Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Saad Zağlul, tam adı Saad bin İbrahim Zağlul (Arapça: سعد زغلول; d. 1857 - ö. 23 Ağustos 1927), Mısırlı siyaset ve devlet adamı. İngiltere'yi 1922'de Mısır'a bağımsızlık vermeye zorlayan milliyetçi harekette önemli rol oynamış, 1924'te kısa bir süre başbakanlık yapmıştır.
| Saad Zağlul سعد زغلول | |
|---|---|
 | |
| Mısır Başbakanı | |
| Görev süresi 26 Ocak 1924 - 24 Kasım 1924 | |
| Hükümdar | I. Fuad |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | |
| Görev süresi 28 Ekim 1906 - 23 Şubat 1910 | |
| Hükümdar | II. Abbas |
| Görev süresi 1910-1912 | |
| Hükümdar | II. Abbas |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1859 Kafrü'ş-Şeyh, Mısır Hidivliği |
| Ölüm | 23 Ağustos 1927 (68 yaşında) Kahire, Mısır |
| Partisi | Vefd Partisi |
| Evlilik(ler) | Safiye Zağlul |
| Mesleği | Siyasetçi, Hukukçu |
| Dini | İslam |
Hayatı
Varlıklı bir köylü ailesindendi. Kahire'de el-Ezher Üniversitesi ile Mısır Hukuk Okulu'nda öğrenim gördü. Daha sonra avukatlık ve gazetecilik yaptı. 1892'de İstinaf Mahkemesi yargıcı oldu. 1895'te Mısır başbakanı Mustafa Fehmi Paşa'nın kızı Safiye Hânım ile evlendi. 1906'da kurulan Eğitim Bakanlığı'nın başına getirildi. Kısa bir süre sonra Ümmet Partisi'nin kurucuları arasında yer aldı. İngiliz egemenliğine karşı Mısır milliyetçiliğinin gelişmeye başladığı bu dönemde, ülkenin yönetimini fiilen elinde tutan İngiltere başkonsolosu Cromer 1. kontu Evelyn Baring, bu partinin kuruluşunu Batı uygarlığına ulaşmak için Avrupalılarla iş birliğini savunacak bir girişim olarak olumlu karşıladı.
Bakanlık dönemi
Dört yıl eğitim bakanlığı yaptıktan sonra 1910'da adalet bakanı olan Zağlul, Hıdiv Abbas Hilmi Paşa'yla anlaşmazlığa düştüğünden 1912'de istifa etti. Bu istifayla birlikte İngiliz yanlısı tutumundan vazgeçerek milliyetçilerin safına geçti. 1913'te sınırlı yetkilere sahip Yasama Meclisine seçilerek başkan yardımcısı oldu.Bir yıl içinde hükûmete yönelttiği eleştirilerle milliyetçi çevrelerde belirli bir saygınlık kazandı.
I. Dünya Savaşı'nın başladığı 1914'te bir protektora yönetimi kurularak, Mısır doğrudan İngiliz koruması altına alındı. Hıdiv görevinden uzaklaştırıldı, sıkıyönetim ilan edildi ve Yasama Meclisi dağıtıldı. İzleyen dört yıl boyunca açık siyasi etkinlikler yasaklandı. Mısır'da herhangi bir çarpışma olmamasına karşın, hayat pahalılığıyla karne sistemi ve zorunlu askerlik gibi uygulamalar geniş kitleleri etkiledi. Aydınlar ve serbest meslek sahipleri de kişisel özgürlüklere getirilen sınırlandırmalar ve İngilizler'in protektora yönetimini kalıcı bir sömürge yönetimine dönüştürme niyetleri karşısında hayal kırıklığına uğradılar. Savaşın sona erdiği Kasım 1918'de ülke yaygın bir hoşnutsuzlukla kaynıyordu.
Mısır'a bağımsızlık talebi ve sürgün hayatı
Ateşkesten iki gün sonra Zağlul başkanlığındaki üç kişilik bir heyet (Arapça Vafd), İngiliz yüksek temsilcisi Sir 'e başvurarak, protektora yönetiminin kaldırılmasını ve Londra'da bağımsızlık için görüşmeler yapılmasını istedi. Bu taleplerin reddedilmesi üzerine kurula bağlı gizli örgütlerin önayak olduğu yaygın gösteriler başladı. Zağlul ve üç arkadaşı Mart 1919'da tutuklanarak Malta'ya sürgün edildi. Bu olay tepkileri daha da artırdı. İngiliz hükûmeti Wingate'i görevden alarak yerine General Allenby'yi getirdi. Mısır hükûmetinin istifası ve gelişen hareketi askeri yöntemlerle bastırmanın güçlüğü karşısında uzlaşma yolu arayan Allenby, Zağlul ve arkadaşlarını serbest bıraktı. Mısır'ı temsil etmek üzere Barış Konferansı'nın toplandığı Paris'e giden Zağlul, belirgin bir başarı kazanamamakla beraber bir ulusal kahraman haline gelerek milliyetçi hareket üzerinde kesin bir hakimiyet kurdu.
Mısır'a geri dönüş ve bağımsızlık kazanımı
Mısır'daki huzursuzluğun sürmesi üzerine, 1919 sonbaharında Allenby'nin önerisi doğrultusunda İngiliz hükûmeti Lord Milner başkanlığındaki bir komisyonu Mısır'a gönderdi. Etkili bir boykotla Vafd Partisi dışında siyasi temasları yürütülmesini engelleyen Zağlul, 1920 yazında Londra'da Milner'le baş başa bir dizi görüşme yaptı. Bu görüşmelerde Milner, protektora yönetiminin yerini bir ittifak antlaşmasının alması talebini gayri resmi olarak kabul etti. Ama Zağlul İngilizlerle uzlaşmaya varmanın Mısır'daki konumunu sarsacağından korkuyordu. Çünkü gücünü İngilizlere karşı muhalefetten alıyordu. Bu nedenle herhangi bir anlaşma imzalamayı reddederek Mısır'a döndü ve coşkun sevgi gösterileriyle karşılandı. Şubat 1921'de protektora yönetiminin kaldırılmasını ve antlaşma için görüşmelerin başlatılmasını öngören Milner Raporu yayımlandı. Zağlul'un rakiplerinden 'nın kurduğu hükûmet, yılın büyük bölümünü antlaşma görüşmeleriyle geçirdi. Ama Zağlul siyasi gücünü kullanarak bu görüşmelerin sonuçlandırılmasını engelledi. Adli Yeken'in istifasından sonra da İngiliz yanlısı yeni bir hükûmetin kurulmasını önlemek amacıyla kitle gösterilerini başlattı. Bunun üzerine Allenby'nin emriyle tutuklanarak Seyşeller'e sürgün edildi. Ardından İngiliz hükûmeti taraflı bir bildiriyle Mısır'a sınırlı bağımsızlık tanıma kararını açıkladı (Şubat 1922).
Gerçekte Vafd'ı bölmeye yönelik olan bu manevra, çok geçmeden beklenen sonucu verdi. Aralarında Zağlul'un eski yandaşlarının da bulunduğu bazı Mısırlı politikacılar İngilizlerle uzlaşmayı savunan ve Liberal Anayasacılar olarak bilinen yeni bir kurdular. Meşruti monarşiye dayalı bir yönetim getiren yeni anayasa Nisan 1923'te yürürlüğe girdi. Bu anayasaya göre düzenlenen ilk seçimlere katılmak üzere serbest bırakılan Zağlul, Vafd Partisi'nin seçimleri büyük farkla kazanması üzerine Ocak 1924'te başbakan oldu. Bu dönemde İngiliz görevlileri ve Mısırlı işbirlikçileri hedef alan şiddet eylemleri, Kasım 1924'te Mısır'daki İngiliz ordusunun başkomutanının öldürülmesiyle doruğuna çıktı. Allenby'nin ültimatomu üzerine Zağlul istifa etti. İngilizler'in şiddetli tepkisi aşırı milliyetçileri sindirirken, ılımlı milliyetçilerin güçlenmesini sağladı. Bununla birlikte Vafd Partisi Mayıs 1926 genel seçimlerini de kazandı. Yeni İngiliz yüksek temsilcisi Lord David Lloyd George'un baskısıyla bir koalisyon hükûmeti kurulmasını kabul etti. Zağlul, hükûmette yer almayarak meclis başkanlığıyla yetindi. Ölümü nedeniyle kısa süren bu görevi sırasında Vafd içindeki aşırı kanadı denetim altına almayı önemli ölçüde başardı.
Bibliyografya
- Vatikiotis, P.J. (1991). The History of Modern Egypt. Johns Hopkins University Press. ISBN .
- Lord Cromer, Modern Egypt (2 vols., 1908)
- Jamal M. Ahmed, The Intellectual Origins of Egyptian Nationalism (1960)
- Albert H. Hourani, Arabic Thought in the Liberal Age, 1798-1939 (1962)
- Afaf Lutfi al-Sayyid, Egypt and Cromer: A Study in Anglo-Egyptian Relations (1968)
Kaynakça
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: | Mısır Başbakanı 1924 | Sonra gelen: Ahmed Ziver Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Saad Zaglul tam adi Saad bin Ibrahim Zaglul Arapca سعد زغلول d 1857 o 23 Agustos 1927 Misirli siyaset ve devlet adami Ingiltere yi 1922 de Misir a bagimsizlik vermeye zorlayan milliyetci harekette onemli rol oynamis 1924 te kisa bir sure basbakanlik yapmistir Saad Zaglul سعد زغلولMisir BasbakaniGorev suresi 26 Ocak 1924 24 Kasim 1924Hukumdar I FuadYerine geldigiYerine gelenGorev suresi 28 Ekim 1906 23 Subat 1910Hukumdar II AbbasGorev suresi 1910 1912Hukumdar II AbbasKisisel bilgilerDogum 1859 Kafru s Seyh Misir HidivligiOlum 23 Agustos 1927 68 yasinda Kahire MisirPartisi Vefd PartisiEvlilik ler Safiye ZaglulMeslegi Siyasetci HukukcuDini IslamHayatiVarlikli bir koylu ailesindendi Kahire de el Ezher Universitesi ile Misir Hukuk Okulu nda ogrenim gordu Daha sonra avukatlik ve gazetecilik yapti 1892 de Istinaf Mahkemesi yargici oldu 1895 te Misir basbakani Mustafa Fehmi Pasa nin kizi Safiye Hanim ile evlendi 1906 da kurulan Egitim Bakanligi nin basina getirildi Kisa bir sure sonra Ummet Partisi nin kuruculari arasinda yer aldi Ingiliz egemenligine karsi Misir milliyetciliginin gelismeye basladigi bu donemde ulkenin yonetimini fiilen elinde tutan Ingiltere baskonsolosu Cromer 1 kontu Evelyn Baring bu partinin kurulusunu Bati uygarligina ulasmak icin Avrupalilarla is birligini savunacak bir girisim olarak olumlu karsiladi Bakanlik donemi Dort yil egitim bakanligi yaptiktan sonra 1910 da adalet bakani olan Zaglul Hidiv Abbas Hilmi Pasa yla anlasmazliga dustugunden 1912 de istifa etti Bu istifayla birlikte Ingiliz yanlisi tutumundan vazgecerek milliyetcilerin safina gecti 1913 te sinirli yetkilere sahip Yasama Meclisine secilerek baskan yardimcisi oldu Bir yil icinde hukumete yonelttigi elestirilerle milliyetci cevrelerde belirli bir sayginlik kazandi I Dunya Savasi nin basladigi 1914 te bir protektora yonetimi kurularak Misir dogrudan Ingiliz korumasi altina alindi Hidiv gorevinden uzaklastirildi sikiyonetim ilan edildi ve Yasama Meclisi dagitildi Izleyen dort yil boyunca acik siyasi etkinlikler yasaklandi Misir da herhangi bir carpisma olmamasina karsin hayat pahaliligiyla karne sistemi ve zorunlu askerlik gibi uygulamalar genis kitleleri etkiledi Aydinlar ve serbest meslek sahipleri de kisisel ozgurluklere getirilen sinirlandirmalar ve Ingilizler in protektora yonetimini kalici bir somurge yonetimine donusturme niyetleri karsisinda hayal kirikligina ugradilar Savasin sona erdigi Kasim 1918 de ulke yaygin bir hosnutsuzlukla kayniyordu Misir a bagimsizlik talebi ve surgun hayati Ateskesten iki gun sonra Zaglul baskanligindaki uc kisilik bir heyet Arapca Vafd Ingiliz yuksek temsilcisi Sir e basvurarak protektora yonetiminin kaldirilmasini ve Londra da bagimsizlik icin gorusmeler yapilmasini istedi Bu taleplerin reddedilmesi uzerine kurula bagli gizli orgutlerin onayak oldugu yaygin gosteriler basladi Zaglul ve uc arkadasi Mart 1919 da tutuklanarak Malta ya surgun edildi Bu olay tepkileri daha da artirdi Ingiliz hukumeti Wingate i gorevden alarak yerine General Allenby yi getirdi Misir hukumetinin istifasi ve gelisen hareketi askeri yontemlerle bastirmanin guclugu karsisinda uzlasma yolu arayan Allenby Zaglul ve arkadaslarini serbest birakti Misir i temsil etmek uzere Baris Konferansi nin toplandigi Paris e giden Zaglul belirgin bir basari kazanamamakla beraber bir ulusal kahraman haline gelerek milliyetci hareket uzerinde kesin bir hakimiyet kurdu Misir a geri donus ve bagimsizlik kazanimi Misir daki huzursuzlugun surmesi uzerine 1919 sonbaharinda Allenby nin onerisi dogrultusunda Ingiliz hukumeti Lord Milner baskanligindaki bir komisyonu Misir a gonderdi Etkili bir boykotla Vafd Partisi disinda siyasi temaslari yurutulmesini engelleyen Zaglul 1920 yazinda Londra da Milner le bas basa bir dizi gorusme yapti Bu gorusmelerde Milner protektora yonetiminin yerini bir ittifak antlasmasinin almasi talebini gayri resmi olarak kabul etti Ama Zaglul Ingilizlerle uzlasmaya varmanin Misir daki konumunu sarsacagindan korkuyordu Cunku gucunu Ingilizlere karsi muhalefetten aliyordu Bu nedenle herhangi bir anlasma imzalamayi reddederek Misir a dondu ve coskun sevgi gosterileriyle karsilandi Subat 1921 de protektora yonetiminin kaldirilmasini ve antlasma icin gorusmelerin baslatilmasini ongoren Milner Raporu yayimlandi Zaglul un rakiplerinden nin kurdugu hukumet yilin buyuk bolumunu antlasma gorusmeleriyle gecirdi Ama Zaglul siyasi gucunu kullanarak bu gorusmelerin sonuclandirilmasini engelledi Adli Yeken in istifasindan sonra da Ingiliz yanlisi yeni bir hukumetin kurulmasini onlemek amaciyla kitle gosterilerini baslatti Bunun uzerine Allenby nin emriyle tutuklanarak Seyseller e surgun edildi Ardindan Ingiliz hukumeti tarafli bir bildiriyle Misir a sinirli bagimsizlik tanima kararini acikladi Subat 1922 Saad Zaghloul Pasa Meydani Iskenderiye Gercekte Vafd i bolmeye yonelik olan bu manevra cok gecmeden beklenen sonucu verdi Aralarinda Zaglul un eski yandaslarinin da bulundugu bazi Misirli politikacilar Ingilizlerle uzlasmayi savunan ve Liberal Anayasacilar olarak bilinen yeni bir kurdular Mesruti monarsiye dayali bir yonetim getiren yeni anayasa Nisan 1923 te yururluge girdi Bu anayasaya gore duzenlenen ilk secimlere katilmak uzere serbest birakilan Zaglul Vafd Partisi nin secimleri buyuk farkla kazanmasi uzerine Ocak 1924 te basbakan oldu Bu donemde Ingiliz gorevlileri ve Misirli isbirlikcileri hedef alan siddet eylemleri Kasim 1924 te Misir daki Ingiliz ordusunun baskomutaninin oldurulmesiyle doruguna cikti Allenby nin ultimatomu uzerine Zaglul istifa etti Ingilizler in siddetli tepkisi asiri milliyetcileri sindirirken ilimli milliyetcilerin guclenmesini sagladi Bununla birlikte Vafd Partisi Mayis 1926 genel secimlerini de kazandi Yeni Ingiliz yuksek temsilcisi Lord David Lloyd George un baskisiyla bir koalisyon hukumeti kurulmasini kabul etti Zaglul hukumette yer almayarak meclis baskanligiyla yetindi Olumu nedeniyle kisa suren bu gorevi sirasinda Vafd icindeki asiri kanadi denetim altina almayi onemli olcude basardi BibliyografyaVatikiotis P J 1991 The History of Modern Egypt Johns Hopkins University Press ISBN 0 8018 4215 8 Lord Cromer Modern Egypt 2 vols 1908 Jamal M Ahmed The Intellectual Origins of Egyptian Nationalism 1960 Albert H Hourani Arabic Thought in the Liberal Age 1798 1939 1962 Afaf Lutfi al Sayyid Egypt and Cromer A Study in Anglo Egyptian Relations 1968 Kaynakca 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2015 Eugene Rogan The Arabs Basic Books New York 2009 p 165 Siyasi goreviOnce gelen Misir Basbakani 1924 Sonra gelen Ahmed Ziver Pasa