Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sokolluzade Lala Mehmed Paşa (d. ? - ö. 21 Haziran 1606) I. Ahmed saltanatı döneminde 26 Temmuz 1604 - 21 Haziran 1606 tarihleri arasında bir yıl on ay yirmi altı gün sadrazamlık yapmış ve devletin çeşitli kademelerinde hizmet vermiş bir Osmanlı devlet adamıdır. 1595 yılında dokuz gün sadrazamlık yapmış Tekeli Lala Mehmed Paşa ile karıştırılmamalıdır.
| Sokolluzade Lala Mehmed Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 26 Temmuz 1604 - 21 Haziran 1606 | |
| Hükümdar | I. Ahmed |
| Yerine geldiği | Malkoç Yavuz Ali Paşa |
| Yerine gelen | Boşnak Derviş Mehmed Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Ölüm | 21 Haziran 1606 İstanbul |
Rumeli beylerbeyi iken Almanlar’a teslim etmek zorunda kaldığı Estergon Kalesi’ni on yıl sonra 3 Ekim 1605’te sadrazam iken geri almayı başardığı için “Estergon Fatihi” olarak anılır.
Yaşamı
Sokolluzade Lala Mehmed Paşa Jajce doğumlu olup, Bosnalı Şahinoğlu ailesindendir. Ünlü Osmanlı sadrazamı Sokollu Mehmed Paşa ile akraba olduğu rivayet edilir. Küçük yaşta Topkapı Sarayı'na girdi; saray okulu olan Enderun'da yetişti. Enderun'da iken Osmanlı Hanedanı şehzadelerine öğretmenlik yaptığı için “Lala” unvanını aldı.
Çıkma yaptıktan sonra peşkir ağalığı ve büyük mirahorluk görevlerinde bulundu. 24 Şubat 1591'de Saatçi Hasan Paşa’nın yerine Yeniçeri Ağası oldu.
Bu görevdeyken 1594 yılında Sadrazam Koca Sinan Paşa'nın serdarı olduğu "Avusturya Seferi"ne yeniçerilerle birlikte katılma görevi aldı. Bu sefer sırasında gayet başarılı görevler yerine getirdi. 18 Temmuz 1594'te Tata kalesi (modern Tata, Macaristan) kuşatılıp fethedilmesinde gösterdiği cesaret ile isim yaptı. Fakat ertesi gün serdar sadrazam Koca Sinan Paşa onu yeniçeri ağalığından azletti. Buna rağmen Senmartin ve Yanıkkale (modern Györ) kaleleri kuşatmalarına katıldı ve cesareti ile tanındı.
Ağustos 1594'te Mihalıçlı Ahmed Paşa'ın yerine Karaman beylerbeyliğine getirildi. Ama kısa bir zaman sonra 26 Eylül 1594'te Satırcı Mehmed Paşa’nın azli üzerine Anadolu beylerbeyliğine atandı.
Serdar Ferhat Paşa 16 Şubat 1595'te 5 ay gibi kısa süren ikinci sadâreti sırasında 1593'te Eflak Prensi olan Mihai Viteazul'un Erdel (Transilvanya) prensi 'nin vasalı olarak çıkarttığı Eflak olaylarıyla ilgilenmesi gerekti. Bu isyanla uğraşmakta iken gerisini Avusturya saldırılardan korumak hedefi ile Budin civarında bıraktığı askeri birliklere Lala Mehmed Paşa'yı serdar olarak tayin etti ve sınırı savunma ile görevlendirdi.
Arkasından 7 Temmuz 1595'te 4. kez yeniden sadrazam olan Koca Sinan Paşa onu İspanya Habsburgları'nın Avusturyalıları takviye için gönderdiği komutan olan Kont Karl von Mansfeld ve süvari birlikleri komutanı Kont Mátyás Cseszneky komutasında bir Avusturya ordusu tarafından kuşatılmakta olan Estergon kalesine yardıma gönderdi. Bu görev başında Avusturyalılarla gayet çetin çatışmalara girişti. Osmanlı birliklerinden ayrı düşüp emrindeki 1400 atlı ile Estergon kalesine sığınıp o kalede kuşatma altında kaldı. 2 Ağustos 1595’dan itibaren kalede direnişi gayet zor şartlara rağmen 28 gün sürdü. Lala Mehmet Paşa’nın maiyetinde bulunan tarihçi İbrahim Peçevi, bizzat şahit olduğu bu savunmayı detaylı bir şekilde kaleme aldı. Orta Çağlarda yapılmış olan kale ve şehir binaları gayet büyük hasar görüp nerede ise yerle bir oldular. Bu halde savunması imkânsız hale gelen kale dolayısıyla ve kaledeki aç kalan askerin baskısı sonucu 30 Ağustos 1595 kaleyi anlaşma yoluyla Avusturyalılar’a teslim etti. "Estergon Kalesi" adlı ünlü türkü bu olay üzerine yakılmıştır.
Bunu takiben Budin'de kalarak Yanıkkale (Raab), Pápa, Tata, Pespirim, Polata, Senmartin gibi sınır kalelerinin savunması için serdarlıkla görevlendirildi. Bu sırada Kasım 1595'te vezirlik rütbesi verilerek şereflendirildi.
kurtarmak için Budin'e çağrıldı. Burada iken sefere çıkmış Osmanlı ordusunun Eğri Kalesi üzerine yürüyüp bu kaleyi kuşatma altına almaya karar verildi ve Lala Mehmed Paşa emrindeki birliklerle Budin'den Eğri Kalesi'ne çağrıldı. Eğri kuşatmasına ve kalenin 12 Ekim 1596'da Osmanlıların eline geçmesine katıldı.
Bu kuşatma sırasında Alman Kralının kardeşi Arşidük III. Maximilian'ın komuta ettiği çeşitli Avrupalılarla takviyeli gayet büyük bir Avusturya-Alman ve Erdel Prensliği ordusu Eğri Kalesini geri almak ve Osmanlı Ordusunu vurmak üzere harekete geçmişti. Osmanlı Ordusu Haçova'ya (Macarca: Mezőkeresztes Ovası) yürüyerek 25 Ekim günü o ovada mevzi aldı. Lala Mehmed Paşa sağ cenahta görev aldı. Bu muharebede önce Avusturyalıların teksif edilmiş ateşli silah ateş etme üstünlüğü nedeni ile Osmanlı ordusuna genel bir bozgun havası esmeye başladı. Bu sırada düşman ordusu yağmaya katılarak ve teksif edilmiş ateş etme üstünlüğünü kaybedip düzeni bozuldu. Osmanlı geri güçlerinin de desteği ile Osmanlı ordusu kendini topladı; Avusturyalılara saldırdı ve Avusturya ordusu düzensizce geri çekilmeye başladı, Bu muharebe Avusturya ve müttefikleri için büyük bir hezimet oldu.
Takiben Aralık 1586'da Anadolu Beylerbeyliği merkezi Kütahya ve bağlı sancaklarında teftişte bulunması ve bölgeyi Celali taşkınlıklarından koruması istendi,
1597 yılı başında o yılki Satırcı Mehmed Paşa'nın Varat seferine katılmak üzere Rumeli tarafına geçip Satırcı Mehmed Paşa ile birlikte Backa'da kışladı. Sonra orduyla birlikte Varat'a hareket etti. 17 Ağustos 1598'de bu sefer ordusu Pançova'da iken Rumeli Beylerbeyi Veli Paşa hayatını kaybetti ve Lala Mehmed Paşa Rumeli Beylerbeyliği'ne getirildi. Ordunun serdarı ile Beckerek'e gelip buradan Canad, Arad ve Varat kalelerine saldırıldı. Canad ve Arad kaleleri fethedildi ama Varat kalesi alınamadı. 1588 kışı için Lala Mehmed Paşa Peçuy'da kışladı. 6 Ocak 1599'da üçüncü defa sadarete getirilen Damat İbrahim Paşa'nın bu seferin serdarlığını üzerine aldı. Lala Mehmed Paşa ise Rumeli Beylerbeyliği görevine ek olarak Budin Muhafızlığı ve oradaki birliklerin serdarlığına atanıp Budin'in muhafazasına tayin edildi. Bunu takiben 1 Kasım 1599'da Budin beylerbeyliği ile Rumeli beylerbeyliği birleştirildi ve bu yeni tip Rumeli beylerbeyliği Lala Mehmed Paşa idaresine verildi.
Sadrazam Yemişçi Hasan Paşa’nın 1601’de çıktığı Avusturya seferinden sonra Macaristan serdarı olarak görevlendirildi.
Lala Mehmet Paşa, padişah I. Ahmed devrinde sadrazam Malkoç Yavuz Ali Paşa’nın 1604'te ölümü üzerine sadrazamlığa getirildi.
Sadrazamlığının ilk senesinde Vaç ve Hatvan kalelerini aldı. On yıl önce teslim etmek zorunda kaldığı Estergon Kalesi’ni 29 Ağustos 1605’te kuşattı. Nihayet 3 Ekim 1605’te kaleyi ele geçirdi ve “Estergon Fatihi” unvanını aldı. Kale, ikinci fethinden sonra 1683’e kadar Osmanlı toprağı olarak kaldı.
Lala Mehmet Paşa, Macar soylusu 'nın (Stefan Boçkay) Macar Kralı olarak tayin edilmesini sağladı. Osmanlı padişahı I. Ahmet'in temsilcisi olarak ona kılıç ve taç giydirdi.
1606 yılında o sırada devam etmekte olan Osmanlı - İran Savaşı'na kumandanlık etmek üzere İstanbul'a çağrıldı. Ancak bu sefere çıkamadan felç geçirerek İstanbul'da hayatını kaybetti ve Eyüpsultan'daki Sokollu Mehmet Paşa türbesine gömüldü.
Popüler kültürdeki yeri
Star TV de yayınlanan Muhteşem Yüzyıl: Kösem dizisinde Atsız Karaduman canlandırmıştır.
Kaynakça
- ^ . 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2011.
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2011.
- ^ İsmail Tosun Saral, Kalelerden Estergon Kalesi, Osmanlı Araştırmaları web sitesi 28 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Erişim tarihi:12.12.2011.
- ^ Kültür Bakanlığı web sitesi, Osmanlı İmparatorluğu Kronolojisi, Erişim tarihi:12.12.2011[]
Dış kaynaklar
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954, Altıncı Baskı 2011) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu, ISBN 978-975-16-0010) say.361-363
- Yaşaroğlu, Kamil, "Mehmed Paşa (Sokolluzade, Lala)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, C.2 s.172, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0071-01.
Dış bağlantılar
- Ak, Mahmud, "Lala Mehmed Paşa" (2003) Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt:27 Sayfa:71-73, İstanbul:TDV Yayınları. Online:
- Tektaş, Nazım. (2009), Sadrâzamlar - Osmanlı'da İkinci Adam Saltanatı. İstanbul:Çatı Kitapları. (Google books: [2]7 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kültür Bakanlığı web sitesi, Osmanlı İmparatorluğu Kronolojisi, Erişim tarihi:12.12.2011[]
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Malkoç Yavuz Ali Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 26 Temmuz 1604 - 21 Haziran 1606 | Sonra gelen: Boşnak Derviş Mehmed Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sokolluzade Lala Mehmed Pasa d o 21 Haziran 1606 I Ahmed saltanati doneminde 26 Temmuz 1604 21 Haziran 1606 tarihleri arasinda bir yil on ay yirmi alti gun sadrazamlik yapmis ve devletin cesitli kademelerinde hizmet vermis bir Osmanli devlet adamidir 1595 yilinda dokuz gun sadrazamlik yapmis Tekeli Lala Mehmed Pasa ile karistirilmamalidir Sokolluzade Lala Mehmed PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 26 Temmuz 1604 21 Haziran 1606Hukumdar I AhmedYerine geldigi Malkoc Yavuz Ali PasaYerine gelen Bosnak Dervis Mehmed PasaKisisel bilgilerOlum 21 Haziran 1606 Istanbul Rumeli beylerbeyi iken Almanlar a teslim etmek zorunda kaldigi Estergon Kalesi ni on yil sonra 3 Ekim 1605 te sadrazam iken geri almayi basardigi icin Estergon Fatihi olarak anilir YasamiSokolluzade Lala Mehmed Pasa Jajce dogumlu olup Bosnali Sahinoglu ailesindendir Unlu Osmanli sadrazami Sokollu Mehmed Pasa ile akraba oldugu rivayet edilir Kucuk yasta Topkapi Sarayi na girdi saray okulu olan Enderun da yetisti Enderun da iken Osmanli Hanedani sehzadelerine ogretmenlik yaptigi icin Lala unvanini aldi Cikma yaptiktan sonra peskir agaligi ve buyuk mirahorluk gorevlerinde bulundu 24 Subat 1591 de Saatci Hasan Pasa nin yerine Yeniceri Agasi oldu Bu gorevdeyken 1594 yilinda Sadrazam Koca Sinan Pasa nin serdari oldugu Avusturya Seferi ne yenicerilerle birlikte katilma gorevi aldi Bu sefer sirasinda gayet basarili gorevler yerine getirdi 18 Temmuz 1594 te Tata kalesi modern Tata Macaristan kusatilip fethedilmesinde gosterdigi cesaret ile isim yapti Fakat ertesi gun serdar sadrazam Koca Sinan Pasa onu yeniceri agaligindan azletti Buna ragmen Senmartin ve Yanikkale modern Gyor kaleleri kusatmalarina katildi ve cesareti ile tanindi Agustos 1594 te Mihalicli Ahmed Pasa in yerine Karaman beylerbeyligine getirildi Ama kisa bir zaman sonra 26 Eylul 1594 te Satirci Mehmed Pasa nin azli uzerine Anadolu beylerbeyligine atandi Serdar Ferhat Pasa 16 Subat 1595 te 5 ay gibi kisa suren ikinci sadareti sirasinda 1593 te Eflak Prensi olan Mihai Viteazul un Erdel Transilvanya prensi nin vasali olarak cikarttigi Eflak olaylariyla ilgilenmesi gerekti Bu isyanla ugrasmakta iken gerisini Avusturya saldirilardan korumak hedefi ile Budin civarinda biraktigi askeri birliklere Lala Mehmed Pasa yi serdar olarak tayin etti ve siniri savunma ile gorevlendirdi Arkasindan 7 Temmuz 1595 te 4 kez yeniden sadrazam olan Koca Sinan Pasa onu Ispanya Habsburglari nin Avusturyalilari takviye icin gonderdigi komutan olan Kont Karl von Mansfeld ve suvari birlikleri komutani Kont Matyas Cseszneky komutasinda bir Avusturya ordusu tarafindan kusatilmakta olan Estergon kalesine yardima gonderdi Bu gorev basinda Avusturyalilarla gayet cetin catismalara giristi Osmanli birliklerinden ayri dusup emrindeki 1400 atli ile Estergon kalesine siginip o kalede kusatma altinda kaldi 2 Agustos 1595 dan itibaren kalede direnisi gayet zor sartlara ragmen 28 gun surdu Lala Mehmet Pasa nin maiyetinde bulunan tarihci Ibrahim Pecevi bizzat sahit oldugu bu savunmayi detayli bir sekilde kaleme aldi Orta Caglarda yapilmis olan kale ve sehir binalari gayet buyuk hasar gorup nerede ise yerle bir oldular Bu halde savunmasi imkansiz hale gelen kale dolayisiyla ve kaledeki ac kalan askerin baskisi sonucu 30 Agustos 1595 kaleyi anlasma yoluyla Avusturyalilar a teslim etti Estergon Kalesi adli unlu turku bu olay uzerine yakilmistir Bunu takiben Budin de kalarak Yanikkale Raab Papa Tata Pespirim Polata Senmartin gibi sinir kalelerinin savunmasi icin serdarlikla gorevlendirildi Bu sirada Kasim 1595 te vezirlik rutbesi verilerek sereflendirildi kurtarmak icin Budin e cagrildi Burada iken sefere cikmis Osmanli ordusunun Egri Kalesi uzerine yuruyup bu kaleyi kusatma altina almaya karar verildi ve Lala Mehmed Pasa emrindeki birliklerle Budin den Egri Kalesi ne cagrildi Egri kusatmasina ve kalenin 12 Ekim 1596 da Osmanlilarin eline gecmesine katildi Bu kusatma sirasinda Alman Kralinin kardesi Arsiduk III Maximilian in komuta ettigi cesitli Avrupalilarla takviyeli gayet buyuk bir Avusturya Alman ve Erdel Prensligi ordusu Egri Kalesini geri almak ve Osmanli Ordusunu vurmak uzere harekete gecmisti Osmanli Ordusu Hacova ya Macarca Mezokeresztes Ovasi yuruyerek 25 Ekim gunu o ovada mevzi aldi Lala Mehmed Pasa sag cenahta gorev aldi Bu muharebede once Avusturyalilarin teksif edilmis atesli silah ates etme ustunlugu nedeni ile Osmanli ordusuna genel bir bozgun havasi esmeye basladi Bu sirada dusman ordusu yagmaya katilarak ve teksif edilmis ates etme ustunlugunu kaybedip duzeni bozuldu Osmanli geri guclerinin de destegi ile Osmanli ordusu kendini topladi Avusturyalilara saldirdi ve Avusturya ordusu duzensizce geri cekilmeye basladi Bu muharebe Avusturya ve muttefikleri icin buyuk bir hezimet oldu Takiben Aralik 1586 da Anadolu Beylerbeyligi merkezi Kutahya ve bagli sancaklarinda teftiste bulunmasi ve bolgeyi Celali taskinliklarindan korumasi istendi 1597 yili basinda o yilki Satirci Mehmed Pasa nin Varat seferine katilmak uzere Rumeli tarafina gecip Satirci Mehmed Pasa ile birlikte Backa da kisladi Sonra orduyla birlikte Varat a hareket etti 17 Agustos 1598 de bu sefer ordusu Pancova da iken Rumeli Beylerbeyi Veli Pasa hayatini kaybetti ve Lala Mehmed Pasa Rumeli Beylerbeyligi ne getirildi Ordunun serdari ile Beckerek e gelip buradan Canad Arad ve Varat kalelerine saldirildi Canad ve Arad kaleleri fethedildi ama Varat kalesi alinamadi 1588 kisi icin Lala Mehmed Pasa Pecuy da kisladi 6 Ocak 1599 da ucuncu defa sadarete getirilen Damat Ibrahim Pasa nin bu seferin serdarligini uzerine aldi Lala Mehmed Pasa ise Rumeli Beylerbeyligi gorevine ek olarak Budin Muhafizligi ve oradaki birliklerin serdarligina atanip Budin in muhafazasina tayin edildi Bunu takiben 1 Kasim 1599 da Budin beylerbeyligi ile Rumeli beylerbeyligi birlestirildi ve bu yeni tip Rumeli beylerbeyligi Lala Mehmed Pasa idaresine verildi Sadrazam Yemisci Hasan Pasa nin 1601 de ciktigi Avusturya seferinden sonra Macaristan serdari olarak gorevlendirildi Lala Mehmet Pasa padisah I Ahmed devrinde sadrazam Malkoc Yavuz Ali Pasa nin 1604 te olumu uzerine sadrazamliga getirildi Sadrazamliginin ilk senesinde Vac ve Hatvan kalelerini aldi On yil once teslim etmek zorunda kaldigi Estergon Kalesi ni 29 Agustos 1605 te kusatti Nihayet 3 Ekim 1605 te kaleyi ele gecirdi ve Estergon Fatihi unvanini aldi Kale ikinci fethinden sonra 1683 e kadar Osmanli topragi olarak kaldi Lala Mehmet Pasa Macar soylusu nin Stefan Bockay Macar Krali olarak tayin edilmesini sagladi Osmanli padisahi I Ahmet in temsilcisi olarak ona kilic ve tac giydirdi 1606 yilinda o sirada devam etmekte olan Osmanli Iran Savasi na kumandanlik etmek uzere Istanbul a cagrildi Ancak bu sefere cikamadan felc gecirerek Istanbul da hayatini kaybetti ve Eyupsultan daki Sokollu Mehmet Pasa turbesine gomuldu Populer kulturdeki yeriStar TV de yayinlanan Muhtesem Yuzyil Kosem dizisinde Atsiz Karaduman canlandirmistir Kaynakca 11 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Aralik 2011 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Aralik 2011 Ismail Tosun Saral Kalelerden Estergon Kalesi Osmanli Arastirmalari web sitesi 28 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 12 12 2011 Kultur Bakanligi web sitesi Osmanli Imparatorlugu Kronolojisi Erisim tarihi 12 12 2011 olu kirik baglanti Dis kaynaklarUzuncarsili Ismail Hakki 1954 Altinci Baski 2011 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 978 975 16 0010 say 361 363 Yasaroglu Kamil Mehmed Pasa Sokolluzade Lala 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi C 2 s 172 Istanbul Yapi Kredi Kultur Yayincilik A S ISBN 975 08 0071 01 Dis baglantilarAk Mahmud Lala Mehmed Pasa 2003 Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 27 Sayfa 71 73 Istanbul TDV Yayinlari Online Tektas Nazim 2009 Sadrazamlar Osmanli da Ikinci Adam Saltanati Istanbul Cati Kitaplari ISBN 9789758845000 Google books 2 7 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kultur Bakanligi web sitesi Osmanli Imparatorlugu Kronolojisi Erisim tarihi 12 12 2011 olu kirik baglanti Siyasi goreviOnce gelen Malkoc Yavuz Ali Pasa Osmanli Sadrazami 26 Temmuz 1604 21 Haziran 1606 Sonra gelen Bosnak Dervis Mehmed Pasa