Rusça Rusça русский язык Russkiy jazyk Hint Avrupa dil ailesinin Slav dilleri koluna bağlı bir dil Rusça

Rusça (Rusça: русский язык, Russkiy jazyk), Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri koluna bağlı bir dil. Rusça, Belarus ve Ukrayna dilleri ile yaşayan üç (Doğu Slav dilinden) biridir. Yaklaşık 260 milyon konuşanı olan Rusça dünyanın en çok konuşulan dillerinden biri olup Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova (Gagavuzya) ile kısmî olarak tanınan Abhazya, Güney Osetya, Transdinyester'de resmî dil statüsündedir. Aynı zamanda Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biri ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nun İngilizce ile birlikte kullanılan iki dilinden biridir.Orta Asya, Kafkasya, Ukrayna ve kısmen Baltık devletlerinde lingua franca olarak kullanılmaktadır.

Vikipedi

Özgür Ansiklopedi Vikipedi'nin Rusça (ru) sürümü

Rusça

Русский язык
Telaffuz	[ˈruskʲɪi̯ jɪˈzɨk]
Bölge	Doğu Avrupa, Kuzey Asya
Etnisite	Ruslar
Konuşan sayısı	150 milyon (2020)
Dil ailesi	Hint-Avrupa Baltık-Slav dilleri Slav dilleri Doğu Slav dilleri Rusça
Önceki formlar	Eski Doğu Slavca Rusça
Yazı sistemi	Kiril alfabesi
Resmî durumu
Resmî dil	Liste Rusya Belarus Kazakistan Kırgızistan Tacikistan Abhazya(resmi) Güney Osetya(resmi) Transdinyester Gagavuzya
Dil kodları
ISO 639-1	`ru`
ISO 639-2	`rus`
ISO 639-3	`rus`
Rusçanın resmi dil olduğu ülkeler ve bölgeler. Rusçanın resmi dil olmadığı ancak nüfusun en az %30'u tarafından birinci veya ikinci dil olarak konuşulduğu ülkeler ve bölgeler.

20. yüzyılda politik açıdan önemli bir dil olan Rusça, Birleşmiş Milletlerin resmi dillerinden biridir. Rusça dünya üzerinde en çok konuşulan 7. dildir. Rusça Kiril alfabesini kullanır. Çünkü Latin harfleri Rus dilindeki tüm sesleri ifade etmek için yeterli değildir. Rusçada vurgu çok önemlidir. Rusça sözcüklerde vurgunun belli bir yeri yoktur. DolayısıyӀa sözcükleri öğrenirken vurguyu ve telaffuzu doğru öğrenmek önemlidir. Rusça kelime okunuş vurgu bulunduğu yere bağlı olarak değişebilmektedir. Mesela: золото [zólata] - золотой [zalatóy]

Özellikleri

Ukraynaca ve Belarusça dili Rusçaya en yakın olan dillerdir. Doğu Slav dilleri de Rusçaya çok yakındır.Ukrayna ve Belarus'un doğu ve güney bölgelerinde de Rusça konuşulur. Eski bir Doğu Slav lehçesi olan Novgorod Lehçesinin Rusçanın oluşumunda büyük önem oynadığı kabul edilir.Bulgarca her ne kadar dil bilgisi olarak Rusçadan farklı olsa da her ikisi de 19. ve 20. yüzyıllarda Slav etkisi altına girmiştir. Bu yüzden Rusça ile Bulgarca arasında birçok ortak kelime vardır. Rus dilinde harfleri yumuşatmak veya kalınlaştırmak için oluşturulan özel harfler vardır. ь bu harf önüne gelen sesi yumuşatır. ъ bu harf ise sertlik işaretidir. Rusça yüzyıllar içerisinde İngilizce, Fransızca, Almanca, Hollandaca, Lehçe, Latince gibi dillerden etkilenmiştir. Monterey, Kaliforniya'da yer alan Savunma Dil Enstitüsüne göre İngilizceyi akıcı konuşabilen birinin 720 saatlik bir eğitimle Rusça öğrenilebileceğini hesaplamıştır. Rusça dünya politikasında kritik rol oynadığı için sabit hedef dili olmuştur.

Coğrafi dağılım

Rusçanın en yaygın kullanıldığı ülkeler Rusya, Ukrayna, Kazakistan ve Belarus’dır. Bir zaman Sovyetler Birliği’ni oluşturan ülkelerde de eskisi kadar yaygın olmasa da kullanılmaktadır. Sovyetler Birliği zamanında farklı etnik grupların konuştuğu dillere yönelik devlet politikası sık sık değişse de, ağırlıklı olarak Rusça kullanılmaktaydı. 1990 yılında Rusça, birliğin resmi dili olarak kabul edildi. 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla birlikte yeni bağımsızlığını kazanmış devletlerin çoğu kendi yerel dillerini destekleyen politikalar izlediler. Ancak Rusçanın bölgedeki önemi güncelliğini korumaktadır. Örneğin Estonya'nın % 67,8'i Rusça konuşmaktadır. Sovyetler Birliği'nden dağılan ülkelerin çoğunda Rusça resmî dildir. Resmî dil değilse bile Rus dili okullarda öğretilmektedir.Baltık ülkelerinde ya yabancı dil olarak ya da anadil olarak Rusça konuşulmaktadır. Kazakistan, Belarus ve Kırgızistan'da Rusça hâlâ resmi dildir. Kuzey Kazakistan'ın büyük bir kısmı hala Rusça konuşmaktadır.Litvanya nüfusunun % 60'ı Rusça bilmektedir. İsrail'de 750.000 kişi tarafından Rusça konuşulmaktadır. Bunlar eski Sovyetler Birliği'nden gelen Yahudi göçmenlerdir. Kazakistan, Belarus, Özbekistan, Ukrayna, Kırgızistan, Moldova, Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan ve Tacikistan'da okullarda zorunlu Rusça eğitimi verilir.

Tarih

Bilinen Rus dili tarihinin başlangıç yılı 858'dir. Rusça sistemi Slav dillerinden gelmiştir ve en çok sözcük Eski Rus Dilinden aktarılmadır. Rus dilinde Kiril Alfabesi kullanılır. 988 yılında Kiev Rusyasının prensi Vladimir, Konstantinopolis’ten Ortodoks dinini Kiev Rusyasına taşıdı. Bulgar eğitimci Konstantin (en tanıdık adı Kiril’dir) ve Metodius kardeşler Slavlar için Glagol Alfabesini ürettiler. Glagol Alfabesi Slav dili için kullanışsızdı. Onun için Kiril ve Metodius yeni Kiril Alfabesini üretince, İncil'i Slavcaya çevirdiler. O zamandan beri Rus dilinde Kiril Alfabesi kullanılır. Şimdiki Rus stilinde Kiril Alfabesinde 33 harf vardır.

Alfabe

Rusça 33 harften oluşan ve Kiril alfabesinin Rusçaya uyarlanmış şekli olan bir alfabe kullanır. Bu alfabe:

А	Б	В	Г	Д	Е	Ё	Ж	З	И	Й
К	Л	М	Н	О	П	Р	С	Т	У	Ф
Х	Ц	Ч	Ш	Щ	Ъ	Ы	Ь	Э	Ю	Я

Harfler

Ц: Gagavuzca’da ve Moğolca’da kullanılır. Türkçede bulunmayan sert bir T harfidir. TS olarak da seslendirilir (ʦ: Ṫ+Ṡ). Moğolcada ve Rusçada, Slav dillerinde, ayrıca Kiril alfabesini kullanan pek çok dilde Ç harfinin türevi olan bir sestir. Gagavuzca’da ve diğer Türk dillerinde Slav kökenli kelimelerde yer alır (Ț). Ancak öz Moğolca sözcüklerde de sık sık kullanılır. Örneğin: Moğolcadaki Ţag sözcüğü (Çağ, “Tsag” okunur), Ţeţeg (Çiçek, “Tsetseg” gibi okunur).
Х: Tatarca’da ve Azerice’de kullanılır. Boğazdan gelen gırtlaksı bir H sesidir. Türkçedeki Xalı (Halı), Xala (Hala), Xoroz (Horoz) sözcüklerinin bu harfle yazılması doğru ses değerlerine örnek teşkil eder. Normal H sesinden biraz daha sert ve hırıltılıdır. H sesi hiçbir engele takılmadan çıkarken, bu ses boğazın üst kısmında titreşir. Arapçadaki Hı (خ) harfidir. Azericenin resmi harflerinden birisidir. İç ve Doğu Anadolu ağızlarında sıklıkla rastlanır. Örneğin: Baxmax (Bakmak) fiilinin okunuşu Baḥmaḥ şeklindedir ancak kelimenin içindeki h harfleri gırtlaktan ve hırıltılı olarak çıkartılır. Çaxmax (Çaḥmaḥ; Çakmak), Yanmax (Yanmaḥ; Yanmak)… Bu sesin Türkçedeki kullanımında çoğu zaman birbirlerine çok yakın kaynaklardan çıkan Arapçadaki Ha (ح) harfi ile olan farkı ortadan kalkmıştır (Ҳ).
Е: Türkçede günümüzde kullanılmayan İ-E arasında seslendirilen bir harftir. (Şekil benzerliği nedeniyle Türkçedeki E harfi ile karıştırılmamalıdır, çünkü arada belirsiz de olsa bir ses farklılığı vardır.) Bu ses Ukraynacada Є biçimiyle bulunur ve bu dilde sıklıkla kullanılır. Bu harfe İe (Ye) adı verilir ve çevirilerde bu ses değereri ile gösterilir, ancak bu kesinlikle doğru bir yaklaşım değildir. Çünkü bu harf art arda gelen İ ve E seslerini ifade etmez. Tamamen İ-E arası farklı bir sestir (Latin: Ë). Anadolu Türkçesinde ise gerçekte mevcut olan ancak ölü bir ses olduğu bile söylenebilir. Bu sese Türkçede verilebilecek örnekler ise El (organ) ve Ël (yurt) sözcüklerinin arasındaki farktır. Ël sözcüğü zamanla "İl" biçimine dönüşmüştür. Türkmenëli, Kırklarëli, Tuncëli... Rusçada ise yoğun olarak kullanılan ve açık olarak işitilen bir harftir. Ancak Türkçedeki gibi kaynaşan harflerin arasında değil, herhangi bir koşula bağlı olmadan ortaya çıkan ve Ruslar tarafından diğer seslerden rahatlıkla ayırt edilebilen belirgin bir sestir.
Önemli Açıklama-1: Kiril Е (İe) harfinin Rus alfabesindeki ses değeri kesinlikle Türkçe Latin alfabesindeki E harfi ile farklıdır. Tamamen bir şekil benzerliğidir. Kiril Є (Rus alfabesinde: Е) harfinin Latin karşılığı Ë harfidir.
Önemli Açıklama-2: Kiril Ё (Io) harfinin ses değeri olarak kesinlikle Latin Ë (E-Umlaut) harfi ile hiçbir ilgisi yoktur. Tamamen bir şekil benzerliğidir. Latin Ë harfinin Kiril karşılığı kesin olarak Є (Rus alfabesinde: Е) harfidir.

Telâffuz

Sert ve Yumuşak Sesliler

Rusçada sesliler iki gruba ayrılır: sert ve yumuşaktır. Sert sesliler: а, о, у, ы, э, ъ Yumuşak sesliler: я, ё, ю, и, е, ь Sert sesliler ч ve щ’den sonra okursak, daima yumuşaktır. Aynı Türkçe gibi.

Ö: чашка [çáşka] (fincan), щука [şçúka] (turnabalığı), чаща [çáşça] (çalılık)

Yumuşak sesliler ц, ш ve ж’den sonra olursak, daima serttir

Ö: центр [tsentr] (merkez), шея [şéya] (boyun), жизнь [jızn'] (hayat)

Tonlu ve Boğuk Sessizler

Tonlu sessizler: б, в, г, д, ж, з Boğuk sessizler: п, ф, к, т, ш, с Tonlu ve boğuk harfleri telaffuz ederken diliniz ve damağınız aynı seviyededir, fakat tonlu harfler biraz daha yüksek sesle telaffuz edilir. Tonlu sessiz harfi sözcüğün sonunda olursa, her zaman boğuk ses söylenir.

Ö: зуб [zup], рог [rok], раз [ras], рожь [roş]

Tonlu sessiz harfinden sonra boğuk sessiz harf varsa, iki sessiz de boğuktur.

Ö: автобус [aftóbus], ложка [lóşka], легко [lihkó], мягкий [m’ahkiy]

Boğuk sessiz harfinden sonra tonlu sessiz harf varsa, iki sessiz de tonludur.

Ö: вокзал [vagzál], отговорка [adgavórka] сдача [zdáça]

Rusça Dilbilgisi

Kişi Zamirleri:

я	Ben
ты	Sen
он / она / оно	O
мы	Biz
вы	Siz
они	Onlar

Rus Lehçeleri

Bazı dil bilimciler Kuzey ile Güney arasında iki ana bölge arasında lehçe olduğunu söylerler. Rus lehçelerini Moskova ikiye bölüyor. Rus lehçelerini ayırmak gerekirse Kuzey, Merkez ve Güney Rus lehçeleri diye ayırabiliriz.Moskova Orta bölgeyi oluşturuyor. Rusça bölgelere göre farklılık gösterir. Lehçelerde sık telaffuz ve tonlama, kelime ve gramer ayrı ve standart dışı özellikler göstermektedir. Rus lehçeleri aynı zamanda başka ülkelere de ilham olmuştur.Kuzey Rus lehçesi Belarus'yı Sloboda ve bozkır lehçeleri ise Ukrayna'yı etkiler.

Rus lehçeleri birbirlerine oranla farklılık gösterir. Bu farklılıkların çoğu tonlama, telâffuz hatta kelimeler de bile gerçekleşebilir. Kuzey Rus lehçesi kelimeleri olduğu gibi telâffuz eder. Kelimeleri yumuşatmaz. Vurgu çok azdır. Ama gene de vurgu bulunan yerlerde belirli bir kuralı yoktur.Kuzey Rus lehçesi Rus alfabesinde bulunan ь harfini kelimelerde kullanmadan yutarak söylerler. Tıpkı bazı Türk yerleşimlerindeki insanların bazı harfleri yutması gibidir. Örneğin; nasıl Trakya'da yaşayan nüfusun yerlileri h sesini zor telâffuz ediyorlarsa aynı şey Kuzey Rusya'da yaşayan Ruslar için de geçerlidir. Örneğin; Rus dilinde aşk anlamına gelen любить (lyubid şeklinde okunur.) Kuzey Rus lehçesi bu kelimenin son harfini yutar. Bundan dolayı bu kelimeyi любить (lyubit) şeklinde telâffuz ederler. Aynı zamanda Kuzey Rus lehçesinde e ve o harfleri biraz daha uzatılarak söylenir. Bu söyleyiş Ukrayna diline benzer. Örneğin; Rus dilinde yağmur anlamına gelen дождь(dojid şeklinde okunur.) Kuzey Rus lehçesinde o harfi uzar. Bu kelime Kuzey Rus lehçesinde дождь (doojit) şeklinde telâffuz edilir. O harfi uzatılır. Kuzey Rus lehçesi Bulgarca'ya ve Makedonya diline telâffuz ve söyleniş bakımından çok benzer. Bu lehçe Belarus diline de ilham olmuştur.

Merkez lehçesi Rus dilinin en düzgün ve gerçekçi hâlidir. Kelimelerde telâffuz normaldir. Sesler konuşma dilinde yutulmaz veya uzatılarak söylenmez. Tıpkı Türk dili için kullanılan İstanbul Türkçesi ifadesi Merkez lehçesini ifade etmek için uygundur. Rus dilinin en sade hâli bu lehçedir. Rus yazı dilinde bu lehçe kullanılır. Rusya'nın başkentinde bu lehçe konuşulduğu için Rus diplomatların, politikacılarının, siyasetçilerinin ve hatta Rus devlet başkanlarının çoğunun lehçesi Merkez lehçesidir.Merkez lehçesinin en önemli özelliği Rus dilindeki tüm yazıların bu lehçe esas alınarak oluşturulmasıdır. Fakat gene de Rus dili yazıldığı gibi okunan bir dil değildir. Birçok harf yumuşatılır. Vurgu olamayan o sesi a olarak okunur. Örneğin; Rus dilinde demir anlamına gelen железо (jelyeza) şeklinde okunur. Yani lehçe olduğu gibi yazı dilinde de esas alınsa gene de bazı harflerin okunuşları farklıdır.

Güney Rus lehçesi Kuzey Rus lehçesine oranla daha kibardır. Hiçbir harf yutulmaz. Ancak bu lehçenin en büyük farklılığı telâffuzdur. Harfler ve kelimeler olduğundan çok daha farklı bir şekilde telâffuz edilir. Genel olarak sessiz harflerin çoğu yumuşatılır. Aynı zamanda konuşma dilinde de birçok harf düşürülebilir. Tıpkı Türk dilindeki ünlü düşmesi gibi bu lehçede de birçok sesli harf düşebilir. Örneğin; Rus dilinde çember anlamına gelen круг (kurug şeklinde okunur.) Yazı dilinde Merkez lehçesi esas alınır. Eskiden bu kelime куруг şeklinde yazılırdı. Güney Rus lehçesinde ilk u harfi düşer. Bundan dolayı Güney Rusya'da yaşayanlar bu kelimedeki ilk u harfini söylemezler. Bu ilginç telâffuz biçimi Merkez lehçesinin yazı diline ilham olmuştur. Fakat Merkez lehçesindeki kişiler bunu hâlâ (kurug) şeklinde telâffuz eder. Bu sadece yazı diline ilham olmuştur. Tıpkı Türkçedeki dram, grup kelimeleri gibi bunların arasında bir harf vardır fakat yazı dilinde yazılmazlar. Aynı şey Rus dilinde de geçerli bu kelimenin arasında bir harf var fakat yazılmıyor. İşte Rus dilinde bu kelimenin ilk ünlü harfinin yazılmama nedeni Güney Rus lehçesinde bu harfin yutulmasıdır. Bu harfin yutulması yazı dilinde Ruslar tarafından hoş karşılanmıştır. Bundan dolayı bu kelime günümüzde de круг şeklinde yazılır.

Rus dilinde fen anlamına gelen наука (nauga) şeklinde okunur. Bu sözcüğün bu şekilde okunmasının nedeni Güney lehçesidir. Bu okunuş çoğu Ruslarda aynı şekildedir. Kuzey Rus lehçesini konuşanlar dışındaki Merkezdeki Ruslarda dahil olmak üzere herkes bu kelimeyi böyle okur. Bu lehçede bu kelimedeki k harfi yumuşatılmış ve g olarak okunmuştur. Bu okunuş ise yaygınlaşmıştır.Merkez lehçesini konuşan çoğu kimse de bu kelimeyi bu şekilde okur. Fakat yazı dilinde ise Kuzey lehçesi kullanılmıştır.

Türev Diller

Balaçka: Öncellikle Kazaklar tarafından konuşulan Orel bölgelerinde konuşulan dil
Fenya: Farklı kelimelerle oluşan antik kökenli Rusça dil bilgisi
Medny Aleut Dili: Island Bering tarafından karakterize edilmiş nesli tükenen karma dil
Quelia: Almanca ve Rusça karışımı bir dil
Runglish: Rus dilindeki söz dizimini İngiliz diline tanımlamak için İngilizler tarafından çıkarılan dil
Russenorsk: Soyu tükenen dil Ruslar ve Norveçliler arasında ticaret yapan tüccarlar kullanırdı
Surjık: Ukrayna dilinin Rusça en benzer olan halidir. Ukrayna'nın doğu ve orta bölgelerinde konuşulur.
Trasyanka: Kırsal nüfusun büyük bir kısmı tarafından kullanılan Rus ve Belarus özellikli bir dildir.

Kaynakça

^ "Russian | Ethnologue Free". Ethnologue (Free All) (İngilizce). 1 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2024.
^ "Article 68. Constitution of the Russian Federation". Constitution.ru. 15 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.
^ . President.gov.by. 11 Mayıs 1998. 22 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.
^ N. Nazarbaev (4 Aralık 2005). . Constcouncil.kz. 24 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.
^ (Rusça) Статья 10. Конституция Кыргызской Республики 22 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ "Article 2. Constitution of Tajikistan". Unpan1.un.org. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.
^ ^a ^b Abkhazia and South Ossetia are only
^ (Rusça) Статья 6. Конституция Республики Абхазия 21 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ (Rusça) Статья 4. Конституция Республики Южная Осетия 11 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ "Article 12. Constitution of the Pridnestrovskaia Moldavskaia Respublica". Mfa-pmr.org. 21 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.
^ http://www.gagauzia.md/ (5 Ağustos 2008). . Gagauzia.md. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.
^ "Russian". Ethnologue. 2023. 1 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
^ "The Parliament of the Republic of Moldova Law on the Special Legal Status of Gagauzia (Gagauz Yeri)". Council of Europe. 1995. 23 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
^ "Official Languages". United Nations. 13 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
^ Littlechild, Chris (9 Haziran 2023). "THE REASON WHY INTERNATIONAL ASTRONAUTS ARE REQUIRED TO LEARN RUSSIAN". Grunge. 23 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
^ Isurin, Ludmila (2011). Russian Diaspora Culture, Identity, and Language Change (İngilizce). Berlin: Walter de Gruyter. ISBN .
^ Gradirovksi, Sergei; Esipova, Neli (1 Ağustos 2008). "Russian Language Enjoying a Boost in Post-Soviet States". Gallup. 12 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
^ "Russian Language Enjoying a Boost in Post-Soviet States". Gallup.com. 1 Ağustos 2008. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2010.
^ Арефьев, Александр (2006). "Падение статуса русского языка на постсоветском пространстве". Демоскоп Weekly (Rusça), 251. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ . Saint Ignatius High School. Cleveland, Ohio. 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2012.
^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Aralık 2003 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Şubat 2008.
^ ^a ^b "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ ^a ^b ^c . . 22 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2007.
^ Sussex & Cubberley 2006, ss. 477-478, 480.
^ "Encyclopaedia Britannica 1911". 27 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ . Saint Ignatius High School. Cleveland, Ohio. 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2012.
^ "ЗАКОН СССР ОТ 24.04.1990 О ЯЗЫКАХ НАРОДОВ СССР" 8 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (SSCB Dilleri Hakkında SSCB Kanunu, 1990 (Rusça)
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ (Rusça). . Eylül 21, 2006. 4 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2009.
^ "Old Russian" (İngilizce). 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ (İngilizce). 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ (Rusça). 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ "Dalmatia" (İngilizce). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ (Rusça). 4 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ David Dalby. 1999-2000. The Linguasphere Register of the World's Languages and Speech Communities. Linguasphere Press. Pg. 442.
^ ^a ^b (Rusça). 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2011.
^ ^a ^b Sussex & Cubberley 2006, ss. 521-526.
^ (Rusça). 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.
^ (Rusça). 24 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ James B. Minahan 2000 Greenwood Press One Europe, Many Nations: A Historical Dictionary of European National Groups, Kuban Cossacks p. 384 Retrieved 10 December 2007 13 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ Viktor Zakharchenko, Folk songs of the Kuban, 1997 07 November 2007
^ "Падение статуса русского языка на постсоветском пространствее" (Rusça). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ (Rusça). 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ (Rusça). 4 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ (Rusça). 21 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ (Rusça). 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ (Rusça). 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2010.
^ "Конституция КР" (Rusça). 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ (Rusça). 8 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ "У К Р А Ї Н А О Д Е С Ь К А О Б Л А С Н А Р А Д А Р І Ш Е Н Н Я" (Rusça). 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ (Rusça). 30 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
^ (Rusça). 30 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

' *hakkında daha fazla bilgi edinin*
	Vikisözlük'te tanımlar
	Commons'ta dosyalar
	Vikikitap'ta kitaplar

Dış bağlantılar

Etnoloji'de Rusça 26 Mayıs 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
Rusça-Türkçe Sözlük 20 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Pamukkale Üniversitesi)

[1] "Russian | Ethnologue Free". Ethnologue (Free All) (İngilizce). 1 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2024.

[RusConst-2] "Article 68. Constitution of the Russian Federation". Constitution.ru. 15 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.

[Belarus-3] . President.gov.by. 11 Mayıs 1998. 22 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.

[Kazakhstan-4] N. Nazarbaev (4 Aralık 2005). . Constcouncil.kz. 24 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.

[Kyrgyzstan-5] (Rusça) Статья 10. Конституция Кыргызской Республики 22 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[Tajikistan-6] "Article 2. Constitution of Tajikistan". Unpan1.un.org. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.

[partialrecognition-7] Abkhazia and South Ossetia are only

[Abkhazia-8] (Rusça) Статья 6. Конституция Республики Абхазия 21 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[Ossetia-9] (Rusça) Статья 4. Конституция Республики Южная Осетия 11 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[Transnistria-10] "Article 12. Constitution of the Pridnestrovskaia Moldavskaia Respublica". Mfa-pmr.org. 21 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.

[Gagauzia-11] ttp://www.gagauzia.md/ (5 Ağustos 2008). . Gagauzia.md. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.

[12] "Russian". Ethnologue. 2023. 1 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.

[13] "The Parliament of the Republic of Moldova Law on the Special Legal Status of Gagauzia (Gagauz Yeri)". Council of Europe. 1995. 23 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.

[14] "Official Languages". United Nations. 13 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.

[15] Littlechild, Chris (9 Haziran 2023). "THE REASON WHY INTERNATIONAL ASTRONAUTS ARE REQUIRED TO LEARN RUSSIAN". Grunge. 23 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.

[16] Isurin, Ludmila (2011). Russian Diaspora Culture, Identity, and Language Change (İngilizce). Berlin: Walter de Gruyter. ISBN .

[17] Gradirovksi, Sergei; Esipova, Neli (1 Ağustos 2008). "Russian Language Enjoying a Boost in Post-Soviet States". Gallup. 12 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.

[18] "Russian Language Enjoying a Boost in Post-Soviet States". Gallup.com. 1 Ağustos 2008. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2010.

[demoscope-19] Арефьев, Александр (2006). "Падение статуса русского языка на постсоветском пространстве". Демоскоп Weekly (Rusça), 251. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[20] . Saint Ignatius High School. Cleveland, Ohio. 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2012.

[21] "Arşivlenmiş kopya". 11 Aralık 2003 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Şubat 2008.

[pub.stat.ee-22] "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[PopLangEE-23] . . 22 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2007.

[FOOTNOTESussexCubberley2006477-478,_480-24] Sussex & Cubberley 2006, ss. 477-478, 480.

[25] "Encyclopaedia Britannica 1911". 27 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[26] . Saint Ignatius High School. Cleveland, Ohio. 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2012.

[27] "ЗАКОН СССР ОТ 24.04.1990 О ЯЗЫКАХ НАРОДОВ СССР" 8 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (SSCB Dilleri Hakkında SSCB Kanunu, 1990 (Rusça)

[28] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[29] (Rusça). . Eylül 21, 2006. 4 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2009.

[30] "Old Russian" (İngilizce). 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[31] (İngilizce). 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[32] (Rusça). 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[33] "Dalmatia" (İngilizce). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[34] (Rusça). 4 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[35] David Dalby. 1999-2000. The Linguasphere Register of the World's Languages and Speech Communities. Linguasphere Press. Pg. 442.

[gramota.ru-36] (Rusça). 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2011.

[FOOTNOTESussexCubberley2006521-526-37] Sussex & Cubberley 2006, ss. 521-526.

[38] (Rusça). 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.

[39] (Rusça). 24 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[40] James B. Minahan 2000 Greenwood Press One Europe, Many Nations: A Historical Dictionary of European National Groups, Kuban Cossacks p. 384 Retrieved 10 December 2007 13 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[Zakharchenko-41] Viktor Zakharchenko, Folk songs of the Kuban, 1997 07 November 2007

[42] "Падение статуса русского языка на постсоветском пространствее" (Rusça). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[43] (Rusça). 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[44] (Rusça). 4 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[45] (Rusça). 21 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[46] (Rusça). 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[47] (Rusça). 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2010.

[48] "Конституция КР" (Rusça). 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[49] (Rusça). 8 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[50] "У К Р А Ї Н А О Д Е С Ь К А О Б Л А С Н А Р А Д А Р І Ш Е Н Н Я" (Rusça). 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[51] (Rusça). 30 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

[52] (Rusça). 30 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.

А	Б	В	Г	Д	Е	Ё	Ж	З	И	Й
К	Л	М	Н	О	П	Р	С	Т	У	Ф
Х	Ц	Ч	Ш	Щ	Ъ	Ы	Ь	Э	Ю	Я

А	Б	В	Г	Д	Е	Ё	Ж	З	И	Й
К	Л	М	Н	О	П	Р	С	Т	У	Ф
Х	Ц	Ч	Ш	Щ	Ъ	Ы	Ь	Э	Ю	Я

А	Б	В	Г	Д	Е	Ё	Ж	З	И	Й
К	Л	М	Н	О	П	Р	С	Т	У	Ф
Х	Ц	Ч	Ш	Щ	Ъ	Ы	Ь	Э	Ю	Я