Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sir William Wallace (İskoç Galcesi: Uilleam Uallas;y. 1270 - 23 Ağustos 1305), Birinci İskoç Bağımsızlık Savaşı sırasında ana liderlerden biri olan bir İskoç şövalyesiydi.
| Sir William Wallace | |
|---|---|
 | |
| Wallace Anıtı'ndaki vitray pencerede Wallace'ın tasviri | |
| İskoçya'nın Koruyucusu | |
| Görev süresi 1297-1298 | |
| Yerine geldiği | Jhon Balliol |
| Yerine gelen | Robert Bruce John Comyn |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | William Wallace y. 1270 Elderslie, Renfrewshire, İskoçya Krallığı |
| Ölüm | Smithfield, Londra, İngiltere Krallığı 23 Ağustos 1305 (y. 35 yaşında) |
| Ölüm nedeni | İdam edildi, dörde bölündü |
| Defin yeri | Londra'da isimsiz bir mezarda |
| Mesleği | Toprak sahibi · Askeri lider |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  İskoçya Krallığı |
| Hizmet yılları | 1297-1305 |
| Rütbesi | Komutan |
| Çatışma/savaşları |
|
Wallace, Andrew Moray ile birlikte Eylül 1297'de Stirling Köprüsü Muharebesi'nde bir İngiliz ordusunu bozguna uğrattı. İskoçya'nın Koruyucusu olarak atandı ve Temmuz 1298'de Falkirk Muharebesi'ndeki yenilgisine kadar görev yaptı. Ağustos 1305'te Wallace, Glasgow yakınlarındaki Robroyston'da yakalandı ve İngiltere Kralı I. Edward'a teslim edildi, o da onu vatana ihanet ve İngiliz sivillere karşı işlediği suçlar nedeniyle astırdı, çizdirdi ve dörde böldürdü.
Wallace, ölümünden bu yana anavatanının ötesinde efsanevi bir statü kazandı. Kör Harry'nin 15. yüzyılda yazdığı epik şiir The Wallace'ın kahramanıdır ve Jane Porter ile Sir Walter Scott'un edebi eserlerine ve Akademi Ödüllü Cesur Yürek filmine konu oldu.
Arka plan
William Wallace, alt tabakadan bir soyluydu, ancak aile geçmişi ve hatta soyu hakkında kesin olarak çok az şey bilinmektedir. William'ın 1297 yılında Hansa şehri Lübeck'e gönderdiği bir mektupta bulunan kendi mührü, babasının adını Alan Wallace olarak vermektedir. Bahsi geçen Alan Wallace, 1296 Ragman Rolls'da Ayrshire'da bir kraliyet kiracısı olarak listelenen Alan Wallace ile aynı olabilir, ancak başka bir doğrulama yoktur. Diğerleri, Alan'ın Ayrshire, Kilmarnock yakınlarındaki Ellerslie'yi elinde tuttuğunu ve eğer doğruysa bu mülkün William için olası bir doğum yeri olabileceğini düşünmektedir, ancak Wallace'ların 13. yüzyılın ortalarında bu mülkü elinde tuttuğuna dair bir kayıt yoktur. Kör Harry'nin 15. yüzyıl sonlarına ait şiiri William için alternatif bir baba önermektedir: Renfrewshire'daki Elderslie'den Sir Malcolm ve benzer şekilde William için olası bir doğum yeri ortaya çıkarmıştır. Her iki bölgenin de daha geniş Wallace ailesiyle bağlantıları olmasına rağmen, onu her iki yerle de ilişkilendiren çağdaş bir kanıt yoktur. Kayıtlar ailenin ilk üyelerinin Riccarton, Tarbolton, Kyle'daki Auchincruive ve East Lothian'daki Stenton'da mülkleri olduğunu göstermektedir. Toprakları, İskoçya'nın 5. Yüksek Vekilharcı James Stewart'ın toprakları içinde kaldığı için onun vasallarıydılar. Wallace'ın kardeşleri Malcolm ve John'un diğer kaynaklardan bilindiği iddia edilmiştir, ancak John'un William ile ilişkisi konusunda doğrulanabilir kanıt eksikliği vardır.
Wallace soyadının kökenleri ve güneybatı İskoçya ile ilişkisi de, ismin "yabancı" veya "Galli" anlamına gelen Eski İngilizce wylisc ("wullish" olarak telaffuz edilir) kelimesinden türetilmiş olması dışında kesin olmaktan uzaktır. Clyde bölgesindeki tüm Wallace'ların Galler'den gelen Orta Çağ göçmenleri olması mümkündür, ancak bu terim aynı zamanda Kelt Britonlarının Kümbiç dilini konuşan Strathclyde Krallığı için de kullanıldığından, soyadının Kümbiç dilleri nedeniyle "Galli" olarak görülen kişilere atıfta bulunması da aynı derecede olası görünmektedir.
Askeri kariyeri
İskoçya'da siyasi kriz
Wallace büyürken, İskoçya'yı Kral III. Alaxandair yönetiyordu. Hükümdarlığı barış ve ekonomik istikrar dönemine tanıklık etmişti. Ancak 19 Mart 1286'da Alexander atından düşerek öldü. Tahtın varisi Alexander'ın torunu Norveçli Bakire Margaret'ti. Henüz çocuk yaşta ve Norveç'te olduğu için İskoç lordları bir vasiler hükûmeti kurdular. Margaret İskoçya yolculuğu sırasında hastalandı ve Eylül 1290'ın sonlarında Orkney'de öldü. Net bir varisin olmaması "Büyük Dava" olarak bilinen ve toplam on üç kişinin tahtta hak iddia ettiği bir döneme yol açtı. En inandırıcı iddialar John Balliol ve geleceğin kralı Robert Bruce'un dedesi Robert the Bruce'a aitti.
İskoçya'nın iç savaşa sürüklenme tehlikesiyle karşı karşıya kalması üzerine İngiltere Kralı I. Edward, İskoç soyluları tarafından hakemlik yapması için davet edildi. Süreç başlamadan önce, tüm adayların kendisini İskoçya'nın Lord Paramount'u olarak tanımasında ısrar etti. Kasım 1292'nin başlarında Berwick-upon-Tweed'deki kalede yapılan büyük feodal mahkemede, kan bağı olmasa da soy bakımından daha kıdemli olduğu için hukuken en güçlü iddiaya sahip olan John Balliol lehine karar verildi.
Edward, İskoçya'ya feodal bir vasal devlet muamelesi yaparak, kendisine saygı gösterilmesini ve Fransa'ya karşı savaşında askeri destek talep ederek, hatta Kral John Balliol'u İngiliz mahkemesinde sıradan bir davacı olarak duruşmaya çağırarak, John'un otoritesini giderek zayıflatacak adımlar atmaya devam etti. İskoçlar çok geçmeden, son derece uzlaşmacı krallarından bıktılar ve işlerin yönetimi, Temmuz 1295'te Stirling'de bir On İki Konsey -pratikte yeni bir Muhafızlar Heyeti- atayan krallığın önde gelen adamları tarafından sözde onun elinden alındı. Daha sonraki yıllarda Auld İttifakı olarak bilinen Fransa ile bir karşılıklı yardım anlaşması imzaladılar.
İskoçya'nın Fransa ile yaptığı anlaşmaya misilleme olarak İngiltere Kralı I. Edward, Berwick-upon-Tweed'i işgal ederek İskoç Bağımsızlık Savaşlarını başlattı. İskoçlar, Dunbar Savaşı'nda yenildi ve İngilizler, 27 Nisan 1296'da Dunbar Kalesi'ni aldı. Edward, John'u tahttan çekilmeye zorladı ve John da 10 Temmuz 1296'da Montrose yakınlarındaki Stracathro'da bunu yaptı. Burada İskoçya'nın armaları John'un paltosundan resmen yırtıldı ve ona "Toom Tabard" (boş palto) adı verildi. Temmuz ayına gelindiğinde Edward, subaylarına yaklaşık 1.800 İskoç soylusundan (geri kalanların çoğu savaş esiriydi) resmî saygılarını kabul etmeleri talimatını verdi.
Sessiz yıllar
Bazı tarihçiler, Wallace'ın 1297'de başarılı bir askerî harekâta önderlik edebilmesi için daha önce askeri tecrübeye sahip olması gerektiğine inanmaktadır. İngiltere Kralı I. Edward'ın Galler'deki savaşları gibi seferler, bir toprak sahibinin küçük oğlunun paralı asker olması için iyi bir fırsat sağlamış olabilir. Wallace'ın kişisel mühründe okçu nişanı bulunmaktadır, dolayısıyla William'ın Edward'ın ordusunda okçu olarak savaştığı düşünülmektedir.
Walter Bower'ın 15. yüzyıl ortalarında yazdığı Scotichronicon'da Wallace'ın "uzun boylu, dev gövdeli... uzun yanaklı... kalçaları geniş, güçlü kolları ve bacakları olan... tüm uzuvları çok güçlü ve sağlam" bir adam olduğu belirtilmektedir. Kör Harry'nin 15. yüzyıl sonlarında yazdığı Wallace şiiri, Wallace'ın iki metreye ulaştığını iddia eder.
Ayaklanmanın başlangıcı
Wallace tarafından gerçekleştirildiği kesin olarak bilinen ilk eylem, Mayıs 1297'de Lanark'ın İngiliz Yüksek Şerifi William de Heselrig'i öldürmesidir. Daha sonra Douglas Lordu Hardy William ile birleşti ve Scone baskınını gerçekleştirdiler. Bu, kuzeydeki birkaç İskoç soylusu ve Andrew Moray'ınkiler de dâhil olmak üzere İskoçya'da meydana gelen birkaç isyandan biriydi.
Soylular, Temmuz ayında Irvine'de İngilizlere boyun eğince ayaklanma darbe aldı. Wallace ve Moray olaya karışmadılar ve isyanlarına devam ettiler. Wallace, Ettrick Ormanı'nı baskınlar için bir üs olarak kullandı ve Wishart'ın Ancrum'daki sarayına saldırdı. Wallace ve Moray muhtemelen Eylül başındaki Dundee kuşatmasında bir araya gelerek güçlerini birleştirdiler.
Stirling Köprüsü Muharebesi
11 Eylül 1297'de Wallace ve Andrew Moray tarafından ortaklaşa yönetilen bir ordu, Stirling Köprüsü Muharebesi'ni kazandı. Sayıca çok üstün olmalarına rağmen İskoç ordusu İngiliz ordusunu bozguna uğrattı. Surrey 6. Kontu John de Warenne'in 3.000 süvari ve 8.000 ila 10.000 piyadeden oluşan feodal ordusu, nehrin kuzey tarafına geçerken felaketle karşılaştı. Köprünün darlığı çok sayıda askerin birlikte geçmesini engellediğinden, İngiliz askerleri geçerken İskoçlar askerlerin yarısı geçene kadar geri çekildiler ve sonra da geçebildikleri kadar hızlı bir şekilde İngilizleri öldürdüler. Önce piyadeler, ardından da ağır süvariler gönderildi. İskoçların şiltron düzenleri piyadeleri ilerleyen süvarilere doğru geri çekilmeye zorladı. Wallace'ın yüzbaşılarından biri tarafından yönetilen önemli bir hücum, İngiliz askerlerinin bir kısmının geri çekilmesine neden olurken, diğerleri ileri atıldı ve ezici ağırlık altında köprü çöktü ve birçok İngiliz askeri boğuldu. Böylece İskoçlar önemli bir zafer kazanarak ordularının güvenini artırdı. Edward'ın İskoçya'daki hazinedarı Hugh de Cressingham çatışmada öldü ve cesedinin daha sonra derisinin yüzüldüğü ve derisinin zaferin simgesi olarak küçük parçalara ayrıldığı söylenir. Savaştan sonra Moray ve Wallace, Kral John Balliol adına İskoçya Krallığı'nın Koruyucuları unvanını aldılar. Moray, 1297 yılının sonlarında savaş alanında aldığı yaralar nedeniyle öldü.
Wallace kısa süre sonra Northumberland'e geçerek Kuzey İngiltere'ye bir saldırı düzenledi. İskoç ordusu, güneye kaçan İngiliz ordusunu takip etti. İki ordu arasında kalan yüzlerce göçmen Newcastle surlarının arkasına kaçtı. İskoçlar, batıya Cumberland'e dönmeden ve Cockermouth'a kadar talan etmeden önce, Wallace adamlarını Northumberland'e geri götürüp 700 köyü ateşe vermeden önce bir kırsal alanı yerle bir etti. Wallace daha sonra İngiltere'den ganimet yüklü olarak döndü. Yıl sonuna doğru yapılan bir törenle Wallace, şövalye ilan edildi. Bu tören, üç İskoç kontundan biri -Carrick, Strathearn ya da Lennox- tarafından gerçekleştirilmiş olmalıdır.
Falkirk Muharebesi
Nisan 1298'de Edward, İskoçya'nın ikinci kez işgal edilmesini emretti. Savaştan iki gün önce 25.781 piyade askerine ödeme yapıldı. Bunların yarısından fazlası Galli olmalıydı. Süvarilerin varlığına dair net bir kaynak yoktur, ancak Edward'ın emrinde yaklaşık 1.500 süvarinin olduğu varsayılmaktadır. Edward'ın ordusu, Lothian'ı yağmaladı ve bazı kaleleri geri aldı, ancak William Wallace'ı savaşa sokmayı başaramadı. Erzak ve para sıkıntısı, Edward'ı geri çekilmeye zorladı, bu süreçte İskoçlar savaşmaktan kaçındı ve geri çekilişi taciz etti. İngiliz levazım subaylarının sefere hazırlanmaması, moralleri ve yiyecek stoklarını düşürdü ve Edward'ın kendi ordusu içinde çıkan bir isyan, süvariler tarafından bastırılmak zorunda kaldı. Temmuz ayında, erzak almak için Edinburgh'a dönmeyi planlayan Edward, İskoçların yakınlarda Falkirk'te kamp kurduğuna dair istihbarat aldı ve uzun zamandır umduğu meydan savaşına girmek için hızla harekete geçti.
Wallace, mızrakçılarını ve piyadeleri düzende tutmak için muhtemelen halatlarla bağlı tahta kazıklarla çevrili dört schiltron-dairesel, savunma amaçlı kirpi dizilimleri- şeklinde yerleştirdi. Ancak İngilizler, taktiksel üstünlüğü kendi lehlerine çeviren Galli uzun yaylıları kullandılar. İngilizler süvarileriyle saldırmaya başladı ve İskoç okçuları kaçmaya zorladı. İskoç süvarileri de İngiliz ağır atları karşısındaki yetersizlikleri nedeniyle geri çekildiler. Edward'ın adamları, İngiliz süvarilerine hâlâ ağır kayıplar verdirebilen schiltronlara saldırmaya başladı. Bu sırada İngiliz okçuları, schiltronları okladı ve kısa süre sonra, schiltronlarda boşluklar ortaya çıktı ve İngilizler kalan direnişi ezmek için bunlardan faydalandı. İskoçlar aralarında 'ın da bulunduğu pek çok adamını kaybetti. Wallace kaçtı ama askeri itibarı büyük bir darbe aldı.
Eylül 1298'de Wallace, Carrick Kontu ve geleceğin kralı Robert Bruce ve Kral John Balliol'un yeğeni John Comyn lehine İskoçya Muhafızlığı görevinden istifa etti. Wallace'ın bundan sonraki faaliyetlerinin ayrıntıları belirsizdir, ancak İskoç bağımsızlık mücadelesinde yardım talebinde bulunmak üzere Fransa Kralı IV. Philip'in sarayına bir görevle gittiğine dair bazı kanıtlar vardır. Fransız kralının Roma'daki elçilerine gönderdiği ve Sir William'a yardım etmelerini talep eden 7 Kasım 1300 tarihli bir mektup günümüze kadar ulaştı. Bu mektupta Wallace'ın Roma'ya gitmeye niyetlendiği de belirtilmektedir, ancak gidip gitmediği bilinmemektedir. Ayrıca bir İngiliz casusunun İskoç liderlerin bir toplantısında Wallace'ın Fransa'da olduğunu söylediği bir rapor da vardır.
1304 yılına gelindiğinde Wallace, İskoçya'ya geri döndü ve Happrew ile Earnside'daki çatışmalara katıldı.
Yakalanması ve infazı
Wallace, Edward'a sadık bir İskoç şövalyesi olan John de Menteith'in Wallace'ı Glasgow yakınlarındaki Robroyston'da İngiliz askerlerine teslim ettiği 5 Ağustos 1305'e kadar İngilizler tarafından yakalanmaktan kurtuldu ve Kelt haçı şeklinde küçük bir anıtla anıldı. Norveç Kralı V. Haakon, Fransa Kralı IV. Philip ve John Balliol'dan gelen mektuplar ve diğer belgeler, Wallace'ın yanında bulundu ve John de Segrave tarafından Edward'a teslim edildi.
Wallace, Londra'ya nakledildi ve Westminster Sarayı'na götürüldü. Orada vatana ihanetten yargılandı ve savunmasında, diğer İskoç liderlerin çoğunun aksine Edward'a bağlılık yemini etmedi. Ayrıca savaşta sivillere karşı "ne yaş ne cinsiyet, ne keşiş ne de rahibe ayırmadan" vahşet uygulamakla suçlandı. Sonuç olarak bu dava, günümüzde savaş suçları için açılan davaların en eski örneklerinden biri olması nedeniyle modern hukuk biliminin ilgisini çekmektedir. Bugünün terimleriyle uluslararası insancıl hukuk konularını gündeme getiren modern öncesi bilinen sadece üç davadan biridir.
Duruşmanın ardından, 23 Ağustos 1305'te Wallace salondan çıkarıldı ve Londra Kulesi'ne götürüldü. Orada çırılçıplak soyuldu ve bir atın peşinde şehir boyunca sürüklenerek Smithfield'deki Elms'e götürüldü. Asıldı, çizildi ve dörde bölündü - asılarak boğuldu, ancak hala hayattayken serbest bırakıldı, hadım edildi, içi boşaltıldı (bağırsakları önünde yakıldı), kafası kesildi ve sonra dört parçaya ayrıldı. Wallace'ın kafası katrana batırıldı ve Londra Köprüsü'nün tepesindeki bir kazığa yerleştirildi. Korunan kafasına daha sonra kardeşi John ile yurttaşları Simon Fraser ve Strathbogie'li John'un kafaları da eklendi. Wallace'ın uzuvları Newcastle, Berwick, Stirling ve Perth'de ayrı ayrı sergilendi. Wallace'ın Smithfield'de idam edildiği yerin yakınındaki Aziz Bartholomew Hastanesi'nin duvarında 8 Nisan 1956'da açılan bir plaket bulunmaktadır. Levhada Latince olarak "Dico tibi verum libertas optima rerum nunquam servili sub nexu vivito fili" (Size doğruyu söylüyorum. Özgürlük en iyisidir. Oğlum, hayatını asla bir köle gibi yaşama) yazmaktadır.
1869 yılında Wallace Anıtı, Stirling Köprüsü'nde kazandığı zaferin bulunduğu yerin yakınına inşa edildi. Bazı parçaları en az 160 yıl sonra yapılmış olmasına rağmen Wallace'a ait olduğu varsayılan Wallace Kılıcı, uzun yıllar Dumbarton Kalesi'nde tutuldu ve şimdi Wallace Anıtı'nda bulunmaktadır.
Popüler kültürdeki yeri
Film
- Wallace'ın hayatının popüler bir tasviri, Mel Gibson'ın yönettiği ve Wallace'ı canlandırdığı, Randall Wallace tarafından yazılan ve İskoçya ve İrlanda'da çekilen Cesur Yürek (1995) filminde sunuldu. Film birçok tarihi yanlışlık nedeniyle eleştirildi.
- Outlaw King (2018) filminde Robert Bruce (Chris Pine), Wallace'ın dörde bölünmüş cesedinin halka teşhir edilmesinin yol açtığı ayaklanmayı gözlemledikten sonra İngilizlere karşı bir isyan planlamaya teşvik edilir.
Edebiyat
- Kör Harry'nin 15. yüzyılda yazdığı şiir, Marion Braidfute adında bir eşe yer vermesi ve Wallace'ın Lanark Şerifini karısının öldürülmesinin intikamını almak için öldürdüğünü iddia etmesi gibi ayrıntılarıyla Wallace efsanesi üzerinde büyük bir etki yarattı. Ancak bu şiirin büyük bir kısmı doğrulanmamış, çağdaş kaynaklarla çelişmekte ya da tarihçiler tarafından tartışılmaktadır.
- Jane Porter, The Scottish Chiefs (1810) adlı tarihi romanında Wallace efsanesinin romantik bir versiyonunu kaleme almıştır.
Oyun
- Wallace, gerçek zamanlı strateji oyunu Age of Empires II'deki öğretici hikâyenin konusu ve kahramanıdır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Stevenson, Joseph (1841). Documents illustrative of Sir William Wallace: his life and times. Printed for the Maitland club. s. 173. Erişim tarihi: 1 Eylül 2013 – New York Public Library and Internet Archive vasıtasıyla.
- ^ "Sir William Wallace, Scottish hero". Britannica.com. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Nisan 2015.
- ^ a b "William Wallace (c. 1270-1305)". BBC History. 3 Ağustos 2007. 15 Ocak 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2010.
- ^ Duncan, "William, son of Alan Wallace", ss. 47-50; Grant, "Bravehearts and Coronets", s. 91.
- ^ "Wars of Independence - William Wallace and the Lübeck letter, 1297". www.scottisharchivesforschools.org. 30 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2024.
- ^ Watson, "Sir William Wallace", s. 27; Duncan, "William, son of Alan Wallace", ss. 51-53; Grant, "Bravehearts and Coronets", ss. 90-93.
- ^ Traquair, Peter Freedom's Sword s. 62
- ^ "Sir William Wallace Of Elderslie". Thesocietyofwilliamwallace.com. 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ Watson, "Sir William Wallace", s. 27; Grant, "Bravehearts and Coronets", ss. 90-91.
- ^ Barrow, Kingdom of the Scots, ss. 324-325.
- ^ Duncan, "William, son of Alan Wallace", s. 53; Grant, "Bravehearts and Coronets", ss. 91-92.
- ^ Black, George Fraser (1943). The Surnames of Scotland: Their Origin, Meaning, and History. New York Public Library. s. 799.
- ^ . The Great Courses Daily. 14 Mayıs 2020. 4 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020.
- ^ Marshall, Rosalind K. (2003). Scottish Queens, 1034-1714. Tuckwell Press. s. 27.
- ^ Traquair s. 15
- ^ Duncan, Archibald Alexander McBeth (2002). The Kingship of the Scots, 842-1292: Succession and Independence. Edinburgh University Press. s. 195. ISBN .
- ^ Traquair ss. 23-35
- ^ Haines, Roy Martin (2003). King Edward II: His Life, His Reign, and Its Aftermath, 1284–1330. McGill–Queen's University Press. s. 242. ISBN .
- ^ Magnusson, Magnus (2003). Scotland: The Story of a Nation (İngilizce). Grove Press. s. 121. ISBN .
- ^ Traquair ss. 15–59
- ^ Fisher, Andrew (2002), William Wallace (2nd ed.), Edinburgh: Birlinn,
- ^ Lübecker Nachrichten, 21.
- ^ Fisher, Andrew (2002), William Wallace (2nd ed.), Edinburgh: Birlinn, , s. 278
- ^ Traquair ss. 63-67
- ^ Traquair ss. 70-73
- ^ Cornell, David (2009). Bannockburn: The Triumph of Robert the Bruce. Yale University Press. s. 28.
- ^ Traquair, s. 76
- ^ Sarah Crome (1999). Scotland's First War of Independence. Sarah Crome. ss. 57-. ISBN .
- ^ Traquair s. 79
- ^ . Scotsmart.com. 23 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2010.
- ^ Watson, Fiona (1998). Under the Hammer: Edward I and Scotland. Tuckwell Press. ss. 88ff.
- ^ a b de Hemingburgh, Walter (1957). Rothwell, Harry (Ed.). The chronicle of Walter of Guisborough. Londra: Royal Historical Society.
- ^ "Special delivery as William Wallace letter heads for Scotland". Herald & Times Group. Glasgow. 14 Aralık 2011. 7 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2011.
- ^ "Delight as 700-year-old letter linked to legendary patriot William Wallace returns to Scotland". The Daily Record. 12 Ocak 2012. Erişim tarihi: 13 Şubat 2012.
- ^ Barrow, G.W.S. Robert Bruce and the Community of the Realm of Scotland. Edinburgh. ss. 140-141.
- ^ "Eye Spy Glasgow: the cross in Robroyston that marks the spot where William Wallace was betrayed". Glasgow Times. 2 Ocak 2014. 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- ^ Barrow, G.W., Robert Bruce and the Community of the Realm of Scotland, EUP (2005), 452 n. 48: , ed.
- ^ Morris, Marc (2010). A Great and Terrible King: Edward I and the Forging of Britain. Hutchinson. ss. 343-344. ISBN . 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
- ^ Solis, Gary (2010). The law of armed conflict: international humanitarian law in war. Cambridge University Press. s. 6. ISBN .
- ^ a b Goldstone, Richard; Smith, Adam (2009). International Judicial Institutions (Global Institutions). Routledge. s. 31. ISBN .
- ^ Traquair, s. 124
- ^ "Scottish Wars of Independence". BBC Scotland. 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2013.
- ^ White, Caroline. . The Sunday Times. 15 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2013.
- ^ "Chris Pine underwhelms in 'The Outlaw King'". Detroit Free Press. 9 Kasım 2018. Erişim tarihi: 17 Eylül 2021.
- ^ "Wallace's dead wife was fictional". The Times. 9 Mayıs 2005. 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2022.
Dış bağlantılar
- Scottish History 18 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sir William Wallace Iskoc Galcesi Uilleam Uallas y 1270 23 Agustos 1305 Birinci Iskoc Bagimsizlik Savasi sirasinda ana liderlerden biri olan bir Iskoc sovalyesiydi Sir William WallaceWallace Aniti ndaki vitray pencerede Wallace in tasviriIskocya nin KoruyucusuGorev suresi 1297 1298Yerine geldigi Jhon BalliolYerine gelen Robert Bruce John ComynKisisel bilgilerDogum William Wallace y 1270 Elderslie Renfrewshire Iskocya KralligiOlum Smithfield Londra Ingiltere Kralligi 23 Agustos 1305 y 35 yasinda Olum nedeni Idam edildi dorde bolunduDefin yeri Londra da isimsiz bir mezardaMeslegi Toprak sahibi Askeri liderAskeri hizmetiBagliligi Iskocya KralligiHizmet yillari 1297 1305Rutbesi KomutanCatisma savaslari Birinci Iskoc Bagimsizlik Savasi Lanark ta Aksiyon Scone Baskini Stirling Koprusu Muharebesi Falkirk Muharebesi Happrew Savasi Wallace Andrew Moray ile birlikte Eylul 1297 de Stirling Koprusu Muharebesi nde bir Ingiliz ordusunu bozguna ugratti Iskocya nin Koruyucusu olarak atandi ve Temmuz 1298 de Falkirk Muharebesi ndeki yenilgisine kadar gorev yapti Agustos 1305 te Wallace Glasgow yakinlarindaki Robroyston da yakalandi ve Ingiltere Krali I Edward a teslim edildi o da onu vatana ihanet ve Ingiliz sivillere karsi isledigi suclar nedeniyle astirdi cizdirdi ve dorde boldurdu Wallace olumunden bu yana anavataninin otesinde efsanevi bir statu kazandi Kor Harry nin 15 yuzyilda yazdigi epik siir The Wallace in kahramanidir ve Jane Porter ile Sir Walter Scott un edebi eserlerine ve Akademi Odullu Cesur Yurek filmine konu oldu Arka planSir William Wallace in 11 Ekim 1297 tarihinde Almanya nin Lubeck kenti baskanina yazdigi mektupta bulunan kisisel muhru William Wallace alt tabakadan bir soyluydu ancak aile gecmisi ve hatta soyu hakkinda kesin olarak cok az sey bilinmektedir William in 1297 yilinda Hansa sehri Lubeck e gonderdigi bir mektupta bulunan kendi muhru babasinin adini Alan Wallace olarak vermektedir Bahsi gecen Alan Wallace 1296 Ragman Rolls da Ayrshire da bir kraliyet kiracisi olarak listelenen Alan Wallace ile ayni olabilir ancak baska bir dogrulama yoktur Digerleri Alan in Ayrshire Kilmarnock yakinlarindaki Ellerslie yi elinde tuttugunu ve eger dogruysa bu mulkun William icin olasi bir dogum yeri olabilecegini dusunmektedir ancak Wallace larin 13 yuzyilin ortalarinda bu mulku elinde tuttuguna dair bir kayit yoktur Kor Harry nin 15 yuzyil sonlarina ait siiri William icin alternatif bir baba onermektedir Renfrewshire daki Elderslie den Sir Malcolm ve benzer sekilde William icin olasi bir dogum yeri ortaya cikarmistir Her iki bolgenin de daha genis Wallace ailesiyle baglantilari olmasina ragmen onu her iki yerle de iliskilendiren cagdas bir kanit yoktur Kayitlar ailenin ilk uyelerinin Riccarton Tarbolton Kyle daki Auchincruive ve East Lothian daki Stenton da mulkleri oldugunu gostermektedir Topraklari Iskocya nin 5 Yuksek Vekilharci James Stewart in topraklari icinde kaldigi icin onun vasallariydilar Wallace in kardesleri Malcolm ve John un diger kaynaklardan bilindigi iddia edilmistir ancak John un William ile iliskisi konusunda dogrulanabilir kanit eksikligi vardir Wallace soyadinin kokenleri ve guneybati Iskocya ile iliskisi de ismin yabanci veya Galli anlamina gelen Eski Ingilizce wylisc wullish olarak telaffuz edilir kelimesinden turetilmis olmasi disinda kesin olmaktan uzaktir Clyde bolgesindeki tum Wallace larin Galler den gelen Orta Cag gocmenleri olmasi mumkundur ancak bu terim ayni zamanda Kelt Britonlarinin Kumbic dilini konusan Strathclyde Kralligi icin de kullanildigindan soyadinin Kumbic dilleri nedeniyle Galli olarak gorulen kisilere atifta bulunmasi da ayni derecede olasi gorunmektedir Askeri kariyeriIskocya da siyasi kriz Edinburgh Kalesi ndeki Wallace Heykeli Wallace buyurken Iskocya yi Kral III Alaxandair yonetiyordu Hukumdarligi baris ve ekonomik istikrar donemine taniklik etmisti Ancak 19 Mart 1286 da Alexander atindan duserek oldu Tahtin varisi Alexander in torunu Norvecli Bakire Margaret ti Henuz cocuk yasta ve Norvec te oldugu icin Iskoc lordlari bir vasiler hukumeti kurdular Margaret Iskocya yolculugu sirasinda hastalandi ve Eylul 1290 in sonlarinda Orkney de oldu Net bir varisin olmamasi Buyuk Dava olarak bilinen ve toplam on uc kisinin tahtta hak iddia ettigi bir doneme yol acti En inandirici iddialar John Balliol ve gelecegin krali Robert Bruce un dedesi Robert the Bruce a aitti Iskocya nin ic savasa suruklenme tehlikesiyle karsi karsiya kalmasi uzerine Ingiltere Krali I Edward Iskoc soylulari tarafindan hakemlik yapmasi icin davet edildi Surec baslamadan once tum adaylarin kendisini Iskocya nin Lord Paramount u olarak tanimasinda israr etti Kasim 1292 nin baslarinda Berwick upon Tweed deki kalede yapilan buyuk feodal mahkemede kan bagi olmasa da soy bakimindan daha kidemli oldugu icin hukuken en guclu iddiaya sahip olan John Balliol lehine karar verildi Edward Iskocya ya feodal bir vasal devlet muamelesi yaparak kendisine saygi gosterilmesini ve Fransa ya karsi savasinda askeri destek talep ederek hatta Kral John Balliol u Ingiliz mahkemesinde siradan bir davaci olarak durusmaya cagirarak John un otoritesini giderek zayiflatacak adimlar atmaya devam etti Iskoclar cok gecmeden son derece uzlasmaci krallarindan biktilar ve islerin yonetimi Temmuz 1295 te Stirling de bir On Iki Konsey pratikte yeni bir Muhafizlar Heyeti atayan kralligin onde gelen adamlari tarafindan sozde onun elinden alindi Daha sonraki yillarda Auld Ittifaki olarak bilinen Fransa ile bir karsilikli yardim anlasmasi imzaladilar Iskocya nin Fransa ile yaptigi anlasmaya misilleme olarak Ingiltere Krali I Edward Berwick upon Tweed i isgal ederek Iskoc Bagimsizlik Savaslarini baslatti Iskoclar Dunbar Savasi nda yenildi ve Ingilizler 27 Nisan 1296 da Dunbar Kalesi ni aldi Edward John u tahttan cekilmeye zorladi ve John da 10 Temmuz 1296 da Montrose yakinlarindaki Stracathro da bunu yapti Burada Iskocya nin armalari John un paltosundan resmen yirtildi ve ona Toom Tabard bos palto adi verildi Temmuz ayina gelindiginde Edward subaylarina yaklasik 1 800 Iskoc soylusundan geri kalanlarin cogu savas esiriydi resmi saygilarini kabul etmeleri talimatini verdi Sessiz yillar Bazi tarihciler Wallace in 1297 de basarili bir askeri harekata onderlik edebilmesi icin daha once askeri tecrubeye sahip olmasi gerektigine inanmaktadir Ingiltere Krali I Edward in Galler deki savaslari gibi seferler bir toprak sahibinin kucuk oglunun parali asker olmasi icin iyi bir firsat saglamis olabilir Wallace in kisisel muhrunde okcu nisani bulunmaktadir dolayisiyla William in Edward in ordusunda okcu olarak savastigi dusunulmektedir Walter Bower in 15 yuzyil ortalarinda yazdigi Scotichronicon da Wallace in uzun boylu dev govdeli uzun yanakli kalcalari genis guclu kollari ve bacaklari olan tum uzuvlari cok guclu ve saglam bir adam oldugu belirtilmektedir Kor Harry nin 15 yuzyil sonlarinda yazdigi Wallace siiri Wallace in iki metreye ulastigini iddia eder Ayaklanmanin baslangici D W Stevenson in Wallace heykeli Iskoc Ulusal Portre Galerisi Edinburgh Wallace tarafindan gerceklestirildigi kesin olarak bilinen ilk eylem Mayis 1297 de Lanark in Ingiliz Yuksek Serifi William de Heselrig i oldurmesidir Daha sonra Douglas Lordu Hardy William ile birlesti ve Scone baskinini gerceklestirdiler Bu kuzeydeki birkac Iskoc soylusu ve Andrew Moray inkiler de dahil olmak uzere Iskocya da meydana gelen birkac isyandan biriydi Soylular Temmuz ayinda Irvine de Ingilizlere boyun egince ayaklanma darbe aldi Wallace ve Moray olaya karismadilar ve isyanlarina devam ettiler Wallace Ettrick Ormani ni baskinlar icin bir us olarak kullandi ve Wishart in Ancrum daki sarayina saldirdi Wallace ve Moray muhtemelen Eylul basindaki Dundee kusatmasinda bir araya gelerek guclerini birlestirdiler Stirling Koprusu Muharebesi Daha sonra Stirling Koprusu 11 Eylul 1297 de Wallace ve Andrew Moray tarafindan ortaklasa yonetilen bir ordu Stirling Koprusu Muharebesi ni kazandi Sayica cok ustun olmalarina ragmen Iskoc ordusu Ingiliz ordusunu bozguna ugratti Surrey 6 Kontu John de Warenne in 3 000 suvari ve 8 000 ila 10 000 piyadeden olusan feodal ordusu nehrin kuzey tarafina gecerken felaketle karsilasti Koprunun darligi cok sayida askerin birlikte gecmesini engellediginden Ingiliz askerleri gecerken Iskoclar askerlerin yarisi gecene kadar geri cekildiler ve sonra da gecebildikleri kadar hizli bir sekilde Ingilizleri oldurduler Once piyadeler ardindan da agir suvariler gonderildi Iskoclarin siltron duzenleri piyadeleri ilerleyen suvarilere dogru geri cekilmeye zorladi Wallace in yuzbasilarindan biri tarafindan yonetilen onemli bir hucum Ingiliz askerlerinin bir kisminin geri cekilmesine neden olurken digerleri ileri atildi ve ezici agirlik altinda kopru coktu ve bircok Ingiliz askeri boguldu Boylece Iskoclar onemli bir zafer kazanarak ordularinin guvenini artirdi Edward in Iskocya daki hazinedari Hugh de Cressingham catismada oldu ve cesedinin daha sonra derisinin yuzuldugu ve derisinin zaferin simgesi olarak kucuk parcalara ayrildigi soylenir Savastan sonra Moray ve Wallace Kral John Balliol adina Iskocya Kralligi nin Koruyuculari unvanini aldilar Moray 1297 yilinin sonlarinda savas alaninda aldigi yaralar nedeniyle oldu Wallace kisa sure sonra Northumberland e gecerek Kuzey Ingiltere ye bir saldiri duzenledi Iskoc ordusu guneye kacan Ingiliz ordusunu takip etti Iki ordu arasinda kalan yuzlerce gocmen Newcastle surlarinin arkasina kacti Iskoclar batiya Cumberland e donmeden ve Cockermouth a kadar talan etmeden once Wallace adamlarini Northumberland e geri goturup 700 koyu atese vermeden once bir kirsal alani yerle bir etti Wallace daha sonra Ingiltere den ganimet yuklu olarak dondu Yil sonuna dogru yapilan bir torenle Wallace sovalye ilan edildi Bu toren uc Iskoc kontundan biri Carrick Strathearn ya da Lennox tarafindan gerceklestirilmis olmalidir Falkirk Muharebesi William Wallace Heykeli Aberdeen Nisan 1298 de Edward Iskocya nin ikinci kez isgal edilmesini emretti Savastan iki gun once 25 781 piyade askerine odeme yapildi Bunlarin yarisindan fazlasi Galli olmaliydi Suvarilerin varligina dair net bir kaynak yoktur ancak Edward in emrinde yaklasik 1 500 suvarinin oldugu varsayilmaktadir Edward in ordusu Lothian i yagmaladi ve bazi kaleleri geri aldi ancak William Wallace i savasa sokmayi basaramadi Erzak ve para sikintisi Edward i geri cekilmeye zorladi bu surecte Iskoclar savasmaktan kacindi ve geri cekilisi taciz etti Ingiliz levazim subaylarinin sefere hazirlanmamasi moralleri ve yiyecek stoklarini dusurdu ve Edward in kendi ordusu icinde cikan bir isyan suvariler tarafindan bastirilmak zorunda kaldi Temmuz ayinda erzak almak icin Edinburgh a donmeyi planlayan Edward Iskoclarin yakinlarda Falkirk te kamp kurduguna dair istihbarat aldi ve uzun zamandir umdugu meydan savasina girmek icin hizla harekete gecti Wallace mizrakcilarini ve piyadeleri duzende tutmak icin muhtemelen halatlarla bagli tahta kaziklarla cevrili dort schiltron dairesel savunma amacli kirpi dizilimleri seklinde yerlestirdi Ancak Ingilizler taktiksel ustunlugu kendi lehlerine ceviren Galli uzun yaylilari kullandilar Ingilizler suvarileriyle saldirmaya basladi ve Iskoc okculari kacmaya zorladi Iskoc suvarileri de Ingiliz agir atlari karsisindaki yetersizlikleri nedeniyle geri cekildiler Edward in adamlari Ingiliz suvarilerine hala agir kayiplar verdirebilen schiltronlara saldirmaya basladi Bu sirada Ingiliz okculari schiltronlari okladi ve kisa sure sonra schiltronlarda bosluklar ortaya cikti ve Ingilizler kalan direnisi ezmek icin bunlardan faydalandi Iskoclar aralarinda in da bulundugu pek cok adamini kaybetti Wallace kacti ama askeri itibari buyuk bir darbe aldi Eylul 1298 de Wallace Carrick Kontu ve gelecegin krali Robert Bruce ve Kral John Balliol un yegeni John Comyn lehine Iskocya Muhafizligi gorevinden istifa etti Wallace in bundan sonraki faaliyetlerinin ayrintilari belirsizdir ancak Iskoc bagimsizlik mucadelesinde yardim talebinde bulunmak uzere Fransa Krali IV Philip in sarayina bir gorevle gittigine dair bazi kanitlar vardir Fransiz kralinin Roma daki elcilerine gonderdigi ve Sir William a yardim etmelerini talep eden 7 Kasim 1300 tarihli bir mektup gunumuze kadar ulasti Bu mektupta Wallace in Roma ya gitmeye niyetlendigi de belirtilmektedir ancak gidip gitmedigi bilinmemektedir Ayrica bir Ingiliz casusunun Iskoc liderlerin bir toplantisinda Wallace in Fransa da oldugunu soyledigi bir rapor da vardir 1304 yilina gelindiginde Wallace Iskocya ya geri dondu ve Happrew ile Earnside daki catismalara katildi Yakalanmasi ve infazi Wallace in Westminster Salonu ndaki durusmasi Daniel Maclise in resmi Wallace Edward a sadik bir Iskoc sovalyesi olan John de Menteith in Wallace i Glasgow yakinlarindaki Robroyston da Ingiliz askerlerine teslim ettigi 5 Agustos 1305 e kadar Ingilizler tarafindan yakalanmaktan kurtuldu ve Kelt haci seklinde kucuk bir anitla anildi Norvec Krali V Haakon Fransa Krali IV Philip ve John Balliol dan gelen mektuplar ve diger belgeler Wallace in yaninda bulundu ve John de Segrave tarafindan Edward a teslim edildi Wallace Londra ya nakledildi ve Westminster Sarayi na goturuldu Orada vatana ihanetten yargilandi ve savunmasinda diger Iskoc liderlerin cogunun aksine Edward a baglilik yemini etmedi Ayrica savasta sivillere karsi ne yas ne cinsiyet ne kesis ne de rahibe ayirmadan vahset uygulamakla suclandi Sonuc olarak bu dava gunumuzde savas suclari icin acilan davalarin en eski orneklerinden biri olmasi nedeniyle modern hukuk biliminin ilgisini cekmektedir Bugunun terimleriyle uluslararasi insancil hukuk konularini gundeme getiren modern oncesi bilinen sadece uc davadan biridir Wallace in idam edildigi yeri gosteren plaket Durusmanin ardindan 23 Agustos 1305 te Wallace salondan cikarildi ve Londra Kulesi ne goturuldu Orada cirilciplak soyuldu ve bir atin pesinde sehir boyunca suruklenerek Smithfield deki Elms e goturuldu Asildi cizildi ve dorde bolundu asilarak boguldu ancak hala hayattayken serbest birakildi hadim edildi ici bosaltildi bagirsaklari onunde yakildi kafasi kesildi ve sonra dort parcaya ayrildi Wallace in kafasi katrana batirildi ve Londra Koprusu nun tepesindeki bir kaziga yerlestirildi Korunan kafasina daha sonra kardesi John ile yurttaslari Simon Fraser ve Strathbogie li John un kafalari da eklendi Wallace in uzuvlari Newcastle Berwick Stirling ve Perth de ayri ayri sergilendi Wallace in Smithfield de idam edildigi yerin yakinindaki Aziz Bartholomew Hastanesi nin duvarinda 8 Nisan 1956 da acilan bir plaket bulunmaktadir Levhada Latince olarak Dico tibi verum libertas optima rerum nunquam servili sub nexu vivito fili Size dogruyu soyluyorum Ozgurluk en iyisidir Oglum hayatini asla bir kole gibi yasama yazmaktadir 1869 yilinda Wallace Aniti Stirling Koprusu nde kazandigi zaferin bulundugu yerin yakinina insa edildi Bazi parcalari en az 160 yil sonra yapilmis olmasina ragmen Wallace a ait oldugu varsayilan Wallace Kilici uzun yillar Dumbarton Kalesi nde tutuldu ve simdi Wallace Aniti nda bulunmaktadir Populer kulturdeki yeriFilm Wallace in hayatinin populer bir tasviri Mel Gibson in yonettigi ve Wallace i canlandirdigi Randall Wallace tarafindan yazilan ve Iskocya ve Irlanda da cekilen Cesur Yurek 1995 filminde sunuldu Film bircok tarihi yanlislik nedeniyle elestirildi Outlaw King 2018 filminde Robert Bruce Chris Pine Wallace in dorde bolunmus cesedinin halka teshir edilmesinin yol actigi ayaklanmayi gozlemledikten sonra Ingilizlere karsi bir isyan planlamaya tesvik edilir Edebiyat Kor Harry nin 15 yuzyilda yazdigi siir Marion Braidfute adinda bir ese yer vermesi ve Wallace in Lanark Serifini karisinin oldurulmesinin intikamini almak icin oldurdugunu iddia etmesi gibi ayrintilariyla Wallace efsanesi uzerinde buyuk bir etki yaratti Ancak bu siirin buyuk bir kismi dogrulanmamis cagdas kaynaklarla celismekte ya da tarihciler tarafindan tartisilmaktadir Jane Porter The Scottish Chiefs 1810 adli tarihi romaninda Wallace efsanesinin romantik bir versiyonunu kaleme almistir Oyun Wallace gercek zamanli strateji oyunu Age of Empires II deki ogretici hikayenin konusu ve kahramanidir Ayrica bakinizAlba gu brathKaynakca Stevenson Joseph 1841 Documents illustrative of Sir William Wallace his life and times Printed for the Maitland club s 173 Erisim tarihi 1 Eylul 2013 New York Public Library and Internet Archive vasitasiyla Sir William Wallace Scottish hero Britannica com 29 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Nisan 2015 a b William Wallace c 1270 1305 BBC History 3 Agustos 2007 15 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2010 Duncan William son of Alan Wallace ss 47 50 Grant Bravehearts and Coronets s 91 Wars of Independence William Wallace and the Lubeck letter 1297 www scottisharchivesforschools org 30 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Watson Sir William Wallace s 27 Duncan William son of Alan Wallace ss 51 53 Grant Bravehearts and Coronets ss 90 93 Traquair Peter Freedom s Sword s 62 Sir William Wallace Of Elderslie Thesocietyofwilliamwallace com 16 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2015 Watson Sir William Wallace s 27 Grant Bravehearts and Coronets ss 90 91 Barrow Kingdom of the Scots ss 324 325 Duncan William son of Alan Wallace s 53 Grant Bravehearts and Coronets ss 91 92 Black George Fraser 1943 The Surnames of Scotland Their Origin Meaning and History New York Public Library s 799 The Great Courses Daily 14 Mayis 2020 4 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Mayis 2020 Marshall Rosalind K 2003 Scottish Queens 1034 1714 Tuckwell Press s 27 Traquair s 15 Duncan Archibald Alexander McBeth 2002 The Kingship of the Scots 842 1292 Succession and Independence Edinburgh University Press s 195 ISBN 978 0 7486 1626 8 Traquair ss 23 35 Haines Roy Martin 2003 King Edward II His Life His Reign and Its Aftermath 1284 1330 McGill Queen s University Press s 242 ISBN 978 0 7735 2432 3 Magnusson Magnus 2003 Scotland The Story of a Nation Ingilizce Grove Press s 121 ISBN 978 0 8021 3932 0 Traquair ss 15 59 Fisher Andrew 2002 William Wallace 2nd ed Edinburgh Birlinn 978 1 84158 593 2 Lubecker Nachrichten 21 Fisher Andrew 2002 William Wallace 2nd ed Edinburgh Birlinn 978 1 84158 593 2 s 278 Traquair ss 63 67 Traquair ss 70 73 Cornell David 2009 Bannockburn The Triumph of Robert the Bruce Yale University Press s 28 Traquair s 76 Sarah Crome 1999 Scotland s First War of Independence Sarah Crome ss 57 ISBN 978 0 9536316 0 5 Traquair s 79 Scotsmart com 23 Mart 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Nisan 2010 Watson Fiona 1998 Under the Hammer Edward I and Scotland Tuckwell Press ss 88ff a b de Hemingburgh Walter 1957 Rothwell Harry Ed The chronicle of Walter of Guisborough Londra Royal Historical Society Special delivery as William Wallace letter heads for Scotland Herald amp Times Group Glasgow 14 Aralik 2011 7 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2011 Delight as 700 year old letter linked to legendary patriot William Wallace returns to Scotland The Daily Record 12 Ocak 2012 Erisim tarihi 13 Subat 2012 Barrow G W S Robert Bruce and the Community of the Realm of Scotland Edinburgh ss 140 141 Eye Spy Glasgow the cross in Robroyston that marks the spot where William Wallace was betrayed Glasgow Times 2 Ocak 2014 22 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2021 Barrow G W Robert Bruce and the Community of the Realm of Scotland EUP 2005 452 n 48 ed Morris Marc 2010 A Great and Terrible King Edward I and the Forging of Britain Hutchinson ss 343 344 ISBN 978 0 09 179684 6 17 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Solis Gary 2010 The law of armed conflict international humanitarian law in war Cambridge University Press s 6 ISBN 978 0 521 87088 7 a b Goldstone Richard Smith Adam 2009 International Judicial Institutions Global Institutions Routledge s 31 ISBN 978 0 415 77645 5 Traquair s 124 Scottish Wars of Independence BBC Scotland 14 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2013 White Caroline The Sunday Times 15 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Kasim 2013 Chris Pine underwhelms in The Outlaw King Detroit Free Press 9 Kasim 2018 Erisim tarihi 17 Eylul 2021 Wallace s dead wife was fictional The Times 9 Mayis 2005 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2022 Dis baglantilarScottish History 18 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde