Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aristokrasi ya da soylu erki, iktidarın imtiyazlı ve genellikle soya bağlı bir toplum sınıfının elinde bulunduğu siyasi hükûmet şeklidir. Ekonomik, toplumsal ve siyasi gücün soylular sınıfının elinde bulunduğu tarihi yönetim biçimidir. Sözcük "soylular sınıfı" anlamında da kullanılmaktadır.
Etimoloji
Terim Türkçeye Fransızca aristocratie sözcüğünden geçmiştir. Kökeni ise Yunanca aristokratia (ἀριστοκρατία) kavramıdır ve aristos (en iyi) ile -kratia (güç) sözcüklerinden oluşur.[1]
Bununla birlikte tarihte aristokrasiler genelde verasete dayanan plütokrasi biçiminde olmuştur. Bir siyasi hükûmet terimi olarak, aristokrasi şu terimlerle karşılaştırılabilir:
- otokrasi - "tek bir bireyin yönetimi"dir.
- meritokrasi - "yönetmeyi hak edenlerin yönetmesi"; her ne kadar bu terim anlam bakımından yüzeysel olarak aristokrasiye benzer gözükse de, aristokrasiden farklı olarak en iyinin, liyakatıyla yönetimde kalacak durumda olması gerekir.
- plütokrasi - "varlıklıların yönetimi"; tarihsel ve pratik anlamda aristokratlar sık sık sadece varlıklı oldukları için erdem ve liyakat açısından en iyi gibi kabul görmüşler ve sonuç olarak aristokrasiler daha çok plütokrasi olmuşturlar.
- oligarşi - "birkaçın yönetimi" (birkaç kişinin yönetimi); bir aristokrasinin oligarşi olup olmaması "birkaç kişi" fikrinin nasıl yorumlandığına göre değişir.
- monarşi - "bir tek bireyin yönetimi"; tarihsel anlamda monarkların çoğunluğu aristokrattır. Bununla birlikte, rakipleri de aristokratlardan olduğu için, aristokrasi ile zıt kutuplarda olmuşturlar. Yönetimdeki hanedan ile diğer rakip aristokrat hanedanlar arasındaki çatışmalar Orta Çağ'ın başlıca sorunlarındandır.
- demokrasi - "halkın yönetimi" (veya çoğunluğun yönetimi); genellikle aristokrasinin karşıtı olarak düşünülmüştür. "Tüm insanlar eşittir" fikrinden yola çıkarak, yönetimin tüm insanların seçtiği biçimde oluşu ve böylece herkesin yönetimde olduğu (yönetimde hak sahibi olduğu) hükûmet biçimi olarak tanımlanabilir.
Tarihçe
Aristokrasi terimi ilk kez Atina kent devletinde kullanılmıştır. Terim orduların başında dövüşen genç vatandaşlar için kullanılmıştır. Zira askeri cesaret ve liyakat o dönemde büyük bir erdem olarak görülürdü; ordular "en iyi"ler tarafından yönetilmekteydi. Terim antik Yunan geleneğinden Avrupa Orta Çağı'na geçmiş ve askeri liderlerden oluşan, verasete dayanan bu sınıf "soylular sınıfı" olmuştur. Antik Yunan'daki gibi bu sınıfın üyelerinin köleleri olan bir tebası vardı ve bu kişiler askeri konumlarından dolayı soylu veya en iyi olarak tanımlanıyorlardı.
Aristokrasiye karşı şüphe uyanmasının çeşitli sebepleri olmuştur. Felsefi anlamda Aydınlanma'nın getirdiği "herkes eşittir" söylemi önemliyken, Fransız Devrimi'nin de sebeplerinden sayılabilecek aristokrasinin artık toplumun en iyileri olmadığı fikri de önemlidir. Bu fikrin oluşmasının nedenleri ise çeşitlidir. Her şeyden önce ordu kavramı değişmeye başlamıştı, Kral XIV. Louis orduyu modernize etmişti ve artık aristokratlar at sırtında ordunun başında yer almıyorlar, güvenli bir mesafede orduları uzaktan kumanda ediyor, çoğunlukla kendileri savaşmıyorlardı. Bunun dışında Aydınlanma'nın başlattığı özgürlük fikri halkın aristokratların pratik yaşamda en iyi olmadıklarını görmesine yardımcı olmuştur. Fransız Devrimi'nin odağında bu vardır, onlara göre aristokratlar herhangi bir liyakat veya üstün erdem ile değil de sadece doğarak en iyi yani aristokrat olmayı başarmışlardır. Böylece kazanılmamış, hak edilmemiş bir mevkiyi işgal ettikleri düşünülmüştür. Aristokratların en iyi oldukları inancının çöküşü, en iyinin yönetimi olan aristokrasinin de çöküşünü getirmiştir.
Bugün Birleşik Krallık dahil çoğu Avrupa ülkesinde aristokratik unvanlar hâlâ varlığını sürdürmektedir. Artık yönetimsel bir fonksiyon taşımasa da bu unvan çoğunlukla kişinin saygın ve belirli bir geçmişe sahip olduğunu veya varlıklı olduğunu, her daim olmasa da sık sık, ifade edebilir.çoğunlukla sanat ilim ve bilim konusunda önemli faaliyetleri olan kişiler bu unvana aday gözükür.
Tarihi planda yönetici görevlere sahip askeri bir sınıf bulundurmamış ülkelerde ise aristokrasi daha farklı temellere oturur. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde kişinin atalarının ilk göçmenlerden olması anlamında kullanılabilir.
Notlar
- ^ - , "Aristocracy", Origin kısmı; Oxford University Press, 2004.
Konuyla ilgili yayınlar
- Beerbohm, Max, Zuleika Dobson.
- Bence-Jones, Mark. The Viceroys of India. Curzon family.
- Brough, James. Consuelo: Portrait of an American Heiress Consuelo Vanderbilt's marriage to the Duke of Marlborough. Marlborough family.
- Bush, Michael L. The English Aristocracy: a Comparative Synthesis. Manchester University Press, 1984. Concise comparative historical treatment.
- Bush, Michael L. Noble Privilege. (The European Nobility, vol. 1) Manchester University Press, 1983.
- Cannadine, David, 1998 Aspects of Aristocracy (series Penguin History) . Essays on class issues, aristocratic family norms, careers.
- Cannadine, David. The Decline and Fall of the British Aristocracy. Yale University Press, 1990.
- Channon, Sir Henry. Chips: The Diaries of Sir Henry Channon Robert Rhodes James, editor. Excerpts from the diaries of a privileged observer, 1934–53.
- Magazine, Documenting houses, gardens, pictures, horses, local history, debutantes since 1897.
- .
- Galsworthy, John. The Forsyte Saga
- Girouard, Mark. Life in the English Country House : A Social and Architectural History
- Halperin, John. Eminent Georgians: The Lives of King George V, Elizabeth Bowen, St. John Philby, & Nancy Astor
- James, Henry. The novels.
- Jullian, Philippe. Prince of aesthetes: Count Robert de Montesquiou, 1855-1921. Montesquiou family; the Decadent movement and the original of Proust's Baron de Charlus.
- Lacey, Robert. Aristocrats. Little, Brown, 1983.
- Lampedusa, G., The Leopard novel.
- Lovell, Mary S. The Sisters: The Saga of the Mitford Family.
- Mitford, Jessica. Hons and Rebels.
- Mitford, Nancy, Love in a Cold Climate
- Montagu of Beaulieu, Lord (Edward John Barrington Douglas-Scott-Montagu). More equal than others: The changing fortunes of the British and European aristocracies. St. Martin, 1970.
- Morton, Henry. The Rothschilds.
- Nicholson, Nigel. Portrait of a Marriage : Vita Sackville-West and Harold Nicolson
- Pearson, John. The Sitwells: A Family's Biography
- Pine, Leslie G. Tales of the British Aristocracy. Burke Publishing Co. 1956.
- Prochaska, F. K., editor, 2002. Royal Lives (Lives series) Excerpted official biographies from the Dictionary of National Biography
- Proust, Marcel, The Guermantes' Way', Sodom and Gomorrah. The closed circle of French aristocracy after 1870.
- Sutherland, Douglas, The Fourth Man: The story of Blunt, Philby, Burgess, and Maclean The double career of Sir Anthony Blunt, Keeper of the Queen's Works of Art and spy.
- Magazine.
- The Plantagenet Palliser series of Parliamentary novels.
- Wasson, Ellis, Aristocracy and the Modern World, Palgrave Macmillan 2006.
- Waugh, Evelyn. Brideshead Revisited
- Waugh, Evelyn, Decline and Fall.
- Winchester, Simon. Their Noble Lordships: Class and Power in Modern Britain. Faber & Faber, 1981.
- BBC/PBS series, , , Brideshead Revisited, 1875-1914 (1997)
Film: Gosford Park, , A Room with a View
- Soydan, Y. (2015). Etikrasi ve Inovasyonun Turkcesi, Sakarya: Tagem Kopisan. .
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aristokrasi ya da soylu erki iktidarin imtiyazli ve genellikle soya bagli bir toplum sinifinin elinde bulundugu siyasi hukumet seklidir Ekonomik toplumsal ve siyasi gucun soylular sinifinin elinde bulundugu tarihi yonetim bicimidir Sozcuk soylular sinifi anlaminda da kullanilmaktadir Fransiz aristokratlar yaklasik olarak 1774 EtimolojiTerim Turkceye Fransizca aristocratie sozcugunden gecmistir Kokeni ise Yunanca aristokratia ἀristokratia kavramidir ve aristos en iyi ile kratia guc sozcuklerinden olusur 1 Bununla birlikte tarihte aristokrasiler genelde verasete dayanan plutokrasi biciminde olmustur Bir siyasi hukumet terimi olarak aristokrasi su terimlerle karsilastirilabilir otokrasi tek bir bireyin yonetimi dir meritokrasi yonetmeyi hak edenlerin yonetmesi her ne kadar bu terim anlam bakimindan yuzeysel olarak aristokrasiye benzer gozukse de aristokrasiden farkli olarak en iyinin liyakatiyla yonetimde kalacak durumda olmasi gerekir plutokrasi varliklilarin yonetimi tarihsel ve pratik anlamda aristokratlar sik sik sadece varlikli olduklari icin erdem ve liyakat acisindan en iyi gibi kabul gormusler ve sonuc olarak aristokrasiler daha cok plutokrasi olmusturlar oligarsi birkacin yonetimi birkac kisinin yonetimi bir aristokrasinin oligarsi olup olmamasi birkac kisi fikrinin nasil yorumlandigina gore degisir monarsi bir tek bireyin yonetimi tarihsel anlamda monarklarin cogunlugu aristokrattir Bununla birlikte rakipleri de aristokratlardan oldugu icin aristokrasi ile zit kutuplarda olmusturlar Yonetimdeki hanedan ile diger rakip aristokrat hanedanlar arasindaki catismalar Orta Cag in baslica sorunlarindandir demokrasi halkin yonetimi veya cogunlugun yonetimi genellikle aristokrasinin karsiti olarak dusunulmustur Tum insanlar esittir fikrinden yola cikarak yonetimin tum insanlarin sectigi bicimde olusu ve boylece herkesin yonetimde oldugu yonetimde hak sahibi oldugu hukumet bicimi olarak tanimlanabilir TarihceAristokrasi terimi ilk kez Atina kent devletinde kullanilmistir Terim ordularin basinda dovusen genc vatandaslar icin kullanilmistir Zira askeri cesaret ve liyakat o donemde buyuk bir erdem olarak gorulurdu ordular en iyi ler tarafindan yonetilmekteydi Terim antik Yunan geleneginden Avrupa Orta Cagi na gecmis ve askeri liderlerden olusan verasete dayanan bu sinif soylular sinifi olmustur Antik Yunan daki gibi bu sinifin uyelerinin koleleri olan bir tebasi vardi ve bu kisiler askeri konumlarindan dolayi soylu veya en iyi olarak tanimlaniyorlardi Aristokrasiye karsi suphe uyanmasinin cesitli sebepleri olmustur Felsefi anlamda Aydinlanma nin getirdigi herkes esittir soylemi onemliyken Fransiz Devrimi nin de sebeplerinden sayilabilecek aristokrasinin artik toplumun en iyileri olmadigi fikri de onemlidir Bu fikrin olusmasinin nedenleri ise cesitlidir Her seyden once ordu kavrami degismeye baslamisti Kral XIV Louis orduyu modernize etmisti ve artik aristokratlar at sirtinda ordunun basinda yer almiyorlar guvenli bir mesafede ordulari uzaktan kumanda ediyor cogunlukla kendileri savasmiyorlardi Bunun disinda Aydinlanma nin baslattigi ozgurluk fikri halkin aristokratlarin pratik yasamda en iyi olmadiklarini gormesine yardimci olmustur Fransiz Devrimi nin odaginda bu vardir onlara gore aristokratlar herhangi bir liyakat veya ustun erdem ile degil de sadece dogarak en iyi yani aristokrat olmayi basarmislardir Boylece kazanilmamis hak edilmemis bir mevkiyi isgal ettikleri dusunulmustur Aristokratlarin en iyi olduklari inancinin cokusu en iyinin yonetimi olan aristokrasinin de cokusunu getirmistir Bugun Birlesik Krallik dahil cogu Avrupa ulkesinde aristokratik unvanlar hala varligini surdurmektedir Artik yonetimsel bir fonksiyon tasimasa da bu unvan cogunlukla kisinin saygin ve belirli bir gecmise sahip oldugunu veya varlikli oldugunu her daim olmasa da sik sik ifade edebilir cogunlukla sanat ilim ve bilim konusunda onemli faaliyetleri olan kisiler bu unvana aday gozukur Tarihi planda yonetici gorevlere sahip askeri bir sinif bulundurmamis ulkelerde ise aristokrasi daha farkli temellere oturur Ornegin Amerika Birlesik Devletleri nde kisinin atalarinin ilk gocmenlerden olmasi anlaminda kullanilabilir Notlar Aristocracy Origin kismi Oxford University Press 2004 Konuyla ilgili yayinlarBeerbohm Max Zuleika Dobson Bence Jones Mark The Viceroys of India Curzon family Brough James Consuelo Portrait of an American Heiress Consuelo Vanderbilt s marriage to the Duke of Marlborough Marlborough family Bush Michael L The English Aristocracy a Comparative Synthesis Manchester University Press 1984 Concise comparative historical treatment Bush Michael L Noble Privilege The European Nobility vol 1 Manchester University Press 1983 Cannadine David 1998 Aspects of Aristocracy series Penguin History ISBN 0 14 024953 2 Essays on class issues aristocratic family norms careers Cannadine David The Decline and Fall of the British Aristocracy Yale University Press 1990 Channon Sir Henry Chips The Diaries of Sir Henry Channon Robert Rhodes James editor Excerpts from the diaries of a privileged observer 1934 53 Magazine Documenting houses gardens pictures horses local history debutantes since 1897 Galsworthy John The Forsyte Saga Girouard Mark Life in the English Country House A Social and Architectural History Halperin John Eminent Georgians The Lives of King George V Elizabeth Bowen St John Philby amp Nancy Astor James Henry The novels Jullian Philippe Prince of aesthetes Count Robert de Montesquiou 1855 1921 Montesquiou family the Decadent movement and the original of Proust s Baron de Charlus Lacey Robert Aristocrats Little Brown 1983 Lampedusa G The Leopard novel Lovell Mary S The Sisters The Saga of the Mitford Family Mitford Jessica Hons and Rebels ISBN 1 59017 110 1 Mitford Nancy Love in a Cold Climate Montagu of Beaulieu Lord Edward John Barrington Douglas Scott Montagu More equal than others The changing fortunes of the British and European aristocracies St Martin 1970 Morton Henry The Rothschilds Nicholson Nigel Portrait of a Marriage Vita Sackville West and Harold Nicolson Pearson John The Sitwells A Family s Biography Pine Leslie G Tales of the British Aristocracy Burke Publishing Co 1956 Prochaska F K editor 2002 Royal Lives ISBN 0 19 860530 7 Lives series Excerpted official biographies from the Dictionary of National Biography Proust Marcel The Guermantes Way Sodom and Gomorrah The closed circle of French aristocracy after 1870 Sutherland Douglas The Fourth Man The story of Blunt Philby Burgess and Maclean The double career of Sir Anthony Blunt Keeper of the Queen s Works of Art and spy Magazine The Plantagenet Palliser series of Parliamentary novels Wasson Ellis Aristocracy and the Modern World Palgrave Macmillan 2006 Waugh Evelyn Brideshead Revisited Waugh Evelyn Decline and Fall Winchester Simon Their Noble Lordships Class and Power in Modern Britain Faber amp Faber 1981 BBC PBS series Brideshead Revisited 1875 1914 1997 Film Gosford Park A Room with a View Soydan Y 2015 Etikrasi ve Inovasyonun Turkcesi Sakarya Tagem Kopisan ISBN 978 605 4284 05 4 Ayrica bakinizElit Ust sinif Soyluluk unvanlari monarsi