duzeyi ve beraberinde hayata bakis acilari buyuk degisimler gosterir Bunu istikrarsizca degisen duygu ve dusuncelerin takip etmesi bu yuzdendir Bunun yani sira ergenler yasanan olaylari duygulari ve dusunceleri anlayabilme ve hissedebilme kabiliyeti ile bunlari daha acik bir sekilde ifade etme kabiliyeti artar dogru yanlis ve iyi kotu benzeri zitliklari ve siniflandirmalari daha iyi anlayabilme yetenekleri gelisir Ergenler bu surecte hayati sorgulamak yeni bir seyler denemek isteyebilir Ergen bireyler genellikle yogun ve karisik duygular ve dusunceler icerisindedir Icinde bulunduklari duygu ve dusunceler ne ile ilgili olduklari ve ne zamana denk geldikleri bakimindan gunluk hatta anlik degisim gosterebilmektedir Genelde duygularinda bir istikrarsizlik soz konusu iken dusunce ve hayalleri ise buyuk oranda gelecek hakkindaki planlar karsi cins bireyin yasadigi hayat ve yasamis oldugu bazi anlarin muhasebesi veya tamamen gercek disi hayaller gibi konulara iliskin dusunceler olmaktadir Boyle bir durum karsisinda ergenin ebeveynlerinin akrabalarinin ve diger tanidik kisilerin bunu kabullenmesi ve sikca Sana neler oluyor Gecen sefer cok iyiydin simdi ne oldu tarzinda sorgulayici ve baskilayici yaklasimlarda bulunmamasi tam tersine ergenin aile fertleri ve tanidik insanlar kitlesi tarafindan desteklenmesi ve bu insanlarin ergen bireyin yasadiklari konusunda duyarli dikkatli ve hassas davranmasi ergenin ruh sagligini olumlu yonde etkiler Ergenler bazen gercekten buyuk karisiklik ve kararsizliklar icinde kalabilir ve buna bir son vermek isteyebilir Bu nedenle zaman zaman odalarinda yalniz kalmayi ve bir yere kapanmayi arzulamalari ani ofke patlayislari yasamalari zihinsel anlamda asiri bitkin ve isteksiz olmalari ergenlikte yasadiklari degisimlerden veya baska sebeplerden dolayi her sey ve herkesten cekinme kacinma ihtiyaci duymalari normaldir Bunun yani sira ergenin kisisel cokusunun sebebi oz guven problemiyle karsi cinsle okul ve aile hayatiyla ilgili baska sorunlar da olabilmektedir Fakat ergenin yasadigi bu zihinsel cokusun ileri seviyesini olusturan depresyon ergeni madde kullanimina zorbaliga maruz kalmasina veya kalinmis gibi hissetmesine yemek bozukluklarina kendisini tanidiklarini ve hayati ciddi anlamda yargilamasina anksiyete gibi ciddi duygusal cokuslere ve depresyonun son raddesi olan intihar girisimine surukleyebilmektedir Boyle durumlarda ise soz konusu aile ve tanidik insan kitlesi ergene fazla baski uygulamadan dogru bir sekilde yardim etmelidir Bu donemde arkadas cok onemli bir noktadadir Bu nedenle arkadas secimi konusunda ergenin dikkatli olmasi ve ailenin hassas davranmasi gerekir Bu donemde ergenin fark edilmeye ve takdir edilmeye ihtiyaci vardir Bu ihtiyacini aile icinde gideremeyen ergen farkli arkadas gruplarinda bu ihtiyacini gidermeye calisacaktir Ayrica bakinizBuyume agrilari ErgenKaynakca 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Eylul 2015