Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Deniz inekleri (Latince: Sirenia), sadece suda yaşayabilen ve günümüzde 4 türü kalmış olan, otobur bir memeli takımı. Bu takım Afrotheria üst takımına aittir; bugün yaşayan hayvanların arasında en yakın akrabaları fillerdir.
| Deniz inekleri | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Karayip manatisi (Trichechus manatus) | |||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||
| |||||||||||
| Familyalar | |||||||||||
| |||||||||||
 | |||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||
 | |||||||||||
Balinalar ve Yüzgeçayaklılardan sonra Deniz inekleri üçüncü büyük deniz memelisi grubudur. Yüzgeçayaklılarda olduğu gibi karada hareket etmeye uygun bir yapıya sahip değillerdir ve balinalar gibi fazla açıklarda yüzmez, daima kara yakınlarında veya nehir gibi tatlı sularda kalırlar.
Özellikleri
Deniz inekleri iri yapılı, silindirik (torpido şeklinde) bir vücuda sahiptir. Bugün yaşayan türlerin vücut ölçüleri 2,50 m büyüklüğe ve 250 – 1500 kg ağırlığa ulaşır. Hatta 18. yüzyılda keşfedilmesinden 27 yıl sonra insanlar tarafından soyu tüketilen Steller denizineği (Hydrodamalis gigas) 7,5 m büyüklüğe ulaşıyordu.
Ön ayakları birer yüzgeç şeklini almış, arka ayakları ise birleşip daha büyük, yassı bir yüzgeç olmuştur. Bu arka yüzgecin şekli Manatigiller ile Dugonggilleri birbirlerinden farklı kılan en mühim özelliktir. Dugongların kuyruğu hilal şeklinde iken Manatilerin kuyruğu yuvarlak veya kürek şeklindedir.
Yayılım
: kırmızı;
: kavuniçi
Bugün yaşayan deniz ineği türlerinin yaşam alanları birbirinden kopuktur. Hiçbir yerde iki farklı tür bir arada bulunmaz. Gugonggiller familyasının tek temsilcisi Dugong (Dugong dugon) sadece Hint Okyanusunda, Doğu Afrika'da, Kızıldenizde, Güneydoğu Asya kıyıları ve Avustralya'nın kuzey kıyılarında yaşar. Manatigiller türlerinden Karayip manatisi (Trichechus manatus) Meksika körfezi, özellikle Florida kıyıları ve ABD'nin diğer güneydoğu ve kuzeydoğu kıyılarında, (Trichechus inunguis) Güney Amerika'nın Amazonas bölgesinde ve (Trichechus senegalensis) Nijer ırmak sisteminde ve Batı Afrika'nın Senegal ile Angola'nın kuzeyi arasında kalan bazı ırmaklarda yaşarlar. Ama günümüzde nesilleri tükenme tehlikesindedir.
Bugün yaşayan türlere daima tropik iklimde rastlanırken soyu tükenmiş olan Steller denizineği Kuzey kutbuna yakın Bering denizinde yaşamaktaydı.
Yaşam şekli
Deniz ineklerinin yaşam şekilleri ve davranışları hakkında yeterince bilgi yoktur çünkü nesilleri tükenmiştir. Normalde yalnız veya küçük bir aile içinde yaşarlar. Nadir olarak yüzlerce Deniz ineğinin toplandığı da görülür. Yaklaşık iki yıl süren Anne-çocuk ilişkisi dışında hiçbir sosyal bağ yoktur. Deniz inekleri gece veya gündüz aktif olabilirler. Aralarında anlaşmaları ses yoluyla gerçekleşir.
Deniz inekleri daima yavaş yüzerek ve kendilerini akıntıya bırakarak hareket eder, her bir ila beş dakika arası hava almak için su yüzüne çıkarlar. 20 dakikaya kadar kesintisiz dalabilirler.
İnsanların dışında Deniz ineklerinin pek fazla düşmanları yoktur. Denizde Köpekbalıkları ve Orka; ırmaklarda ise timsah ve Güney Amerika'da Jaguar tek düşmanlarıdır.
Beslenme
Deniz inekleri otoburdur; deniz otu, yosun, diğer su bitkileri ve bazı suyun üstüne sarkan ağaç yaprakları ile beslenirler.
Manatilerin bir günde 90 kg bitkisel gıdaya ihtiyacı vardır ve bu yüzden günün 6-8 saatini yiyerek geçirir. Manatiler neredeyse sırf su yüzünde bulunan bitkiler ile beslenirken Dugonglar sadece suyun dibinde bulunan bitkiler ile beslenir.
Ne kadar oranda hayvansal gıda tükettikleri bilinmemektedir. Bitkisel gıda yerken istemeyerek arasında bulunan küçük hayvanları yutar ve böylece protein ihtiyaçlarını da giderirler. Bazı rivayetlere göre tutsak tutulan bireyler severek balık yemiştir. Hatta Jamaika'da balık ağlarına yaklaşıp içinden balık çıkardıkları anlatılır.
Üreme
Deniz ineklerinde ne belli bir çiftleşme zamanı ne de belli bir çiftleşme davranışı vardır. Dişi bir yıl içinde çok kez birden fazla erkek hayvan ile çiftleşir. Çiftleşme esnasında erkekler arasında herhangi bir rekabet de olmaz. 12-14 ay süren bir gebelikten sonra yavru suyun içinde doğar ve hemen su yüzüne çıkar. Doğduğu anda 10–30 kg ağırlığında olur. İlk 18 ay anne sütüyle beslenir ve sonra da yine birkaç ay annesinin yakınında kalır. 6-10 yıl arasında ergenleşir. Manatiler yaklaşık 40 yıl, Dugonglar ise 60 yıl kadar yaşar.
Sınıflandırma
Deniz ineklerinin ve Hortumluların eskiden karada yaşamış olan ortak bir ataları vardır. Bundan dolayı Hortumluların kardeş taksonunu oluştururlar. Birçok ortak özelliklerinden birisi de terlememeleridir.
Memeliler arasında dış sınıflandırmaları şu şekilde yapılır:
── Paenungulata ├── Kır sıçanımsılar (Hyracoidea) └── Tethytheria ├── Hortumlular (Proboscidea) └── Deniz inekleri (Sirenia)
Deniz inekleri iki familyaya bölünür:
- Dugonggiller (Dugongidae): Bugün yaşayan tek temsilcisi Dugong'dur (Dugong dugon). 250 yıl önceye kadar yaşamış olan diğer bir üyesi (Hydrodamalis gigas) idi.
- Manatigiller (Trichechidae), üç türden oluşmaktadır Karibik manatisi (Trichechus manatus), (Trichechus inunguis) ve (Trichechus senegalensis). Brasilya'nın ırmağının kollarında diğer bir türe rastlanıldığı söylenmektedir. Bu cüce denizineği sadece 1,30 m büyüklüğünde olduğu söylenir. Ancak bu henüz bilimsel olarak kanıtlanmış ve kabul edilmiş değildir.
Ayrıca bakınız
Kitaplar
- Martin S. Fischer: Sirenia, Seekühe. in: W. Westheide, R. Rieger: Spezielle Zoologie. Teil 2. Wirbel- oder Schädeltiere. Spektrum Akademischer Verlag, München 2004,
- Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, Baltimor 1999,
- J. Ripple, D. Perrine: Manatees and Dugongs of the world. Voyagour Press, Stillwater 1999.
- Ann Forsten, Phillip M. Youngman: Hydrodamalis gigas.30 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . in: Mammalian Species. The American Society of Mammalogists, New York 1982,165 (pdf). ISSN 0076-3519
- Sandra L. Husar: Trichechus senegalensis.1 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . in: Mammalian Species. The American Society of Mammalogists, New York 1978,89 (PDF). ISSN 0076-3519
- Sandra L. Husar: Trichechus inunguis.28 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . in: Mammalian Species. The American Society of Mammalogists, New York 1977,72 (pdf). ISSN 0076-3519
- Sandra L. Husar: Trichechus manatus.21 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . in: Mammalian Species. The American Society of Mammalogists, New York 1978,93 (pdf). ISSN 0076-3519
- Sandra L. Husar: Dugong dugon.20 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . in: Mammalian Species. The American Society of Mammalogists, New York 1978,88 (pdf). ISSN 0076-3519
Kaynakça
- ^ "Sirenia". Mindat.org.
- ^ Vgl. Stern, 25. Mai 2005 10 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Seekühe ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Sirenian International14 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (englisch)
- Zerbrechliche Meeresriesen. Seekühe haben extrem brüchige Knochen12 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., wissenschaft.de, 21. März 2005
- „Sleek? Well, No. Complex? Yes, Indeed.“14 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . New York Times, 29. August 2006, mit Audio-Dia-Schau8 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (2:37 Min.)
- „Die Seekuh ist zwar groß, fett und faul – aber nicht dumm“22 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Süddeutsche Zeitung, 29. August 2006, Kurzfassung des NYT-Artikels
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Deniz inekleri Latince Sirenia sadece suda yasayabilen ve gunumuzde 4 turu kalmis olan otobur bir memeli takimi Bu takim Afrotheria ust takimina aittir bugun yasayan hayvanlarin arasinda en yakin akrabalari fillerdir Deniz inekleri Yasadigi donem araligi 47 8 0 myo Orta Eosen Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNKarayip manatisi Trichechus manatus Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaKlad TethytheriaTakim Sirenia Illiger 1811FamilyalarDugonggiller Dugongidae Manatigiller Trichechidae Dagilimi Balinalar ve Yuzgecayaklilardan sonra Deniz inekleri ucuncu buyuk deniz memelisi grubudur Yuzgecayaklilarda oldugu gibi karada hareket etmeye uygun bir yapiya sahip degillerdir ve balinalar gibi fazla aciklarda yuzmez daima kara yakinlarinda veya nehir gibi tatli sularda kalirlar OzellikleriKarayip Manatisi Deniz inekleri iri yapili silindirik torpido seklinde bir vucuda sahiptir Bugun yasayan turlerin vucut olculeri 2 50 m buyukluge ve 250 1500 kg agirliga ulasir Hatta 18 yuzyilda kesfedilmesinden 27 yil sonra insanlar tarafindan soyu tuketilen Steller denizinegi Hydrodamalis gigas 7 5 m buyukluge ulasiyordu On ayaklari birer yuzgec seklini almis arka ayaklari ise birlesip daha buyuk yassi bir yuzgec olmustur Bu arka yuzgecin sekli Manatigiller ile Dugonggilleri birbirlerinden farkli kilan en muhim ozelliktir Dugonglarin kuyrugu hilal seklinde iken Manatilerin kuyrugu yuvarlak veya kurek seklindedir YayilimManatigillerin yayilimi Karayip manatisi yesil kirmizi kavunici Bugun yasayan deniz inegi turlerinin yasam alanlari birbirinden kopuktur Hicbir yerde iki farkli tur bir arada bulunmaz Gugonggiller familyasinin tek temsilcisi Dugong Dugong dugon sadece Hint Okyanusunda Dogu Afrika da Kizildenizde Guneydogu Asya kiyilari ve Avustralya nin kuzey kiyilarinda yasar Manatigiller turlerinden Karayip manatisi Trichechus manatus Meksika korfezi ozellikle Florida kiyilari ve ABD nin diger guneydogu ve kuzeydogu kiyilarinda Trichechus inunguis Guney Amerika nin Amazonas bolgesinde ve Trichechus senegalensis Nijer irmak sisteminde ve Bati Afrika nin Senegal ile Angola nin kuzeyi arasinda kalan bazi irmaklarda yasarlar Ama gunumuzde nesilleri tukenme tehlikesindedir Bugun yasayan turlere daima tropik iklimde rastlanirken soyu tukenmis olan Steller denizinegi Kuzey kutbuna yakin Bering denizinde yasamaktaydi Yasam sekliDeniz ineklerinin yasam sekilleri ve davranislari hakkinda yeterince bilgi yoktur cunku nesilleri tukenmistir Normalde yalniz veya kucuk bir aile icinde yasarlar Nadir olarak yuzlerce Deniz ineginin toplandigi da gorulur Yaklasik iki yil suren Anne cocuk iliskisi disinda hicbir sosyal bag yoktur Deniz inekleri gece veya gunduz aktif olabilirler Aralarinda anlasmalari ses yoluyla gerceklesir Deniz inekleri daima yavas yuzerek ve kendilerini akintiya birakarak hareket eder her bir ila bes dakika arasi hava almak icin su yuzune cikarlar 20 dakikaya kadar kesintisiz dalabilirler Insanlarin disinda Deniz ineklerinin pek fazla dusmanlari yoktur Denizde Kopekbaliklari ve Orka irmaklarda ise timsah ve Guney Amerika da Jaguar tek dusmanlaridir BeslenmeKaribik manatisi Deniz inekleri otoburdur deniz otu yosun diger su bitkileri ve bazi suyun ustune sarkan agac yapraklari ile beslenirler Manatilerin bir gunde 90 kg bitkisel gidaya ihtiyaci vardir ve bu yuzden gunun 6 8 saatini yiyerek gecirir Manatiler neredeyse sirf su yuzunde bulunan bitkiler ile beslenirken Dugonglar sadece suyun dibinde bulunan bitkiler ile beslenir Ne kadar oranda hayvansal gida tukettikleri bilinmemektedir Bitkisel gida yerken istemeyerek arasinda bulunan kucuk hayvanlari yutar ve boylece protein ihtiyaclarini da giderirler Bazi rivayetlere gore tutsak tutulan bireyler severek balik yemistir Hatta Jamaika da balik aglarina yaklasip icinden balik cikardiklari anlatilir UremeKaribik manatisi ve yavrusu Deniz ineklerinde ne belli bir ciftlesme zamani ne de belli bir ciftlesme davranisi vardir Disi bir yil icinde cok kez birden fazla erkek hayvan ile ciftlesir Ciftlesme esnasinda erkekler arasinda herhangi bir rekabet de olmaz 12 14 ay suren bir gebelikten sonra yavru suyun icinde dogar ve hemen su yuzune cikar Dogdugu anda 10 30 kg agirliginda olur Ilk 18 ay anne sutuyle beslenir ve sonra da yine birkac ay annesinin yakininda kalir 6 10 yil arasinda ergenlesir Manatiler yaklasik 40 yil Dugonglar ise 60 yil kadar yasar SiniflandirmaAfrika fili Deniz ineklerinin yasayan en yakin akrabasiDugong Deniz ineklerinin ve Hortumlularin eskiden karada yasamis olan ortak bir atalari vardir Bundan dolayi Hortumlularin kardes taksonunu olustururlar Bircok ortak ozelliklerinden birisi de terlememeleridir Memeliler arasinda dis siniflandirmalari su sekilde yapilir Paenungulata Kir sicanimsilar Hyracoidea Tethytheria Hortumlular Proboscidea Deniz inekleri Sirenia Deniz inekleri iki familyaya bolunur Dugonggiller Dugongidae Bugun yasayan tek temsilcisi Dugong dur Dugong dugon 250 yil onceye kadar yasamis olan diger bir uyesi Hydrodamalis gigas idi Manatigiller Trichechidae uc turden olusmaktadir Karibik manatisi Trichechus manatus Trichechus inunguis ve Trichechus senegalensis Brasilya nin irmaginin kollarinda diger bir ture rastlanildigi soylenmektedir Bu cuce denizinegi sadece 1 30 m buyuklugunde oldugu soylenir Ancak bu henuz bilimsel olarak kanitlanmis ve kabul edilmis degildir Ayrica bakinizDeniz ineklerinin evrimiKitaplarMartin S Fischer Sirenia Seekuhe in W Westheide R Rieger Spezielle Zoologie Teil 2 Wirbel oder Schadeltiere Spektrum Akademischer Verlag Munchen 2004 ISBN 3 8274 0307 3 Ronald M Nowak Walker s Mammals of the World Johns Hopkins University Press Baltimor 1999 ISBN 0 8018 5789 9 J Ripple D Perrine Manatees and Dugongs of the world Voyagour Press Stillwater 1999 ISBN 0 89658 528 X Ann Forsten Phillip M Youngman Hydrodamalis gigas 30 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde in Mammalian Species The American Society of Mammalogists New York 1982 165 pdf ISSN 0076 3519 Sandra L Husar Trichechus senegalensis 1 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde in Mammalian Species The American Society of Mammalogists New York 1978 89 PDF ISSN 0076 3519 Sandra L Husar Trichechus inunguis 28 Agustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde in Mammalian Species The American Society of Mammalogists New York 1977 72 pdf ISSN 0076 3519 Sandra L Husar Trichechus manatus 21 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde in Mammalian Species The American Society of Mammalogists New York 1978 93 pdf ISSN 0076 3519 Sandra L Husar Dugong dugon 20 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde in Mammalian Species The American Society of Mammalogists New York 1978 88 pdf ISSN 0076 3519Kaynakca Sirenia Mindat org Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Vgl Stern 25 Mai 2005 10 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarWikimedia Commons ta Seekuhe ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Sirenian International14 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde englisch Zerbrechliche Meeresriesen Seekuhe haben extrem bruchige Knochen12 Kasim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde wissenschaft de 21 Marz 2005 Sleek Well No Complex Yes Indeed 14 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde New York Times 29 August 2006 mit Audio Dia Schau8 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2 37 Min Die Seekuh ist zwar gross fett und faul aber nicht dumm 22 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suddeutsche Zeitung 29 August 2006 Kurzfassung des NYT Artikels