Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sardes Sinagogu, Türkiye'nin Manisa ilinde bulunan bir sinagogdur. Sardes, MÖ 133'te Roma İmparatorluğu'nun bir parçası olana kadar birçok yabancı hakimiyetin altına girdi. Şehir, Roma eyaleti olan Lidya'nın idari merkezi haline geldi. MS 17 yılında gerçekleşen yıkıcı depremin ardından Sardes yeniden inşa edildi ve Roma hakimiyeti altında varlıklı bir yaşam sürdürdü.
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum |  Manisa, Türkiye |
| Koordinatlar | 38°29′17″K 28°02′27″D / 38.48806°K 28.04083°D |
| İnanç | Yahudilik |
| Mezhep | Romanyot |
| Açılış | MÖ 50'den önce |
| Durum | Kapalı Antik ve turistik |
İnanışa göre Sardes MÖ 3.'yda Yahudi cemaatine sahip oldu, bunun sebebi Kral III. Antiyokus'un, Babil'in de dahil olduğu çeşitli ülkelerden Sardes'e taşınmaları için Yahudileri cesaretlendirmesiydi. Josephus Flavius, MÖ 50-49'da Lucius Antonius adına fetva yayınlamıştır: "Lucius Antonius...[Sardes halkına] selamlarını yollar. Roma yurttaşları olan Yahudiler bana gelip, atalarının kanunlarınca kendilerine ait bir yerde meclis kurduklarını gösterdiler. Baştan beri mevcut olan kendilerine ait [bu mecliste] aralarında olan davaları ve çelişkileri çözdüler. Bu nedenle, talepleri üzerine, bunun yasallaşabilmesi için bu haklarının korunmasını emrettim, buna uygun olarak izin verilecektir." "Kendilerine ait bir yer" deyişinin genelde Sardes Sinagogu anlamına geldiği düşünülür. Josephus Flavius ayrıca, MÖ 1. yüzyılın sonlarında genel vali olan Caius Norbanus Flaccus'un, Sardes'teki Yahudilere dinlerini özgürce uygulamalarına ve hatta Kudüs Tapınağı'na bağışta bulunmalarına izin verdiğini belirtir.
Arkeolojik Kazılar
1958'den beri, Harvard ve Cornell Üniversiteleri, Sardes'teki yıllık kazıların sponsorluğunu yapmaktadır. 80 Yunan ile 7 İbrani yazıtlar ve mozaik zemin bulunan bu kazıyla, batı diasporasında antik zamanlara ait belki de en etkileyici sinagog bulunmuştur. Sardes Sinagogu'nun keşfi son Roma dönemindeki Yahudilik ile ilgili varsayımların geri çekilmesine sebebiyet vermiştir. Afrodisias'ta /theosebeis'e ait yazıtlar, Anadolu Yahudi cemaatlerinin hayatiliğinin, Roma'da Yahudilerin sivil topluma entegre olduğunun ve bölgede Hristiyanlık etkisinin Yahudilikten fazla olduğunu varsayan bilim insanlarının hatalı olduğunun kanıtıdır.
Manisa (Magnesya), Yahudi Cemaati
Bizans döeminden itibaren Etz HaHayim Sinagogu'nda dua eden Romanyot Yahudi cemaati mevcuttu. 1492'den sonra İspanya'dan kovulan Sefarad Yahudileri, yaklaşık yüz ailelik Romanyot cemaatine katıldı. Bu yeni gelenler Lorca ve Toledo isimli iki sinagog kurdular. 19.yy'ın sonunda Alliance Israelite Universelle, biri erkekler için 1891'de ve diğeri kızlar için olmak üzere 1896'da iki okul açtı. 20. yüzyılda 40.000 kişilik Yahudi cemaatinin 2000'i Manisa'da yaşamaktaydı. Yunanlar Manisa'yı 1919'da işgal edip 1922'de çekildiler, bu dönemde birçok Yahudi enstitüsünün de dahil olduğu çoğu mekan yanarak kül oldu. Çoğu Yahudi, cemaatlerini terkedip Fransa, Güney Afrika, ABD ve İsrail'e göç etti. Bir zamanlar üç adet Yahudi mezarlığı bulunan Manisa'da bugün Yahudi nüfusu bulunmamaktadır.
Mezarlıkların en eskisi, 1878'deki 93 Harbi'yle hasar gördü. 1900'da boş tarlalarla çevrili olan ikinci mezarlığın etrafına duvar örüldü. Üçüncü mezarlık ise 1930'larda kuruldu. İki antik mezarlık bugün yok olmuştur. Kitabını yazdığı sırada , 16. yüzyıla ait mezartaşları gördüğünü belirtmiştir. Yeni mezarlığın mezartaşı verileri Prof. tarafından toparlanıp dijital hale getirilmiştir; fakat bu veriler henüz yayımlanmamıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sardes Sinagogu Turkiye nin Manisa ilinde bulunan bir sinagogdur Sardes MO 133 te Roma Imparatorlugu nun bir parcasi olana kadar bircok yabanci hakimiyetin altina girdi Sehir Roma eyaleti olan Lidya nin idari merkezi haline geldi MS 17 yilinda gerceklesen yikici depremin ardindan Sardes yeniden insa edildi ve Roma hakimiyeti altinda varlikli bir yasam surdurdu Sardes SinagoguTemel bilgilerKonumManisa TurkiyeKoordinatlar38 29 17 K 28 02 27 D 38 48806 K 28 04083 D 38 48806 28 04083InancYahudilikMezhepRomanyotAcilisMO 50 den onceDurumKapali Antik ve turistikSardes JimnasyumuSardes Sinagogu nun bugunku gorunumu Inanisa gore Sardes MO 3 yda Yahudi cemaatine sahip oldu bunun sebebi Kral III Antiyokus un Babil in de dahil oldugu cesitli ulkelerden Sardes e tasinmalari icin Yahudileri cesaretlendirmesiydi Josephus Flavius MO 50 49 da Lucius Antonius adina fetva yayinlamistir Lucius Antonius Sardes halkina selamlarini yollar Roma yurttaslari olan Yahudiler bana gelip atalarinin kanunlarinca kendilerine ait bir yerde meclis kurduklarini gosterdiler Bastan beri mevcut olan kendilerine ait bu mecliste aralarinda olan davalari ve celiskileri cozduler Bu nedenle talepleri uzerine bunun yasallasabilmesi icin bu haklarinin korunmasini emrettim buna uygun olarak izin verilecektir Kendilerine ait bir yer deyisinin genelde Sardes Sinagogu anlamina geldigi dusunulur Josephus Flavius ayrica MO 1 yuzyilin sonlarinda genel vali olan Caius Norbanus Flaccus un Sardes teki Yahudilere dinlerini ozgurce uygulamalarina ve hatta Kudus Tapinagi na bagista bulunmalarina izin verdigini belirtir Arkeolojik Kazilar1958 den beri Harvard ve Cornell Universiteleri Sardes teki yillik kazilarin sponsorlugunu yapmaktadir 80 Yunan ile 7 Ibrani yazitlar ve mozaik zemin bulunan bu kaziyla bati diasporasinda antik zamanlara ait belki de en etkileyici sinagog bulunmustur Sardes Sinagogu nun kesfi son Roma donemindeki Yahudilik ile ilgili varsayimlarin geri cekilmesine sebebiyet vermistir Afrodisias ta theosebeis e ait yazitlar Anadolu Yahudi cemaatlerinin hayatiliginin Roma da Yahudilerin sivil topluma entegre oldugunun ve bolgede Hristiyanlik etkisinin Yahudilikten fazla oldugunu varsayan bilim insanlarinin hatali oldugunun kanitidir Manisa Magnesya Yahudi CemaatiBizans doeminden itibaren Etz HaHayim Sinagogu nda dua eden Romanyot Yahudi cemaati mevcuttu 1492 den sonra Ispanya dan kovulan Sefarad Yahudileri yaklasik yuz ailelik Romanyot cemaatine katildi Bu yeni gelenler Lorca ve Toledo isimli iki sinagog kurdular 19 yy in sonunda Alliance Israelite Universelle biri erkekler icin 1891 de ve digeri kizlar icin olmak uzere 1896 da iki okul acti 20 yuzyilda 40 000 kisilik Yahudi cemaatinin 2000 i Manisa da yasamaktaydi Yunanlar Manisa yi 1919 da isgal edip 1922 de cekildiler bu donemde bircok Yahudi enstitusunun de dahil oldugu cogu mekan yanarak kul oldu Cogu Yahudi cemaatlerini terkedip Fransa Guney Afrika ABD ve Israil e goc etti Bir zamanlar uc adet Yahudi mezarligi bulunan Manisa da bugun Yahudi nufusu bulunmamaktadir Mezarliklarin en eskisi 1878 deki 93 Harbi yle hasar gordu 1900 da bos tarlalarla cevrili olan ikinci mezarligin etrafina duvar oruldu Ucuncu mezarlik ise 1930 larda kuruldu Iki antik mezarlik bugun yok olmustur Kitabini yazdigi sirada 16 yuzyila ait mezartaslari gordugunu belirtmistir Yeni mezarligin mezartasi verileri Prof tarafindan toparlanip dijital hale getirilmistir fakat bu veriler henuz yayimlanmamistir Ayrica bakinizTurkiye de Yahudilik Sardes Manisa Turkiye deki sinagoglarin listesi Priene SinagoguKaynakca Ant XIV 10 17 Ant XVI 6 6 13 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Aralik 2010 Manisa Magnasia Jewish Community 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Nisan 2008 Dis baglantilar