Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Budizm’de etyemezlik üzerine görüşler farklı okullar arasında farklı yaklaşımlar mevcuttur. Mahayana okullarının çoğu etyemezliği savunurken, Theravada geleneğinde Buda’nın, hayvanların rahiplerin yemesi amacıyla öldürülmediği sürece, rahiplerinin bazı hayvanların etlerini yemelerine izin verdiği kabul edilmiştir. Yine Therevada’ya göre, Buda rahiplerin etyemezliği benimsemelerine izin vermiş, yalnızca insan, fil, at, köpek, yılan, aslan, kaplan, leopar, ayı ve sırtlan eti yemelerini yasaklamıştır.
Farklı okulların görüşleri
Budizm’de vejeteryenliğin gerekli olup olmadığı konusunda görüş ayrılıkları mevcuttur. Budizm’in Beş İlke'sinden birincisi, “can almaktan kaçınmak” bu tartışmaları yönlendiren temel ilkedir. Kimi Budistler bu ilkeye dayanarak Budistlerin et yememesi gerektiğini savunurken, kimileri de bu ilkenin doğrudan etyemezliği gerektirmediği görüşündedir. Kimi Budistler ise Mahayana Sutralarında et yenmemesi konusundaki öğütlere dayanarak vejetaryenliği seçmiştir.
Buda 3.38 Sukhamala Suttada ailesini anlatırken, hizmetçilerin bile et yemesine olanak sağlıycak kadar zengin bir ailesi olduğundan bahseder. Buda olduktan sonra, sadaka olarak verilen eti kabul ettiği söylenir. Ancak yedi yıllık çileci yaşamı sırasında et yediği hakkında bir bilgi bulunmamaktadır.
Jivaka Sutta’da kaydedildiğine göre, Buda üç koşul altında et yenilmemesi gerektiğini söylemiştir: canlı bir varlığın, birinin yemesi amacıyla öldürüldüğünün görülmesi, duyulması ya da bundan kuşku duyulması. Ancak aynı suttrada Buda rahip ve rahibelere, et de dahil, iyi niyetle verilmiş tüm sadakaların kabul edilmesini söyler. Buna karşılık Vanijja Sutta’da Buda et ticaretini yanlış kazanç olarak sayar.
Rahipler, bir takipçi beş tip ticaretle iştigal olmamalıdır. Hangi beş ticaret? Silah ticareti, insan ticareti, et ticareti, sarhoş edici madde ticareti ve zehir ticareti. Bunlar halktan takipçilerin girişmemesi gereken beş tip ticarettir.
Gene de Theravada Budizmi’nde etyemezlik sıkı kurallara tabi değildir. Manastır kurallarına gore 10 etin yenmesi yasaklanmıştır. Bunlar insan, fil, at, köpek, yılan, aslan, kaplan, leopar, ayı ve sırtlan etidir.
Mahayana Budist yazmaları etyemezlik konusunda daha katıdır. göre Buda son öğretileri aktarırken, takipçilerinin herhangi bir eti yememesi konusunda ısrar etmiş; etle temas eden bir vejetaryen besinin bile yenmeden önce yıkanmasını söylemiştir. Kimi Mahayana okullarında, rahip ve rahibelerin bir öğünde etsiz yemekleri seçip diğerlerini reddetmelerine izin verilmez, tümünü reddetmeleri gereklidir.
Tibet Budizmi’nde etyemezlik konusunda tarihsel olarak katı bir tavır benimsenmemiştir. Hatta kimi tantrik uygulamalar için alkol ve et tüketiminin gerekli olduğu savunulur. Günümüzde ise 14. Dalai Lama ve diğer önemli ustalar takipçilerine etyemezliği tavsiye etmektedir. Dalai Lama’nın kendisi de bir etyemez olduğunu söylemiştir; ancak kimi koşullarda esnek davrandığı kaydedilmiştir.Paul McCartney kendisine bir mektup yazarak etyemezliği daha katı olarak izlemesini istemiş, ancak Dalai Lama doktorların et yemesini tavsiye ettiği cevabını vermiştir.
Japonya Çin Budizmi ile ilk defa 6. yüzyılda tanışmış; 9. yüzyıla gelindiğinde İmparator Saga, balık ve kuş dışında tüm etlerin tüketilmesini yasaklamıştır. Bu kural 19. yüzyılda Japonlar Batılı beslenme alışkanlıklarıyla tanışana kadar genel olarak uygulanagelmiştir. 9. yüzyılda iki rahip (Kūkai and Saichō) Vajrayana’yı Japonya’ya getirmiş, bu okul kısa sürede soylu sınıfında yayılmıştır. Özellikle Tendai okulunun kurucusu Saichō, Japon Budizmindeki etik anlayışta etkili olmuş, vinaya kurallarının sayısını 66’ya indirmiştir. 12. yüzyılda Tendai okulundan rahiplerin yeni kurdukları okullar (Zen, and Niçiren) etyemezlik konusundaki esnek bir tavrı benimsemiştir.
Günümüzde Budist görüşler
Günümüz Budistlerinin etyemezliğe karşı benimsedikleri tavır bulundukları yöreye göre değişiklikler gösterir. Güneydoğu Asya ve Sri Lanka gibi Theravada geleneğine bağlı ülkelerde, rahiplerin et dahil kendilerine bağışlanan hemen hemen tüm yiyeceği Kabul etmeleri vinaya ile zorunlu tutulmuştur. Çin, Kore ve Vietnam’da ise rahiplerin et yememeleri beklenir. Tayvan’da Budist rahip ve rahibeler ile halktan takipçilerin çoğunluğu, her tür hayvan ürünüyle birlikte, sarımsak, soğan gibi kimi bitkilerin tüketilmemesine özen gösterir. Japonya’da kimi rahipler etyemezliği benimsemiş olsa da, genelde manastırdaki eğitimlerin dışında, çoğunluk et yer. Coğrafi koşullar nedeniyle sebze yetiştirmenin zor olduğu Tibet’te etyemezlik geleneksel olarak nadir olarak uygulansa da, günümüz dini liderleri etyemezliğin mümkün olduğu yerde benimsenmesini öğütlemektedir.
Dış bağlantılar
- Buddhist Resources on Vegetarianism and Animal Welfare11 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Shabkar.org: Resources on Buddhism & Vegetarianism 28 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . -
- The Mahaparinirvana Sutra (a main Buddhist advocate of vegetarianism)27 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- A Buddhist Perspective on Animal Rights 3 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dipnotlar
- ^ Mahavagga Pali - Bhesajjakkhandhaka -
- ^ . 25 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2009.
- ^ . 19 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2009.
- ^ Buddha Heart, Buddha Mind, 2000
- ^ "Vegetarian Awakening in the Himalayas". 3 Eylül 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ekim 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2009.
- ^ "A Routine Day of HH The Dalai Lama". 24 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Budizm de etyemezlik uzerine gorusler farkli okullar arasinda farkli yaklasimlar mevcuttur Mahayana okullarinin cogu etyemezligi savunurken Theravada geleneginde Buda nin hayvanlarin rahiplerin yemesi amaciyla oldurulmedigi surece rahiplerinin bazi hayvanlarin etlerini yemelerine izin verdigi kabul edilmistir Yine Therevada ya gore Buda rahiplerin etyemezligi benimsemelerine izin vermis yalnizca insan fil at kopek yilan aslan kaplan leopar ayi ve sirtlan eti yemelerini yasaklamistir Farkli okullarin gorusleriBudizm de vejeteryenligin gerekli olup olmadigi konusunda gorus ayriliklari mevcuttur Budizm in Bes Ilke sinden birincisi can almaktan kacinmak bu tartismalari yonlendiren temel ilkedir Kimi Budistler bu ilkeye dayanarak Budistlerin et yememesi gerektigini savunurken kimileri de bu ilkenin dogrudan etyemezligi gerektirmedigi gorusundedir Kimi Budistler ise Mahayana Sutralarinda et yenmemesi konusundaki ogutlere dayanarak vejetaryenligi secmistir Buda 3 38 Sukhamala Suttada ailesini anlatirken hizmetcilerin bile et yemesine olanak sagliycak kadar zengin bir ailesi oldugundan bahseder Buda olduktan sonra sadaka olarak verilen eti kabul ettigi soylenir Ancak yedi yillik cileci yasami sirasinda et yedigi hakkinda bir bilgi bulunmamaktadir Jivaka Sutta da kaydedildigine gore Buda uc kosul altinda et yenilmemesi gerektigini soylemistir canli bir varligin birinin yemesi amaciyla olduruldugunun gorulmesi duyulmasi ya da bundan kusku duyulmasi Ancak ayni suttrada Buda rahip ve rahibelere et de dahil iyi niyetle verilmis tum sadakalarin kabul edilmesini soyler Buna karsilik Vanijja Sutta da Buda et ticaretini yanlis kazanc olarak sayar Rahipler bir takipci bes tip ticaretle istigal olmamalidir Hangi bes ticaret Silah ticareti insan ticareti et ticareti sarhos edici madde ticareti ve zehir ticareti Bunlar halktan takipcilerin girismemesi gereken bes tip ticarettir Gene de Theravada Budizmi nde etyemezlik siki kurallara tabi degildir Manastir kurallarina gore 10 etin yenmesi yasaklanmistir Bunlar insan fil at kopek yilan aslan kaplan leopar ayi ve sirtlan etidir Mahayana Budist yazmalari etyemezlik konusunda daha katidir gore Buda son ogretileri aktarirken takipcilerinin herhangi bir eti yememesi konusunda israr etmis etle temas eden bir vejetaryen besinin bile yenmeden once yikanmasini soylemistir Kimi Mahayana okullarinda rahip ve rahibelerin bir ogunde etsiz yemekleri secip digerlerini reddetmelerine izin verilmez tumunu reddetmeleri gereklidir Tibet Budizmi nde etyemezlik konusunda tarihsel olarak kati bir tavir benimsenmemistir Hatta kimi tantrik uygulamalar icin alkol ve et tuketiminin gerekli oldugu savunulur Gunumuzde ise 14 Dalai Lama ve diger onemli ustalar takipcilerine etyemezligi tavsiye etmektedir Dalai Lama nin kendisi de bir etyemez oldugunu soylemistir ancak kimi kosullarda esnek davrandigi kaydedilmistir Paul McCartney kendisine bir mektup yazarak etyemezligi daha kati olarak izlemesini istemis ancak Dalai Lama doktorlarin et yemesini tavsiye ettigi cevabini vermistir Japonya Cin Budizmi ile ilk defa 6 yuzyilda tanismis 9 yuzyila gelindiginde Imparator Saga balik ve kus disinda tum etlerin tuketilmesini yasaklamistir Bu kural 19 yuzyilda Japonlar Batili beslenme aliskanliklariyla tanisana kadar genel olarak uygulanagelmistir 9 yuzyilda iki rahip Kukai and Saichō Vajrayana yi Japonya ya getirmis bu okul kisa surede soylu sinifinda yayilmistir Ozellikle Tendai okulunun kurucusu Saichō Japon Budizmindeki etik anlayista etkili olmus vinaya kurallarinin sayisini 66 ya indirmistir 12 yuzyilda Tendai okulundan rahiplerin yeni kurduklari okullar Zen and Niciren etyemezlik konusundaki esnek bir tavri benimsemistir Gunumuzde Budist goruslerGunumuz Budistlerinin etyemezlige karsi benimsedikleri tavir bulunduklari yoreye gore degisiklikler gosterir Guneydogu Asya ve Sri Lanka gibi Theravada gelenegine bagli ulkelerde rahiplerin et dahil kendilerine bagislanan hemen hemen tum yiyecegi Kabul etmeleri vinaya ile zorunlu tutulmustur Cin Kore ve Vietnam da ise rahiplerin et yememeleri beklenir Tayvan da Budist rahip ve rahibeler ile halktan takipcilerin cogunlugu her tur hayvan urunuyle birlikte sarimsak sogan gibi kimi bitkilerin tuketilmemesine ozen gosterir Japonya da kimi rahipler etyemezligi benimsemis olsa da genelde manastirdaki egitimlerin disinda cogunluk et yer Cografi kosullar nedeniyle sebze yetistirmenin zor oldugu Tibet te etyemezlik geleneksel olarak nadir olarak uygulansa da gunumuz dini liderleri etyemezligin mumkun oldugu yerde benimsenmesini ogutlemektedir Dis baglantilarBuddhist Resources on Vegetarianism and Animal Welfare11 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Shabkar org Resources on Buddhism amp Vegetarianism 28 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Mahaparinirvana Sutra a main Buddhist advocate of vegetarianism 27 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde A Buddhist Perspective on Animal Rights 3 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dipnotlar Mahavagga Pali Bhesajjakkhandhaka 25 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2009 19 Kasim 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2009 Buddha Heart Buddha Mind 2000 Vegetarian Awakening in the Himalayas 3 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2009 Arsivlenmis kopya 3 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2009 A Routine Day of HH The Dalai Lama 24 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2009 Arsivlenmis kopya 18 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2009