Rosalind Elsie Franklin (d. 25 Temmuz 1920, Londra, ö. 16 Nisan 1958, Londra) DNA, RNA, virüs, kömür ve grafitin yapılarının anlaşılmasında büyük katkılarda bulunan İngiliz biyofizikçi, kimyager ve kristallografçısıdır. Kömür ve virüslerle ilgili eserleri hayatı boyunca takdir edilmesine rağmen, DNA yapısının keşfine yaptığı katkılar büyük oranda ölümünden sonra fark edildi.
En çok Watson ve Crick'in DNA'nın yapısını keşfetmelerinden önce yaptığı X-ışını kırınımı çalışmalarıyla ve öne sürdüğü hipotezlerle tanınmıştır. Daha sonra ise tütün mozaik virüsü ve polio virüsler için yaptığı araştırmalarla dikkat çekmiştir. 1958'de zatürre ve takiben karsinomatozis ve yumurtalık kanserinden ölmüştür.
Ünlü İngiliz Yahudi bir ailede doğan Franklin, Batı Londra'daki Norland Place’deki Sussex'te Genç Bayanlar Lindores Okulu ve Londra'daki St Paul's Kız Okulu'nda eğitim gördü. Daha sonra 1941'de mezun olduğu Cambridge'deki Newnham College'da Doğa Bilimleri Tripos'unu okudu. Bir araştırma fakültesine dönüşen Ronald George Wreyford Norrish başkanlığında Cambridge Üniversitesi fizikokimya laboratuvarına katıldı, bu da heyecan eksikliği yüzünden onu hayal kırıklığına uğrattı. İngiliz Kömür Kullanım Araştırmaları Derneği (BCURA), 1942'de araştırma görevini üstlendi ve kömürle ilgili çalışmalarına başladı. Bu onun 1945'te Doktora kazanmasına yardımcı oldu. 1947'de, Laboratoire Central des Services Chimiques de l'Etat'ta Jacques Mering'in bünyesinde post-doktora araştırmacı olarak Paris'e gitti ve burada başarılı bir X-ışını kriptocusu oldu. 1951'de King's College London'da araştırma ortağı oldu ve sonunda DNA'nın çift sarmal teorisini kolaylaştıracak X-ışını kırınımı çalışmaları üzerinde çalıştı. 1953'te, yönetmen John Randall'la ve meslektaşı Maurice Wilkins'le olan anlaşmazlık yüzünden iki yıl sonra Birkbeck Koleji'ne taşınmak zorunda kaldı. Birkbeck'te J. D. Bernal, fizik bölümünün başkanı, ona ayrı bir araştırma ekibi önerdi. O 1958 yılında over kanseri 37 yaşında öldü.
Franklin, Londra'daki King's College'da James Watson, Francis Crick ve Maurice Wilkins ile beraber çalıştı ve DNA çift sarmalının keşfedilmesine yol açması ile. 1962'de Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü paylaştılar. Dahası DNA'nın X-ışını kırınım görüntüleri, özellikle Fotoğraf 51'deki çalışmaları ile ünlüdür.
Watson, Franklin'in Wilkins ile birlikte Kimya'da bir Nobel Ödülü sahibi olmasını önerdi ancak Nobel Komitesi ölümünden sonra aday gösterilmedi. DNA çalışmalarını tamamladıktan sonra Franklin, Birkbeck'te virüslerin moleküler yapıları konusunda öncü çalışmalara öncülük etti. Ekip üyesi Aaron Klug, 1982'de Kimya'da Nobel Ödülünü aldığı araştırmasına devam etti.
Hayatı
İlk yılları
Rosalind Elsie Franklin 25 Temmuz 1920'de Londra'da, Notting Hill bölgesindeki 50 Chepstow Villas adresinde doğdu. Zengin ve nüfuz sahibi bir ailenin parçasıydı. Babası (1894–1964) liberal görüşlere sahip bir ve 'ta ders vermekteydi; annesi Muriel Frances Waley'di (1894–1976). Ailenin beş çocuğundan ikincisiydi ve en büyük kız çocuğuydu. David (1919’da doğan) en büyük kardeşti; Colin (doğum 1923), Roland (doğum 1926) ve Jenifer (doğum 1929) onun kardeşleridir. Babasının amcası, 1916'da İçişleri Sekreteri ve İngiliz Kabine'de görev yapan ilk pratik Yahudi olan Herbert Samuel (daha sonra Viscount Samuel) idi. Mamie olarak bilinen teyzesi Helen Caroline Franklin, Filistin İngiliz Yönetmeliği'nde Başsavcı olan Norman de Mattos Bentwich ile evlendi. Helen Caroline Franklin, sendika örgütü ve kadın seçim yasasında aktifti ve daha sonra Londra İlçe Meclisi üyesi oldu. Aktif olan Erkekler Koleji'nde babası gündüzleri elektrik, manyetizma ve akşamları Büyük Savaş tarihi dersleri verdi ve daha sonra müdür yardımcılığına geçtiği. Burada aktif olarak yer aldı.
Franklin'in ailesi, Nazilerden kaçan Avrupalı Yahudi mültecilerin, özellikle de Kindertransport'tan olan mültecilerin yerleşmesine yardımcı oldu. İki Yahudi çocuğunu evlerine götürdüler .
Franklin çocukluğunda olağanüstü skolastik yetenekler sergilerdi. Altı yaşındayken, Batı Londra'da özel bir gündüz okulunda okuyan Norland Place School'daki kardeşi Roland'a katıldı. Ayrıca kriket ve hokeye bir ilgisi vardı. Dokuz yaşındayken, bir yatılı okul olan Sussex'te Genç Bayanlar Lindores Okulu’na girdi. Okul sahil kenarındaydı ve ailesi hassas sağlık için iyi bir ortam istedi. Londra'da, fizik ve kimyayı öğreten birkaç kız okulundan biri olan St Paul'un Kız Çocuk Okulu'na (West London) gittiğinde on bir yaşındaydı. St Paul'da bilim, Latin ve spor dallarında başarı gösterdi. Ayrıca Almanca öğrendi ve sonradan yararlı olduğunu düşündüğü dil olan Fransızcayı öğrenmeye başladı. Derslerini üstlendi ve yıllık ödüller kazandı
O dönemde İngiltere'de bulunan kız okulları içinde fizik ve kimya eğitimi veren nadir okullardan birinde çalışkanlığı ve bilgisiyle ön plana çıkıyordu. Rosalind, 15 yaşına geldiğinde gelecekte ne olacağıyla ilgili fikri kesinleşmişti artık: O, bir bilim insanı olmak istiyordu. Ne var ki bu duruma ilk engel olabilecek kişi babasıydı. Babası, kızının yüksekokula gitmesine karşıydı. Kızını okutmak yerine onun, yardım kuruluşları için çalışan bir sosyal güvenlik uzmanı olması gerektiğini düşünüyordu. Ne var ki kızının ısrarlarına dayanamayacak ve yumuşayacaktı. Babasının okuması için izin vermesinin ardından Rosalind Franklin, 1938 yılında Cambridge'de bulunan Newnham Koleji'ne girdi. Burada fiziksel kimya öğrenimini tamamladıktan sonra 1941'de mezun oldu.
Okuldan mezun olduğunda iş yaşamı onu bekliyordu. Mezun olduğu 1941 yılında okulunun mezunlar derneğinde çalıştıysa da bir yıl sonra buradan ayrılıp İngiliz Kömür Değerlendirme Araştırmaları Birliği'ne girdi. Burada kömürün soğurma özelliklerine ilişkin çalışmalarda yer aldı. Kömür ve grafitin mikro yapılarına ilişkin çalışmaları sonradan yapacağı doktorasının temelin oluşturuyordu. Çalışmalarını titizlikle sürdürdü ve 1945'te Cambridge Üniversitesi'nden fiziksel kimya dalında doktora derecesi aldı.
Cambridge ve II. Dünya Savaşı
Franklin 1938'de Newnham College, Cambridge'e gitti ve Natural Sciences Tripos'da kimya okudu. Orada, kendisi ile birlikte laboratuvar göstericisi olarak çalışan ve daha sonra King's College London'daki üst düzey meslektaşlarından biri olan spektroskopist Bill Price ile görüştü.
1941'de final sınavlarından dolayı ikinci sınıf onur ödülüne layık görüldü. Cambridge, B.A. unvanını vermeye başladı. ve 1947'den itibaren kadınlara M.A. derece verildi ve önceki kadın mezunlar ise bunu geriye dönük olarak aldı. Cambridge'deki son bir yılında, Marie Curie'nin eski bir öğrencisi olan ve hayatını ve kariyerini büyük ölçüde etkileyen ve Fransızcasını geliştirmesine yardımcı olan bir Fransız mülteci Adrienne Weill ile tanıştı. Franklin, Newnham College'da bir araştırma görevlisi oldu daha sonra Kimya Nobel Ödülünü kazanan Ronald Norrish başkanlığında Cambridge Üniversitesinin fizikokimya laboratuvarına katıldı. Orada yaptığı bir yıllık çalışmada pek başarılı olmadı. Biyografisini yazan Norrish, "inatçı ve neredeyse tartışmaya aykırı, zorba ve eleştirilere duyarlı" olarak nitelendirdi. Norrish'in Laboratuvarından istifa ederek, 1942'de İngiliz Kömür Kullanım Araştırmaları Derneği (BCURA) 'nda asistan araştırma görevlisi olarak çalışarak Ulusal Hizmet Kanunlarının gereklerini yerine getirdi. BCURA, Londra güneybatı sınırında Kingston upon Thames yakınlarındaki Coombe Springs Estate'de bulundu. Norrish, BCURA'daki orduya danışmanlık yapıyordu. Yönetmen John G. Bennett idi. BCURA araştırması sırasında Cambridge'deki Adrienne Weill'in yatılı evinde kuzeni Irene Franklin'in Putney'deki amcasının boş evinde kendisine katılmasını istedi ve istediği kadar yatılı kaldı. Irene ile birlikte Hava Harekâtı Müfettişi olarak gönüllü olarak çalıştı ve hava saldırıları sırasında halkın refahını sağlamak için düzenli olarak devriye gezdi.
Yoğunluğunu belirlemek için helyum kullanarak kömürün gözenekliliğini inceledi. Bu sayede, kömürlerin gözeneklerindeki ince daralmalar ile gözenekli alanın geçirgenliği arasındaki ilişkiyi keşfetti. Sıcaklık arttıkça maddelerin molekül boyutuna göre ayrıldığına karar vererek, kömürleri sınıflandırmaya ve yakıt amaçlı ve gaz maskeleri gibi savaş cihazlarının üretimine ilişkin performanslarını doğru bir şekilde belirlenmesine yardımcı oldu. Bu çalışma onun doktorasının temelini oluşturdu. Cambridge Üniversitesi'nin vermiş olduğu bir doktora tezi,kömüre özel katı organik kolloidlerin fizikokimyası.
Kariyeri
Paris
Avrupa'da II. Dünya Savaşı sona ermiş, yıkım dolu günlerin ardından bilimsel çalışmalar yeniden hız kazanmaya başlamıştı. Franklin çok az fiziksel kimyayı bilen bir fizikçi olarak Adrienne Weill'den yardım istedi. 1946 sonbaharında düzenlenen bir konferansta, Weill, Fransız hükûmeti tarafından desteklenen bilimsel araştırma laboratuvarlarının büyük bir bölümünü oluşturan enstitüler ağı olan Marcel Mathieu'ya (Ulusal Ulusal Rehberlik Araştırmaları Merkezi)(CNRS) direktör olarak getirildi. Bu, Jacques Mering ile Paris'teki Laboratoire Central des Services Chimiques de l'État'ta atanmasına yol açtı.
Mering, uzun yıllardır bu yöntemle incelenen binlerce düzenli kristalin aksine, rayon ve diğer amorf maddeler araştırmasına X-ışını kırınımı uygulayan bir X-ışını kristalografıydı. Ona amorf maddelere X-ışınları kristalografisini uygulamak için pratik yönlerini öğretti. Bu deneylerin yürütülmesinde ve sonuçların yorumlanmasında yeni zorluklar getirdi. Bu eser üzerinden kömür fiziği ve kimyasının ana akımının bir parçası haline getirilmiş birkaç daha yayın yayınladı. Bu çalışma 1993'te düzenli olarak yayınlanan Carney Chemistry and Physics of Carbon gazetesinde yayınlandı.
Rosalind Franklin, Cambridge'te geçirdiği yılların ardından geldiği Fransa'da, çok üretken üç yıl geçirecekti. 1947-1950 yılları arasında Paris'te ile birlikte Devlet Kimya Hizmetleri Merkez Laboratuvarı'nda X ışınları kırınımı yöntemi üzerinde çalıştı. Bu yöntemle, bir maddenin atomlarına X ışınları kullanarak baktığınızda onların kristal yapısını görebiliyordunuz. Bu çalışmaların etkisiyle, ısıtılan karbonlarda grafit oluşumundan kaynaklanan yapısal değişiklikleri araştırarak kok kömürü sanayi ve atom teknolojisi açısından değerli bulgular elde etti.
King's College London
1950'de King's College London'da çalışması için üç yıllık bir Araştırma Görevlisi pozisyonuna seçilen Rosalind Franklin, 1951'de İngiltere'ye döndü. 1951'in Ocak ayında 'nin (Medical Research Council; MRC) biyofizik biriminde çalışmaya başladı. Parçası olduğu ekibin başında vardı. Asli görevi çözeltideki protein ve lipitlerin X ışını kırınımını araştırmak olsa da Franklin üniversitedeki tek tecrübeli X ışını kırınımı uzmanı olduğundan Randall Franklin'e DNA üzerinde çalışmasını söyledi. Randall, bu düzenlemeyi daha Franklin işe başlamadan, Franklin'e yardımcı olacak doktora öğrencisi Raymond Gosling ve ileride Nobel Ödülü alacak Maurice Wilkins'in çığır açan araştırmaları nedeniyle yaptı.
Wilkins ve Gosling ham teçhizat kullanmalarına rağmen DNA molekülüne ilgiyi artıran olağanüstü bir kırınım resmini elde ettiler. Mayıs 1950'den beri DNA'nın X-ışını kırınım analizi yapıyorlardı. Randall, Franklin'den hem DNA kırınımı çalışmalarını, hem de Gosling'in tezinin rehberliğini devralmasını istediğini bildirmemişti. Nispeten ilkel teknolojiyle yaptıkları araştırmalarda DNA'nın dikkate değer bir kırınım resmini elde etmişlerdi ve bununla moleküle dikkat çekmişlerdi. Randall'ın Wilkins'e X ışını kırınımı üzerine çalışmaları ve Gosling'in tez danışmanlığını Franklin'in devralacağını söylememesi Franklin ve Wilkins arasında gerginliğe yol açtı.
Franklin, Gosling ile birlikte çalışarak, X-ışını kırınım tekniklerindeki uzmanlığını DNA yapısına uygulamaya başladı. Wilkins tarafından sipariş edilen yeni bir ince odaklı X-ışını tüpü ve mikrokamera kullanıyordu, Franklin özenle ayarladı ve dikkatle odaklandı. Fiziksel kimya geçmişini kullanarak, numunelerinin kritik hidratasyonunu ustalıkla manipüle etti. Wilkins bu gelişmiş teknik hakkında soru sorduğunda Wilkins'i rahatsız eden Franklin'in Gosling'e tanımına göre "üstünlük havası" Franklin, gözlerdeki kişileri yoğun bir şekilde seyretme alışkanlığı; kısa, sabırsız ve direkt olarak meslektaşlarının birçoğunu rahatsız ederdi.
Franklin ve Gosling yoğun atmosfere rağmen iki DNA formunun keşfedildi: Yüksek nemli ortamda (ıslak olduğunda) DNA lifi uzun ve ince; Kurutulduğunda kısa ve yağlı hale geldi. Franklin, sırasıyla bu iki biçimi "B" ve "A" olarak adlandırdı Franklin ve Wilkins arasındaki yoğun kişilik çatışması nedeniyle Randall DNA'ya çalışmaları bölmüştür.
Genç bilim insanı, burada Fransa'da öğrendiği X ışınları kırınım yöntemini kullanarak DNA'nın yoğunluğunu, sarmal biçimini ve başka önemli özelliklerini saptadı. 1951'den 1953'e dek süren çalışmaları sırasında Rosalind Franklin'in konumu erkek meslektaşlarının yanında sönük kalmıştı. O dönemde bilim kadınlarının çok fazla ön plana çıkmaması önemli ölçüde erkeklerin kadınlara önyargıyla bakmasından kaynaklanıyordu. DNA sarmalına ilişkin çalışmalarından yararlanan ve bu çalışmalarıyla Nobel Ödülü alan James Watson ve Francis Crick, çalışmalarına öncülük eden kişi olan Franklin'den çok Wilkins'in adını anıyorlardı.
DNA yapısı
Şubat 1953'te Cambridge Üniversitesi'ndeki Cavendish Laboratuvarının Francis Crick ve James Watson, King'deki her iki takımın verilerine benzer verileri kullanarak B DNA formunun bir moleküler modeli oluşturmaya başlamışlardı. Verilerinin büyük kısmı doğrudan Wilkins ve Franklin tarafından King'in yaptığı araştırmalardan elde edilmiştir. Franklin'in araştırması Şubat 1953'te Birkbeck'e taşınmadan önce tamamlanmıştı ve bu araştırmanın verileri kritikti. Alfa heliks yapısının 1951'de Linus Pauling tarafından aydınlatılmasında model kurma başarıyla uygulanmıştı. Franklin, model yapımını doğru bir şekilde yönlendirmek için yeterli veri elde edilinceye kadar teorik modelleri hazırlamaya karşıydı. Bir model oluşturma çalışmalarını ancak yapının yeterince bilinmesinden sonra gerçekleştirileceği görüşünü savunuyordu.
Hiç temkinli davranmadı, yanıltıcı olanakları ortadan kaldırmak istemesine rağmen. Birkbeck çalışma masasının fotoğrafları, Cambridge'de normal olarak DNA için başarıyla kullanılan büyük ölçekli olmasa da, düzenli olarak küçük molekül modelleri kullandığını gösteriyor. Şubat 1953'ün ortasında, Crick'in tez danışmanı Max Perutz, Aralık 1952'de King'e bir Tıbbi Araştırma Konseyi biyofizik komitesi ziyareti için yazılmış Franklin'in kristalografik hesaplamalarını içeren bir raporun kopyasını verdi.
Franklin birkbeck kolejine geçmeye karar verdi ve Randall'ın tüm DNA çalışmalarının King’de kalması gerektiğini ısrarla savunduğu için, Wilkins'e Franklin'in kırılma fotoğraflarının kopyaları Gosling tarafından verildi. 28 Şubat 1953'e gelindiğinde, Watson ve Crick, Crick'in (yerel pubda) "hayatın sırrını bulduklarını" ilan etmeleri için sorunu çözdüklerini hissetti.
Bununla birlikte, modellerini kesinleştirebilmek için tamamlamaları gerektiğini biliyorlardı.Watson ve Crick, Wilkins'den bir mektup almadan bir gün önce 7 Mart 1953'te modellerini bitirerek Franklin'in sonunda ayrıldığını belirtti. Franklin'in iki A-DNA belgesinin Acta Crystallographica'ya ulaşmasından bir gün sonra da bu oldu. Franklin'in biyografi yazarı Brenda Maddox'a 12 Mart'ta göre Wilkins modeli görmeye geldi ve iddia edilen Gosling'e King'in dönüşünde bilgi verdi. Gosling'in Birkbeck'te Franklin'i bilgilendirmesi ne kadar sürdü belli değil, ancak orijinal 17 Mart B-DNA el yazması Cambridge modeli hakkındaki herhangi bir bilgiyi yansıtmamaktadır. Franklin, bu taslağı daha sonra 25 Nisan 1953 Nature’da üçüncü olarak yayınlamadan önce değiştirdi. 18 Mart'ta, ön el yazmalarının bir kopyasını almayı kabul eden Wilkins şunları yazdı: "Bence sen bir çift eski hırsızsın, fakat bir şeye sahip olabilirsiniz".
Daha sonra Crick ve Watson 25 Nisan 1953'te Nature'da "Franklin ve Wilkins'in" yayımlanmamış " katkısı hakkındaki genel bir bilgiyle uyarıldığını bildiren yalnızca dipnot ile DNA'nın çift sarmal yapısını anlatan bir makalede kendi modellerini yayınladılar. İki laboratuvar direktörü tarafından yapılan bir anlaşma sonucunda Wilkins ve Franklin'in X-ışını kırınım verilerini içeren makaleleri değiştirildi ve sonra Nature'ın aynı sayısında ikinci ve üçüncü olarak yayınlandı, görünüşte yalnızca Crick'i destekledi. ve B biçimi için bir model öneren Watson teorik makalesi.
Haftalar sonra, 10 Nisan'da Franklin, modellerini görme izin için Crick'e yazdı. Franklin, Watson-Crick modelini gördükten sonra bile prematüre model yapımı için şüpheciliğini korudu ve etkilenmediğini gösterdi. "Çok güzel, ama bunu kanıtlayacak mı?" Diye yorumladığını bildirildi. Deneysel bir bilim insanı olarak, Franklin, yayınlamadan önce çok daha fazla kanıt üretmeye ilgili görünüyor. Bu nedenle, Watson-Crick modeline verdiği cevap, temkinli yaklaşımıyla tutarlıydı. Bilim dünyasının çoğu, çift sarmallı teklifi kabul etmeden önce birkaç yıl tereddüt etti. Genellikle genetikçiler, belirgin genetik etkileri nedeniyle bu modeli benimsedi.
Birkbeck College
Franklin, King's College London'dan Mart 1953'te yine Londra'daki için ayrıldı ve bu durumu (Paris'teki Adrienne Weill'e yazdığı mektupta) "saraydan gecekondu mahallelerine geçmek ... ama aynı şekilde memnuniyet verici" olarak tanımladı. Buradaki çalışmaları sırasında artık kömür üzerinde yaptığı çalışmaları tamamlamıştı. O fizik departmanı başkanı J. D. Bernalkadın kristalograflarını tanıtan bir İrlandalı komünist olan parlak bir kristalograf olarak çalışmıştı. Tarım Araştırma Konseyi (ARC) tarafından finanse edilen kendi araştırma grubuyla kıdemli bir bilim insanı olarak çalıştı. Bernal'in, nükleik asitler üzerine olan ilgisini durdurması için ayrı sözleri olmasına rağmen, Gosling'e tezi bitirmesi için yardım etti, ancak artık resmi olarak yardımcısı değildi. Birlikte 25 Temmuz Nature of Science'da DNA'nın A biçiminde çift sarmalın ilk kanıtını yayınladılar. Dahası DNA gibi eşit derecede hayatın merkezinde olan, bir başka büyük nükleik asit olan RNA'ı keşfettiler. Ayrıca bir RNA virüsü olan tütün mozaik virüsünün (TMV) yapısını incelemek için yine X-ışını kristalografisini kullandı. 1954 başlarında Aaron Klug ile yaptığı görüşme, uzun süreli başarılı ve başarılı bir işbirliğine yol açtı. Klug, daha sonra doktorasını Trinity College, Cambridge'de tamamladı ve 1953'ün sonunda Birkbeck'e katıldı. 1955'te Franklin, tüm TMV virüs parçacıklarının aynı uzunlukta olduğunu tanımladığı TMV ile ilgili ilk büyük eserlerini Nature’da yayınladı. Gözleminin nihai olarak kanıtlandığı halde, seçkin viroloji uzmanı Norman Pirie'nin fikirleri ile doğrudan çelişki vardı. Bu virüsteki ribonükleik asitin (RNA), virüsün ortasındaki boşlukta değil, protein bölümü içinde bulunduğunu ve gelişmiş canlıların DNA'sında olduğu gibi ikili değil, tek kollu sarmal olduğunu gösteren çalışmalara katıldı.
Franklin, TMV'nin bütün yapısını inceleyen doktora öğrencisi Kenneth Holmes'e devretti. TMV'nin protein molekülleri kaplanması olduğu helislerde keşfedildi (1956'da yayınlandı). Meslektaşı Klug, öğrencisi John Finch ile birlikte küresel virüslerle uğraşırken, Franklin’in koordinasyonunu ve çalışmayı denetlemesini sağladı. Bir ekip olarak, 1956'dan itibaren TMV, salatalık virüsü 4 ve şalgam sarı mozaik virüsü üzerinde seminal yayınlar yapmaya başladılar.
Franklin'in araştırma görevlisi James Watt, Ulusal Kömür Kurulu tarafından sübvanse etti ve şimdi Birkbeck'teki ARC grubunun lideri oldu. Birkbeck ekip üyeleri patates, şalgam, domates ve bezelye gibi çeşitli bitkileri etkileyen RNA virüsleri üzerinde çalışmaya devam etti. 1955 yılında ekibe Amerikalı bir doktorasını tamamlamış Donald Caspar katıldı. TMV'deki RNA moleküllerinin kesin yerleri üzerinde çalıştı.
1956'da kendisi ve Franklin, TMV'deki RNA'nın virüsün içi boş iç yüzeyi boyunca sarılı olduğunu Nature dergisinin 10 Mart sayısında gösterdiler ve birbirini tamamlayan belgeler yayınladılar. Caspar hevesli bir yazar değildi ve Franklin'in makaleler için gereğini yapması gerekiyordu.
1957'de ARC'den aldığı araştırma ödeneği sona erdi ve Mart 1958'de biten bir yıllık uzatma verildi. ABD Ulusal Sağlık Enstitülerinden yeni bir bağış başvurusunda bulundu, bu üç yıl için £ 10,000 onayladı ve bu şimdiye kadar Birkbeck'te alınan en büyük fon oldu.
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraki ilk büyük uluslararası fuar olan Expo 58, 1958'de Brüksel'de düzenlenecekti. Franklin, 1957'de başlattığı TMV'nin beş metrelik bir modelini yapmaya davet edildi. Malzemeleri arasında masa tenisi topları ve plastik bisiklet tutma kolu tutamakları vardı. Uluslararası Bilim Fuarındaki virüs modeli sergisi ile Brüksel'deki dünya fuarı, 17 Nisan'da öldüğünden bir gün sonra açıldı. Birkbeck Koleji, Londra, Klug, Finch ve Holmes'deki ana araştırma ekibi 1962'de Cambridge Üniversitesi Moleküler Biyoloji Laboratuvarı'na taşındı.
Kişisel hayatı
Franklin en iyi bir agnostik olarak biliniyor. Görünüşe göre dinî inancının yokluğu, kendi meraklı zihninden ziyade, kimsenin nüfuzundan kaynaklanmadı. Şüpheciliğini küçük bir çocuk iken gelişmeye başladı. Annesi, Franklin’in tanrı varlığına inanmayı reddettiğini hatırlayarak onun şöyle dediğini anımsar "Aslında, O'nun O değil olduğunu nasıl biliyorsun?". Daha sonra bilimsel deneyimlerine dayanarak düşüncelerini açıkça belirtti ve 1940'ta babasına yazdı:
‘Bilim ve gündelik hayat ayrılamaz. Bilim benim için hayatın kısmi bir açıklaması … İnanç tanımını kabul etmiyorum yani ölüm sonrası hayat inanışı ... İnancını gelecekteki kendiniz ve diğerleri kaderi gibi gelişimlerinize dayanmaktadır. Bana öyle geliyor ki, seninki daha bencil ... bir yaratıcıya ait soru: Neyin yaratıcısı? ... Bir yaratanının ya da ilkel maddenin yaratıcısını evrenin küçük bir köşesinde olan önemsiz ırkımla ilgilenmek için herhangi bir nedeni olduğuna inanmam için hiçbir sebep görmüyorum’
Ancak Yahudi geleneklerini terk etmedi. Lindores Okulu'ndaki tek Yahudi öğrenci olarak, arkadaşları kiliseye gittiğinde tek başına İbranice derslere devam etti. Babasının isteğine saygılı bir şekilde Cambridge'deki Newnham College'nın ilk döneminde Yahudi Cemaati'ne katıldı. Kız kardeşi "her zaman bilinçli bir Yahudi" olduğunu söyledi.
Franklin yurtdışı özellikle trekking gezi severdi. 1929'da Noel’ini nitelikli hale getirmek için büyükbabasının İngiltere kışından kaçmak için gittiği Fransa Menton’a tatil için gitti. Ailesi tatillerini sık sık Wales ya da Cornwall'da geçirdi. 1938'de Fransa'ya yaptığı gezi sırasında Fransızca bir sevgi duymaya başladı. Fransız yaşam biçimini İngiliz yaşam biçiminden çok daha üstü görüyordu. Buna karşılık, İngiliz halkını "boş aptal yüzler ve çocuksu cömertliklere sahipler “ şeklinde tanımlardı. 1939'da İkinci Dünya Savaşı eve dönüşünde ilan edildiği için neredeyse Norveç'te sıkışıp kalıyordu. Bir başka deyişle, 1946'da Jean Kerslake ile Fransız Alpleri'ni gezdi ve neredeyse hayatına mal oldu. Ama annesine " İnsanları, ülkeyi ve yemekleri seviyorum. Fransa'da sonsuza dek mutlu bir şekilde dolaşabileceğimden oldukça eminim” yazdı.
ABD'ye birkaç profesyonel gezi yaptı ve özellikle Amerikalı arkadaşları arasında sevinçli olduğunu sürekli gösteriyordu. Los Angeles'taki California Üniversitesi'nden William Ginoza, Watson'un açıklamalarının tam tersi olduğunu hatırlattı ve Maddox'un söylediği gibi bu Amerikalıların güneşli tarafı dedi.
Genellikle siyasi görüşlerini dile getirirdi. Başlangıçta Winston Churchill'i savaşa teşvik için suçladı, ancak daha sonra yaptığı konuşmalar için ona hayran kaldı. Profesör John Ryle'ı 1940'ta parlamento için bağımsız bir aday olarak aktif olarak destekledi, ancak John Ryle başarısız oldu.
Kimseyle samimi bir ilişkisi yoktu ve her zaman en derin kişisel hislerini kendine sakladı. Genç günlerinden sonra, karşı cinsten olan yakın arkadaşlığından kaçındı. Kuzenlerinin onları ziyaret ettikten sonra Roland'a ona eşlik etmesi için para verdi. Daha sonraki yıllarında, yatak odasını paylaştığı Ernst Wohlgemuth ile evlenip Chicago'dan Notting Hill'e taşınan Evi Ellis, onu Ralph Miliband ile tanıştırmak, ancak başarısız oldu. Sayre'ye göre, ameliyat geçirdiği sırada Mering'e olan hissini itiraf etmişti, ancak ailesi bunu reddetti. Ancak Mering daha sonra onu ziyaret ettiğinde ağladı ve tüm mektuplarını imha etti.
En yakın kişisel ilişkisi muhtemelen post-doktora öğrencisi Donald Caspar'la birlikte idi. 1956'da California Üniversitesi'nden Berkeley'e yaptığı turdan sonra Colorado'daki evinde onu ziyaret etti ve o daha sonra mektubunda Caspar için "o sevilip evlenilecek biri” dediği dikkat çekiyordu. Sayre'ye yazdığı mektupta ise Casper için "ideal bir eşleşme" demiştir.
Hastalığı
1956 yılının ortasında, Amerika'ya yapılan iş gezisi sırasında Franklin ilk olarak bir sağlık sorunundan şüphelenmeye başladı. New York'ta karnı şişti. Londra'ya döndüğünde Mair Livingstone'a danıştı ve oda "Hamile değil misin?" Diye sordu. Franklin ise "keşke keşke olsaydı.” diye kinayeli bir yanıt verdi. Teşhis raporunda hamilelik olmadığını belirtti ve dosyasını "ACİL" olarak işaretlendi. 1956 yılının yaz aylarında Rosalind Franklin kanser olduğunu öğrendi. Aynı yıl 4 Eylül'de yapılan operasyonda karnında iki tümör varlığı ortaya çıktı. Bu süre ve diğer hastaneye kaldırma dönemlerinden sonra, Franklin çeşitli arkadaşları ve aile üyeleri ile dinlenme dönemi geçirdi.
Franklin, annesinin kontrol edilemeyen üzüntüsü ve ağlaması onu çok üzdü bu yüzden ailesi ile birlikte kalmayı seçmedi. Franklin, kanser tedavisi görürken aynı zamanda grup çalışmaya devam etti ve sonuç üretmeye devam etti - 1956'da yedi bildiri ve 1957'de altı tane daha elde etti.- Ayrıca 1957'de grup çocuk felci virüsü üzerinde çalışıyor ve bunun için Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Sağlık Enstitüsünün Halk Sağlığı Servisine fon sağlıyordu.
1957 sonunda Franklin tekrar hasta oldu ve Royal Marsden Hastanesine yatırıldı. 2 Aralık'ta vasiyetini hazırladı. Diğer arkadaşları Mair Livingstone £ 2.000, Anne Piper £ 1.000 ve hemşire Bayan Griffith £ 250 alacaktı. Malın geri kalan kısmı hayır kurumları için kullanılacaktı. Ocak 1958'de işine döndü ve 25 Şubat'ta Research Associate in Biophysics'e terfi etti. 30 Mart'ta tekrar hastalandı ve 16 Nisan 1958'de Chelsea, Londra’da yumurtalık kanseri nedeniyle öldü.
X ışını radyasyonuna maruz kalmanın hastalığında muhtemel bir faktör olduğu düşünülüyor.
25.07.2013 tarihinde arama motoru Google tarafından hazırlanan özel doodle ile 93. doğum günü anılmıştır.
Ölümü
1956 yılının yaz aylarında Rosalind Franklin kanser olduğunu öğrendi. İki yıldan kısa bir sürede 16 Nisan 1958'de 37 yaşındayken öldü.
Tartışmalar
1962 yılında Watson, Crick ve Wilkins DNA çalışmalarından dolayı Nobel Ödülü alırlarken Franklin'in adı bile anılmadı. Buna, kimi çevreler ölmüş kişilerin ödüle aday gösterilemeyeceği nedenini gösterdiler, kimileriyse Franklin'in hakkının yenildiğini söylediler. Her ne olursa olsun bugün bilim çevreleri, DNA çalışmaları üzerinde Rosalind Franklin'in önemli katkıları olduğunu ve öncü çalışmalar yaptığını kabul ediyor.
Kaynakça
- Notlar
- ^ "Name of Firm: A. Keyser & Co" (PDF). The Gazette. 22 Şubat 1922. 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Kasım 2014.
- ^ . London Remembers. 1 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2014.
- ^ GRO Register of Births: SEP 1920 1a 250 KENSINGTON – Rosalind E. Franklin, mmn = Waley
- ^ Glynn, s.1
- ^ Maddox, s. 124
- ^ Maddox, s. 114
- ^ Wilkins, Wilkins, M., The Third Man of the Double Helix, an autobiography (2003) Oxford University Press, Oxford. pp. 143–144
- ^ Wilkins, s. 121
- ^ Maddox, pp. 149–150, Elkin, p 45. Elkin, L.O. Rosalind Franklin and the Double Helix. Physics Today, March 2003(available free on-line, see references). Olby, R. The Path to the Double Helix (London: MacMillan, 1974).
- ^ Sayre, Olby, Maddox, Elkin, Wilkins
- Bibliyografya
- Glynn, Jenifer (2012). My Sister Rosalind Franklin. Oxford: Oxford Üniversitesi Yayınları. ISBN .
- Maddox, Brenda (2003). Rosalind Franklin: The Dark Lady of DNA. Londra: Harper Collins. ISBN . 29 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mart 2017.
- TÜBİTAK yayınları Bilim ve Çocuk dergisi, Kasım 2005 sayısı, Gökhan Tok
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Rosalind Franklin ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- www.gruberprizes.org14 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rosalind Franklin yazıları14 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- DNA hikâyesi14 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Alexa Gabriel'den Rosalind Franklin
- news.bbc.co.uk31 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Rosalind Elsie Franklin d 25 Temmuz 1920 Londra o 16 Nisan 1958 Londra DNA RNA virus komur ve grafitin yapilarinin anlasilmasinda buyuk katkilarda bulunan Ingiliz biyofizikci kimyager ve kristallografcisidir Komur ve viruslerle ilgili eserleri hayati boyunca takdir edilmesine ragmen DNA yapisinin kesfine yaptigi katkilar buyuk oranda olumunden sonra fark edildi Rosalind Elsie Franklinin resmi En cok Watson ve Crick in DNA nin yapisini kesfetmelerinden once yaptigi X isini kirinimi calismalariyla ve one surdugu hipotezlerle taninmistir Daha sonra ise tutun mozaik virusu ve polio virusler icin yaptigi arastirmalarla dikkat cekmistir 1958 de zaturre ve takiben karsinomatozis ve yumurtalik kanserinden olmustur Unlu Ingiliz Yahudi bir ailede dogan Franklin Bati Londra daki Norland Place deki Sussex te Genc Bayanlar Lindores Okulu ve Londra daki St Paul s Kiz Okulu nda egitim gordu Daha sonra 1941 de mezun oldugu Cambridge deki Newnham College da Doga Bilimleri Tripos unu okudu Bir arastirma fakultesine donusen Ronald George Wreyford Norrish baskanliginda Cambridge Universitesi fizikokimya laboratuvarina katildi bu da heyecan eksikligi yuzunden onu hayal kirikligina ugratti Ingiliz Komur Kullanim Arastirmalari Dernegi BCURA 1942 de arastirma gorevini ustlendi ve komurle ilgili calismalarina basladi Bu onun 1945 te Doktora kazanmasina yardimci oldu 1947 de Laboratoire Central des Services Chimiques de l Etat ta Jacques Mering in bunyesinde post doktora arastirmaci olarak Paris e gitti ve burada basarili bir X isini kriptocusu oldu 1951 de King s College London da arastirma ortagi oldu ve sonunda DNA nin cift sarmal teorisini kolaylastiracak X isini kirinimi calismalari uzerinde calisti 1953 te yonetmen John Randall la ve meslektasi Maurice Wilkins le olan anlasmazlik yuzunden iki yil sonra Birkbeck Koleji ne tasinmak zorunda kaldi Birkbeck te J D Bernal fizik bolumunun baskani ona ayri bir arastirma ekibi onerdi O 1958 yilinda over kanseri 37 yasinda oldu Franklin Londra daki King s College da James Watson Francis Crick ve Maurice Wilkins ile beraber calisti ve DNA cift sarmalinin kesfedilmesine yol acmasi ile 1962 de Nobel Fizyoloji veya Tip Odulunu paylastilar Dahasi DNA nin X isini kirinim goruntuleri ozellikle Fotograf 51 deki calismalari ile unludur Watson Franklin in Wilkins ile birlikte Kimya da bir Nobel Odulu sahibi olmasini onerdi ancak Nobel Komitesi olumunden sonra aday gosterilmedi DNA calismalarini tamamladiktan sonra Franklin Birkbeck te viruslerin molekuler yapilari konusunda oncu calismalara onculuk etti Ekip uyesi Aaron Klug 1982 de Kimya da Nobel Odulunu aldigi arastirmasina devam etti HayatiIlk yillari Rosalind Elsie Franklin 25 Temmuz 1920 de Londra da Notting Hill bolgesindeki 50 Chepstow Villas adresinde dogdu Zengin ve nufuz sahibi bir ailenin parcasiydi Babasi 1894 1964 liberal goruslere sahip bir ve ta ders vermekteydi annesi Muriel Frances Waley di 1894 1976 Ailenin bes cocugundan ikincisiydi ve en buyuk kiz cocuguydu David 1919 da dogan en buyuk kardesti Colin dogum 1923 Roland dogum 1926 ve Jenifer dogum 1929 onun kardesleridir Babasinin amcasi 1916 da Icisleri Sekreteri ve Ingiliz Kabine de gorev yapan ilk pratik Yahudi olan Herbert Samuel daha sonra Viscount Samuel idi Mamie olarak bilinen teyzesi Helen Caroline Franklin Filistin Ingiliz Yonetmeligi nde Bassavci olan Norman de Mattos Bentwich ile evlendi Helen Caroline Franklin sendika orgutu ve kadin secim yasasinda aktifti ve daha sonra Londra Ilce Meclisi uyesi oldu Aktif olan Erkekler Koleji nde babasi gunduzleri elektrik manyetizma ve aksamlari Buyuk Savas tarihi dersleri verdi ve daha sonra mudur yardimciligina gectigi Burada aktif olarak yer aldi Franklin in ailesi Nazilerden kacan Avrupali Yahudi multecilerin ozellikle de Kindertransport tan olan multecilerin yerlesmesine yardimci oldu Iki Yahudi cocugunu evlerine goturduler Franklin cocuklugunda olaganustu skolastik yetenekler sergilerdi Alti yasindayken Bati Londra da ozel bir gunduz okulunda okuyan Norland Place School daki kardesi Roland a katildi Ayrica kriket ve hokeye bir ilgisi vardi Dokuz yasindayken bir yatili okul olan Sussex te Genc Bayanlar Lindores Okulu na girdi Okul sahil kenarindaydi ve ailesi hassas saglik icin iyi bir ortam istedi Londra da fizik ve kimyayi ogreten birkac kiz okulundan biri olan St Paul un Kiz Cocuk Okulu na West London gittiginde on bir yasindaydi St Paul da bilim Latin ve spor dallarinda basari gosterdi Ayrica Almanca ogrendi ve sonradan yararli oldugunu dusundugu dil olan Fransizcayi ogrenmeye basladi Derslerini ustlendi ve yillik oduller kazandi O donemde Ingiltere de bulunan kiz okullari icinde fizik ve kimya egitimi veren nadir okullardan birinde caliskanligi ve bilgisiyle on plana cikiyordu Rosalind 15 yasina geldiginde gelecekte ne olacagiyla ilgili fikri kesinlesmisti artik O bir bilim insani olmak istiyordu Ne var ki bu duruma ilk engel olabilecek kisi babasiydi Babasi kizinin yuksekokula gitmesine karsiydi Kizini okutmak yerine onun yardim kuruluslari icin calisan bir sosyal guvenlik uzmani olmasi gerektigini dusunuyordu Ne var ki kizinin israrlarina dayanamayacak ve yumusayacakti Babasinin okumasi icin izin vermesinin ardindan Rosalind Franklin 1938 yilinda Cambridge de bulunan Newnham Koleji ne girdi Burada fiziksel kimya ogrenimini tamamladiktan sonra 1941 de mezun oldu Okuldan mezun oldugunda is yasami onu bekliyordu Mezun oldugu 1941 yilinda okulunun mezunlar derneginde calistiysa da bir yil sonra buradan ayrilip Ingiliz Komur Degerlendirme Arastirmalari Birligi ne girdi Burada komurun sogurma ozelliklerine iliskin calismalarda yer aldi Komur ve grafitin mikro yapilarina iliskin calismalari sonradan yapacagi doktorasinin temelin olusturuyordu Calismalarini titizlikle surdurdu ve 1945 te Cambridge Universitesi nden fiziksel kimya dalinda doktora derecesi aldi Cambridge ve II Dunya Savasi Franklin 1938 de Newnham College Cambridge e gitti ve Natural Sciences Tripos da kimya okudu Orada kendisi ile birlikte laboratuvar gostericisi olarak calisan ve daha sonra King s College London daki ust duzey meslektaslarindan biri olan spektroskopist Bill Price ile gorustu 1941 de final sinavlarindan dolayi ikinci sinif onur odulune layik goruldu Cambridge B A unvanini vermeye basladi ve 1947 den itibaren kadinlara M A derece verildi ve onceki kadin mezunlar ise bunu geriye donuk olarak aldi Cambridge deki son bir yilinda Marie Curie nin eski bir ogrencisi olan ve hayatini ve kariyerini buyuk olcude etkileyen ve Fransizcasini gelistirmesine yardimci olan bir Fransiz multeci Adrienne Weill ile tanisti Franklin Newnham College da bir arastirma gorevlisi oldu daha sonra Kimya Nobel Odulunu kazanan Ronald Norrish baskanliginda Cambridge Universitesinin fizikokimya laboratuvarina katildi Orada yaptigi bir yillik calismada pek basarili olmadi Biyografisini yazan Norrish inatci ve neredeyse tartismaya aykiri zorba ve elestirilere duyarli olarak nitelendirdi Norrish in Laboratuvarindan istifa ederek 1942 de Ingiliz Komur Kullanim Arastirmalari Dernegi BCURA nda asistan arastirma gorevlisi olarak calisarak Ulusal Hizmet Kanunlarinin gereklerini yerine getirdi BCURA Londra guneybati sinirinda Kingston upon Thames yakinlarindaki Coombe Springs Estate de bulundu Norrish BCURA daki orduya danismanlik yapiyordu Yonetmen John G Bennett idi BCURA arastirmasi sirasinda Cambridge deki Adrienne Weill in yatili evinde kuzeni Irene Franklin in Putney deki amcasinin bos evinde kendisine katilmasini istedi ve istedigi kadar yatili kaldi Irene ile birlikte Hava Harekati Mufettisi olarak gonullu olarak calisti ve hava saldirilari sirasinda halkin refahini saglamak icin duzenli olarak devriye gezdi Yogunlugunu belirlemek icin helyum kullanarak komurun gozenekliligini inceledi Bu sayede komurlerin gozeneklerindeki ince daralmalar ile gozenekli alanin gecirgenligi arasindaki iliskiyi kesfetti Sicaklik arttikca maddelerin molekul boyutuna gore ayrildigina karar vererek komurleri siniflandirmaya ve yakit amacli ve gaz maskeleri gibi savas cihazlarinin uretimine iliskin performanslarini dogru bir sekilde belirlenmesine yardimci oldu Bu calisma onun doktorasinin temelini olusturdu Cambridge Universitesi nin vermis oldugu bir doktora tezi komure ozel kati organik kolloidlerin fizikokimyasi KariyeriDonovan Court Drayton Gardens Chelsea Kensington ve Chelsea Kraliyet Ilcesindeki SW10 9QS de Rosalind Franklin icin Ingiliz Mirasi mavi plaketi Paris Avrupa da II Dunya Savasi sona ermis yikim dolu gunlerin ardindan bilimsel calismalar yeniden hiz kazanmaya baslamisti Franklin cok az fiziksel kimyayi bilen bir fizikci olarak Adrienne Weill den yardim istedi 1946 sonbaharinda duzenlenen bir konferansta Weill Fransiz hukumeti tarafindan desteklenen bilimsel arastirma laboratuvarlarinin buyuk bir bolumunu olusturan enstituler agi olan Marcel Mathieu ya Ulusal Ulusal Rehberlik Arastirmalari Merkezi CNRS direktor olarak getirildi Bu Jacques Mering ile Paris teki Laboratoire Central des Services Chimiques de l Etat ta atanmasina yol acti Mering uzun yillardir bu yontemle incelenen binlerce duzenli kristalin aksine rayon ve diger amorf maddeler arastirmasina X isini kirinimi uygulayan bir X isini kristalografiydi Ona amorf maddelere X isinlari kristalografisini uygulamak icin pratik yonlerini ogretti Bu deneylerin yurutulmesinde ve sonuclarin yorumlanmasinda yeni zorluklar getirdi Bu eser uzerinden komur fizigi ve kimyasinin ana akiminin bir parcasi haline getirilmis birkac daha yayin yayinladi Bu calisma 1993 te duzenli olarak yayinlanan Carney Chemistry and Physics of Carbon gazetesinde yayinlandi Rosalind Franklin Cambridge te gecirdigi yillarin ardindan geldigi Fransa da cok uretken uc yil gecirecekti 1947 1950 yillari arasinda Paris te ile birlikte Devlet Kimya Hizmetleri Merkez Laboratuvari nda X isinlari kirinimi yontemi uzerinde calisti Bu yontemle bir maddenin atomlarina X isinlari kullanarak baktiginizda onlarin kristal yapisini gorebiliyordunuz Bu calismalarin etkisiyle isitilan karbonlarda grafit olusumundan kaynaklanan yapisal degisiklikleri arastirarak kok komuru sanayi ve atom teknolojisi acisindan degerli bulgular elde etti King s College London 1950 de King s College London da calismasi icin uc yillik bir Arastirma Gorevlisi pozisyonuna secilen Rosalind Franklin 1951 de Ingiltere ye dondu 1951 in Ocak ayinda nin Medical Research Council MRC biyofizik biriminde calismaya basladi Parcasi oldugu ekibin basinda vardi Asli gorevi cozeltideki protein ve lipitlerin X isini kirinimini arastirmak olsa da Franklin universitedeki tek tecrubeli X isini kirinimi uzmani oldugundan Randall Franklin e DNA uzerinde calismasini soyledi Randall bu duzenlemeyi daha Franklin ise baslamadan Franklin e yardimci olacak doktora ogrencisi Raymond Gosling ve ileride Nobel Odulu alacak Maurice Wilkins in cigir acan arastirmalari nedeniyle yapti Wilkins ve Gosling ham techizat kullanmalarina ragmen DNA molekulune ilgiyi artiran olaganustu bir kirinim resmini elde ettiler Mayis 1950 den beri DNA nin X isini kirinim analizi yapiyorlardi Randall Franklin den hem DNA kirinimi calismalarini hem de Gosling in tezinin rehberligini devralmasini istedigini bildirmemisti Nispeten ilkel teknolojiyle yaptiklari arastirmalarda DNA nin dikkate deger bir kirinim resmini elde etmislerdi ve bununla molekule dikkat cekmislerdi Randall in Wilkins e X isini kirinimi uzerine calismalari ve Gosling in tez danismanligini Franklin in devralacagini soylememesi Franklin ve Wilkins arasinda gerginlige yol acti Franklin Gosling ile birlikte calisarak X isini kirinim tekniklerindeki uzmanligini DNA yapisina uygulamaya basladi Wilkins tarafindan siparis edilen yeni bir ince odakli X isini tupu ve mikrokamera kullaniyordu Franklin ozenle ayarladi ve dikkatle odaklandi Fiziksel kimya gecmisini kullanarak numunelerinin kritik hidratasyonunu ustalikla manipule etti Wilkins bu gelismis teknik hakkinda soru sordugunda Wilkins i rahatsiz eden Franklin in Gosling e tanimina gore ustunluk havasi Franklin gozlerdeki kisileri yogun bir sekilde seyretme aliskanligi kisa sabirsiz ve direkt olarak meslektaslarinin bircogunu rahatsiz ederdi Franklin ve Gosling yogun atmosfere ragmen iki DNA formunun kesfedildi Yuksek nemli ortamda islak oldugunda DNA lifi uzun ve ince Kurutuldugunda kisa ve yagli hale geldi Franklin sirasiyla bu iki bicimi B ve A olarak adlandirdi Franklin ve Wilkins arasindaki yogun kisilik catismasi nedeniyle Randall DNA ya calismalari bolmustur Genc bilim insani burada Fransa da ogrendigi X isinlari kirinim yontemini kullanarak DNA nin yogunlugunu sarmal bicimini ve baska onemli ozelliklerini saptadi 1951 den 1953 e dek suren calismalari sirasinda Rosalind Franklin in konumu erkek meslektaslarinin yaninda sonuk kalmisti O donemde bilim kadinlarinin cok fazla on plana cikmamasi onemli olcude erkeklerin kadinlara onyargiyla bakmasindan kaynaklaniyordu DNA sarmalina iliskin calismalarindan yararlanan ve bu calismalariyla Nobel Odulu alan James Watson ve Francis Crick calismalarina onculuk eden kisi olan Franklin den cok Wilkins in adini aniyorlardi DNA yapisi Subat 1953 te Cambridge Universitesi ndeki Cavendish Laboratuvarinin Francis Crick ve James Watson King deki her iki takimin verilerine benzer verileri kullanarak B DNA formunun bir molekuler modeli olusturmaya baslamislardi Verilerinin buyuk kismi dogrudan Wilkins ve Franklin tarafindan King in yaptigi arastirmalardan elde edilmistir Franklin in arastirmasi Subat 1953 te Birkbeck e tasinmadan once tamamlanmisti ve bu arastirmanin verileri kritikti Alfa heliks yapisinin 1951 de Linus Pauling tarafindan aydinlatilmasinda model kurma basariyla uygulanmisti Franklin model yapimini dogru bir sekilde yonlendirmek icin yeterli veri elde edilinceye kadar teorik modelleri hazirlamaya karsiydi Bir model olusturma calismalarini ancak yapinin yeterince bilinmesinden sonra gerceklestirilecegi gorusunu savunuyordu Hic temkinli davranmadi yaniltici olanaklari ortadan kaldirmak istemesine ragmen Birkbeck calisma masasinin fotograflari Cambridge de normal olarak DNA icin basariyla kullanilan buyuk olcekli olmasa da duzenli olarak kucuk molekul modelleri kullandigini gosteriyor Subat 1953 un ortasinda Crick in tez danismani Max Perutz Aralik 1952 de King e bir Tibbi Arastirma Konseyi biyofizik komitesi ziyareti icin yazilmis Franklin in kristalografik hesaplamalarini iceren bir raporun kopyasini verdi Franklin birkbeck kolejine gecmeye karar verdi ve Randall in tum DNA calismalarinin King de kalmasi gerektigini israrla savundugu icin Wilkins e Franklin in kirilma fotograflarinin kopyalari Gosling tarafindan verildi 28 Subat 1953 e gelindiginde Watson ve Crick Crick in yerel pubda hayatin sirrini bulduklarini ilan etmeleri icin sorunu cozduklerini hissetti Bununla birlikte modellerini kesinlestirebilmek icin tamamlamalari gerektigini biliyorlardi Watson ve Crick Wilkins den bir mektup almadan bir gun once 7 Mart 1953 te modellerini bitirerek Franklin in sonunda ayrildigini belirtti Franklin in iki A DNA belgesinin Acta Crystallographica ya ulasmasindan bir gun sonra da bu oldu Franklin in biyografi yazari Brenda Maddox a 12 Mart ta gore Wilkins modeli gormeye geldi ve iddia edilen Gosling e King in donusunde bilgi verdi Gosling in Birkbeck te Franklin i bilgilendirmesi ne kadar surdu belli degil ancak orijinal 17 Mart B DNA el yazmasi Cambridge modeli hakkindaki herhangi bir bilgiyi yansitmamaktadir Franklin bu taslagi daha sonra 25 Nisan 1953 Nature da ucuncu olarak yayinlamadan once degistirdi 18 Mart ta on el yazmalarinin bir kopyasini almayi kabul eden Wilkins sunlari yazdi Bence sen bir cift eski hirsizsin fakat bir seye sahip olabilirsiniz Daha sonra Crick ve Watson 25 Nisan 1953 te Nature da Franklin ve Wilkins in yayimlanmamis katkisi hakkindaki genel bir bilgiyle uyarildigini bildiren yalnizca dipnot ile DNA nin cift sarmal yapisini anlatan bir makalede kendi modellerini yayinladilar Iki laboratuvar direktoru tarafindan yapilan bir anlasma sonucunda Wilkins ve Franklin in X isini kirinim verilerini iceren makaleleri degistirildi ve sonra Nature in ayni sayisinda ikinci ve ucuncu olarak yayinlandi gorunuste yalnizca Crick i destekledi ve B bicimi icin bir model oneren Watson teorik makalesi Haftalar sonra 10 Nisan da Franklin modellerini gorme izin icin Crick e yazdi Franklin Watson Crick modelini gordukten sonra bile premature model yapimi icin supheciligini korudu ve etkilenmedigini gosterdi Cok guzel ama bunu kanitlayacak mi Diye yorumladigini bildirildi Deneysel bir bilim insani olarak Franklin yayinlamadan once cok daha fazla kanit uretmeye ilgili gorunuyor Bu nedenle Watson Crick modeline verdigi cevap temkinli yaklasimiyla tutarliydi Bilim dunyasinin cogu cift sarmalli teklifi kabul etmeden once birkac yil tereddut etti Genellikle genetikciler belirgin genetik etkileri nedeniyle bu modeli benimsedi Birkbeck CollegeTutun mozaik virusu Franklin King s College London dan Mart 1953 te yine Londra daki icin ayrildi ve bu durumu Paris teki Adrienne Weill e yazdigi mektupta saraydan gecekondu mahallelerine gecmek ama ayni sekilde memnuniyet verici olarak tanimladi Buradaki calismalari sirasinda artik komur uzerinde yaptigi calismalari tamamlamisti O fizik departmani baskani J D Bernalkadin kristalograflarini tanitan bir Irlandali komunist olan parlak bir kristalograf olarak calismisti Tarim Arastirma Konseyi ARC tarafindan finanse edilen kendi arastirma grubuyla kidemli bir bilim insani olarak calisti Bernal in nukleik asitler uzerine olan ilgisini durdurmasi icin ayri sozleri olmasina ragmen Gosling e tezi bitirmesi icin yardim etti ancak artik resmi olarak yardimcisi degildi Birlikte 25 Temmuz Nature of Science da DNA nin A biciminde cift sarmalin ilk kanitini yayinladilar Dahasi DNA gibi esit derecede hayatin merkezinde olan bir baska buyuk nukleik asit olan RNA i kesfettiler Ayrica bir RNA virusu olan tutun mozaik virusunun TMV yapisini incelemek icin yine X isini kristalografisini kullandi 1954 baslarinda Aaron Klug ile yaptigi gorusme uzun sureli basarili ve basarili bir isbirligine yol acti Klug daha sonra doktorasini Trinity College Cambridge de tamamladi ve 1953 un sonunda Birkbeck e katildi 1955 te Franklin tum TMV virus parcaciklarinin ayni uzunlukta oldugunu tanimladigi TMV ile ilgili ilk buyuk eserlerini Nature da yayinladi Gozleminin nihai olarak kanitlandigi halde seckin viroloji uzmani Norman Pirie nin fikirleri ile dogrudan celiski vardi Bu virusteki ribonukleik asitin RNA virusun ortasindaki boslukta degil protein bolumu icinde bulundugunu ve gelismis canlilarin DNA sinda oldugu gibi ikili degil tek kollu sarmal oldugunu gosteren calismalara katildi Franklin TMV nin butun yapisini inceleyen doktora ogrencisi Kenneth Holmes e devretti TMV nin protein molekulleri kaplanmasi oldugu helislerde kesfedildi 1956 da yayinlandi Meslektasi Klug ogrencisi John Finch ile birlikte kuresel viruslerle ugrasirken Franklin in koordinasyonunu ve calismayi denetlemesini sagladi Bir ekip olarak 1956 dan itibaren TMV salatalik virusu 4 ve salgam sari mozaik virusu uzerinde seminal yayinlar yapmaya basladilar Franklin in arastirma gorevlisi James Watt Ulusal Komur Kurulu tarafindan subvanse etti ve simdi Birkbeck teki ARC grubunun lideri oldu Birkbeck ekip uyeleri patates salgam domates ve bezelye gibi cesitli bitkileri etkileyen RNA virusleri uzerinde calismaya devam etti 1955 yilinda ekibe Amerikali bir doktorasini tamamlamis Donald Caspar katildi TMV deki RNA molekullerinin kesin yerleri uzerinde calisti 1956 da kendisi ve Franklin TMV deki RNA nin virusun ici bos ic yuzeyi boyunca sarili oldugunu Nature dergisinin 10 Mart sayisinda gosterdiler ve birbirini tamamlayan belgeler yayinladilar Caspar hevesli bir yazar degildi ve Franklin in makaleler icin geregini yapmasi gerekiyordu 1957 de ARC den aldigi arastirma odenegi sona erdi ve Mart 1958 de biten bir yillik uzatma verildi ABD Ulusal Saglik Enstitulerinden yeni bir bagis basvurusunda bulundu bu uc yil icin 10 000 onayladi ve bu simdiye kadar Birkbeck te alinan en buyuk fon oldu Ikinci Dunya Savasi ndan sonraki ilk buyuk uluslararasi fuar olan Expo 58 1958 de Bruksel de duzenlenecekti Franklin 1957 de baslattigi TMV nin bes metrelik bir modelini yapmaya davet edildi Malzemeleri arasinda masa tenisi toplari ve plastik bisiklet tutma kolu tutamaklari vardi Uluslararasi Bilim Fuarindaki virus modeli sergisi ile Bruksel deki dunya fuari 17 Nisan da oldugunden bir gun sonra acildi Birkbeck Koleji Londra Klug Finch ve Holmes deki ana arastirma ekibi 1962 de Cambridge Universitesi Molekuler Biyoloji Laboratuvari na tasindi Kisisel hayatiFranklin en iyi bir agnostik olarak biliniyor Gorunuse gore dini inancinin yoklugu kendi merakli zihninden ziyade kimsenin nufuzundan kaynaklanmadi Supheciligini kucuk bir cocuk iken gelismeye basladi Annesi Franklin in tanri varligina inanmayi reddettigini hatirlayarak onun soyle dedigini animsar Aslinda O nun O degil oldugunu nasil biliyorsun Daha sonra bilimsel deneyimlerine dayanarak dusuncelerini acikca belirtti ve 1940 ta babasina yazdi Bilim ve gundelik hayat ayrilamaz Bilim benim icin hayatin kismi bir aciklamasi Inanc tanimini kabul etmiyorum yani olum sonrasi hayat inanisi Inancini gelecekteki kendiniz ve digerleri kaderi gibi gelisimlerinize dayanmaktadir Bana oyle geliyor ki seninki daha bencil bir yaraticiya ait soru Neyin yaraticisi Bir yarataninin ya da ilkel maddenin yaraticisini evrenin kucuk bir kosesinde olan onemsiz irkimla ilgilenmek icin herhangi bir nedeni olduguna inanmam icin hicbir sebep gormuyorum Ancak Yahudi geleneklerini terk etmedi Lindores Okulu ndaki tek Yahudi ogrenci olarak arkadaslari kiliseye gittiginde tek basina Ibranice derslere devam etti Babasinin istegine saygili bir sekilde Cambridge deki Newnham College nin ilk doneminde Yahudi Cemaati ne katildi Kiz kardesi her zaman bilincli bir Yahudi oldugunu soyledi Franklin yurtdisi ozellikle trekking gezi severdi 1929 da Noel ini nitelikli hale getirmek icin buyukbabasinin Ingiltere kisindan kacmak icin gittigi Fransa Menton a tatil icin gitti Ailesi tatillerini sik sik Wales ya da Cornwall da gecirdi 1938 de Fransa ya yaptigi gezi sirasinda Fransizca bir sevgi duymaya basladi Fransiz yasam bicimini Ingiliz yasam biciminden cok daha ustu goruyordu Buna karsilik Ingiliz halkini bos aptal yuzler ve cocuksu comertliklere sahipler seklinde tanimlardi 1939 da Ikinci Dunya Savasi eve donusunde ilan edildigi icin neredeyse Norvec te sikisip kaliyordu Bir baska deyisle 1946 da Jean Kerslake ile Fransiz Alpleri ni gezdi ve neredeyse hayatina mal oldu Ama annesine Insanlari ulkeyi ve yemekleri seviyorum Fransa da sonsuza dek mutlu bir sekilde dolasabilecegimden oldukca eminim yazdi ABD ye birkac profesyonel gezi yapti ve ozellikle Amerikali arkadaslari arasinda sevincli oldugunu surekli gosteriyordu Los Angeles taki California Universitesi nden William Ginoza Watson un aciklamalarinin tam tersi oldugunu hatirlatti ve Maddox un soyledigi gibi bu Amerikalilarin gunesli tarafi dedi Genellikle siyasi goruslerini dile getirirdi Baslangicta Winston Churchill i savasa tesvik icin sucladi ancak daha sonra yaptigi konusmalar icin ona hayran kaldi Profesor John Ryle i 1940 ta parlamento icin bagimsiz bir aday olarak aktif olarak destekledi ancak John Ryle basarisiz oldu Kimseyle samimi bir iliskisi yoktu ve her zaman en derin kisisel hislerini kendine sakladi Genc gunlerinden sonra karsi cinsten olan yakin arkadasligindan kacindi Kuzenlerinin onlari ziyaret ettikten sonra Roland a ona eslik etmesi icin para verdi Daha sonraki yillarinda yatak odasini paylastigi Ernst Wohlgemuth ile evlenip Chicago dan Notting Hill e tasinan Evi Ellis onu Ralph Miliband ile tanistirmak ancak basarisiz oldu Sayre ye gore ameliyat gecirdigi sirada Mering e olan hissini itiraf etmisti ancak ailesi bunu reddetti Ancak Mering daha sonra onu ziyaret ettiginde agladi ve tum mektuplarini imha etti En yakin kisisel iliskisi muhtemelen post doktora ogrencisi Donald Caspar la birlikte idi 1956 da California Universitesi nden Berkeley e yaptigi turdan sonra Colorado daki evinde onu ziyaret etti ve o daha sonra mektubunda Caspar icin o sevilip evlenilecek biri dedigi dikkat cekiyordu Sayre ye yazdigi mektupta ise Casper icin ideal bir eslesme demistir Hastaligi1956 yilinin ortasinda Amerika ya yapilan is gezisi sirasinda Franklin ilk olarak bir saglik sorunundan suphelenmeye basladi New York ta karni sisti Londra ya dondugunde Mair Livingstone a danisti ve oda Hamile degil misin Diye sordu Franklin ise keske keske olsaydi diye kinayeli bir yanit verdi Teshis raporunda hamilelik olmadigini belirtti ve dosyasini ACIL olarak isaretlendi 1956 yilinin yaz aylarinda Rosalind Franklin kanser oldugunu ogrendi Ayni yil 4 Eylul de yapilan operasyonda karninda iki tumor varligi ortaya cikti Bu sure ve diger hastaneye kaldirma donemlerinden sonra Franklin cesitli arkadaslari ve aile uyeleri ile dinlenme donemi gecirdi Franklin annesinin kontrol edilemeyen uzuntusu ve aglamasi onu cok uzdu bu yuzden ailesi ile birlikte kalmayi secmedi Franklin kanser tedavisi gorurken ayni zamanda grup calismaya devam etti ve sonuc uretmeye devam etti 1956 da yedi bildiri ve 1957 de alti tane daha elde etti Ayrica 1957 de grup cocuk felci virusu uzerinde calisiyor ve bunun icin Amerika Birlesik Devletleri Ulusal Saglik Enstitusunun Halk Sagligi Servisine fon sagliyordu 1957 sonunda Franklin tekrar hasta oldu ve Royal Marsden Hastanesine yatirildi 2 Aralik ta vasiyetini hazirladi Diger arkadaslari Mair Livingstone 2 000 Anne Piper 1 000 ve hemsire Bayan Griffith 250 alacakti Malin geri kalan kismi hayir kurumlari icin kullanilacakti Ocak 1958 de isine dondu ve 25 Subat ta Research Associate in Biophysics e terfi etti 30 Mart ta tekrar hastalandi ve 16 Nisan 1958 de Chelsea Londra da yumurtalik kanseri nedeniyle oldu X isini radyasyonuna maruz kalmanin hastaliginda muhtemel bir faktor oldugu dusunuluyor 25 07 2013 tarihinde arama motoru Google tarafindan hazirlanan ozel doodle ile 93 dogum gunu anilmistir Olumu1956 yilinin yaz aylarinda Rosalind Franklin kanser oldugunu ogrendi Iki yildan kisa bir surede 16 Nisan 1958 de 37 yasindayken oldu Tartismalar1962 yilinda Watson Crick ve Wilkins DNA calismalarindan dolayi Nobel Odulu alirlarken Franklin in adi bile anilmadi Buna kimi cevreler olmus kisilerin odule aday gosterilemeyecegi nedenini gosterdiler kimileriyse Franklin in hakkinin yenildigini soylediler Her ne olursa olsun bugun bilim cevreleri DNA calismalari uzerinde Rosalind Franklin in onemli katkilari oldugunu ve oncu calismalar yaptigini kabul ediyor KaynakcaNotlar Name of Firm A Keyser amp Co PDF The Gazette 22 Subat 1922 2 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Kasim 2014 London Remembers 1 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Kasim 2014 GRO Register of Births SEP 1920 1a 250 KENSINGTON Rosalind E Franklin mmn Waley Glynn s 1 Maddox s 124 Maddox s 114 Wilkins Wilkins M The Third Man of the Double Helix an autobiography 2003 Oxford University Press Oxford pp 143 144 Wilkins s 121 Maddox pp 149 150 Elkin p 45 Elkin L O Rosalind Franklin and the Double Helix Physics Today March 2003 available free on line see references Olby R The Path to the Double Helix London MacMillan 1974 Sayre Olby Maddox Elkin Wilkins BibliyografyaGlynn Jenifer 2012 My Sister Rosalind Franklin Oxford Oxford Universitesi Yayinlari ISBN 978 0 19 969962 9 Maddox Brenda 2003 Rosalind Franklin The Dark Lady of DNA Londra Harper Collins ISBN 0 00 655211 0 29 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mart 2017 TUBITAK yayinlari Bilim ve Cocuk dergisi Kasim 2005 sayisi Gokhan TokDis baglantilarWikimedia Commons ta Rosalind Franklin ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir www gruberprizes org14 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rosalind Franklin yazilari14 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde DNA hikayesi14 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Alexa Gabriel den Rosalind Franklin news bbc co uk31 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde