Güneş kütlesi; astronomide diğer yıldızların, yıldız kümesinin, bulutsuların ve gök adaların kütlelerini belirtmede kullanılan, kütlesi yaklaşık 2×1030 kg olan standart bir kütle birimidir. Bu birim için Güneş kütlesi ölçek olarak düşünülmüştür. Yaklaşık iki nonilyon kilograma eşittir:
Bu kütle Dünya’nın kütlesinin 332.946 katı, Jüpiter kütlesinin ise 1.048 katıdır. Dünya’nın Güneş’in etrafında eliptik yörüngede dolanması sebebiyle, Dünya'nın hareketinden yola çıkılarak güneş kütlesi hesaplanabilir. Merkezi bir kütle etrafında dolanan küçük cisimler için yörünge süresi eşitliğinden yararlanarak bulunabilir. Bir yılın uzunluğuna dayanarak, Güneş ile Dünya arasındaki uzaklık (astronomik birim veya AB), kütleçekim sabiti (G) ve Güneş kütlesi aşağıdaki eşitlikle gösterilir:
Kütleçekim sabitinin değeri, Henry Cavendish tarafından 1798 yılında yapılan ölçümlerden sağlanarak elde edilmiştir. Onun bulduğu değer, modern yöntemlerle elde edilen değerden sadece %1 farklı idi. 1761 ve 1769 Venüs geçişi sırasında çok yüksek hassasiyetle Güneş’in ıraklık açısı hesaplanmıştır, 9″ değerindeki verimle (1976 değerini şimdiyle karşılaştırırsak 8.794148″). Eğer ıraklık açısının değerini biliyorsak, Güneş’in Dünya’ya olan uzaklığını geometrik olarak hesaplayabiliriz.
Güneş’in kütlesini ilk tahmin eden kişi Isaac Newton’dur. Principia adlı eserinde, Dünya’nın kütlesinin Güneş’in kütlesine oranının yaklaşık olarak 1/28,700 olduğunu tahmin etti. Daha sonra bulduğu değerin, 1 Astronomik Birim’i tahmin ederken kullandığı ıraklık açısının yanlış değerine dayandığını fark ediyor. Principia adlı eserinin 3. baskısında tahminini düzelterek, oranı 1/169,282 olarak veriyor. Güneş’in ıraklık açısının kesin değeri daha da küçüktür. Tahmini kütlelerin oranı 1/332,946’dır.
Astronomik birim ve kütleçekim sabiti yüksek hassasiyetle hesaplanmadan önce, bir ölçüm birimi olarak Güneş kütlesi kullanılırdı. Bunun nedeni, Güneş Sistemi’indeki başka bir gezegenin göreceli kütlesi veya ikili kütle sistemleri olan çift yıldızların toplam kütlesi Güneş kütlesi cinsiden direkt olarak hesaplanabiliyordu. Kepler’in 3. Yasası’nı kullanılarak, gezegenin ve yıldızın yörünge yarıçapı astronomik birimler cinsinde, yörünge periyodu ise yıl cinsinden bulunur.
Zaman geçtikçe Güneş’in kütlesi azaldı. Bu yaklaşık olarak eşit miktarlarda iki aşamada gerçekleşir. İlk olarak, Güneş’in merkezinde hidrojen nükleer füzyon ile helyuma dönüşür. Bu tepkime sonunda bir miktar kütle, gama ışını fotonları biçiminde enerjiye dönüşür. Sonunda bu enerjinin çoğu Güneş’ten uzağa yayılır. İkinci olarak, Güneş’in atmosferindeki yüksek enerjili fotonlar ve elektronlar güneş rüzgârı olarak dış uzaya fırlatılır.
Güneş’in Anakol yıldızı olduktan sonraki gerçek kütlesi kesin değildir. Eğer şimdikine oranlarsak Güneş’in ilk hali çok daha fazla kütle kaybediyordu. Doğduğu andaki kütlesinin yüzde 1 ila 7’sini kaybetmiş olabilir. Güneş, Asteroit ve Kuyruklu yıldız etkileri nedeniyle çok az bir kütle kazanır. Zaten Güneş Sistemi’nin toplam kütlesinin %99,86'sını Güneş oluşturur. O nedenle bu etkiler nedeniyle kazanılan kütle, dış uzaya fırlayan ve ışımayla kaybedilen kütle ile karşılaştırılamaz.
Bağlantılı birimler
Bir Güneş kütlesi, bağlantılı birimlere dönüştürülebilir:
- 27.068.510 Ay kütlesi (ML)
- 332.946 Dünya kütlesi (M🜨)
- 1.047,56 Jüpiter kütlesi (MJ)
Aynı zamanda, genel görelilikte kütleyi uzunluk ve zaman cinsinden ifade etmek için de sıklıkla kullanılır.
Ayrıca bakınız
Konuyla ilgili yayınlar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gunes kutlesi astronomide diger yildizlarin yildiz kumesinin bulutsularin ve gok adalarin kutlelerini belirtmede kullanilan kutlesi yaklasik 2 1030 kg olan standart bir kutle birimidir Bu birim icin Gunes kutlesi olcek olarak dusunulmustur Yaklasik iki nonilyon kilograma esittir En buyuk yildizlarin buyuklukleri ve kutleleri En buyukleri mavi Tabanca Yildizi 150 gunes kutlesi Digerleri 40 gunes kutlesi Betelgeuse 20 gunes kutlesi ve VY Canis Majoris 17 gunes kutlesi Gunes ornek olarak verilen bu yildizlarin buyukluk olceginde gorunmuyor Ayrica Dunya nin yorungesi gri Jupiter in yorungesi kirmizi ve Neptun un yorungesi mavi de olcek olarak verilmisM 1 98855 0 00025 1030 kg displaystyle M odot 1 98855 pm 0 00025 times 10 30 hbox kg Bu kutle Dunya nin kutlesinin 332 946 kati Jupiter kutlesinin ise 1 048 katidir Dunya nin Gunes in etrafinda eliptik yorungede dolanmasi sebebiyle Dunya nin hareketinden yola cikilarak gunes kutlesi hesaplanabilir Merkezi bir kutle etrafinda dolanan kucuk cisimler icin yorunge suresi esitliginden yararlanarak bulunabilir Bir yilin uzunluguna dayanarak Gunes ile Dunya arasindaki uzaklik astronomik birim veya AB kutlecekim sabiti G ve Gunes kutlesi asagidaki esitlikle gosterilir M 4p2 1 AU 3G 1 sene 2 displaystyle M odot frac 4 pi 2 times 1 rm AU 3 G times 1 rm sene 2 Kutlecekim sabitinin degeri Henry Cavendish tarafindan 1798 yilinda yapilan olcumlerden saglanarak elde edilmistir Onun buldugu deger modern yontemlerle elde edilen degerden sadece 1 farkli idi 1761 ve 1769 Venus gecisi sirasinda cok yuksek hassasiyetle Gunes in iraklik acisi hesaplanmistir 9 degerindeki verimle 1976 degerini simdiyle karsilastirirsak 8 794148 Eger iraklik acisinin degerini biliyorsak Gunes in Dunya ya olan uzakligini geometrik olarak hesaplayabiliriz Gunes in kutlesini ilk tahmin eden kisi Isaac Newton dur Principia adli eserinde Dunya nin kutlesinin Gunes in kutlesine oraninin yaklasik olarak 1 28 700 oldugunu tahmin etti Daha sonra buldugu degerin 1 Astronomik Birim i tahmin ederken kullandigi iraklik acisinin yanlis degerine dayandigini fark ediyor Principia adli eserinin 3 baskisinda tahminini duzelterek orani 1 169 282 olarak veriyor Gunes in iraklik acisinin kesin degeri daha da kucuktur Tahmini kutlelerin orani 1 332 946 dir Astronomik birim ve kutlecekim sabiti yuksek hassasiyetle hesaplanmadan once bir olcum birimi olarak Gunes kutlesi kullanilirdi Bunun nedeni Gunes Sistemi indeki baska bir gezegenin goreceli kutlesi veya ikili kutle sistemleri olan cift yildizlarin toplam kutlesi Gunes kutlesi cinsiden direkt olarak hesaplanabiliyordu Kepler in 3 Yasasi ni kullanilarak gezegenin ve yildizin yorunge yaricapi astronomik birimler cinsinde yorunge periyodu ise yil cinsinden bulunur Zaman gectikce Gunes in kutlesi azaldi Bu yaklasik olarak esit miktarlarda iki asamada gerceklesir Ilk olarak Gunes in merkezinde hidrojen nukleer fuzyon ile helyuma donusur Bu tepkime sonunda bir miktar kutle gama isini fotonlari biciminde enerjiye donusur Sonunda bu enerjinin cogu Gunes ten uzaga yayilir Ikinci olarak Gunes in atmosferindeki yuksek enerjili fotonlar ve elektronlar gunes ruzgari olarak dis uzaya firlatilir Gunes in Anakol yildizi olduktan sonraki gercek kutlesi kesin degildir Eger simdikine oranlarsak Gunes in ilk hali cok daha fazla kutle kaybediyordu Dogdugu andaki kutlesinin yuzde 1 ila 7 sini kaybetmis olabilir Gunes Asteroit ve Kuyruklu yildiz etkileri nedeniyle cok az bir kutle kazanir Zaten Gunes Sistemi nin toplam kutlesinin 99 86 sini Gunes olusturur O nedenle bu etkiler nedeniyle kazanilan kutle dis uzaya firlayan ve isimayla kaybedilen kutle ile karsilastirilamaz Baglantili birimlerBir Gunes kutlesi baglantili birimlere donusturulebilir 27 068 510 Ay kutlesi ML 332 946 Dunya kutlesi M 1 047 56 Jupiter kutlesi MJ Ayni zamanda genel gorelilikte kutleyi uzunluk ve zaman cinsinden ifade etmek icin de siklikla kullanilir M Gc2 1 48 km M Gc3 4 93 ms displaystyle M odot frac G c 2 approx 1 48 mathrm km M odot frac G c 3 approx 4 93 mathrm mu s Ayrica bakinizChandrasekhar limiti Buyukluk kiyaslamasi kutle GunesKonuyla ilgili yayinlarI J Sackmann A I Boothroyd 2003 Our Sun V A Bright Young Sun Consistent with Helioseismology and Warm Temperatures on Ancient Earth and Mars The Astrophysical Journal 583 2 ss 1024 1039 arXiv astro ph 0210128 2 Bibcode 2003ApJ 583 1024S doi 10 1086 345408