Sekretin; salgısı mide ve pankreasça düzenlenen, onikiparmak bağırsağının ortamını etkileyen ve kişide su homeostazının düzenleyiminin bir ögesi olan peptit yapılı bir hormondur. Sekretin bağırsak bezlerinde bulunan S hücrelerinde üretilmektedir. Kişilerde sekretin peptidi SCT geni tarafınca kodlanmaktadır. Sekretin tanımlanmış ilk hormondur.
Sekretin | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Tanımlayıcılar | |||||||
Dış kimlikler | [1] | ||||||
Türler | İnsan | Fare | |||||
|
| ||||||
|
| ||||||
|
| ||||||
RefSeq (mRNA) |
|
| |||||
RefSeq (protein) |
|
| |||||
Yerleşim (UCSC) | n/a | n/a | |||||
PubMed araması | n/a | n/a | |||||
Vikiveri | |||||||
|
Sekretin onikiparmak bağırsağının pH durumunun düzenlenmesinde, midenin paryetal hücrelerinin salgılamasının baskılanmasında, pankreasın interkale kanalları ve sentroasiner hücrelerinden bikarbonatın salgılanmasının uyarılmasında görev alır.
2007'de sekretinin hipotalamus, hipofiz ve böbrek üzerinden etkiyerek ozmoregülasyonda görev aldığı belirlenmiştir.
Keşfi
1902'de William Bayliss ile Ernst Starling sinir sisteminin sindirim sürecini nasıl denetlediği üzerine çalışmışlardı. Pankreasın onikiparmak bağırsağına (duodenuma) pilor sfinkteri yolu ile besin (besin bulamacı) geçişine karşılık olarak sindirim suları salgıladığı biliniyordu. Bayliss ile Starling (deney hayvanlarının tüm pankreasının sinirlerini keserek) bu süreci değil, bu sürecin sinir sistemince yönetildiğini keşfetti. Bayliss ile Starling; kan akımı yoluyla taşınıp pankreası uyaran, bağırsak zarınca salgılanan bir maddenin varlığını belirledi. Bu bağırsak salgısına "sekretin" adını verdiler. Sekretin, tanımlanmış ilk kimyasal habercidir. Günümüzde bu tür bileşiklere "hormon" denilmektedir, bu söyleniş 1905'te Bayliss tarafından ortaya çıkarılmıştır.
Yapısı
Sekretin başlangıçta prosekretin olarak bilinen 120 amino asitlik öncü protein biçiminde üretilir. Bu öncü bileşik N-terminal sinyal peptit, boşluk, sekretinin kendisini (28-54 kalıntılarını) ve 72 amino asitlik C-terminal peptidi içerir.
Olgun sekretin peptidi 27 amino asitten oluşan ve 3055 molekül ağırlığında olan doğrusal bir peptit hormonudur. Bir sarmalı, 5 ile 13 konumları arası amino asitlerinden oluşturulur. Sekretinin aminoasit dizisi glukagon, vazoaktif intestinal polipeptit (VIP) ile gastrik inhibitör peptit (GIP) gibi bileşiklerinkiyle benzerlikler taşımaktadır. Sekretinin 27 aminoasidinin 14'ü glukagonunki gibi eş konumda, 10'u GIP gibi ve 7'si VIP gibi eş konumda bulunmaktadır.
Sekretin ayrıca karboksil ucunda valin aminoasidiyle amitlenmiştir. Sekretindeki amino asit dizilimi şöyledir: H–His-Ser-Asp-Gly-Thr-Phe-Thr-Ser-Glu-Leu-Ser-Arg-Leu-Arg-Asp-Ser-Ala-Arg-Leu-Gln-Arg-Leu-Leu-Gln-Gly-Leu-Val–NH2.
Fizyolojisi
Yapım
Sekretin, başlıca onikiparmak bağırsağının, az miktarda boş bağırsağın mukozasında bulunan S hücrelerinin sitoplazmik salgı granüllerinde üretilir.
Uyarım
Sekretin, türden türe 2 ile 4.5 aralığında değişim gösteren düşük duodenum pH'sine yanıt olarak dolaşıma ve/veya bağırsak lümenine salınır. Ayrıca, sekretin salınımı üst ince bağırsak mukozası yıkanırken protein sindirim ürünlerince de arttırılır.
Asitlik yoluyla mideden onikiparmak bağırsağına geçen besin bulamacındaki hidroklorik asitten (HCl'den) kaynaklanmaktadır. Sekretin, bağırsağa bikarbonattan zengin sıvı salgılayan bir organ olan pankreası amaçlamaktadır. Bikarbonat, asidi nötrleştirmeyi taban alır; böylelikle asit yanıklarından korur, başka bağırsak enzimlerinin etkinliği için uygun pH düzeyine olumlu katkı sağlar. İnce bağırsağa eklenen bikarbonatlara ek olarak yağlı asitler, safra tuzları gibi etkenler sekretin salınımında başka etkenlerdendir. Sekretin salınımı gastrik asit salımını arttıran H2 antagonistlerince baskılanır. Sonuç olarak, eğer onikiparmak bağırsağının pH düzeyi 4.5'in üstündeyse sekretin salınmaz.
İşlev
Sekretin safra ile pankreas duktus epitelinden sulu bikarbonat salınımını uyarır. Pankreatik sentroasiner hücrelerinin hücre zarlarında sekretin almaçları bulunmaktadır. Sekretin kendi almaçlarına bağlandığında adenilat siklaz etkinliğini uyarır ve ATP'yi siklik AMP'ye (cAMP'ye) dönüştürür. Siklik AMP hücre içi sinyal iletiminde ikinci haberci gibi davranır ve sulu bikarbonatın salınımının arttırılmasında öncülük eder. Pankreasın bakımı, olağan büyümesi ile gelişimi için desteklediği de bilinmektedir.
Sekretin, asitli besin bulamacıyla gelen protonları tamponlayan duodenumun Brunner bezlerinden bikarbonat ile su salgılanımını arttırır. Aynı zamanda sırasıyla, pankreas ile safra kesesinden sindirim enzimleri ile öd salgılanımını tetikleme kolesistokininin etkilerini arttırmaktadır.
Ağızdan glikoz alımı sonrası pankreastan insülin salınımının artımıyla kanın glikoz yoğunluğuna karşı koyar.
Sekretin gastrinomlardan gastrin saldırmasına karşın, normal mideden gastrin salınımını baskılar. Midenin paryetal hücrelerinden astit salgısını azaltır. Bunu en az üç düzenek ile yapar: 1) Somatostatin salımını uyarmasıyla. 2) Pilorik antrumda gastrin salımını baskılamasıyla. 3) Paryetal hücrenin asit salgılayıcı mekanizmasının doğrudan aşağı-regülasyonu (altayarlanımı) ile. Bu pankreas sindirim enzimleri (örn. pankreatik amilaz ve pankreatik lipaz) hafif bazik pH değerinde en uygun işlev olarak, mideden onikiparmak bağırsağına giren sindirim ürünlerin pH düzeyini nötrleştirmeye yardımcı olur..
Ek olarak, sekretin besinlerin sindiriminde proteinleri yıkmaya yardımcı olabilen şef hücrelerinden pepsinojen salgılanmasını uyarır. Yine glukagon, somatostatin ve pankreatik polipeptidin salınımını uyarır.
Kullanımı
Sekretin pankreas salgılarını arttırımından ötürü, özellikle pankreas işlevselliği testinde tıp alanında yaygınca kullanılır. Sekretin iğne ile veya burundan, mideden geçirilmiş boru ile onikiparmağa verilir. Bu test; gastrinomu, pankreatiti veya pankreas kanserini de kapsayabilip pankreasta bozukluğun olup olmadığı üzerinde bilgi sağlayabilir.
Sekretinin beyin-bağırsak bağlantısı varsayımına dayanarak otizm tedavisinde de yararlı olabileceği önerilmiştir. Ancak bunu destekleyen kanıtlar şimdilik yoktur.
Ozmoregülasyon
Sekretin; pankreas dukt hücrelerinde, karaciğer kolanjiyositlerinde, epididim epitel hücrelerinde su ve elektrolit taşınımını düzenler. Sekretinin vazopressin bağımlı böbrek su geriemiliminin düzenleniminde görev aldığı bulunmuştur.
Sekretin; hipotalamusun supraoptik ve paraventriküler çekirdeklerinin magnoselüler sinirlerinde, ve nörohipofiz yolu boyunca bulunur. Ozmolalite artımı süresince arka hipofizden salınır. Hipotalamusta vazopressin salınımını etkinleştirir. Anjiyotensin II'nin merkezi etkilerini gerçekleştirmek için de gereklidir. Sekretinden veya sekretin reseptöründen yoksun bırakılmış deney hayvanlarında anjiyotensin II'nin merkezi enjeksiyonu, su alımını ve vazopressin salınımını uyarmakta yetersiz kalmıştır.
Bu tür sekretin salınım anormaliklerinin D tipi uygunsuz antidiüretik hormon salınımı sendromunun altta yatan anormallikleri açıklayabileceği ileri sürülmüştür. Bu tür bireylerde akuaporin 2'nin anormal renal ekspresyonu, translokasyonu veya her ikisinin birlikte olması durumuna karşın vazopressin salınımı ve yanıtı normaldir. "Posterior pitüiterden bir nörosekretuvar hormon olarak sekretin bu nedenle, on yıllardır klinisyenlerin ve fizyologların kafa yordukları bu bilmeceyi çözmek için uzun yıllardır araştırılan vazopressinden bağımsız mekanizma olabilirdi." diye bir sav ileri sürülmüştür.
Besin alımı
Vücudun enerji homeostazının düzenlenmesinde birincil beyin bölgeleri olan paraventriküler nükleus ile arkuat nükleuslarını kapsayan hipotalamusun belirli çekirdeklerinde sekretin ve sekretin reseptörü bulunmuştur. Farelerde sekretinin merkezi ve periferik enjeksiyonu besin alımını azalttığı ve sekretinin anorektik bir rolünün olduğu belirlenmiştir. Sekretinin bu işlevine, merkezi melanokortin sistemi aracılık eder.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Häcki WH (September 1980).
- ^ a b Kopin AS, Wheeler MB, Leiter AB (March 1990).
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ocak 2016.
- ^ Whitmore TE, Holloway JL, Lofton-Day CE, Maurer MF, Chen L, Quinton TJ, Vincent JB, Scherer SW, Lok S (2000).
- ^ a b Chu JY, Chung SC, Lam AK, Tam S, Chung SK, Chow BK (April 2007).
- ^ a b c d e Chu JY, Lee LT, Lai CH, Vaudry H, Chan YS, Yung WH, Chow BK (September 2009).
- ^ Bayliss W, Starling EH (Sep 12, 1902).
- ^ Williams, Robert L. (1981).
- ^ a b DeGroot, Leslie Jacob (1989).
- ^ Polak JM, Coulling I, Bloom S, Pearse AG (1971).
- ^ a b Frohman, Lawrence A.; Felig, Philip (2001).
- ^ William F. Ganong, MD (2003). "26.
- ^ . 16 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2016.
- ^ Osnes M, Hanssen LE, Flaten O, Myren J (March 1978).
- ^ Rominger JM, Chey WY, Chang TM (July 1981).
- ^ Gardner JD (1978).
- ^ a b Hall, John E.; Guyton, Arthur C. (2006). Textbook of medical physiology. St. Louis, Mo: Elsevier Saunders. ISBN .
- ^ Kraegen EW, Chisholm DJ, Young JD, Lazarus L (March 1970).
- ^ Palmer KR, Penman ID (2010).
- ^ Boron, Walter F. & Boulpaep, Emile L. (2012).
- ^ "Human Secretin" 11 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "Secretin stimulation test" 5 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "The Use of Secretin to Treat Autism" 26 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Sandler, A. D.; Sutton, K. A.; Deweese, J.; Girardi, M. A.; Sheppard, V.; Bodfish, J. W. (1999).
- ^ Villanger O, Veel T, Raeder MG (March 1995).
- ^ Marinelli RA, Pham L, Agre P, LaRusso NF (May 1997).
- ^ Chow BK, Cheung KH, Tsang EM, Leung MC, Lee SM, Wong PY (June 2004).
- ^ Cheng CY, Chu JY, Chow BK (September 2009).
- ^ Lee VH, Lee LT, Chu JY, Lam IP, Siu FK, Vaudry H, Chow BK (December 2010).
- ^ Cheng CY, Chu JY, Chow BK (January 2011).
Konuyla ilgili yayınlar
Dış bağlantılar
- Overview at colostate.edu16 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Secretin at the US National Library of Medicine Medical Subject Headings (MeSH)
- - Essentials of Human Physiology
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sekretin salgisi mide ve pankreasca duzenlenen onikiparmak bagirsaginin ortamini etkileyen ve kiside su homeostazinin duzenleyiminin bir ogesi olan peptit yapili bir hormondur Sekretin bagirsak bezlerinde bulunan S hucrelerinde uretilmektedir Kisilerde sekretin peptidi SCT geni tarafinca kodlanmaktadir Sekretin tanimlanmis ilk hormondur SekretinTanimlayicilarDis kimlikler 1 TurlerInsanFaren an an an an an aRefSeq mRNA n an aRefSeq protein n an aYerlesim UCSC n an aPubMed aramasin an aVikiveriInsan i Gor Duzenle Sekretin onikiparmak bagirsaginin pH durumunun duzenlenmesinde midenin paryetal hucrelerinin salgilamasinin baskilanmasinda pankreasin interkale kanallari ve sentroasiner hucrelerinden bikarbonatin salgilanmasinin uyarilmasinda gorev alir 2007 de sekretinin hipotalamus hipofiz ve bobrek uzerinden etkiyerek ozmoregulasyonda gorev aldigi belirlenmistir Kesfi1902 de William Bayliss ile Ernst Starling sinir sisteminin sindirim surecini nasil denetledigi uzerine calismislardi Pankreasin onikiparmak bagirsagina duodenuma pilor sfinkteri yolu ile besin besin bulamaci gecisine karsilik olarak sindirim sulari salgiladigi biliniyordu Bayliss ile Starling deney hayvanlarinin tum pankreasinin sinirlerini keserek bu sureci degil bu surecin sinir sistemince yonetildigini kesfetti Bayliss ile Starling kan akimi yoluyla tasinip pankreasi uyaran bagirsak zarinca salgilanan bir maddenin varligini belirledi Bu bagirsak salgisina sekretin adini verdiler Sekretin tanimlanmis ilk kimyasal habercidir Gunumuzde bu tur bilesiklere hormon denilmektedir bu soylenis 1905 te Bayliss tarafindan ortaya cikarilmistir YapisiSekretin baslangicta prosekretin olarak bilinen 120 amino asitlik oncu protein biciminde uretilir Bu oncu bilesik N terminal sinyal peptit bosluk sekretinin kendisini 28 54 kalintilarini ve 72 amino asitlik C terminal peptidi icerir Olgun sekretin peptidi 27 amino asitten olusan ve 3055 molekul agirliginda olan dogrusal bir peptit hormonudur Bir sarmali 5 ile 13 konumlari arasi amino asitlerinden olusturulur Sekretinin aminoasit dizisi glukagon vazoaktif intestinal polipeptit VIP ile gastrik inhibitor peptit GIP gibi bilesiklerinkiyle benzerlikler tasimaktadir Sekretinin 27 aminoasidinin 14 u glukagonunki gibi es konumda 10 u GIP gibi ve 7 si VIP gibi es konumda bulunmaktadir Sekretin ayrica karboksil ucunda valin aminoasidiyle amitlenmistir Sekretindeki amino asit dizilimi soyledir H His Ser Asp Gly Thr Phe Thr Ser Glu Leu Ser Arg Leu Arg Asp Ser Ala Arg Leu Gln Arg Leu Leu Gln Gly Leu Val NH2 FizyolojisiYapim Sekretin baslica onikiparmak bagirsaginin az miktarda bos bagirsagin mukozasinda bulunan S hucrelerinin sitoplazmik salgi granullerinde uretilir Uyarim Sekretin turden ture 2 ile 4 5 araliginda degisim gosteren dusuk duodenum pH sine yanit olarak dolasima ve veya bagirsak lumenine salinir Ayrica sekretin salinimi ust ince bagirsak mukozasi yikanirken protein sindirim urunlerince de arttirilir Asitlik yoluyla mideden onikiparmak bagirsagina gecen besin bulamacindaki hidroklorik asitten HCl den kaynaklanmaktadir Sekretin bagirsaga bikarbonattan zengin sivi salgilayan bir organ olan pankreasi amaclamaktadir Bikarbonat asidi notrlestirmeyi taban alir boylelikle asit yaniklarindan korur baska bagirsak enzimlerinin etkinligi icin uygun pH duzeyine olumlu katki saglar Ince bagirsaga eklenen bikarbonatlara ek olarak yagli asitler safra tuzlari gibi etkenler sekretin saliniminda baska etkenlerdendir Sekretin salinimi gastrik asit salimini arttiran H2 antagonistlerince baskilanir Sonuc olarak eger onikiparmak bagirsaginin pH duzeyi 4 5 in ustundeyse sekretin salinmaz Islev Sekretin safra ile pankreas duktus epitelinden sulu bikarbonat salinimini uyarir Pankreatik sentroasiner hucrelerinin hucre zarlarinda sekretin almaclari bulunmaktadir Sekretin kendi almaclarina baglandiginda adenilat siklaz etkinligini uyarir ve ATP yi siklik AMP ye cAMP ye donusturur Siklik AMP hucre ici sinyal iletiminde ikinci haberci gibi davranir ve sulu bikarbonatin saliniminin arttirilmasinda onculuk eder Pankreasin bakimi olagan buyumesi ile gelisimi icin destekledigi de bilinmektedir Sekretin asitli besin bulamaciyla gelen protonlari tamponlayan duodenumun Brunner bezlerinden bikarbonat ile su salgilanimini arttirir Ayni zamanda sirasiyla pankreas ile safra kesesinden sindirim enzimleri ile od salgilanimini tetikleme kolesistokininin etkilerini arttirmaktadir Agizdan glikoz alimi sonrasi pankreastan insulin saliniminin artimiyla kanin glikoz yogunluguna karsi koyar Sekretin gastrinomlardan gastrin saldirmasina karsin normal mideden gastrin salinimini baskilar Midenin paryetal hucrelerinden astit salgisini azaltir Bunu en az uc duzenek ile yapar 1 Somatostatin salimini uyarmasiyla 2 Pilorik antrumda gastrin salimini baskilamasiyla 3 Paryetal hucrenin asit salgilayici mekanizmasinin dogrudan asagi regulasyonu altayarlanimi ile Bu pankreas sindirim enzimleri orn pankreatik amilaz ve pankreatik lipaz hafif bazik pH degerinde en uygun islev olarak mideden onikiparmak bagirsagina giren sindirim urunlerin pH duzeyini notrlestirmeye yardimci olur Ek olarak sekretin besinlerin sindiriminde proteinleri yikmaya yardimci olabilen sef hucrelerinden pepsinojen salgilanmasini uyarir Yine glukagon somatostatin ve pankreatik polipeptidin salinimini uyarir KullanimiSekretin pankreas salgilarini arttirimindan oturu ozellikle pankreas islevselligi testinde tip alaninda yayginca kullanilir Sekretin igne ile veya burundan mideden gecirilmis boru ile onikiparmaga verilir Bu test gastrinomu pankreatiti veya pankreas kanserini de kapsayabilip pankreasta bozuklugun olup olmadigi uzerinde bilgi saglayabilir Sekretinin beyin bagirsak baglantisi varsayimina dayanarak otizm tedavisinde de yararli olabilecegi onerilmistir Ancak bunu destekleyen kanitlar simdilik yoktur OzmoregulasyonSekretin pankreas dukt hucrelerinde karaciger kolanjiyositlerinde epididim epitel hucrelerinde su ve elektrolit tasinimini duzenler Sekretinin vazopressin bagimli bobrek su geriemiliminin duzenleniminde gorev aldigi bulunmustur Sekretin hipotalamusun supraoptik ve paraventrikuler cekirdeklerinin magnoseluler sinirlerinde ve norohipofiz yolu boyunca bulunur Ozmolalite artimi suresince arka hipofizden salinir Hipotalamusta vazopressin salinimini etkinlestirir Anjiyotensin II nin merkezi etkilerini gerceklestirmek icin de gereklidir Sekretinden veya sekretin reseptorunden yoksun birakilmis deney hayvanlarinda anjiyotensin II nin merkezi enjeksiyonu su alimini ve vazopressin salinimini uyarmakta yetersiz kalmistir Bu tur sekretin salinim anormaliklerinin D tipi uygunsuz antidiuretik hormon salinimi sendromunun altta yatan anormallikleri aciklayabilecegi ileri surulmustur Bu tur bireylerde akuaporin 2 nin anormal renal ekspresyonu translokasyonu veya her ikisinin birlikte olmasi durumuna karsin vazopressin salinimi ve yaniti normaldir Posterior pituiterden bir norosekretuvar hormon olarak sekretin bu nedenle on yillardir klinisyenlerin ve fizyologlarin kafa yorduklari bu bilmeceyi cozmek icin uzun yillardir arastirilan vazopressinden bagimsiz mekanizma olabilirdi diye bir sav ileri surulmustur Besin alimiVucudun enerji homeostazinin duzenlenmesinde birincil beyin bolgeleri olan paraventrikuler nukleus ile arkuat nukleuslarini kapsayan hipotalamusun belirli cekirdeklerinde sekretin ve sekretin reseptoru bulunmustur Farelerde sekretinin merkezi ve periferik enjeksiyonu besin alimini azalttigi ve sekretinin anorektik bir rolunun oldugu belirlenmistir Sekretinin bu islevine merkezi melanokortin sistemi aracilik eder Ayrica bakinizKaynakca Hacki WH September 1980 a b Kopin AS Wheeler MB Leiter AB March 1990 Arsivlenmis kopya 19 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ocak 2016 Whitmore TE Holloway JL Lofton Day CE Maurer MF Chen L Quinton TJ Vincent JB Scherer SW Lok S 2000 a b Chu JY Chung SC Lam AK Tam S Chung SK Chow BK April 2007 a b c d e Chu JY Lee LT Lai CH Vaudry H Chan YS Yung WH Chow BK September 2009 Bayliss W Starling EH Sep 12 1902 Williams Robert L 1981 a b DeGroot Leslie Jacob 1989 Polak JM Coulling I Bloom S Pearse AG 1971 a b Frohman Lawrence A Felig Philip 2001 William F Ganong MD 2003 26 16 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ocak 2016 Osnes M Hanssen LE Flaten O Myren J March 1978 Rominger JM Chey WY Chang TM July 1981 Gardner JD 1978 a b Hall John E Guyton Arthur C 2006 Textbook of medical physiology St Louis Mo Elsevier Saunders ISBN 0 7216 0240 1 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Kraegen EW Chisholm DJ Young JD Lazarus L March 1970 Palmer KR Penman ID 2010 Boron Walter F amp Boulpaep Emile L 2012 Human Secretin 11 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Secretin stimulation test 5 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Use of Secretin to Treat Autism 26 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sandler A D Sutton K A Deweese J Girardi M A Sheppard V Bodfish J W 1999 Villanger O Veel T Raeder MG March 1995 Marinelli RA Pham L Agre P LaRusso NF May 1997 Chow BK Cheung KH Tsang EM Leung MC Lee SM Wong PY June 2004 Cheng CY Chu JY Chow BK September 2009 Lee VH Lee LT Chu JY Lam IP Siu FK Vaudry H Chow BK December 2010 Cheng CY Chu JY Chow BK January 2011 Konuyla ilgili yayinlarDis baglantilarOverview at colostate edu16 Agustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Secretinat the US National Library of Medicine Medical Subject Headings MeSH Essentials of Human Physiology