Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Riyad el-Türk (Arapça: رياض الترك; 1930 - 1 Ocak 2024), yaklaşık 20 yıldır siyasi tutuklu olan ve "Suriye Muhalefeti'nin Yaşlı Adamı" olarak anılan demokrasi yanlısı Suriyeli muhalefet lideriydi. 1973 yılındaki kuruluşundan 2005 yılına kadar Suriye Komünist Partisi'nin (Siyasi Büro) genel sekreteri olarak görev yapmıştır.
Riyad El-Türk | |
|---|---|
رياض الترك | |
| Doğum | 1930 Humus, Suriye |
| Ölüm | 1 Ocak 2024 (93 yaşında) Paris, Fransa |
| Milliyet | Suriyeli |
| Meslek | Suriye muhalefet lideri |
| Tanınma nedeni |
|
Hakkında
El-Türk, öğrenciyken Suriye Komünist Partisi'ne katılmıştır. 1952 senesinde, hukuk fakültesini bitirdikten kısa bir süre sonra, darbeyle iktidara gelen askeri hükûmete karşı çıktığı için ilk kez hapse atılmıştır. Beş ay boyunca tutuklu kalmış, işkence görmüş ancak mahkemede hiç yargılanmamıştır. Daha sonra parti gazetesi Al-Nour'da makaleler yazmış ve partinin önde gelen ideologlarından biri olmuştur. 1958 yılında Nasır döneminde Suriye ile Mısır'ın Birleşik Arap Cumhuriyeti olarak birleşmesine karşı çıktığı için tekrar hapse atılmış ve 16 ay tutuklu kalmıştır. Yine işkence görmüş ama herhangi bir suçtan yargılanmamıştır.
EL-Türk, bir süredir partiyi demir yumrukla yöneten Genel Sekreter Halid Bakdaş'a karşı, Arap milliyetçiliğine daha olumlu bir bakış açısı talep eden Komünist Parti içindeki bir gruba liderlik ediyordu. 1972 yılında Bakdaş, partiyi iktidardaki Arap Baas Sosyalist Partisi ile ittifak halindeki partilerin koalisyonu olan Ulusal İlerici Cephe ile birleştirmeye karar verdi. Partinin radikal kanadındaki destekçileriyle birlikte El-Türk, 1960'ların sonlarından beri belirgin olan parti içi bölünmeyi güçlendirerek Suriye Komünist Partisi Siyasi Bürosu'nu kurdu. SKP-Siyasi Büro, başlangıçta partiyi yasallaştırma ve Ulusal İlerici Cephe'ye üyelik şartları için hükûmetle müzakere etti. Ancak parti daha sonra, özellikle 1976'dan itibaren, Lübnan İç Savaşı'nda Marunilerin sağcı hükûmeti lehine Suriye'nin müdahalesinden sonra iktidara yönelik güçlü bir muhalif duruş sergiledi. Bu durum, Hafız Esad hükûmetinin hem İslamcılardan hem de laik muhalefetten artan baskı altında hissettiği 1980'lerin başında SKP-Siyasi Büro'ya yönelik baskıyı artırmasına sebebiyet verdi. El-Türk, 28 Ekim 1980 tarihinde tutuklanarak cezaevine sevk edildi ve yaklaşık 18 yıl boyunca çok zor koşullar altında tutuldu. Bu sürenin çoğunu hücre hapsinde geçirdi ve düzenli olarak işkencelere maruz kaldı. Gazeteci Robin Wright'ın El-Türk ile yaptığı röportajlara göre El-Türk, istihbarat merkezinde, penceresi olmayan, vücudu uzunluğunda veya küçük bir asansör bölmesi büyüklüğünde olan bir yeraltı hücresine hapsedilmiştir. El-Türk, hiçbir zaman egzersiz yapmak için hücresinden dışarı çıkarılmamıştır. Son aylara kadar kendisine, zihnini meşgul edecek bir kitap, gazete, posta veya başka bir şey verilmemiştir. Hapishane sürecinin ilk 13 yılında arkadaşlarıyla veya ailesinden herhangi birisiyle, iki genç kızı da dahil olmak üzere, hiçbir koşulda iletişim kurmasına veya haklarında bilgi almasına izni verilmedi. Onun tek faaliyeti, günde üç kez ortak tuvalete gitmesine izin verilmesiydi. Diğer mahkûmlar oradayken asla kullanmasına izin verilmedi ancak kendi giysisi eskidiğinden tuvalet bidonundan atılmış kıyafetler alıyordu. Birkaç eğlencesinden biri, akşamları servis edilen ince çorbanın içinde bulduğu koyu renkli tahıl tanelerini toplamak ve tahılları hücresinde resimler yapmak için kullanmaktı. Tedavisinin reddedildiği diyabet de dahil olmak üzere ciddi sağlık sorunları yaşadı. 30 Mayıs 1998 tarihinde serbest bırakıldı.
El-Türk, 1998 yılında serbest bırakılmasının ardından başlangıçta siyasi açıdan pek aktif olmadı. Ancak Haziran 2000'de Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad hayatını kaybetti ve yerine oğlu Beşşar geçti. Hafız Esad'ın ölümünü, Şam Baharı olarak bilinen siyasi tartışmaların ve demokratik değişim taleplerinin patlaması izledi ve El-Türk, siyasette yeniden önemli bir rol üstlendi. El Cezire televizyonunda Ağustos 2001'de yaptığı "diktatör öldü" açıklaması, öfkeli bir hükûmet tarafından yeniden artan baskının doğrudan bir nedeni olarak görüldü ve el-Türk, birkaç gün sonra, 1 Eylül 2001 tarihinde, gözaltına alındı. Bir devlet güvenlik mahkemesinde geniş çapta haksız olarak görülen bir yargılamaya maruz kaldı. Haziran 2002'de "yasadışı yollarla anayasayı değiştirmeye teşebbüs" suçundan üç yıl hapis cezasına çarptırıldı. Bu, özellikle sağlık durumunun kötü olması nedeniyle uluslararası protestolara yol açtı.[]
El-Türk, cezasının 15 ayını çektikten sonra serbest bırakıldı ve siyasi faaliyetlerine yeniden başladı. 2005 baharında Suriye Komünist Partisi (Siyasi Büro) gizli bir kongre düzenledi ve adını Suriye Demokratik Halk Partisi olarak değiştirmeye karar verdi. Bu kongrede El-Türk, parti sekreterliğinden istifa etti fakat örgütün etkili bir üyesi olarak kalmaya devam etti. Aynı yıl El-Türk de Suriyeli muhalif aktivistler ve örgütlerden oluşan demokrasi yanlısı bir koalisyon olan Şam Deklarasyonu'nda öne çıkan bir isim olarak ortaya çıktı.
El-Türk, 2011 yılında Beşşar Esad rejimine karşı Suriye Devrimi'nin başlamasını memnuniyetle karşıladı. Ancak aylarca süren protestoların ardından ülke iç savaşa sürüklendi. Başlangıçta Ulusal Konsey bünyesinde İslamcılar da dahil olmak üzere tüm muhalif akımların ittifakını destekleyen Riyad el-Türk, daha sonra üzüntüsünü dile getirerek olağanüstü hal sırasında İslamcı grupların gerçekleştirdiği bazı ihlallerin göz ardı edildiğini kabul etti. 2013 yılına gelindiğinde El-Türk, Şam'da bir apartman dairesinde inzivaya çekilmişti. El-Türk, Suriye Komünist Partisi ile on yıllardır süren ilişkisini Le Monde'a şöyle açıklamıştır: "1950'lerde katıldığımdan beri gizli yaşam bir gelenek haline geldi. Benim neslim böyle bir rejime karşı gizliliğin önemini anlıyor. Genç devrimciler bunlardan habersizdi ve ağır bir bedel ödediler." El-Türk'ün karısı, çatışmaların başlangıcında ülkeyi terk etmiş ve 2017 yılında Kanada'da hayatını kaybetmiştir. El-Türk, başlangıçtaki isteksizliğine rağmen sonunda yurt dışında hali hazırda mülteci konumunda olan kızları tarafından ikna edildi ve Temmuz 2018'in sonlarında sürgüne gitti, Türkiye'den geçti ve sonunda Fransa'nın Paris kentine yerleşti.
El-Türk, 1 Ocak 2024 tarihinde, 93 yaşında hayatını kaybetmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c Wright, Robin (2008). Dreams and Shadows, the Future of the Middle East. New York: Penguin Press. s. 213. ISBN .
- ^ a b Wright, Dreams and Shadows, 2008, p.214–5
- ^ Wright, Dreams and Shadows, 2008, p.216
- ^ Wright, Dreams and Shadows, 2008, p.218
- ^ a b c d Kaval, Allan (19 Ekim 2018). "Riyad Al-Turk, mémoire de la révolution syrienne" (Fransızca). Le Monde. 9 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024.
- ^ Loos, Baudouin (30 Temmuz 2018). "Le vétéran des opposants syriens exfiltré en France" (Fransızca). Le Soir. 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024.
- ^ "Riad Turk, the 'Syrian Mandela', dead at 93 in France". France 24 (İngilizce). 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Riyad el Turk Arapca رياض الترك 1930 1 Ocak 2024 yaklasik 20 yildir siyasi tutuklu olan ve Suriye Muhalefeti nin Yasli Adami olarak anilan demokrasi yanlisi Suriyeli muhalefet lideriydi 1973 yilindaki kurulusundan 2005 yilina kadar Suriye Komunist Partisi nin Siyasi Buro genel sekreteri olarak gorev yapmistir Riyad El Turkرياض التركDogum1930 Humus SuriyeOlum1 Ocak 2024 93 yasinda Paris FransaMilliyetSuriyeliMeslekSuriye muhalefet lideriTaninma nedeniDemokrasi aktivistiSiyasi mahkumHakkindaEl Turk ogrenciyken Suriye Komunist Partisi ne katilmistir 1952 senesinde hukuk fakultesini bitirdikten kisa bir sure sonra darbeyle iktidara gelen askeri hukumete karsi ciktigi icin ilk kez hapse atilmistir Bes ay boyunca tutuklu kalmis iskence gormus ancak mahkemede hic yargilanmamistir Daha sonra parti gazetesi Al Nour da makaleler yazmis ve partinin onde gelen ideologlarindan biri olmustur 1958 yilinda Nasir doneminde Suriye ile Misir in Birlesik Arap Cumhuriyeti olarak birlesmesine karsi ciktigi icin tekrar hapse atilmis ve 16 ay tutuklu kalmistir Yine iskence gormus ama herhangi bir suctan yargilanmamistir EL Turk bir suredir partiyi demir yumrukla yoneten Genel Sekreter Halid Bakdas a karsi Arap milliyetciligine daha olumlu bir bakis acisi talep eden Komunist Parti icindeki bir gruba liderlik ediyordu 1972 yilinda Bakdas partiyi iktidardaki Arap Baas Sosyalist Partisi ile ittifak halindeki partilerin koalisyonu olan Ulusal Ilerici Cephe ile birlestirmeye karar verdi Partinin radikal kanadindaki destekcileriyle birlikte El Turk 1960 larin sonlarindan beri belirgin olan parti ici bolunmeyi guclendirerek Suriye Komunist Partisi Siyasi Burosu nu kurdu SKP Siyasi Buro baslangicta partiyi yasallastirma ve Ulusal Ilerici Cephe ye uyelik sartlari icin hukumetle muzakere etti Ancak parti daha sonra ozellikle 1976 dan itibaren Lubnan Ic Savasi nda Marunilerin sagci hukumeti lehine Suriye nin mudahalesinden sonra iktidara yonelik guclu bir muhalif durus sergiledi Bu durum Hafiz Esad hukumetinin hem Islamcilardan hem de laik muhalefetten artan baski altinda hissettigi 1980 lerin basinda SKP Siyasi Buro ya yonelik baskiyi artirmasina sebebiyet verdi El Turk 28 Ekim 1980 tarihinde tutuklanarak cezaevine sevk edildi ve yaklasik 18 yil boyunca cok zor kosullar altinda tutuldu Bu surenin cogunu hucre hapsinde gecirdi ve duzenli olarak iskencelere maruz kaldi Gazeteci Robin Wright in El Turk ile yaptigi roportajlara gore El Turk istihbarat merkezinde penceresi olmayan vucudu uzunlugunda veya kucuk bir asansor bolmesi buyuklugunde olan bir yeralti hucresine hapsedilmistir El Turk hicbir zaman egzersiz yapmak icin hucresinden disari cikarilmamistir Son aylara kadar kendisine zihnini mesgul edecek bir kitap gazete posta veya baska bir sey verilmemistir Hapishane surecinin ilk 13 yilinda arkadaslariyla veya ailesinden herhangi birisiyle iki genc kizi da dahil olmak uzere hicbir kosulda iletisim kurmasina veya haklarinda bilgi almasina izni verilmedi Onun tek faaliyeti gunde uc kez ortak tuvalete gitmesine izin verilmesiydi Diger mahkumlar oradayken asla kullanmasina izin verilmedi ancak kendi giysisi eskidiginden tuvalet bidonundan atilmis kiyafetler aliyordu Birkac eglencesinden biri aksamlari servis edilen ince corbanin icinde buldugu koyu renkli tahil tanelerini toplamak ve tahillari hucresinde resimler yapmak icin kullanmakti Tedavisinin reddedildigi diyabet de dahil olmak uzere ciddi saglik sorunlari yasadi 30 Mayis 1998 tarihinde serbest birakildi El Turk 1998 yilinda serbest birakilmasinin ardindan baslangicta siyasi acidan pek aktif olmadi Ancak Haziran 2000 de Suriye Devlet Baskani Hafiz Esad hayatini kaybetti ve yerine oglu Bessar gecti Hafiz Esad in olumunu Sam Bahari olarak bilinen siyasi tartismalarin ve demokratik degisim taleplerinin patlamasi izledi ve El Turk siyasette yeniden onemli bir rol ustlendi El Cezire televizyonunda Agustos 2001 de yaptigi diktator oldu aciklamasi ofkeli bir hukumet tarafindan yeniden artan baskinin dogrudan bir nedeni olarak goruldu ve el Turk birkac gun sonra 1 Eylul 2001 tarihinde gozaltina alindi Bir devlet guvenlik mahkemesinde genis capta haksiz olarak gorulen bir yargilamaya maruz kaldi Haziran 2002 de yasadisi yollarla anayasayi degistirmeye tesebbus sucundan uc yil hapis cezasina carptirildi Bu ozellikle saglik durumunun kotu olmasi nedeniyle uluslararasi protestolara yol acti kaynak belirtilmeli El Turk cezasinin 15 ayini cektikten sonra serbest birakildi ve siyasi faaliyetlerine yeniden basladi 2005 baharinda Suriye Komunist Partisi Siyasi Buro gizli bir kongre duzenledi ve adini Suriye Demokratik Halk Partisi olarak degistirmeye karar verdi Bu kongrede El Turk parti sekreterliginden istifa etti fakat orgutun etkili bir uyesi olarak kalmaya devam etti Ayni yil El Turk de Suriyeli muhalif aktivistler ve orgutlerden olusan demokrasi yanlisi bir koalisyon olan Sam Deklarasyonu nda one cikan bir isim olarak ortaya cikti El Turk 2011 yilinda Bessar Esad rejimine karsi Suriye Devrimi nin baslamasini memnuniyetle karsiladi Ancak aylarca suren protestolarin ardindan ulke ic savasa suruklendi Baslangicta Ulusal Konsey bunyesinde Islamcilar da dahil olmak uzere tum muhalif akimlarin ittifakini destekleyen Riyad el Turk daha sonra uzuntusunu dile getirerek olaganustu hal sirasinda Islamci gruplarin gerceklestirdigi bazi ihlallerin goz ardi edildigini kabul etti 2013 yilina gelindiginde El Turk Sam da bir apartman dairesinde inzivaya cekilmisti El Turk Suriye Komunist Partisi ile on yillardir suren iliskisini Le Monde a soyle aciklamistir 1950 lerde katildigimdan beri gizli yasam bir gelenek haline geldi Benim neslim boyle bir rejime karsi gizliligin onemini anliyor Genc devrimciler bunlardan habersizdi ve agir bir bedel odediler El Turk un karisi catismalarin baslangicinda ulkeyi terk etmis ve 2017 yilinda Kanada da hayatini kaybetmistir El Turk baslangictaki isteksizligine ragmen sonunda yurt disinda hali hazirda multeci konumunda olan kizlari tarafindan ikna edildi ve Temmuz 2018 in sonlarinda surgune gitti Turkiye den gecti ve sonunda Fransa nin Paris kentine yerlesti El Turk 1 Ocak 2024 tarihinde 93 yasinda hayatini kaybetmistir Kaynakca a b c Wright Robin 2008 Dreams and Shadows the Future of the Middle East New York Penguin Press s 213 ISBN 978 1 59420 111 0 a b Wright Dreams and Shadows 2008 p 214 5 Wright Dreams and Shadows 2008 p 216 Wright Dreams and Shadows 2008 p 218 a b c d Kaval Allan 19 Ekim 2018 Riyad Al Turk memoire de la revolution syrienne Fransizca Le Monde 9 Subat 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Subat 2024 Loos Baudouin 30 Temmuz 2018 Le veteran des opposants syriens exfiltre en France Fransizca Le Soir 3 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Subat 2024 Riad Turk the Syrian Mandela dead at 93 in France France 24 Ingilizce 1 Ocak 2024 1 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ocak 2024