Stirling (Gaelik dili: Sruighlea ve Scots dili:Stirlin), İskoçya'da kıyısında bulunan Orta Çağ'dan kalma eski bir belde ve bu beldenin etrafını kapsadığı büyük bir tepe üzerinde kaleden oluşan bir yerleşkedir. Edinburgh'un üzerinde bulunduğu "Firth of Forth" fiyorduna akan Forth Nehri'nin ağzında bulunan, üzerine sonradan eski bir taş köprü kurulan ve geçmişte bu köprü olmadan sığ bir akarsu su içinden geçit sağlayan, özel bir mevkide kurulmuştur.
Stirling Sruighlea Stirlin | |
---|---|
City of Stirling | |
Stirling'in İskoçya içerisindeki konumu | |
Ülke | Birleşik Krallık |
Kurucu Ülke | İskoçya |
Stirling | |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 16,7 km² |
Nüfus (2016) | |
• Toplam | 37,610 |
• Yoğunluk | 2,252/km² |
Zaman dilimi | UTC±00.00 (BAS) |
• Yaz (YSU) | (BAYS) |
Resmî site http://www.stirling.gov.uk/ |
İdarî olarak eskiden merkezi iken, İskoçya yerel idare reformlarıyla önce 1975'te Merkezi İskoçya Bölgesi'ne bağlı ikincil seviye bir yerel idare olmuş ve sonra da 1994'te Orta İskoçya Bölgesi'nin lağvedilmesiyle tek-dereceli Stirling Yerel İdaresi merkezi olmuştur.
Sterling şehri bağımsız İskoçya Krallığı dönemlerinde devamlı kral taraftarı olmakla bilinmiştir. Bu nedenle daha 1130'da İskoç Kralı tarafından "kraliyet beldesi (royal burgh)" unvanı verilmiştir. Bu unvanı 1975'te Stirligshire Kontluğu'nun yerel idare reformuyla lağvedilmesine kadar korumuştur. Stirling 2002'de Kraliçe Elizabeth'in tahta çıkmasının 50. yıl dönümü (Altın Jübilesi) münasebetiyle kraliçe beratı ile şehir olma statüsü kazanmıştır.
Tarihçe
Stirling çok önemli stratejik mevki dolayısıyla Romalıların Britanya adası ele geçirmelerinden beri önemli olmuştur. Etrafı yarlı ve ovadan çok yüksek bir tepenin bulunması, bu tepenin önce bir müstahkem mevki sonra da Steling Kalesi olmasına yol açmıştır. Bu mevki önünde "Lowlands" ile "Highlands" arasındaki yol Forth Nehri'nin üzerinde sığ su içinden geçebilecek bir geçit sağlaması da stratejik önemini artırmış ve Orta Çağ'larda bu sığ su geçidi üzerine bir köprü yapılmıştır. Orta Çağ İngiliz kronoloji tarihçileri, Bede ve diğerleri, bu kalenin İngiltere'den gelen Mercia kralı tarafından kuşatıldığını belgelerler.
Geç Orta Çağ'da da Stirling bir kale ve liman olarak önemini korumuş ve çok zengin bir kent olmuştur. 12. yüzyılda David şehre birkaç kere özel beratla "Kraliyet Burgh" unvanı vermiş ve bu türlü beratlar sonra gelen krallar tarafından da şehre verilmiştir. Sterling Kalesi bu dönemde birçok kuşatmaya uğramış ve şehrin yakınları birçok çatışmaya şahit olmuştur. İskoçya tarihi için bunlardan en önemlileri İskoç istiklal savaşçıları olan William Wallace'ın 1297'de yaptığı "" ve Robert Bruce'in 1314'te yaptığı "" olmuştur.
Kent XV. ve XVI. yüzyıllarda öneminin doruk seviyesine ulaşmıştır. İskoç Stuart Hanedanı'nın ana ikametgâhı olmuştur ve bunu kalede bulunan muhteşem "Kraliyet Şapeli" çok iyi bir şekilde göstermektedir. Kalenin yakında bulunan "" (Church of the Holy Rude) 1405'te bir yangından sonra yenilenmiştir. 29 Temmuz 1567'de İskoç Kraliçesi Mary, bebek oğlu olan James (İskoçya Kralı olarak VII., İngiltere Kralı olarak I.) için taç giyme merasimi bu kilisede yaptırmıştır.
Sterling şehri tarihi olarak bir liman merkezi idi ve Baltık Denizi ve Hindistan'la yapılan ticaret bu limandan yapılmaktaydı. Ancakt 1848'de demiryollarının gelmesi ve nehir üzerinde ticaret gemilerinin geçmesinin zorlaşması bu limanın önemini azaltmış ve 20. yüzyılın ortasında tüm liman hizmetleri kapanmıştır.
Coğrafi konum
İskoçya'nın başkenti Edinburgh'nun 50 km kuzey-batısındadır. İskoçya'nın düşük rakımlı bölgeleri olan ülkenin güneyindeki "Lowlands" bölgesi ile kuzeydeki engebeli tepelik dağlık olan "Highlands" bölgesi arasında bir coğrafî sınırda bulunduğu için büyük kalesi ile "Highlands bölgesi kapısı" olarak görülmektedir. Şehir tarihi olarak ve günümüzde İskoçya'nın taşıma ve iletişim şebekesini nana merkezlerinden biri olmuştur.
Demografi
2008 tahminlerine gore Sterling şehri sınırları içinde bulunan nüfus 33.710'dur. Ama şehirleşmiş varoşları olan ve de katılınca şehirleşmiş nüfus 45.750 olur. Bu Sterling şehrini birçok İskoç kasabalarından bile küçük bir yerleşke olduğunu ve İskoçya'da şehir unvanı taşıyan yerleşkeler arasında en küçüğü olduğunu gösterir. Fakat Birleşik Krallık içinde şehir unvanı taşıyan yerleşkelerle karşılaştırılınca St Davids şehrinin daha küçük olduğu görülür.
Ekonomisi
Sterlin ekonomisi; tarım, perakende satış, hafif sanayi, yüksek eğitim ve yerel idareye dayanmaktadır.
Sterling, İskoçya'nın en mümbit ve en düz tarım alanlarından birinin ortasında bulunmaktadır. Bu nedenle Sterling ve civarındaki iktisadi hayat, günümüzde biraz önemi azalmakla beraber, devamlı olarak tarım sanayisini tayin etmiştir. Bu büyük tarım alanının merkezi durumunda olan Sterling, savunma merkezi olması yanında, bir pazar şehri olarak da gelişme göstermiştir. Şehrin ortasında bulunan Orta Çağ'da bu durumun Orta Çağ'da da bulunduğunun bir göstergedir.
Bölgede bulunan taşıma ve iletişim ağlarının bir merkezi olduğu için Sterling şehrinde nispeten büyük bir perakende sektörü gelişmiştir. Bunlar şehrin çarsı merkezi sokaklarında odaklanmıştır ve bunlara kapalı Thistles alışveriş merkezi de eklenmiştir. 1980'li yıllardan itibaren şehrin doğu varoşlarında, "Springkerse Retail Park" gibi, şehir dışı perakende merkezleri de geliştirmiştir. Günümüzde, eskiden ve ordunun bir merkezi olup sonradan terk edilen, Forthside adlı demiryolu istasyonuna yakın bir perakende alışveriş merkezi olarak gelişme-yenileştirme projesinin inşa edilmesine devam edilmektedir.
Sterling'de hizmet sektörü olarak finansal hizmetler ve turizmde büyük sayıda çalışanlar bulunmaktadır. Prudential sigorta ve finansal hizmetler şirketinin Sterling varoşlarında büyük bir idari merkezi bulunur. , , gibi turist çeken odaklar ve çok güzel manzaralı kırsal alanlar içinde bulunan Sterling'de turizm önemli bir rol oynar ve şehir İskocya'da en önemli turizm merkezlerinden biri olmuştur.
ve Sterling Yerel İdaresi şehirde en büyük istihdam sağlayan kurumlardır. Üniversitenin bilime dayanan sanayisi, araştırma-geliştirme merkezi bilgisayar bilgi işlem alanlarında ve hayat bilimleri alanında önemli katkılarda bulunmakta ve bunlar genellikle Üniversite kampüsü yakınlarında kurulan "Sterling Üniversitesi Yenilik Parkı"'na odaklanmaktadır. Sterling şehrindeki diğer kamu sektörü kurumları da çok sayıda istihdam sağlamaktadır.
Yüksek eğitim
, 1967'de şehir dışında bulunan bir park arazisinde kampüsü kurularak açılmıştır. Günümüzde 2.000 yakınında diploma öğrencisi ile birlikte toplam öğrenci sayısı 9.000'in üzerindedir ve bunlardan %14'ü Birleşik Krallık dışından 80 değişik yabanci ülkeden gelmiş yabancı öğrencidir. Üniversite kampüsü yakınında, kurumun uğraşları ile 1993'te açılıp geliştirilen "Stirling Üniversitesi Yenilik Parkı" büyük bir başarı sağlamıştır. Günümüzde değişik araştırma ve geliştirme ile uğrasan 40'tan fazla şirket ihtiva etmektedir.
Kardeş şehirler
Stirling şehrinin şu resmî kardeş şehir anlaşmaları vardır:
Resimler
- Stirling Kalesi Kraliyet Şapeli
- Stirling Kalesi Ana Kapı
- Sterling Kalesi kale içi
- Stirling Köprüsü ve Wallace Anıtı
- Wallace Anıtı ve Sterling şehri
- Wallace Anıtı
- Stirling Üniversitesi'nde İskoç Spor Enstitüsü
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Stirling ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Curlie'de / Stirling Şehri için enformasyon sitesi (DMOZ tabanlı) (İngilizce)
(İngilizce)Vikigezgin'de Stirling ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. - Stirling için bilgi kilavuzu 22 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Stirling Gaelik dili Sruighlea ve Scots dili Stirlin Iskocya da kiyisinda bulunan Orta Cag dan kalma eski bir belde ve bu beldenin etrafini kapsadigi buyuk bir tepe uzerinde kaleden olusan bir yerleskedir Edinburgh un uzerinde bulundugu Firth of Forth fiyorduna akan Forth Nehri nin agzinda bulunan uzerine sonradan eski bir tas kopru kurulan ve gecmiste bu kopru olmadan sig bir akarsu su icinden gecit saglayan ozel bir mevkide kurulmustur Stirling Sruighlea StirlinSehirCity of StirlingStirling in Iskocya icerisindeki konumuUlkeBirlesik KrallikKurucu UlkeIskocyaStirlingYuzolcumu Toplam16 7 km Nufus 2016 Toplam37 610 Yogunluk2 252 km Zaman dilimiUTC 00 00 BAS Yaz YSU UTC 01 00 BAYS Resmi site http www stirling gov uk Idari olarak eskiden merkezi iken Iskocya yerel idare reformlariyla once 1975 te Merkezi Iskocya Bolgesi ne bagli ikincil seviye bir yerel idare olmus ve sonra da 1994 te Orta Iskocya Bolgesi nin lagvedilmesiyle tek dereceli Stirling Yerel Idaresi merkezi olmustur Sterling sehri bagimsiz Iskocya Kralligi donemlerinde devamli kral taraftari olmakla bilinmistir Bu nedenle daha 1130 da Iskoc Krali tarafindan kraliyet beldesi royal burgh unvani verilmistir Bu unvani 1975 te Stirligshire Kontlugu nun yerel idare reformuyla lagvedilmesine kadar korumustur Stirling 2002 de Kralice Elizabeth in tahta cikmasinin 50 yil donumu Altin Jubilesi munasebetiyle kralice berati ile sehir olma statusu kazanmistir TarihceStirling cok onemli stratejik mevki dolayisiyla Romalilarin Britanya adasi ele gecirmelerinden beri onemli olmustur Etrafi yarli ve ovadan cok yuksek bir tepenin bulunmasi bu tepenin once bir mustahkem mevki sonra da Steling Kalesi olmasina yol acmistir Bu mevki onunde Lowlands ile Highlands arasindaki yol Forth Nehri nin uzerinde sig su icinden gecebilecek bir gecit saglamasi da stratejik onemini artirmis ve Orta Cag larda bu sig su gecidi uzerine bir kopru yapilmistir Orta Cag Ingiliz kronoloji tarihcileri Bede ve digerleri bu kalenin Ingiltere den gelen Mercia krali tarafindan kusatildigini belgelerler Stirling KalesiStirling Koprusu Gec Orta Cag da da Stirling bir kale ve liman olarak onemini korumus ve cok zengin bir kent olmustur 12 yuzyilda David sehre birkac kere ozel beratla Kraliyet Burgh unvani vermis ve bu turlu beratlar sonra gelen krallar tarafindan da sehre verilmistir Sterling Kalesi bu donemde bircok kusatmaya ugramis ve sehrin yakinlari bircok catismaya sahit olmustur Iskocya tarihi icin bunlardan en onemlileri Iskoc istiklal savascilari olan William Wallace in 1297 de yaptigi ve Robert Bruce in 1314 te yaptigi olmustur Kent XV ve XVI yuzyillarda oneminin doruk seviyesine ulasmistir Iskoc Stuart Hanedani nin ana ikametgahi olmustur ve bunu kalede bulunan muhtesem Kraliyet Sapeli cok iyi bir sekilde gostermektedir Kalenin yakinda bulunan Church of the Holy Rude 1405 te bir yangindan sonra yenilenmistir 29 Temmuz 1567 de Iskoc Kralicesi Mary bebek oglu olan James Iskocya Krali olarak VII Ingiltere Krali olarak I icin tac giyme merasimi bu kilisede yaptirmistir Sterling sehri tarihi olarak bir liman merkezi idi ve Baltik Denizi ve Hindistan la yapilan ticaret bu limandan yapilmaktaydi Ancakt 1848 de demiryollarinin gelmesi ve nehir uzerinde ticaret gemilerinin gecmesinin zorlasmasi bu limanin onemini azaltmis ve 20 yuzyilin ortasinda tum liman hizmetleri kapanmistir Cografi konumIskocya nin baskenti Edinburgh nun 50 km kuzey batisindadir Iskocya nin dusuk rakimli bolgeleri olan ulkenin guneyindeki Lowlands bolgesi ile kuzeydeki engebeli tepelik daglik olan Highlands bolgesi arasinda bir cografi sinirda bulundugu icin buyuk kalesi ile Highlands bolgesi kapisi olarak gorulmektedir Sehir tarihi olarak ve gunumuzde Iskocya nin tasima ve iletisim sebekesini nana merkezlerinden biri olmustur Demografi2008 tahminlerine gore Sterling sehri sinirlari icinde bulunan nufus 33 710 dur Ama sehirlesmis varoslari olan ve de katilinca sehirlesmis nufus 45 750 olur Bu Sterling sehrini bircok Iskoc kasabalarindan bile kucuk bir yerleske oldugunu ve Iskocya da sehir unvani tasiyan yerleskeler arasinda en kucugu oldugunu gosterir Fakat Birlesik Krallik icinde sehir unvani tasiyan yerleskelerle karsilastirilinca St Davids sehrinin daha kucuk oldugu gorulur EkonomisiSterlin ekonomisi tarim perakende satis hafif sanayi yuksek egitim ve yerel idareye dayanmaktadir Sterling Iskocya nin en mumbit ve en duz tarim alanlarindan birinin ortasinda bulunmaktadir Bu nedenle Sterling ve civarindaki iktisadi hayat gunumuzde biraz onemi azalmakla beraber devamli olarak tarim sanayisini tayin etmistir Bu buyuk tarim alaninin merkezi durumunda olan Sterling savunma merkezi olmasi yaninda bir pazar sehri olarak da gelisme gostermistir Sehrin ortasinda bulunan Orta Cag da bu durumun Orta Cag da da bulundugunun bir gostergedir Bolgede bulunan tasima ve iletisim aglarinin bir merkezi oldugu icin Sterling sehrinde nispeten buyuk bir perakende sektoru gelismistir Bunlar sehrin carsi merkezi sokaklarinda odaklanmistir ve bunlara kapali Thistles alisveris merkezi de eklenmistir 1980 li yillardan itibaren sehrin dogu varoslarinda Springkerse Retail Park gibi sehir disi perakende merkezleri de gelistirmistir Gunumuzde eskiden ve ordunun bir merkezi olup sonradan terk edilen Forthside adli demiryolu istasyonuna yakin bir perakende alisveris merkezi olarak gelisme yenilestirme projesinin insa edilmesine devam edilmektedir Sterling de hizmet sektoru olarak finansal hizmetler ve turizmde buyuk sayida calisanlar bulunmaktadir Prudential sigorta ve finansal hizmetler sirketinin Sterling varoslarinda buyuk bir idari merkezi bulunur gibi turist ceken odaklar ve cok guzel manzarali kirsal alanlar icinde bulunan Sterling de turizm onemli bir rol oynar ve sehir Iskocya da en onemli turizm merkezlerinden biri olmustur ve Sterling Yerel Idaresi sehirde en buyuk istihdam saglayan kurumlardir Universitenin bilime dayanan sanayisi arastirma gelistirme merkezi bilgisayar bilgi islem alanlarinda ve hayat bilimleri alaninda onemli katkilarda bulunmakta ve bunlar genellikle Universite kampusu yakinlarinda kurulan Sterling Universitesi Yenilik Parki na odaklanmaktadir Sterling sehrindeki diger kamu sektoru kurumlari da cok sayida istihdam saglamaktadir Yuksek egitimStirling Universitesi 1967 de sehir disinda bulunan bir park arazisinde kampusu kurularak acilmistir Gunumuzde 2 000 yakininda diploma ogrencisi ile birlikte toplam ogrenci sayisi 9 000 in uzerindedir ve bunlardan 14 u Birlesik Krallik disindan 80 degisik yabanci ulkeden gelmis yabanci ogrencidir Universite kampusu yakininda kurumun ugraslari ile 1993 te acilip gelistirilen Stirling Universitesi Yenilik Parki buyuk bir basari saglamistir Gunumuzde degisik arastirma ve gelistirme ile ugrasan 40 tan fazla sirket ihtiva etmektedir Kardes sehirlerStirling sehrinin su resmi kardes sehir anlasmalari vardir Villeneuve d Ascq Fransa Dunedin Florida Amerika Birlesik Devletleri Macaristan KanadaResimlerStirling Kalesi Kraliyet Sapeli Stirling Kalesi Ana Kapi Sterling Kalesi kale ici Stirling Koprusu ve Wallace Aniti Wallace Aniti ve Sterling sehri Wallace Aniti Stirling Universitesi nde Iskoc Spor EnstitusuKaynakcaDis baglantilarWikimedia Commons ta Stirling ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Curlie de Stirling Sehri icin enformasyon sitesi DMOZ tabanli Ingilizce Vikigezgin de Stirling ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadir Ingilizce Stirling icin bilgi kilavuzu 22 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce