Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Somali İtalyan Vesayet Bölgesi (İtalyanca: Amministrazione Fiduciaria della Somalia sotto l'Italia, İngilizce: Trust Territory of Somalia under Italy) ya da Somali İtalyan Mutemetliği (Mütevelliliği) Britanya Somalisi ve destekleyen kuvvetler tarafınca yıkılan İtalyan Doğu Afrikası'nın, İtalyan Somalisi Bölgesi'nin, 8 yıl boyunca (1941-1949), Büyük Britanya kontrolünde kaldıktan sonra, Birleşmiş Milletler'in toplu kararıyla Birleşmiş Milletler Vesayet Bölgesi haline getirilen ve yönetimi bizzat İtalya'ya verilen; bir referandum kararı sonucu, bağımsızlığını 5 gün yaşayabilmiş ile birleşerek, ilk Somali Federal Cumhuriyeti'ni oluşturana kadar 1949-1960 yılları arasında var olmuş yönetimsel bölge.
Somali İtalyan Mutemetliği Amministrazione Fiduciaria della Somalia sotto l'Italia Trust Territory of Somalia under Italy Somali İtalyan Vesayet Bölgesi | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1949-1960 | |||||||||||
 İtalyan Somalisi sınırları. | |||||||||||
| Başkent | Mogadiscio | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | İtalyanca | ||||||||||
| Hükûmet | Birleşmiş Milletler Vesayet Bölgesi | ||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| Para birimi | İtalyan lirası | ||||||||||
| |||||||||||
Tarih
1941 yılında, İtalyan Doğu Afrikası, Büyük Britanya, Etiyopya İmparatorluğu ve o zamanlar bir İngiliz kolonisi olan Güney Afrika ordularınca işgal edildi. Bu işgal sonucu, İtalyan Doğu Afrikası'nın, İtalyan Somalisi olarak adlandırılan bölgesi Britanya Somalisi sınırlarına bağlandı. Bu bölge, Kasım 1949'da, Birleşmiş Milletler tarafından Birleşmiş Milletler Vesayet Bölgesi ilân edilip, tekrar İtalya kontrolüne bağlanana kadar, Britanya Somalisi adı altında İngiliz kontrolünde kaldı.
1950'ler, Somali'de sakin geçti ve bu süre boyunca, Somali İtalyan Vesayet Bölgesi, BM'nin yaptığı para yardımları ve bölgeye atanan tecrübeli İtalyan yöneticiler sayesinde, başta altyapı, eğitim ve yerleşke olmak üzere, tüm alanlarda büyük bir hızla gelişti.
İtalyan yönetiminin, güney Somali'ye yeniden dönmesi, BM'nin güvence altına aldığı bölgeye, diğer Afrika kolonileriyle kıyaslandığında büyük avantajlar sağladı. BM Vesayet Bölgesi'nin, İtalya tarafından yönetilmesinin oluşturduğu hükümler, , politika, eğitim ve kendi kendini yönetme konusunda, kendilerini geliştirmek için büyük bir şans verdi. Bu fırsatlar, o günden yaklaşık 11-12 yıl sonra bölgeye dahil edilecek Britanya Somalisi'nin, o zamanlarda sahip olamadığı fırsatlardı. Buna rağmen, 1950'lerde, İngiliz koloni yetkilileri, Britanya Somalisi'nin geçmişteki ihmallerini telafi etmek ve Somali İtalyan Vesayet Bölgesi'nin gelişimini biraz da olsa yakalamak için, birçok çeşitli alana atılarak, kalkınmak ve gelişmek için çaba harcasalar da, Büyük Britanya'nın Britanya Somalisi kolonisi neredeyse tamamıyla duraksadı. Bunların sonucu olarak, 1960 yılında, iki bölgenin birleştirilip, bu yönde çeşitli büyük çalışmalar yapıldığı ve Birinci Federal Somali Cumhuriyeti'nin kurulduğu sıralarda, Britanya Somalisi ve Somali İtalyan Vesayet Bölgesi arasındaki ekonomik, politik ve kalkınsal eşitsizlik, iki bölgenin birleşmesinde ve bu amaçla yapılan referandum sırasında resmi ve gayri-resmi, anlaşmazlık ve zorluklara sebep olmuştur.
İtalyanca, bölgedeki ilk İtalyan kolonisini kuruluşundan beri olduğu gibi, Somali İtalyan Vesayet Bölgesi'nde de resmî dildi (tek). 1954 yılında, bölgenin İtalyan hükümeti, bölgenin başkenti Mogadişu'da (Mogadiscio) yapılan, hukuki, ekonomik ve sosyal çalışmalar sonrası, enstitüler kurmuştur. Bu herkese hizmet veren İtalyan enstitüleri, tüm eğitim materyallerini, fakülteleri ve yönetimi sağlayan, Roma La Sapienza Üniversitesi'nin, Somali'deki uyduları haline geldi. Üniversite, o dönemde Roma Üniversitesi olarak anılırdı.
1960 yılının, 26 Haziran'ında, genel gelişimi büyük ölçüde durmuş olan Britanya Somalisi, İngiliz kolonisi olmaktan çıkarak, Muhammed Haji İbrahim Egal önderliğinde adıyla bağımsızlığını elde etmiştir. Bundan sadece 5 gün sonra, 1 Temmuz 1960 tarihinde, Somaliland Eyaleti'nin izlerini takip eden, Somali İtalyan VesayetBölgesi'de BM ve İtalyan kontrolünden çıkarak bağımsızlığını elde etmiştir. Aynı gün içerisinde iki hükûmet bir referandum ile birleşerek, ilk Somali Cumhuriyeti'ni kurma kararı alarak, kurmayı başarmıştır.
1960 yılı, Temmuz ayı içinde, ilk kabinesini kurmuştur. Bu kabine, 1956 yılından, 1 Temmuz 1960 yılına kadar resmi olmayan Somali Hükümeti sırasında cumhurbaşkanlığı yapan Abdullahi Issa, bağımsızlığın resmileşmesinden 11 gün sonra cumhurbaşkanı olan ve daha sonra 1967-1969 yılları arasında yapacak olan Abdirashid Ali Shermarke, ilk Somali Millet Meclisi Başkanı olarak seçilen Haji Bashir Ismail Yusuf ve ilk Somali Başbakanı olarak seçilen Aden Abdullah Osman Daar ile seçilen bazı diğer vekillerden oluşmuştur.
20 Temmuz 1961 tarihinde, , ilk taslağı 1960'ta hazırlanmış olan anayasayı geliştirip, düzenleyerek, referanduma sunmuş ve bu anayasa kabul edilmiştir. Böylece 20 Temmuz, 1961 tarihinde Somali Cumhuriyeti, ilk anayasasını resmi olarak yürürlüğe koymuştur.
Yöneticiler
Somali İtalyan Vesayet Bölgesi'nin kuruluşundan, Somali Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını kazanışına kadar, Somali-İtalyan Vesayet Bölgesi'nin İtalyan yöneticileri aşağıda verilmiştir. (1956-1960 Arası Var Olan Gayri-Resmi Somali Hükûmeti Değil)
- Giovanni Fornari 21 Kasım 1949'dan 1953'e
- Enrico Martino 1954'ten 1957'ye
- Enrico Anzillotti 1957'den 24 Temmuz 1958'e
- Mario di Stefano 24 Temmuz 1958'den 1 Temmuz 1960'a
Ayrıca bakınız
Kaynakça ve Referanslar
- ^ "Trusteeship and Protectorate: The Road to Independence". U.S. Library of Congress. 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2012.;
ABD Kongre Kütüphanesi'nin resmi arşivlerinden, Somali İtalyan Vesayet Bölgesi'nin oluşumu, gelişimi ve Federal Somali Cumhuriyeti'nin kuruluşuna giden yolla ilgili resmi bilgi. - ^ Büyük Britanika (The Encyclopedia Britannica), The New Encyclopaedia Britannica, (Büyük Britanika: 2002), syf.835
- ^ . Buluugleey.com. 30 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2012.;
Somali İtalyan Vesayet Bölgesi'nden, Somali Cumhuriyeti'ne Geçiş Döneminin Anlatıldığı Bir Makale. - ^ . Strategypage.com. 9 Ağustos 2006. 2 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2012.;
Somali İtalyan Vesayet Bölgesi'nin Oluşumu ve Tarihi - ^ Greystone Press Staff, The Illustrated Library of The World and Its Peoples: Africa, North and East, (Greystone Basın ve Yayımları: 1967), syf.338
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Somali Italyan Vesayet Bolgesi Italyanca Amministrazione Fiduciaria della Somalia sotto l Italia Ingilizce Trust Territory of Somalia under Italy ya da Somali Italyan Mutemetligi Mutevelliligi Britanya Somalisi ve destekleyen kuvvetler tarafinca yikilan Italyan Dogu Afrikasi nin Italyan Somalisi Bolgesi nin 8 yil boyunca 1941 1949 Buyuk Britanya kontrolunde kaldiktan sonra Birlesmis Milletler in toplu karariyla Birlesmis Milletler Vesayet Bolgesi haline getirilen ve yonetimi bizzat Italya ya verilen bir referandum karari sonucu bagimsizligini 5 gun yasayabilmis ile birleserek ilk Somali Federal Cumhuriyeti ni olusturana kadar 1949 1960 yillari arasinda var olmus yonetimsel bolge Somali Italyan MutemetligiAmministrazione Fiduciaria della Somalia sotto l Italia Trust Territory of Somalia under Italy Somali Italyan Vesayet Bolgesi1949 1960Bayrak ArmaItalyan Somalisi sinirlari BaskentMogadiscioYaygin dil ler ItalyancaHukumetBirlesmis Milletler Vesayet BolgesiTarihce Kurulusu1949 nin Bagimsizligi26 Haziran 1960 Kendi Bagimsizligi Birlesme Karari ve Ilk Federal Somali Cumhuriyeti nin Kurulusu1 Temmuz 1960 Referandum ile Ilk Anayasa nin Kabulu20 Temmuz 1960 Dagilisi1960Para birimiItalyan lirasiOnculler ArdillarItalyan Dogu Afrikasi Federal Somali CumhuriyetiTarih1941 yilinda Italyan Dogu Afrikasi Buyuk Britanya Etiyopya Imparatorlugu ve o zamanlar bir Ingiliz kolonisi olan Guney Afrika ordularinca isgal edildi Bu isgal sonucu Italyan Dogu Afrikasi nin Italyan Somalisi olarak adlandirilan bolgesi Britanya Somalisi sinirlarina baglandi Bu bolge Kasim 1949 da Birlesmis Milletler tarafindan Birlesmis Milletler Vesayet Bolgesi ilan edilip tekrar Italya kontrolune baglanana kadar Britanya Somalisi adi altinda Ingiliz kontrolunde kaldi 1950 ler Somali de sakin gecti ve bu sure boyunca Somali Italyan Vesayet Bolgesi BM nin yaptigi para yardimlari ve bolgeye atanan tecrubeli Italyan yoneticiler sayesinde basta altyapi egitim ve yerleske olmak uzere tum alanlarda buyuk bir hizla gelisti Italyan yonetiminin guney Somali ye yeniden donmesi BM nin guvence altina aldigi bolgeye diger Afrika kolonileriyle kiyaslandiginda buyuk avantajlar sagladi BM Vesayet Bolgesi nin Italya tarafindan yonetilmesinin olusturdugu hukumler politika egitim ve kendi kendini yonetme konusunda kendilerini gelistirmek icin buyuk bir sans verdi Bu firsatlar o gunden yaklasik 11 12 yil sonra bolgeye dahil edilecek Britanya Somalisi nin o zamanlarda sahip olamadigi firsatlardi Buna ragmen 1950 lerde Ingiliz koloni yetkilileri Britanya Somalisi nin gecmisteki ihmallerini telafi etmek ve Somali Italyan Vesayet Bolgesi nin gelisimini biraz da olsa yakalamak icin bircok cesitli alana atilarak kalkinmak ve gelismek icin caba harcasalar da Buyuk Britanya nin Britanya Somalisi kolonisi neredeyse tamamiyla duraksadi Bunlarin sonucu olarak 1960 yilinda iki bolgenin birlestirilip bu yonde cesitli buyuk calismalar yapildigi ve Birinci Federal Somali Cumhuriyeti nin kuruldugu siralarda Britanya Somalisi ve Somali Italyan Vesayet Bolgesi arasindaki ekonomik politik ve kalkinsal esitsizlik iki bolgenin birlesmesinde ve bu amacla yapilan referandum sirasinda resmi ve gayri resmi anlasmazlik ve zorluklara sebep olmustur Kongre Kutuphanesi Italyanca bolgedeki ilk Italyan kolonisini kurulusundan beri oldugu gibi Somali Italyan Vesayet Bolgesi nde de resmi dildi tek 1954 yilinda bolgenin Italyan hukumeti bolgenin baskenti Mogadisu da Mogadiscio yapilan hukuki ekonomik ve sosyal calismalar sonrasi enstituler kurmustur Bu herkese hizmet veren Italyan enstituleri tum egitim materyallerini fakulteleri ve yonetimi saglayan Roma La Sapienza Universitesi nin Somali deki uydulari haline geldi Universite o donemde Roma Universitesi olarak anilirdi 1960 yilinin 26 Haziran inda genel gelisimi buyuk olcude durmus olan Britanya Somalisi Ingiliz kolonisi olmaktan cikarak Muhammed Haji Ibrahim Egal onderliginde adiyla bagimsizligini elde etmistir Bundan sadece 5 gun sonra 1 Temmuz 1960 tarihinde Somaliland Eyaleti nin izlerini takip eden Somali Italyan VesayetBolgesi de BM ve Italyan kontrolunden cikarak bagimsizligini elde etmistir Ayni gun icerisinde iki hukumet bir referandum ile birleserek ilk Somali Cumhuriyeti ni kurma karari alarak kurmayi basarmistir 1960 yili Temmuz ayi icinde ilk kabinesini kurmustur Bu kabine 1956 yilindan 1 Temmuz 1960 yilina kadar resmi olmayan Somali Hukumeti sirasinda cumhurbaskanligi yapan Abdullahi Issa bagimsizligin resmilesmesinden 11 gun sonra cumhurbaskani olan ve daha sonra 1967 1969 yillari arasinda yapacak olan Abdirashid Ali Shermarke ilk Somali Millet Meclisi Baskani olarak secilen Haji Bashir Ismail Yusuf ve ilk Somali Basbakani olarak secilen Aden Abdullah Osman Daar ile secilen bazi diger vekillerden olusmustur 20 Temmuz 1961 tarihinde ilk taslagi 1960 ta hazirlanmis olan anayasayi gelistirip duzenleyerek referanduma sunmus ve bu anayasa kabul edilmistir Boylece 20 Temmuz 1961 tarihinde Somali Cumhuriyeti ilk anayasasini resmi olarak yururluge koymustur YoneticilerSomali Italyan Vesayet Bolgesi nin kurulusundan Somali Cumhuriyeti nin bagimsizligini kazanisina kadar Somali Italyan Vesayet Bolgesi nin Italyan yoneticileri asagida verilmistir 1956 1960 Arasi Var Olan Gayri Resmi Somali Hukumeti Degil Giovanni Fornari 21 Kasim 1949 dan 1953 e Enrico Martino 1954 ten 1957 ye Enrico Anzillotti 1957 den 24 Temmuz 1958 e Mario di Stefano 24 Temmuz 1958 den 1 Temmuz 1960 aAyrica bakinizItalyan Somalisi Britanya Somalisi Somali tarihiKaynakca ve Referanslar Trusteeship and Protectorate The Road to Independence U S Library of Congress 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2012 ABD Kongre Kutuphanesi nin resmi arsivlerinden Somali Italyan Vesayet Bolgesi nin olusumu gelisimi ve Federal Somali Cumhuriyeti nin kurulusuna giden yolla ilgili resmi bilgi Buyuk Britanika The Encyclopedia Britannica The New Encyclopaedia Britannica Buyuk Britanika 2002 syf 835 Buluugleey com 30 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2012 Somali Italyan Vesayet Bolgesi nden Somali Cumhuriyeti ne Gecis Doneminin Anlatildigi Bir Makale Strategypage com 9 Agustos 2006 2 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2012 Somali Italyan Vesayet Bolgesi nin Olusumu ve Tarihi Greystone Press Staff The Illustrated Library of The World and Its Peoples Africa North and East Greystone Basin ve Yayimlari 1967 syf 338Dis baglantilar