Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Seyşeller (Seyşeller Kreyolu: Sesel; İngilizce: Seychelles; Fransızca: Seychelles) ya da resmî adıyla Seyşeller Cumhuriyeti, Afrika kıtasına bağlı ada ülkesidir. Seyşeller, Hint Okyanusu'ndaki 115'ten fazla ada üzerinde kurulu bir ülke olup, Afrika ana kıtasının doğusunda, Madagaskar'ın ise kuzeydoğusunda yer almaktadır. Ülkenin başkenti Victoria'dır.
Seyşeller Repiblik Sesel (Seyşeller Kreyolu) République des Seychelles (Fransızca) Republic of Seychelles (İngilizce) Seyşeller Cumhuriyeti | |||
|---|---|---|---|
Slogan Finis Coronat Opus | |||
 | |||
| Başkent ve en büyük şehir | Victoria | ||
| Resmî dil(ler) | Fransızca, İngilizce, Seyşeller Kreyolu | ||
| Demonim | Seyşelli | ||
| Hükûmet | Cumhuriyet | ||
| |||
| Tarihçe | |||
| |||
| Yüzölçümü | |||
• Toplam | 459 km2 (198.) | ||
• Su (%) | - | ||
| Nüfus | |||
• 2020 tahminî | 98.462 (200..) | ||
• Yoğunluk | 214,5/km2 (67.) | ||
| GSYİH (SAGP) | 2020 tahminî | ||
• Toplam | 2,565 milyar $ (169.) | ||
• Kişi başına | 26.388 $ (54..) | ||
| GSYİH (nominal) | 2020 tahminî | ||
• Toplam | 1,198 milyar $ (180.) | ||
• Kişi başına | 12.323 $ (57.) | ||
| Gini (2013) | 46.8 yüksek | ||
| İGE (2019) |  0.796yüksek · 67. | ||
| Para birimi | Seyşeller rupisi (SCR) | ||
| Zaman dilimi | UTC+4 (SCT) | ||
| Telefon kodu | 248 | ||
| İnternet alan adı | .sc | ||
Tarihçe
Adaların, 1505 yılında Portekizliler tarafından bulunduğu sanılmaktadır. 1768'de Fransızlar tarafından işgâl edildi. 1794'te Büyük Britanya Krallığı yönetimi altına girdi. 1810'da bir İngiliz kolonisiydi. 1814'te Paris Antlaşması'yla tam olarak Birleşik Krallık'a verildi. 1903'te Birleşik Krallık'a bağlı bir koloni hâline geldi. 1976 yılında bağımsızlığını elde etti. Bir yıl sonra askerî bir darbe yapıldı ve France-Albert René yönetimi ele geçirdi. 1979'da ilan edilen yeni anayasa ile tek partili bir devlet oldu. France Albert René 1989 seçimlerini de kazanarak üçüncü defa başkan oldu. 1977'deki darbeden sonraki ilk çok partili seçim 23-26 Temmuz 1992'de yapıldı. Seçimin amacı anayasa taslağını hazırlamakla vazifeli 23 kişilik bir komisyonun üyelerini tespit etmekti. Anayasa teklifi 15 Kasım 1992'de halk oylamasına sunuldu ise de %60 barajını aşamadığı için kabul edilmedi.
Coğrafya
Mevkii itibarıyla Hint Okyanusu'nda ve Madagaskar'ın 1200 km kadar kuzeydoğusunda ve Zanzibar'ın yaklaşık 1600 km doğusundadır. Yüzölçümü yaklaşık 493 km2dir. Bu yüzölçümüne 92 ada ve adacık, mercan ve granit ada ve kayalıkları dâhildir. Bu adaların en büyüğü 142 km2lik Mahé Adası'dır. Diğer önemli adalar; Praslin, La Digue, Silhouette, Destroches ve Aldabradır. Adalar, granit ve genellikle volkanik türde olup, dağlık bir arâziye sâhiptir. En yüksek nokta Mahé Adasındaki Morne Seychellors Tepesi olup, yaklaşık 900 metredir.
İklim ve doğa
Takımadalar ekvatora çok yakın olmasına rağmen, iklim, güneydoğu alizeler sebebiyle ılımandır. Hazirandan kasım ayına kadar bu ılık iklim devam eder. Mahé Adasında sıcaklık aşağı yukarı 24 °C ilâ 29 °C arasında değişir. Başşehir Victoria ve çevresine düşen yıllık yağış miktarı yaklaşık 2300 mm kadardır. Bu rakam yüksek bölgelere gelince artar ve hemen hemen 3550 mm'ye kadar ulaşır.
Ülkede genellikle kaplumbağa, guano ve kıyılarda da köpekbalığı bulunur.
Demografi
Ülkenin nüfûsu yaklaşık 71.000'dir. Nüfus yoğunluğu 157'dir. Yıllık nüfus artışı %2 dolayındadır. Nüfûsun %60'tan fazlası gençtir ve şehirlerde yaşayanlar aşağı yukarı %37 civarındadır.
Nüfusun etnik yapısını kreyol adlı halk meydana getirir. Creoller, Fransız asıllı olup Louisiana'da ve İspanyol asıllı olup Karaip Adalarında doğmuş ve buralarda yaşamış kimseler demektir. Bunlar esas itibarıyla Fransız, İspanyol, Asyalı ve Afrikalı insanların birbirleriyle kaynaşması netîcesi meydana gelen melez insanlardır. Halkın çoğu Katoliktir. Ayrıca bir miktar Müslüman, Protestan ve Hindu da mevcuttur.
İngilizce ve Fransızca resmî dillerdir. Bunun yanı sıra Fransızca ile yerel dillerin etkileşimi ile oluşmuş bir kreyol dil olan Seyşeller Kreyolu da yaygındır. Ülkede okuma-yazma oranı %60 civarındadır.
Yönetim ve siyaset
Ülkede 1993 senesine kadar tek partili yönetim sistemine dayalı bir cumhuriyet yer almaktaydı. 1979 anayasasına göre ülke, tek parti diktatörlüğünde sosyalist bir devletti. Devlet başkanı 1977'de bir darbe ile işbaşına gelen başkan France Albert René idi. Rene, 1993 yılında çok partili sisteme izin verdi. 2004 yılında Rene'nin yerine makama başkan yardımcısı James Michel gelmiştir. 2019'dan beri Şeyseller'in başkanı Danny Faure'dir
Ekonomi
Ülke ekonomisi esas olarak tarım ve turizme dayanır. Ayrıca tüketim malları ihracatı da önemli bir gelir kaynağıdır. Ülkede yetişen başlıca tarım ürünleri; muz, tatlı patates, manyok ve bunun ürünü nişasta, hindistan cevizi ve vanilyadır.
Ülkenin en önemli endüstrisi gıda endüstrisidir. Ayrıca deniz ürünleri önemli bir gelir kaynağıdır. İşçi gücünün %19'u tarımda, %20'si madencilik ve inşaatçılıkta, %14'ü kamu sektöründe ve sosyal hizmetlerde, %11'i de lokanta ve hotel işletmeciliğinde istihdam edilir.
İthâlat ve ihrâcatını daha çok Birleşik Krallık, Fransa, Güney Afrika, Yemen ve Pakistan ile yapar. Başlıca ihraç ürünleri şunlardır: Kurutulmuş hindistancevizi içi, tarçın, sabun ve parfüm yağı, vanilya ve balık. Diğer önemli gelir getiren kaynaklar ise guano, kaplumbağa kabuğu, köpekbalığı yüzgeci ve balık ürünleridir.
Ulaşım sistemi yeterli olup ülkenin en gelişmiş şehri ve limanı başkenti Victoria'dır.
Kaynakça
- ^ a b c d "Seychelles". International Monetary Fund. 10 October 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 June 2017.
- ^ "GINI index". World Bank. 21 January 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 January 2018.
- ^ (PDF). United Nations Development Programme. 2019. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2019.
- ^ a b c Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Seyşeller ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Seyşeller Cumhuriyeti Resmi Sitesi11 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Seyseller Seyseller Kreyolu Sesel Ingilizce Seychelles Fransizca Seychelles ya da resmi adiyla Seyseller Cumhuriyeti Afrika kitasina bagli ada ulkesidir Seyseller Hint Okyanusu ndaki 115 ten fazla ada uzerinde kurulu bir ulke olup Afrika ana kitasinin dogusunda Madagaskar in ise kuzeydogusunda yer almaktadir Ulkenin baskenti Victoria dir SeysellerRepiblik Sesel Seyseller Kreyolu Republique des Seychelles Fransizca Republic of Seychelles Ingilizce Seyseller CumhuriyetiBayrak ArmaSlogan Finis Coronat OpusMilli mars Koste Seselwa Turkce Birlesin Seyselliler source source Baskent ve en buyuk sehirVictoriaResmi dil ler Fransizca Ingilizce Seyseller KreyoluDemonimSeyselliHukumetCumhuriyet BaskanWavel RamkalawanTarihce Bagimsizlik29 Haziran 1976Yuzolcumu Toplam459 km2 198 Su Nufus 2020 tahmini98 462 200 Yogunluk214 5 km2 67 GSYIH SAGP 2020 tahmini Toplam2 565 milyar 169 Kisi basina26 388 54 GSYIH nominal 2020 tahmini Toplam1 198 milyar 180 Kisi basina12 323 57 Gini 2013 46 8 yuksekIGE 2019 0 796 yuksek 67 Para birimiSeyseller rupisi SCR Zaman dilimiUTC 4 SCT Telefon kodu248Internet alan adi scTarihceAdalarin 1505 yilinda Portekizliler tarafindan bulundugu sanilmaktadir 1768 de Fransizlar tarafindan isgal edildi 1794 te Buyuk Britanya Kralligi yonetimi altina girdi 1810 da bir Ingiliz kolonisiydi 1814 te Paris Antlasmasi yla tam olarak Birlesik Krallik a verildi 1903 te Birlesik Krallik a bagli bir koloni haline geldi 1976 yilinda bagimsizligini elde etti Bir yil sonra askeri bir darbe yapildi ve France Albert Rene yonetimi ele gecirdi 1979 da ilan edilen yeni anayasa ile tek partili bir devlet oldu France Albert Rene 1989 secimlerini de kazanarak ucuncu defa baskan oldu 1977 deki darbeden sonraki ilk cok partili secim 23 26 Temmuz 1992 de yapildi Secimin amaci anayasa taslagini hazirlamakla vazifeli 23 kisilik bir komisyonun uyelerini tespit etmekti Anayasa teklifi 15 Kasim 1992 de halk oylamasina sunuldu ise de 60 barajini asamadigi icin kabul edilmedi CografyaMevkii itibariyla Hint Okyanusu nda ve Madagaskar in 1200 km kadar kuzeydogusunda ve Zanzibar in yaklasik 1600 km dogusundadir Yuzolcumu yaklasik 493 km2dir Bu yuzolcumune 92 ada ve adacik mercan ve granit ada ve kayaliklari dahildir Bu adalarin en buyugu 142 km2lik Mahe Adasi dir Diger onemli adalar Praslin La Digue Silhouette Destroches ve Aldabradir Adalar granit ve genellikle volkanik turde olup daglik bir araziye sahiptir En yuksek nokta Mahe Adasindaki Morne Seychellors Tepesi olup yaklasik 900 metredir Iklim ve doga Takimadalar ekvatora cok yakin olmasina ragmen iklim guneydogu alizeler sebebiyle ilimandir Hazirandan kasim ayina kadar bu ilik iklim devam eder Mahe Adasinda sicaklik asagi yukari 24 C ila 29 C arasinda degisir Bassehir Victoria ve cevresine dusen yillik yagis miktari yaklasik 2300 mm kadardir Bu rakam yuksek bolgelere gelince artar ve hemen hemen 3550 mm ye kadar ulasir Ulkede genellikle kaplumbaga guano ve kiyilarda da kopekbaligi bulunur DemografiUlkenin nufusu yaklasik 71 000 dir Nufus yogunlugu 157 dir Yillik nufus artisi 2 dolayindadir Nufusun 60 tan fazlasi genctir ve sehirlerde yasayanlar asagi yukari 37 civarindadir Nufusun etnik yapisini kreyol adli halk meydana getirir Creoller Fransiz asilli olup Louisiana da ve Ispanyol asilli olup Karaip Adalarinda dogmus ve buralarda yasamis kimseler demektir Bunlar esas itibariyla Fransiz Ispanyol Asyali ve Afrikali insanlarin birbirleriyle kaynasmasi neticesi meydana gelen melez insanlardir Halkin cogu Katoliktir Ayrica bir miktar Musluman Protestan ve Hindu da mevcuttur Ingilizce ve Fransizca resmi dillerdir Bunun yani sira Fransizca ile yerel dillerin etkilesimi ile olusmus bir kreyol dil olan Seyseller Kreyolu da yaygindir Ulkede okuma yazma orani 60 civarindadir Yonetim ve siyasetUlkede 1993 senesine kadar tek partili yonetim sistemine dayali bir cumhuriyet yer almaktaydi 1979 anayasasina gore ulke tek parti diktatorlugunde sosyalist bir devletti Devlet baskani 1977 de bir darbe ile isbasina gelen baskan France Albert Rene idi Rene 1993 yilinda cok partili sisteme izin verdi 2004 yilinda Rene nin yerine makama baskan yardimcisi James Michel gelmistir 2019 dan beri Seyseller in baskani Danny Faure dirEkonomiUlke ekonomisi esas olarak tarim ve turizme dayanir Ayrica tuketim mallari ihracati da onemli bir gelir kaynagidir Ulkede yetisen baslica tarim urunleri muz tatli patates manyok ve bunun urunu nisasta hindistan cevizi ve vanilyadir Ulkenin en onemli endustrisi gida endustrisidir Ayrica deniz urunleri onemli bir gelir kaynagidir Isci gucunun 19 u tarimda 20 si madencilik ve insaatcilikta 14 u kamu sektorunde ve sosyal hizmetlerde 11 i de lokanta ve hotel isletmeciliginde istihdam edilir Ithalat ve ihracatini daha cok Birlesik Krallik Fransa Guney Afrika Yemen ve Pakistan ile yapar Baslica ihrac urunleri sunlardir Kurutulmus hindistancevizi ici tarcin sabun ve parfum yagi vanilya ve balik Diger onemli gelir getiren kaynaklar ise guano kaplumbaga kabugu kopekbaligi yuzgeci ve balik urunleridir Ulasim sistemi yeterli olup ulkenin en gelismis sehri ve limani baskenti Victoria dir Kaynakca a b c d Seychelles International Monetary Fund 10 October 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 June 2017 GINI index World Bank 21 January 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 January 2018 PDF United Nations Development Programme 2019 9 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Aralik 2019 a b c Nijman Jan 2020 Geography Realms Regions and Concepts 20 bas Wiley ISBN 978 1119607410 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Seyseller ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Seyseller Cumhuriyeti Resmi Sitesi11 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde