Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Revan Kuşatması, 1615-1618 Osmanlı Safevi Savaşı'nda bir evre. Kuşatma Osmanlı ordusunun başarısızlığıyla sonuçlanmıştır.
| Revan Kuşatması | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1603-1618 Osmanlı-Safevî Savaşı | |||||||||||
 17. yüzyılda Revan | |||||||||||
| |||||||||||
| Taraflar | |||||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |  Safevîler | ||||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||||
|
Muslu Ağa (ölü) | | ||||||||||
| Güçler | |||||||||||
| 100.000 | 60.000 | ||||||||||
| Kayıplar | |||||||||||
| ~ 5.000-10.000 ölü | +10.000 ölü, yaralı ya da esir | ||||||||||
İran'la savaşın yeniden başlaması
1615 yılında Osmanlı-Safevi ilişkileri yeni bir gerginliğe girmiş ve üç yıllık bir barıştan sonra savaş yeniden başlamıştı. Buna karşılık sefer mevsiminin geçmiş olmasından dolayı İran üzerine harekât 1616 yılında gerçekleştirilebildi. Söz konusu harekâtın hedefi Revan oldu. Şehir ve kalesi 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı sırasında 1583 yılında Lala Mustafa Paşa tarafından zaptedilmiş, İranlılar 1590 yılında İstanbul Antlaşması ile Revan'ın Osmanlı toprağı olduğunu kabul etmişlerdi. Şah Abbas'ın kaybedilen toprakları geri almak amacıyla 1603 yılında başlattığı taarruza Osmanlılar Avusturya'yla 1593'ten beri devam eden savaş nedeniyle mukavemet edememişler, dokuz aylık bir kuşatmadan sonra Revan 1604 yılında tekrar Safevilerin eline geçmişti. Aynı yıl karşı saldırıya geçen Cigalazade Yusuf Sinan Paşa komutasındaki Türk ordusu Revan'ı kuşatmadan ileri harekâtını sürdürmüş, ancak kışın yaklaşması nedeniyle Van'a geri çekilmişti. 1612 yılına kadar süren savaş boyunca Revan civarında başkaca bir çatışma olmamıştı.
Revan Seferi
Öküz Mehmed Paşa komutasındaki Türk ordusu 1615 yılında sefere çıktığında, İran ordusu Gürcistan meselesiyle meşguldü. Safevi Devleti'ne karşı ayaklanma halinde bulunan sabık Kakheti hanı üzerine gönderilen İran birliklerini yenilgiye uğratmış, ancak 1616 yılında bizzat Şah Abbas komutasındaki İran ordusu Gürcüleri kesin olarak mağlup etmişti.
Öküz Mehmed Paşa ordugahını 18 Nisan 1616 tarihinde Halep civarındaki 'a kurdu. Ordu burada toplanırken bölgedeki sancakbeylerine de emirlerindeki birlikleriyle Erzurum'da toplanmaları ve doğuya yürüyüş sırasında orduya dahil olmaları emredildi. Rumeli Beylerbeyi Davut Paşa komutasındaki birlikler Göksun Yaylası'nda orduya dahil oldular. Ordu 20 Mayıs'ta Erzurum'a, 5 Haziran'da da Kars'a ulaştı. 1604 yılında Safeviler tarafından tahrip edilen Kars Kalesi berkitildi ve Haziran sonlarına doğru sınırı geçen ordu 11 Eylül'de Revan önlerine ulaştı.
Tebriz yakınlarında çıkan ayaklanmaları bastırmak üzere gönderilen Tebriz Valisi Pir Budak Han komutasındaki İran birlikleri Salmas Muharebesi'nde Van Beylerbeyi tarafından yenilgiye uğratıldı. Ayrıca Kürt Beyi Seyyid Han komutasındaki birlikler de Nahcıvan üzerine yürüdü. Öncü birlikler bu başarıları kazanırken asıl Türk ordusu Revan'ı kuşattı.
Kuşatma
Toprak bir kale olmasına rağmen Revan 1604'ten beri tahkim edilmiş, 12.000 süvarinin yanı sıra Horasan, İsfahan ve Mazenderan'dan topçular ve tüfekçiler getirilmiş, ayrıca 20.000 kişiye 3-4 yıl yetecek kadar yiyecek depolanmıştı. Kuşatmanın başlamasıyla metrisler kazıldı. Rumeli Beylerbeyi Davut Paşa ve Yeniçeri Ağası Muslu Ağa dokuzar, Diyarbekir Beylerbeyi Dilaver Paşa on iki topla bu metrislere girerek 20 gün boyunca sürecek bombardımanı başlattılar. Ancak surların sürekli olarak dövülmesine rağmen beklenen tahribatın yaratılamaması aslında top sayısının azlığını ortaya çıkardı. Ayrıca, yakınlarda bulunan Şah Abbas'ın gönderdiği birlikler metrislere baskınlar düzenleyerek zayiat verdirebiliyorlardı. Bunların birinde karakol görevindeki İran birliklerini pusuya düşürdü. Çatışmada İran birlikleri 400 ölü ve 120 esir verdiler.
Buna karşılık, kaledeki savunma güçleri yoğun bombardımana rağmen açılan gedikleri hızla kapatmayı başardıler. Lağım faaliyetlerinden de sonuç alınamaması üzerine Türk ordusundaki kurmaylar genel bir taarruz önerdiler. Ancak, bu taarruz da özellikle Mazenderan tüfekçilerinin direnişi bedeniyle verilen ağır zayiat nedeniyle durduruldu. Hasan Paşa ve Yeniçeri Ağası da kaleden açılan ateş sonucu hayatlarını yitirdiler. Kuşatmanın 33. günü savunmacılar kalenin teslimi konusunda düşünmek için 3 gün süre istedilerse de bunun gedikleri kapatma amaçlı bir hile olduğu anlaşıldı. Bunun üzerine top ateş tekrar başladıysa da mühhimmatın azalması, yiyecek sıkıntısının başgöstermesi, askerlerin arasında salgın hastalıkların yayılması ve kış aylarının yaklaşması kalenin düşürülebileceğine dair umutları azalttı.
Türk birlikleri kuşatmakta oldukları Nahçıvan'ı ele geçirdilerse de buradaki zahire depolarını boş buldular ve kendi yiyecekleri de tükenmiş bir şekilde kaleyi elde tutmayarak geri çekildiler.
Bu gelişmeler üzerine Öküz Mehmed Paşa Halil Ağa'yı elçi olarak Şah Abbas'a gönderdi, Şah da Nasuh Paşa Antlaşması temelinde bir barış anlaşmasının müzakere edilmesini teminen 'ı elçi olarak yolladı. Mehmed Paşa ise Kadı Han'ı beklemeden 5 Kasım 1616 tarihinde kuşatmayı kaldırdı ve Kars'a doğru çekildi. Taşınamayan toplar buranın kalesinde bırakıldı ve ordu Erzurum'a hareket etti. Ancak soğuklar nedeniyle geri çekilme yolunda özellikle Soğanlı Yaylası'nda kayda değer kayıplar verildi.
Kuşatma sonrası gelişmeler
Önemli kayıplara uğrayan Türk ordusu geri çekilirken de büyük miktarda mühimmat ve zahire bıraktı. İran elçisi Kadı Han Erzurum'a ulaştı ve Nasuh Paşa Antlaşması'nın (200 yük ipek yükümlülüğünün 100 yüke indirilmesi haricinde) metni temelinde bir barış önerdi. Osmanlı padişahı I. Ahmed anlaşma önerisini kabul etmedi. Ayrıca orduyu büyük asker ve malzeme kaybına uğrattığı gibi, Revan Kalesi'ni de alamayan Öküz Mehmed Paşa'yı sadrazamlıktan ve şark serdarlığından (Doğu orduları komutanlığı) 17 Kasım 1616 tarihinde azletti. Kaptan-ı Derya Damat Halil Paşa sadrazamlığa ve şark serdarlığına tayin edildi.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Joseph von Hammer, "Büyük Osmanlı Tarihi", c.8, s. 162-16418 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Özer Küpeli, "Osmanlı-Safevi Münasebetleri (1612-1639), ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir (2009) s. 53-5918 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Zieneb Hatamzad, "Foreign Policy of the Safavid Empire During Shah Abbas I", Life Science Journal (2013), 10(8s)4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Revan Kusatmasi 1615 1618 Osmanli Safevi Savasi nda bir evre Kusatma Osmanli ordusunun basarisizligiyla sonuclanmistir Revan Kusatmasi1603 1618 Osmanli Safevi Savasi17 yuzyilda RevanTarih11 Eylul 5 Kasim 1616BolgeErivan ErmenistanSebepOsmanli Devleti nin Revan i alarak kaybettigi Kafkas topraklarina ilerlemek istemesiSonucKesin Safevi zaferiCografi DegisikliklerRevan Iran in elinde kalmaya devam ettiTaraflarOsmanli ImparatorluguSafevilerKomutanlar ve liderlerOkuz Mehmed Pasa Dilaver Pasa Davut Pasa Hasan Pasa olu Muslu Aga olu Sah AbbasGucler100 00060 000Kayiplar 5 000 10 000 olu 25 000 40 000 yarali 10 000 olu yarali ya da esirIran la savasin yeniden baslamasi1615 yilinda Osmanli Safevi iliskileri yeni bir gerginlige girmis ve uc yillik bir baristan sonra savas yeniden baslamisti Buna karsilik sefer mevsiminin gecmis olmasindan dolayi Iran uzerine harekat 1616 yilinda gerceklestirilebildi Soz konusu harekatin hedefi Revan oldu Sehir ve kalesi 1578 1590 Osmanli Safevi Savasi sirasinda 1583 yilinda Lala Mustafa Pasa tarafindan zaptedilmis Iranlilar 1590 yilinda Istanbul Antlasmasi ile Revan in Osmanli topragi oldugunu kabul etmislerdi Sah Abbas in kaybedilen topraklari geri almak amaciyla 1603 yilinda baslattigi taarruza Osmanlilar Avusturya yla 1593 ten beri devam eden savas nedeniyle mukavemet edememisler dokuz aylik bir kusatmadan sonra Revan 1604 yilinda tekrar Safevilerin eline gecmisti Ayni yil karsi saldiriya gecen Cigalazade Yusuf Sinan Pasa komutasindaki Turk ordusu Revan i kusatmadan ileri harekatini surdurmus ancak kisin yaklasmasi nedeniyle Van a geri cekilmisti 1612 yilina kadar suren savas boyunca Revan civarinda baskaca bir catisma olmamisti Revan SeferiOkuz Mehmed Pasa komutasindaki Turk ordusu 1615 yilinda sefere ciktiginda Iran ordusu Gurcistan meselesiyle mesguldu Safevi Devleti ne karsi ayaklanma halinde bulunan sabik Kakheti hani uzerine gonderilen Iran birliklerini yenilgiye ugratmis ancak 1616 yilinda bizzat Sah Abbas komutasindaki Iran ordusu Gurculeri kesin olarak maglup etmisti Okuz Mehmed Pasa ordugahini 18 Nisan 1616 tarihinde Halep civarindaki a kurdu Ordu burada toplanirken bolgedeki sancakbeylerine de emirlerindeki birlikleriyle Erzurum da toplanmalari ve doguya yuruyus sirasinda orduya dahil olmalari emredildi Rumeli Beylerbeyi Davut Pasa komutasindaki birlikler Goksun Yaylasi nda orduya dahil oldular Ordu 20 Mayis ta Erzurum a 5 Haziran da da Kars a ulasti 1604 yilinda Safeviler tarafindan tahrip edilen Kars Kalesi berkitildi ve Haziran sonlarina dogru siniri gecen ordu 11 Eylul de Revan onlerine ulasti Tebriz yakinlarinda cikan ayaklanmalari bastirmak uzere gonderilen Tebriz Valisi Pir Budak Han komutasindaki Iran birlikleri Salmas Muharebesi nde Van Beylerbeyi tarafindan yenilgiye ugratildi Ayrica Kurt Beyi Seyyid Han komutasindaki birlikler de Nahcivan uzerine yurudu Oncu birlikler bu basarilari kazanirken asil Turk ordusu Revan i kusatti KusatmaToprak bir kale olmasina ragmen Revan 1604 ten beri tahkim edilmis 12 000 suvarinin yani sira Horasan Isfahan ve Mazenderan dan topcular ve tufekciler getirilmis ayrica 20 000 kisiye 3 4 yil yetecek kadar yiyecek depolanmisti Kusatmanin baslamasiyla metrisler kazildi Rumeli Beylerbeyi Davut Pasa ve Yeniceri Agasi Muslu Aga dokuzar Diyarbekir Beylerbeyi Dilaver Pasa on iki topla bu metrislere girerek 20 gun boyunca surecek bombardimani baslattilar Ancak surlarin surekli olarak dovulmesine ragmen beklenen tahribatin yaratilamamasi aslinda top sayisinin azligini ortaya cikardi Ayrica yakinlarda bulunan Sah Abbas in gonderdigi birlikler metrislere baskinlar duzenleyerek zayiat verdirebiliyorlardi Bunlarin birinde karakol gorevindeki Iran birliklerini pusuya dusurdu Catismada Iran birlikleri 400 olu ve 120 esir verdiler Buna karsilik kaledeki savunma gucleri yogun bombardimana ragmen acilan gedikleri hizla kapatmayi basardiler Lagim faaliyetlerinden de sonuc alinamamasi uzerine Turk ordusundaki kurmaylar genel bir taarruz onerdiler Ancak bu taarruz da ozellikle Mazenderan tufekcilerinin direnisi bedeniyle verilen agir zayiat nedeniyle durduruldu Hasan Pasa ve Yeniceri Agasi da kaleden acilan ates sonucu hayatlarini yitirdiler Kusatmanin 33 gunu savunmacilar kalenin teslimi konusunda dusunmek icin 3 gun sure istedilerse de bunun gedikleri kapatma amacli bir hile oldugu anlasildi Bunun uzerine top ates tekrar basladiysa da muhhimmatin azalmasi yiyecek sikintisinin basgostermesi askerlerin arasinda salgin hastaliklarin yayilmasi ve kis aylarinin yaklasmasi kalenin dusurulebilecegine dair umutlari azaltti Turk birlikleri kusatmakta olduklari Nahcivan i ele gecirdilerse de buradaki zahire depolarini bos buldular ve kendi yiyecekleri de tukenmis bir sekilde kaleyi elde tutmayarak geri cekildiler Bu gelismeler uzerine Okuz Mehmed Pasa Halil Aga yi elci olarak Sah Abbas a gonderdi Sah da Nasuh Pasa Antlasmasi temelinde bir baris anlasmasinin muzakere edilmesini teminen i elci olarak yolladi Mehmed Pasa ise Kadi Han i beklemeden 5 Kasim 1616 tarihinde kusatmayi kaldirdi ve Kars a dogru cekildi Tasinamayan toplar buranin kalesinde birakildi ve ordu Erzurum a hareket etti Ancak soguklar nedeniyle geri cekilme yolunda ozellikle Soganli Yaylasi nda kayda deger kayiplar verildi Kusatma sonrasi gelismelerOnemli kayiplara ugrayan Turk ordusu geri cekilirken de buyuk miktarda muhimmat ve zahire birakti Iran elcisi Kadi Han Erzurum a ulasti ve Nasuh Pasa Antlasmasi nin 200 yuk ipek yukumlulugunun 100 yuke indirilmesi haricinde metni temelinde bir baris onerdi Osmanli padisahi I Ahmed anlasma onerisini kabul etmedi Ayrica orduyu buyuk asker ve malzeme kaybina ugrattigi gibi Revan Kalesi ni de alamayan Okuz Mehmed Pasa yi sadrazamliktan ve sark serdarligindan Dogu ordulari komutanligi 17 Kasim 1616 tarihinde azletti Kaptan i Derya Damat Halil Pasa sadrazamliga ve sark serdarligina tayin edildi Kaynakca a b Kaveh Farrokh Iran at War 1500 1988 Osprey Publishing 20 Dec 2011Dis baglantilarJoseph von Hammer Buyuk Osmanli Tarihi c 8 s 162 16418 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ozer Kupeli Osmanli Safevi Munasebetleri 1612 1639 ege Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Izmir 2009 s 53 5918 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Zieneb Hatamzad Foreign Policy of the Safavid Empire During Shah Abbas I Life Science Journal 2013 10 8s 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde