Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Seydi Ali Reis; 1498-1562 tarihlerinde yaşayıp Mısır Kapudanlığı da yapmış olan Türk amirali. Coğrafya, matematik, astronomi bilgini.
| Seydi Ali Reis | |
|---|---|
| Lakabı | Galatalı |
| Doğum | 1498 Galata, İstanbul |
| Ölüm | 28 Aralık 1562 İstanbul |
| Bağlılığı |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Branşı |  Osmanlı donanması |
| Hizmet yılları | 1560'ta son buldu |
| Rütbesi | Amiral |
| Komutası | 4. Hint Seferi |
| Çatışma/savaşları | Rodos Seferi |
| Ailesi | |
| Babası | Hüseyin Ağa |
| Sonraki işi | Şehzade danışmanlığı |
Aynı zamanda da bir divan şairi olan Seydi Ali Reis, şiirlerinde Türkçe ile beraber Çağatayca da kullanmıştır.
Hayatı
Sinoplu denizci bir ailenin oğlu olarak 1492'de, Galata İstanbul'da doğdu. Dedesi, Fatih Sultan Mehmet zamanında tersane kethüdalığında görev yapmıştır. Babası Hüseyin Ağa ise kendi zamanında Darüssınaa Kethüdalığı'nda bulunmuştu. Kendisi de tersanede reis olarak çalışmakla birlikte devrin hükümdarının Akdeniz'e olan ilgisi münasebetiyle birçok sefere çıkma şansı yakaladı.
Seydi Ali Reis, tersane kethüdası olduğundan dönemindeki diğer denizcilerin aksine merkeze bağlıydı ve bu sebepten ötürü bir deniz harekâtında bağımsız olarak kumandanlık yapmadı. İlk kez 1522'de Kanuni Sultan Süleyman'ın yönetimindeki Rodos Seferi'ne daha sonra Akdeniz'de cereyan eden birçok deniz savaşına Barbaros Hayreddin Paşa, Sinan Paşa ve Turgut Reis gibi ünlü kumandanın yanında katıldı ve Akdeniz coğrafyasını çok iyi öğrendi. 1538'deki Preveze Deniz Muharebesi'nde Osmanlı donanmasının sol kanadına kumanda ederek büyük yararlıklar gösterdi ve bu savaştan sonra büyük ün kazandı. 1551'deki Trablus Seferi'nde, Kaptan-ı Derya Sinan Paşa ve Turgut Reis'in emrinde bulundu.
Kanuni Sultan Süleyman tarafından, Portekiz Donanması ile girdiği deniz savaşını kaybeden Murat Reis'in yerine Hint Kaptanlığı'na atandı ve Basra'daki donanmayı Süveyş'e getirmekle görevlendirildi.
Bu olay onun yaşamının da dönüm noktası oldu. 15 parça kadırgadan oluşan donanmanın bakımını yaptırarak uygun deniz mevsimi için beş ay bekledi ve akabinde de donanması ile 2 Temmuz 1554'te Basra'dan ayrıldı. Basra'dan ayrıldığından beri ilk bir ay boyunca körfezdeki Osmanlı sancaklarına uğradı. 9 Ağustos'ta Horfakan şehri açılarında 25 parçalık Portekiz Donanması'yla Hürmüz Deniz Muharrebesi'ne girişti ve galip ayrıldı. 25 Ağustos'ta ise Maskat yakınlarında bu sefer takviye almış 34 parçalık aynı Portekiz Donanması'nın Maskat Deniz Muharebesi olarak adlandırılan saldırısına uğradı. Güney Arap Yarımadası sahillerinde dağların denize dik uzanmasından faydalanarak sıkıştırılan Portekiz Donanması'nın yedi gemisi batırıldı, Osmanlı Donanması'nın da beş gemisi battı.
Umman açıklarındayken fil tufanı (Tufan-ı Fil) denilen mevsimlik bir fırtına çıktı. Çıkan fırtına yüzünden Seydi Ali Reis, kalan dokuz kadırgalık donanmanın kontrolünü kaybetti. Fırtınaya kapılan, günlerce denizde çalkalanan gemiler doğuya doğru sürüklenerek, 10 gün sonra Hint kıyılarına ulaştı. Peşinde 87 parçalık Portekiz donanması olduğunu öğrenen Seydi Ali Reis, Surat'a sığındı. Bunun üzerine Surat Kuşatması yaşandı ancak Portekiz donanması başarılı olamayınca geri çekildi. Harap gemilerle Süveyş'e varmanın imkânsız olduğundan, kalan gemileri satan Seydi Ali Reis İstanbul'a karadan dönmeye karar verdi. 1555 ve 1556 senesi boyunca Hindistan'daki birçok Müslüman devlete uğrayan Seydi Ali Reis, Kanuni Sultan Süleyman'ın Amirali olması sebebiyle çok hoş karşılandı ve kendisine İstanbul'a götürmesi için çeşitli hükümdarlardan 18 name verildi. Başından geçen vakaları anlattığı eserini Osmanlı kağanı Kanuni Sultan Süleyman'a Hindistan ve Türkistan'da verilen nameler ile birlikte 1557 yılında sunmuştur.
Sefer sonrası hayatı ve ölümü
Seydi Ali Reis 1557 Mayıs ayı başlarında İstanbul'a vardı ve Edirne'de bulunan hükümdarın yanına gitti. Süveyş Donanması'nın uğradığı kayıptan dolayı padişahtan af diledi. Kitabını ve nameleri sunduktan sonra Ali Reis, mahvolmuş bir donanmanın sorumlusu olmakla beraber, başına gelenler olağanüstü olaylar kabul edilerek suçlu görülmedi. Önce müteferrika yapıldı sonra da Diyarbakır tımar defterine tayin edildi. Bir süre şehzade Selim'in hizmetinde çalıştı, 1560'ta Galata Hassa gemi reislerinden biri oldu. 1562 yılında İstanbul'da öldü.
Katıldığı deniz seferleri ve seferdeki görevleri
| Adı | Tarih | Görevi | Savaşın akıbeti |
|---|---|---|---|
| Rodos Seferi | 1522 | Kethüda |  Osmanlı zaferi |
| Preveze Deniz Muharebesi | 1538 | Sol kanat komutanı | Osmanlı zaferi |
| Trablus Seferi | 1551 | Bilinmiyor | Osmanlı zaferi |
| Hürmüz Deniz Muharrebesi | 1554 | Donanma komutanı | Osmanlı zaferi |
| Maskat Deniz Muharebesi | 1554 | Donanma komutanı | Osmanlı zaferi |
| Surat Kuşatması | 1554 | Donanma komutanı | Osmanlı zaferi |
Eserleri
- Mir'atü'l-Memalik
- Kitab-ı Muhit
- Mir'at-ı Kainat
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Ak, Mahmut (2009). "Seydi Ali Reis". TDV İslam Ansiklopedisi. 27 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından .
- Seydi Ali Reis. Bölüm I. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Seydi Ali Reis 1498 1562 tarihlerinde yasayip Misir Kapudanligi da yapmis olan Turk amirali Cografya matematik astronomi bilgini Seydi Ali ReisLakabiGalataliDogum1498 Galata IstanbulOlum28 Aralik 1562 IstanbulBagliligi Osmanli ImparatorluguBransi Osmanli donanmasiHizmet yillari1560 ta son bulduRutbesiAmiralKomutasi4 Hint SeferiCatisma savaslariRodos Seferi Rodos un Fethi Preveze Deniz Muharebesi Trablus Kusatmasi 4 Hint Seferi Hurmuz Deniz Muharrebesi Maskat Deniz Muharebesi Surat KusatmasiAilesiBabasiHuseyin AgaSonraki isiSehzade danismanligi Ayni zamanda da bir divan sairi olan Seydi Ali Reis siirlerinde Turkce ile beraber Cagatayca da kullanmistir HayatiSinoplu denizci bir ailenin oglu olarak 1492 de Galata Istanbul da dogdu Dedesi Fatih Sultan Mehmet zamaninda tersane kethudaliginda gorev yapmistir Babasi Huseyin Aga ise kendi zamaninda Darussinaa Kethudaligi nda bulunmustu Kendisi de tersanede reis olarak calismakla birlikte devrin hukumdarinin Akdeniz e olan ilgisi munasebetiyle bircok sefere cikma sansi yakaladi Seydi Ali Reis tersane kethudasi oldugundan donemindeki diger denizcilerin aksine merkeze bagliydi ve bu sebepten oturu bir deniz harekatinda bagimsiz olarak kumandanlik yapmadi Ilk kez 1522 de Kanuni Sultan Suleyman in yonetimindeki Rodos Seferi ne daha sonra Akdeniz de cereyan eden bircok deniz savasina Barbaros Hayreddin Pasa Sinan Pasa ve Turgut Reis gibi unlu kumandanin yaninda katildi ve Akdeniz cografyasini cok iyi ogrendi 1538 deki Preveze Deniz Muharebesi nde Osmanli donanmasinin sol kanadina kumanda ederek buyuk yararliklar gosterdi ve bu savastan sonra buyuk un kazandi 1551 deki Trablus Seferi nde Kaptan i Derya Sinan Pasa ve Turgut Reis in emrinde bulundu Hint SeferiKanuni Sultan Suleyman tarafindan Portekiz Donanmasi ile girdigi deniz savasini kaybeden Murat Reis in yerine Hint Kaptanligi na atandi ve Basra daki donanmayi Suveys e getirmekle gorevlendirildi O donemde Amiral gemisi olarak kullanilan Bastarda tipi kadirga Bu olay onun yasaminin da donum noktasi oldu 15 parca kadirgadan olusan donanmanin bakimini yaptirarak uygun deniz mevsimi icin bes ay bekledi ve akabinde de donanmasi ile 2 Temmuz 1554 te Basra dan ayrildi Basra dan ayrildigindan beri ilk bir ay boyunca korfezdeki Osmanli sancaklarina ugradi 9 Agustos ta Horfakan sehri acilarinda 25 parcalik Portekiz Donanmasi yla Hurmuz Deniz Muharrebesi ne giristi ve galip ayrildi 25 Agustos ta ise Maskat yakinlarinda bu sefer takviye almis 34 parcalik ayni Portekiz Donanmasi nin Maskat Deniz Muharebesi olarak adlandirilan saldirisina ugradi Guney Arap Yarimadasi sahillerinde daglarin denize dik uzanmasindan faydalanarak sikistirilan Portekiz Donanmasi nin yedi gemisi batirildi Osmanli Donanmasi nin da bes gemisi batti Umman aciklarindayken fil tufani Tufan i Fil denilen mevsimlik bir firtina cikti Cikan firtina yuzunden Seydi Ali Reis kalan dokuz kadirgalik donanmanin kontrolunu kaybetti Firtinaya kapilan gunlerce denizde calkalanan gemiler doguya dogru suruklenerek 10 gun sonra Hint kiyilarina ulasti Pesinde 87 parcalik Portekiz donanmasi oldugunu ogrenen Seydi Ali Reis Surat a sigindi Bunun uzerine Surat Kusatmasi yasandi ancak Portekiz donanmasi basarili olamayinca geri cekildi Harap gemilerle Suveys e varmanin imkansiz oldugundan kalan gemileri satan Seydi Ali Reis Istanbul a karadan donmeye karar verdi 1555 ve 1556 senesi boyunca Hindistan daki bircok Musluman devlete ugrayan Seydi Ali Reis Kanuni Sultan Suleyman in Amirali olmasi sebebiyle cok hos karsilandi ve kendisine Istanbul a goturmesi icin cesitli hukumdarlardan 18 name verildi Basindan gecen vakalari anlattigi eserini Osmanli kagani Kanuni Sultan Suleyman a Hindistan ve Turkistan da verilen nameler ile birlikte 1557 yilinda sunmustur Sefer sonrasi hayati ve olumuSeydi Ali Reis 1557 Mayis ayi baslarinda Istanbul a vardi ve Edirne de bulunan hukumdarin yanina gitti Suveys Donanmasi nin ugradigi kayiptan dolayi padisahtan af diledi Kitabini ve nameleri sunduktan sonra Ali Reis mahvolmus bir donanmanin sorumlusu olmakla beraber basina gelenler olaganustu olaylar kabul edilerek suclu gorulmedi Once muteferrika yapildi sonra da Diyarbakir timar defterine tayin edildi Bir sure sehzade Selim in hizmetinde calisti 1560 ta Galata Hassa gemi reislerinden biri oldu 1562 yilinda Istanbul da oldu Katildigi deniz seferleri ve seferdeki gorevleriKatildigi Savaslar Adi Tarih Gorevi Savasin akibetiRodos Seferi 1522 Kethuda Osmanli zaferiPreveze Deniz Muharebesi 1538 Sol kanat komutani Osmanli zaferiTrablus Seferi 1551 Bilinmiyor Osmanli zaferiHurmuz Deniz Muharrebesi 1554 Donanma komutani Osmanli zaferiMaskat Deniz Muharebesi 1554 Donanma komutani Osmanli zaferiSurat Kusatmasi 1554 Donanma komutani Osmanli zaferiEserleriMir atu l Memalik Kitab i Muhit Mir at i KainatAyrica bakinizHurmuz Deniz Muharrebesi Maskat Deniz Muharebesi Mir atu l MemalikKaynakcaAk Mahmut 2009 Seydi Ali Reis TDV Islam Ansiklopedisi 27 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Seydi Ali Reis Bolum I ISBN 9789751611888