Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Ağustos 2012) |
Sekülerite veya sekülerlik, dinle ilişkisiz veya dine karşı tarafsız olma durumudur. Latince saecularis, "dünyevi" veya "geçici" anlamına gelmekte olup devlet ve dinin ayrı olması veya özellikle bir dine bağlı veya karşı olmama anlamını taşır. Sıfat hali sekülerdir.
Örneğin, yemek, içmek ve banyo yapmak gibi işler gündelik hayata ilişkin dünyevi/seküler işler olarak örneklendirilirken ibadet etmek ve dinsel tavsiyelere uymak gibi hareketler dinsel işler olarak örneklendirilmektedir. Bununla birlikte hem yemek hem de banyo yapmak bazı dinsel kaynak ve geleneklerde o bakış açısına göre ibadetlerden bir parça olarak kabul edilebilmektedir. Bir dinsel söylem veya doktrinden elde edilmiş bir duayı söylemek, bir dinin içeriği bağlamında açıklanan biçimde tapınmak ve bir dinsel okula devam etmek dinsel (dünyevi veya seküler olmayan) edimlerden olarak değerlendirilmektedir. Dinsel olan ile dinsel olmayanın içeriğini tespit etmek örneklendirmelerde açıklandığı üzere bazen net olabilirken bazı durumlarda ise karmaşık bir durum alabilmektedir. Ancak bununla birlikte laik hukuk anlayışının çizgilerine göre bakıldığında siyasal açıdan devlet yönetiminde ve yasama işlemlerinde dinsel öğretilerin kaynak alınmaması, din ve devlet iş ve kurumlarının birbirinden ayrı olmasıyla birlikte bir diğerine hükmetme çabası içinde bulunmamaları olarak netleştirilmektedir.
Sekülerizm, seküleritenin devlet kurumları ve kuruluşları ile devleti temsil etme durumunu taşıyan yapıların dinsel kurumlardan, dinsel inanışlardan ve dinsel rütbe veya konum taşıyan kişilerden ayrı ve bağımsız bulunmasıdır. ABD'deki bütün devlet üniversiteleri (özellikle de Haklar Senedi-Bill of Rights) tashihi gereğince bu anlamda seküler kurumlardır. Sekülerizm, Latince çağ anlamına gelen saeculumdan İngilizceye geçmiş olan sözcük genel olarak din ve devlet kurumlarının birbirinden ayrı olmalarını ifade etmek üzere kullanılmaktadır. Sekülerizm ateizm demek değildir.Sekülerizm başlıca iki temel önermeyi içermektedir: Birincisi devletin dinsel kurumlardan kesin bir biçimde ayrı olmasıdır. İkincisi ise farklı din ve inanışlardan olan kişilerin kanun önünde eşit olarak değerlendirilmeleridir.
Bununla birlikte bazı üniversiteler ise Kilise veya İbrani organizasyonlara bağlıdır. Bunların arasında bulunan pek çoğundan bazıları; , Brigham Young Üniversitesi, Boston Koleji, , , , , ve 'dir.
Bazı devletlerde birincil veya ikincil derecede devlet desteği sağlanan dinsel okullar bulunmakla birlikte Birleşik Krallık, Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada ve Japonya'da bulunan kamu üniversiteleri de devlete bağlı ve seküler okullardır.
Etimoloji ve tanımlamalar
Seküler ve sekülerite Latince 'bir kuşağa/bir jenerasyona' ait, 'bir çağa ait olan' anlamlarına gelen saecularis sözcüğünden elde edilmiştir. Hristiyanlık doktrinine göre Tanrı sonsuz olup zamanın dışında kabul edildiğinden Orta Çağ Batı kültüründe Seküler sözcüğü dinsel işlemlerden ayrılığı ve geçici olanı ifade etmek üzere kullanılmıştır.
Birçok dinsel oluşum kendilerini seküler olarak gördüğünden ve sekülerizmin en çok sayıdaki biçimleri dinsizlik olarak tanımlanmadığından dolayı sekülerizmin en doğru anlaşılan biçimi, din karşıtı olmak değildir ancak dinsel tarafsızlığa sahip olmaktır.
Güncel kullanımı
Seküler teriminin kullanıldığı durumlara örnekler:
- Seküler otorite/kurum: Kamu kurum ve kuruluşları.
- Seküler din adamları: Roma Katolik Kilisesi'nde, düzenli manastır ruhban hayatı yaşamayan kişiler. Bir bakışa göre, bunların daha dünyevi/seküler bir yaşam sürdürdükleri öne sürülmektedir.
- Seküler eğitim: Yerel kiliseye, sinagoglara, İslami otoritelere veya diğer dinsel organizasyonlara bağlı bulunmayan eğitim ve öğretim kurumları.
- Seküler devlet(ler): Seküler yönetimlere sahip olmakla birlikte lâik hukuk aracılığı ile idare olunan, şeriat fıkhı, Katolik doktrin, kanonik yasa veya İbrani Halakha hukukundan bağımsız ve özellikle belirlenmiş bir dinin taraflısı veya karşıtı olmaktan uzak bir yasal dizgeye sahip devletler seküler devletler olarak kabul edilir.
- Seküler İbrani kültürü: Yahudiliğe ait dinsel olmayan kültürel manifestolardır.
- Secular market, longer-term trends in financial markets (viz.: secular bear market, secular bull market) that subsume brief periods of contrary movement.
- Seküler müzik: Bir kilise veya başkaca bir dinsel oluşum için bestelenmiş bir ilahiden farklı olarak yazılmış ve bestelenmiş eserler. 17. yüzyılda, kilise kullanımı amacı dışında bestelenmiş eserler (muhtemelen daha önceleri besteler ekseriyetle kilise için yapılıyor olmasından dolayı) buna örnek olarak verilmektedir.
- Çağdaş seküler toplum: Kilise, cami, sinagog veya başka bir tapınakla (üyelik) bağlılığı bulunmayan toplum/topluluk olarak tanımlanıyor. (Bazı ülkelerde özerk yapılı ve bütçeli tapınaklara üyelik sistemi bulunduğundan olsa gerek.)
- Seküler toplum: Toplumun cami, kilise, sinagog veya tapınağa bağlı olmayan yönlerini ifade eder.
- Seküler maneviyat: Bir kiliseyle, bir Müslüman cemaatiyle veya başka bir dini örgütlenmeyle resmi bir ilişkiye girmeden maneviyatın peşinde koşmak ya da özellikle geçici olaylar bağlamında maneviyat peşinde olmak.
İlgili kavramlar
- Laïcité: Fransa'da din ve devlet ayrılığı ile ilgili olarak kullanılan Fransızca terimdir. Bazen aynı kökten gelen "laicity" teriminin İngilizcedeki karşılığı olarak kullanılmakta ve "Secularity / Secularization" olarak da İngilizce diline çevrilmektedir. Laïcité terimi bazı durumlarda İngilizce karşılığı olarak verilen Sécularisme sözcüğü ile birebir eşit anlam örtüşmesi sağlamaktadır.
- Sekülerizm: Dinsel konuların siyasetin temeli olmayacağı yönünde bir doğrulama, garanti verme, savunum veya bir ideal biçimidir ve buna ek olarak kamusal (devlete ait) işlerde dinsel görüşlerin yer tutmayacağına dair idealleri ilerletme hareketidir. Sekülarist organizasyonlar; salt seküler olanlardan kendilerine ait seküler duruşlarını belirten bir siyasal taraf olma biçimleriyle ayırt edilmektedir.
- Laïcisme: Sécularisme'in Fransızcadaki en çok benzeri olan terimdir. Fransızcada Radikal Sécularisme anlamında kullanılır. Özellikle, Roma Katolik Kilisesi tarafından algılandığı bir biçim olarak; laïcisme; sözde karşıtı olarak belirtilmekte olan laïcité'den biraz daha yumuşak bulunan bir kavramdır. Fransızcadaki Laïcisme'e tekabül eden "Laicism", İngilizcede bazen "sekülerizm"e eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.
Kaynakça
- ^ The American Heritage Dictionary of the English Language, Fourth Edition. "Secularity". ("1. The condition or quality of being secular. 2. Something secular.")
- ^ a b . 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2013.
- ^ Eller, Jack (2010). "What Is Atheism?". Phil Zuckerman (Ed.). Atheism and Secularity Vol.1: Issues, Concepts, Definitions. Praeger. ss. 12-13. ISBN .
Dış bağlantılar
- Iain Benson:"Notes Towards a (Re)Definition of the 'Secular'"21 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., University of British Columbia Law Review, Vol. 33, p. 520, 2000
- Research Project: Multiple Secularities12 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- U.K. National Secular Societry22 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Freedom from Religion Foundation2 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Secularism.org.uk, What Is Secularism?19 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- BBC, Should U.K. Become a Secular State?2 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- CFR-Council on Foreign Relations, Islam: Governing Under Sheria26 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Qantara.de, The Future of the Sharia Is The Secular State?12 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Gate Stone Institute, Sharia Law, Secular Law and Rabbinical Courts4 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Al Monitor (Middle East), Is Turkey Headed for Sharia Rule?15 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Star Gazete, Sekülerizmin farklı soy kütükleri8 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .Nilüfer Göle
- Lâiklik Konusunda Kavram Kargaşası, Prof. Dr. M. Sadık Acar31 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Agustos 2012 Sekulerite veya sekulerlik dinle iliskisiz veya dine karsi tarafsiz olma durumudur Latince saecularis dunyevi veya gecici anlamina gelmekte olup devlet ve dinin ayri olmasi veya ozellikle bir dine bagli veya karsi olmama anlamini tasir Sifat hali sekulerdir Ornegin yemek icmek ve banyo yapmak gibi isler gundelik hayata iliskin dunyevi sekuler isler olarak orneklendirilirken ibadet etmek ve dinsel tavsiyelere uymak gibi hareketler dinsel isler olarak orneklendirilmektedir Bununla birlikte hem yemek hem de banyo yapmak bazi dinsel kaynak ve geleneklerde o bakis acisina gore ibadetlerden bir parca olarak kabul edilebilmektedir Bir dinsel soylem veya doktrinden elde edilmis bir duayi soylemek bir dinin icerigi baglaminda aciklanan bicimde tapinmak ve bir dinsel okula devam etmek dinsel dunyevi veya sekuler olmayan edimlerden olarak degerlendirilmektedir Dinsel olan ile dinsel olmayanin icerigini tespit etmek orneklendirmelerde aciklandigi uzere bazen net olabilirken bazi durumlarda ise karmasik bir durum alabilmektedir Ancak bununla birlikte laik hukuk anlayisinin cizgilerine gore bakildiginda siyasal acidan devlet yonetiminde ve yasama islemlerinde dinsel ogretilerin kaynak alinmamasi din ve devlet is ve kurumlarinin birbirinden ayri olmasiyla birlikte bir digerine hukmetme cabasi icinde bulunmamalari olarak netlestirilmektedir Sekulerizm sekuleritenin devlet kurumlari ve kuruluslari ile devleti temsil etme durumunu tasiyan yapilarin dinsel kurumlardan dinsel inanislardan ve dinsel rutbe veya konum tasiyan kisilerden ayri ve bagimsiz bulunmasidir ABD deki butun devlet universiteleri ozellikle de Haklar Senedi Bill of Rights tashihi geregince bu anlamda sekuler kurumlardir Sekulerizm Latince cag anlamina gelen saeculumdan Ingilizceye gecmis olan sozcuk genel olarak din ve devlet kurumlarinin birbirinden ayri olmalarini ifade etmek uzere kullanilmaktadir Sekulerizm ateizm demek degildir Sekulerizm baslica iki temel onermeyi icermektedir Birincisi devletin dinsel kurumlardan kesin bir bicimde ayri olmasidir Ikincisi ise farkli din ve inanislardan olan kisilerin kanun onunde esit olarak degerlendirilmeleridir Bununla birlikte bazi universiteler ise Kilise veya Ibrani organizasyonlara baglidir Bunlarin arasinda bulunan pek cogundan bazilari Brigham Young Universitesi Boston Koleji ve dir Bazi devletlerde birincil veya ikincil derecede devlet destegi saglanan dinsel okullar bulunmakla birlikte Birlesik Krallik Avustralya Yeni Zelanda Kanada ve Japonya da bulunan kamu universiteleri de devlete bagli ve sekuler okullardir Etimoloji ve tanimlamalarSekuler ve sekulerite Latince bir kusaga bir jenerasyona ait bir caga ait olan anlamlarina gelen saecularis sozcugunden elde edilmistir Hristiyanlik doktrinine gore Tanri sonsuz olup zamanin disinda kabul edildiginden Orta Cag Bati kulturunde Sekuler sozcugu dinsel islemlerden ayriligi ve gecici olani ifade etmek uzere kullanilmistir Bircok dinsel olusum kendilerini sekuler olarak gordugunden ve sekulerizmin en cok sayidaki bicimleri dinsizlik olarak tanimlanmadigindan dolayi sekulerizmin en dogru anlasilan bicimi din karsiti olmak degildir ancak dinsel tarafsizliga sahip olmaktir Guncel kullanimiSekuler teriminin kullanildigi durumlara ornekler Sekuler otorite kurum Kamu kurum ve kuruluslari Sekuler din adamlari Roma Katolik Kilisesi nde duzenli manastir ruhban hayati yasamayan kisiler Bir bakisa gore bunlarin daha dunyevi sekuler bir yasam surdurdukleri one surulmektedir Sekuler egitim Yerel kiliseye sinagoglara Islami otoritelere veya diger dinsel organizasyonlara bagli bulunmayan egitim ve ogretim kurumlari Sekuler devlet ler Sekuler yonetimlere sahip olmakla birlikte laik hukuk araciligi ile idare olunan seriat fikhi Katolik doktrin kanonik yasa veya Ibrani Halakha hukukundan bagimsiz ve ozellikle belirlenmis bir dinin taraflisi veya karsiti olmaktan uzak bir yasal dizgeye sahip devletler sekuler devletler olarak kabul edilir Sekuler Ibrani kulturu Yahudilige ait dinsel olmayan kulturel manifestolardir Secular market longer term trends in financial markets viz secular bear market secular bull market that subsume brief periods of contrary movement Sekuler muzik Bir kilise veya baskaca bir dinsel olusum icin bestelenmis bir ilahiden farkli olarak yazilmis ve bestelenmis eserler 17 yuzyilda kilise kullanimi amaci disinda bestelenmis eserler muhtemelen daha onceleri besteler ekseriyetle kilise icin yapiliyor olmasindan dolayi buna ornek olarak verilmektedir Cagdas sekuler toplum Kilise cami sinagog veya baska bir tapinakla uyelik bagliligi bulunmayan toplum topluluk olarak tanimlaniyor Bazi ulkelerde ozerk yapili ve butceli tapinaklara uyelik sistemi bulundugundan olsa gerek Sekuler toplum Toplumun cami kilise sinagog veya tapinaga bagli olmayan yonlerini ifade eder Sekuler maneviyat Bir kiliseyle bir Musluman cemaatiyle veya baska bir dini orgutlenmeyle resmi bir iliskiye girmeden maneviyatin pesinde kosmak ya da ozellikle gecici olaylar baglaminda maneviyat pesinde olmak Ilgili kavramlarLubnan Beyrut Merkezi Bolgesi nde bir laiklik yuruyusu Laicite Fransa da din ve devlet ayriligi ile ilgili olarak kullanilan Fransizca terimdir Bazen ayni kokten gelen laicity teriminin Ingilizcedeki karsiligi olarak kullanilmakta ve Secularity Secularization olarak da Ingilizce diline cevrilmektedir Laicite terimi bazi durumlarda Ingilizce karsiligi olarak verilen Secularisme sozcugu ile birebir esit anlam ortusmesi saglamaktadir Sekulerizm Dinsel konularin siyasetin temeli olmayacagi yonunde bir dogrulama garanti verme savunum veya bir ideal bicimidir ve buna ek olarak kamusal devlete ait islerde dinsel goruslerin yer tutmayacagina dair idealleri ilerletme hareketidir Sekularist organizasyonlar salt sekuler olanlardan kendilerine ait sekuler duruslarini belirten bir siyasal taraf olma bicimleriyle ayirt edilmektedir Laicisme Secularisme in Fransizcadaki en cok benzeri olan terimdir Fransizcada Radikal Secularisme anlaminda kullanilir Ozellikle Roma Katolik Kilisesi tarafindan algilandigi bir bicim olarak laicisme sozde karsiti olarak belirtilmekte olan laicite den biraz daha yumusak bulunan bir kavramdir Fransizcadaki Laicisme e tekabul eden Laicism Ingilizcede bazen sekulerizm e es anlamli olarak kullanilmaktadir Kaynakca The American Heritage Dictionary of the English Language Fourth Edition Secularity 1 The condition or quality of being secular 2 Something secular a b 19 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2013 Eller Jack 2010 What Is Atheism Phil Zuckerman Ed Atheism and Secularity Vol 1 Issues Concepts Definitions Praeger ss 12 13 ISBN 9780313351839 Dis baglantilarIain Benson Notes Towards a Re Definition of the Secular 21 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde University of British Columbia Law Review Vol 33 p 520 2000 Research Project Multiple Secularities12 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde U K National Secular Societry22 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Freedom from Religion Foundation2 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Secularism org uk What Is Secularism 19 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC Should U K Become a Secular State 2 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde CFR Council on Foreign Relations Islam Governing Under Sheria26 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Qantara de The Future of the Sharia Is The Secular State 12 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gate Stone Institute Sharia Law Secular Law and Rabbinical Courts4 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Al Monitor Middle East Is Turkey Headed for Sharia Rule 15 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Star Gazete Sekulerizmin farkli soy kutukleri8 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nilufer Gole Laiklik Konusunda Kavram Kargasasi Prof Dr M Sadik Acar31 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde