Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hatice Suat Derviş (1905, İstanbul - 23 Temmuz 1972, İstanbul), Türk gazeteci ve yazardır.
| Suat Derviş | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1905 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 23 Temmuz 1972 (69 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Feriköy Mezarlığı |
| Meslek | Gazeteci, yazar |
| Milliyet | Türk |
| Önemli eser | Fosforlu Cevriye |
Türkiye'nin öncü gazetecilerinden biri ve döneminin en üretken yazarlarındandır: Gazetecilik mesleğine Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde başlamış; muhabirlik, köşe yazarlığı ve editörlüğü yapmıştır. Fosforlu Cevriye ve Ankara Mahpusu başta olmak üzere otuza yakın roman, pek çok hikâye, makale, eleştiri ve çevirileri vardır. Eserleri yabancı dillere çevrilen ilk Türk yazarlardandır. Adı, toplumcu gerçekçilik ile birlikte anılır.
Avrupa’ya muhabir olarak giden ilk kadın gazeteci, ilk basın sendikasının beş kurucusundan biri ve ilk başkanı, Devrimci Kadınlar Birliği'nin kurucusudur. Kadın hakları, demokrasi alanlarında mücadele etmiş bir aktivisttir.
Hayatı
Gençliği
İstanbul'un Moda semtinde, resmi kayıtlarda doğum yılı olarak 1903 olarak kaydedilmişse de, 1905 yılında dünyaya geldi. Varlıklı bir ailenin ortanca çocuğu idi. Ailesi ona Hatice Suat adını koydu ancak Suat erkek ismi olduğundan kayıtlara Hatice Saadet olarak geçti. Babası, Darülfünûn’un kurucularından kimyager Müşir Derviş Paşa’nın oğlu tıp profesörü İsmail Derviş Bey, annesi Abdülmecid’in mabeyncilerinden Kamil Bey’in kızı Hesna Hanım’dır. Osmanlı'da Telefon İdaresi'nde çalışmaya başlayan ilk kadınlardan Hamiyet Hanım’ın kardeşidir.
Çocukluk çağında dedesi Kamil Bey'in ısrarı ile okula gitmek yerine Hamiyet Hanım ile birlikte evde özel eğitim gördü; Fransızca ve Almanca öğrendi. Eğitimine Kadıköy Numune Rüştiyesi’nde, ardından Darülfünun’da devam etti.
Çocukluğundan itibaren yazmaya ilgi duydu. Hezeyan başlıklı mensur şiirini, çocukluk arkadaşı Nâzım Hikmet 1918’de Alemdar gazetesinin edebiyat ekine göndererek yayımlattı. Bu, onun yayımlanan ilk eseridir. Henüz çocuk yaşta olan Suat Derviş edebiyat dünyasına Mehmet Rauf tarafından “hassas bir ruha sahip ve olgun bir müellifin habercisi" olarak tanıtıldı.
Bu yıllarda Nâzım Hikmet ile arkadaşlığının şairin ona duyduğu tek taraflı bir aşka dönüştüğü iddia edilir. Şair Nazım Hikmet, 1920’de Gölgesi adlı şiirini Suat Derviş’e ithafen yazmıştır.
İlk eserleri
Suat Derviş’in ilk romanı olan Kara Kitap 1921 yılında basıldı. Edebiyat dünyasında hayret ve şaşkınlıkla karşılanan bu eserde ölüme mahkûm güzel ve hassas bir genç kızın son nefesine kadarki yaşama arzusunu belirten iç seslerini ve duygularını anlattı. 1923'te yazdığı Hiç Biri romanını, Ne Ses Ne bir Nefes (1923), Bir Buhran Gecesi (1924), Fatma'nın Günahı (1924), Gönül Gibi (1928) ve Latin harfleri ile yazdığı ilk eser olan Emine (1931) romanları izledi. Bu romanlarında İstanbul’un üst düzey yaşamından kesitler sundu; ilişkileri anlattı; kadının toplumsal konumunu özgürlük talebini irdeledi. Ne Bir Ses Ne Bir Nefes romanı Ahmet Haşim ve Mehmet Rauf’tan büyük övgüler aldı. 1925’te ilk hikâyeleri Almanca’ya çevrildi.
İlk gazetecilik deneyimleri
Derviş, ilk romanı yayımlandığı sırada Alemdar gazetesinde çalışmaktaydı. 1922'de Ankara hükûmetinin temsilcisi olarak İstanbul'a gelen Refet Bey’le ilk röportajı Alemdar gazetesi için yaptı. Refet Paşa röportajının ardından sonra Alemdar’dan ayrılıp İkdam’a geçti. Fransızcası çok iyi olduğu için 1923 yılında Lozan Konferansı’nı izleyip aktarmakla görevlendirilen gazeteciler arasında yer aldı. Bu görevi nedeniyle "Avrupa’ya muhabir olarak giden ilk kadın gazeteci” ünvanını aldı. 1926 yılında İkdam gazetesinde bir kadın sayfası hazırlayarak bu konuda öncü oldu.
Berlin yılları
1919-1933 arasında kimi vesilelerle belli aralıklara yurtdışında bulundu. İlk defa Almanya'ya gidişi ve hangi yıllarda orada yaşadığı konusunda kesin bilgi yoktur, farklı çalışmalarda farklı tarihler verilir. Kimi kaynaklara göre 1919'da Berlin'e gitti; kimine göre 1927’de konservatuvar eğitimi için kardeşi Hamiyet Hanım ile birlikte Almanya'ya gönderildi. Berlin’de Sternisches Konservatuvarı’nda piyano dersleri aldı ancak bir süre sonra ailesinden habersiz Berlin Üniversitesi Felsefe ve Edebiyat Fakültesi'ne kaydoldu.
Suat Derviş Hanım anılarında babasının ölümü ile Türkiye'ye dönene kadar Berlin'de gazete ve dergilerde çalıştığını belirtmiş ve Almanya yıllarını gazetecilik mesleğini öğrendiği yıllar olarak tanımlamıştır. Bu dönemde yazıları çeşitli edebiyat ve sanat dergilerinden siyasi gazetelere kadar pek çok yayın organında yayımlandı. Kanser teşhisi konan babası İsmail Derviş, 1931 sonbaharında tedavi için Suat Derviş ile Hamiyet Hanım'ın yanına geldi. Bu dönemde Suat Hanım, aldığı teklif üzerine Berlin'in büyük gazetelerinden Tempo'da tefrika edilmek üzere Bir Haremağasının Hatıraları adlı romanı 15 gün içinde yazdı; Almanca olarak tefrika edilen ve çok ilgi gören eser, birkaç ülkeye satıldı.
Almanya'da iken Nazizmin ve Hitler'in yükselişine de tanıklık eden Suat Derviş, 1932’de fakülteden mezun olmadan Türkiye'ye döndü.
Aktif siyaset deneyimi
Berlin'de bulunduğu sırada Türkiye'de 1930 yılında Belediye Kanunu ile kadınların belediye seçimlerine katılma hakkı elde etmişti. Suat Derviş, bu dönemde Türkiye'ye gelerek yeni kurulan Serbest Fırka'ya kaydoldu. 1930 Türkiye yerel seçimlerinde İstanbul'da fırkanın Eminönü bölgesinden aday listesinde yer aldı ve İstanbul'un çeşitli yerlerine seçim propagandası yaptı. Türkiye'de kadınların ilke kez oy kullandıkları bu seçimlerde Serbest Fırka büyük bir yenilgiye uğrayıp kendini feshetmiş ve belediye meclisine giremeyen Suat Derviş'in aktif siyasetle ilişkisi bu deneyimle sınırlı kalmıştır.
Yurda dönüş ve 1930’lu yıllar
Suat Derviş, babasının ölümü üzerine 1932'de Berlin'den yurda döndükten sonra Babıali’nin başarılı muhabirleri arasına girdi; İstanbul, İzmir, Adana ve Ankara’da çıkan pek çok gazetede yazılar yayımladı. Bir yandan da roman tefrika etmeyi sürdürdü. Daha önce Berlin'de "Saraylılar" adıyla tefrika edilen Bir Haremağasının Hatıraları, Son Posta'da 21 Eylül 1933 – 3 Ocak 1934 arasıda tefrika edildi. Ardından Onu Bekliyorum (1934), Onları Ben Öldürdüm (1935), Baba Oğul (1936) romanları çeşitli gazetelerde tefrika edildi.
1935 yılında Uluslararası Kadınlar Birliği’nin İstanbul'da Yıldız Sarayı'nda düzenlediği kadın sorunları ve barış konulu kongreye katıldı. Kongreye katılan kadınlarla birlikte hem kadın sorununu tartıştı; hem de mizah dolu söyleşiler yaptı. 1930'lu yıllardan başlayarak pek çok sokak röportajı yaptı. Röportajları ve daha önce hiç değinilmemiş konulardaki yazıları ilgi uyandırdı.
Resimli Ay’da çalışmaya başlaması ile solcu basın dünyasına girdi. 1936 yılında Son Posta gazetesinde çalışırken Montreeux Konferansı'nı izlemeye gitti.
1936 yılından itibaren çalışmaya başladığı Tan gazetesinde kadın sorunlarına değindi ve dış siyaset olayları ile ilgili haberler yaptı. Bu gazetede çalıştığı dönemde Sovyetler Birliği’ne yaptığı gezi, düşünce dünyasını etkiledi. Dönüşünde yayımladığı "İstanbul-Moskova-Tahran Seyahat Notları" başlıklı röportaj dizisi, "kıpkızıl komünist" olarak damgalanmasına ve gazeteden ayrılmak zorunda kalmasına neden oldu. Tan'dan ayrıldıktan sonra gazetecilik faaliyetine Haber gazetesinde devam etti. 1937'deki seyahatini 1939'da Ziraat Fuarı amacıyla tekrarladı.
İlk Sovyet gezisini yaptığı 1937’de tefrika edilen Bu Roman Olan Şeylerin Romanı adlı eser, görüşlerindeki değişimi yansıtır. Gazetelerde nazizme, faşizmin yükselişine ve adaletsizliğe karşı yazılar yayımlarken romanlarında köşklerde yaşanan aşkları, yemek ziyafetleri ve davetleri yazmayı reddeden yazar, artık toplumcu- gerçekçi bir edebiyat anlayışına yönelmiştir. 1938’de Bir İstanbul Gecesi tefrika edildi, 1939’da Hiç romanı yayımlandı.
Politik yaşamı ve mahkûmiyeti
Suat Derviş’in sol görüşleri, kısa süren ilk üç evliliğinin (Seyfi Cenap Berksoy, Selami İzzet Sedes, Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu ile) ardından 1941 yılında Türkiye Komünist Partisi (TKP) genel sekreteri ile yaptığı evlilik ile pekişti. Baraner ve Derviş’i bir araya getiren, partinin talebi doğrultusunda çıkarttıkları "Yeni Edebiyat Dergisi" olmuştu. Çift, Türkiye'de toplumsal gerçekçi akımın ilk yayın organlarından sayılan dergiyi 15 Ekim 1940-15 Kasım 1941 arasında yirmialtı sayı yayımladı. Derviş, dergide kısa öyküler, fıkra ve eleştiriler yazdı. Orhan Kemal, Mehmet Seyda, Hasan İzzettin Dinamo gibi genç yazar ve şairlerin tanınmasına yardımcı oldu.
1944’te Zeynep İçin romanını yazdı. Aynı yıl Biz Üç Kardeşiz, Fosforlu Cevriye, Çılgın Gibi romanları gazetelerde tefrika edildi.
"Niçin Sovyetler Birliğinin Dostuyum?" adlı incelemesinin 1944’te yayımlanmasından sonra gazeteci kimliği ile hiçbir yerde iş bulamayan Suat Derviş, gerçek ismi olan “Hatice Saadet Baraner” yerine takma adla yazılar yazmaya başladı. Aynı yıl TKP Soruşturmaları ve tutuklamaları çerçevesinde eşi Reşat Fuat Baraner ile birlikte tutuklandı. Sorgu sırasında çocuğunu düşüren yazar, Reşat Fuat Baraner'i sakladığı ve yasadışı Türkiye Komünist Partisi'ne katıldığı gerekçesiyle yargılandı, 8 ay tutuklu kaldı.
Hapisten çıktıktan sonra büyük sıkıntı çekti. Geçimini sağlamak için Almanca, İngilizce ve İtalyanca çeviriler ve editörlük yaptı. Tiyatro piyesleri ve radyo skeçleri yazdı. 1947’de "Büyük Ateş", 1950’de "Yaprak Kıpırdamasın" romanları tefrika edildi.
Paris yılları
1951’de tekrar tutuklanan eşinin 1953'te yargılanmaya başlaması üzerine kendisinin de tekrar tutuklanma olasılığına karşılık ülkeden ayrıldı; İsveç'teki ablasının yanına yerleşti. Avrupa’da çeşitli gazete ve dergilerde yazılar yayımladı; kendisini yurtdışında tanıtacak kitapları kaleme aldı. Bir Haremağası'nın Hatıraları'nı, başına Afrikalı bir çocuğun köyünden kaçırılması, hadım edilmesi, esirci evlerinde elden ele gezişine dair bölümler ekleyerek 1953'te Hürses gazetesinde yeniden tefrika ettirdi.
Zeynep İçin romanını Ankara Mahpusu adıyla yeniden yazdı. Romanı, ablası Hamiyet Hanım Fransızcaya çevirdi. 1957’de Le Prisonnier d’Ankara adıyla yayımlanan eser on sekiz dile çevrildi ve o kadar beğenildi ki eleştirmenler tarafından Ivo Andriç’in Drina Köprüsü’nden bile daha iyi bulundu. Daha önce yayınlatamadığı Çılgın Gibi eserini Fransızcaya çevirdi. Eser, Les Ombres du Yali (Yalının Gölgesi) adıyla 1958’de yayımlandı.
Yurda dönüşü
Reşat Fuat Baraner’in hapisten çıkmasının ardından 1963 yılında Türkiye’ye döndü. Bu dönemde takma isimle roman ve hikâyeler, çocuk masalları yazdı, tercümeler yaptı. Aksaray’dan Bir Perihan adlı romanı 1963’te Gece Postası’nda tefrika edildi. Fosforlu Cevriye, öğrenci ayaklanmaları ve sert isyanların zirveye ulaştığı 1968'de May Yayıncılık tarafından Ankara Mahpusu ile birlikte yayımlandı.
Son yılları ve ölümü
1968 yılında eşini, 1970 yılında ise ablasını kaybetmesi onu derinden etkiledi. İki gözünde de ciddi sağlık sorunları çıkana kadar yazmaya devam etti. Moskova’da geçirdiği ameliyat sonrası gözlerinden birinin belli oranda düzelmesinin ardından arkadaşı Neriman Hikmet ile birlikte Devrimci Kadınlar Birliği'nin kuruluşunda görev aldı. Derneğin kapatılması üzerine yeniden yazarlığa ağırlık verdi. Sürekli göz altında tutulan Şişli’deki evini devrimci gençlere açıp onları gizledi. 1971’de evi basıldı, birçok solcu genci evinde sakladığı ortaya çıkınca tutuklandı.
Ertesi sene Fosforlu Cevriye 'yi Gülriz Sururi için senaryoya dönüştürdükten kısa süre sonra şeker hastalığının vücudunda yarattığı tahribat sonucu hastaneye kaldırıldı. 23 Temmuz 1972'de Kasımpaşa Askeri Deniz Hastanesi'nde 69 yaşında hayatını kaybetti. Cenazesi İstanbul Feriköy Mezarlığı'na defnedildi.
Eserleri
Roman
- Kara Kitap (1921)
- Ne Bir Ses Ne Bir Nefes (1923)
- Hiçbiri (1923)
- Ahmed Ferdi (1923)
- Behire'nin Talibleri (1923)
- Fatma'nın Günahı (1924)
- Ben mi (1924)
- Buhran Gecesi (1924)
- Gönül Gibi (1928)
- Emine (1931)
- Bu Başı Ne Yapalım? (1934)
- Hiç (1939)
- Çılgın Gibi (1934)
- Yalının Gölgesi (1958)
- Fosforlu Cevriye (1968)
- Ankara Mahpusu (1968, ilk olarak 1957'de Paris'te Fransızca)
İnceleme
- Niçin Sovyetler Birliğinin Dostuyum? (1944, İstanbul, Arkadaş Matbaası, 64 sayfa)
Kaynakça
- ^ a b c d "Yeliz Kızılarslan, Münevver Bir Osmanlı Kadını:Suat Derviş ve Kara Kitap, Bianet 01.03.2008". 14 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mart 2014.
- ^ a b c d (PDF). 2 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2014.
- ^ feminisite (19 Mayıs 2023). "Kadının Sokaktaki İzi: Suat Derviş". feminisite. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023.
- ^ Behçet Necatigil (1977). Dünya Kadın Yılında Suat Derviş Üzerine Notlar. Tekin Yayınları. ss. 593-630.
- ^ a b c d e f . 1 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2014.
- ^ a b . 29 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2014.
- ^ "A'dan Z'ye Suad Derviş, Sabah gazetesi, 15.10.2013". 6 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mart 2014.
- ^ a b c d Malçok, Erol (4 Mart 2019). . Gazete Duvar. 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2022.
- ^ "Mediha Olgun, Komşu oğlu Nazım'ın Küstürdüğü Kadın, Sabah Gazetesi 01.01.2010". 27 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mart 2014.
- ^ a b c "Başını Eğmeyen Kadın: Suat Derviş, Milliyet Blog, 24.07.2008". 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mart 2014.
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2014.
- ^ Dinçer, Yeşim (22 Temmuz 2022). . Çatlak Zemin. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2022.
- ^ a b c d Çekin Işık, Emin Seda (2021). "Suat Derviş'in Gazete Yazılarında Siyaset, Toplum ve Kadın" (PDF). İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü yüksek lisans tezi.
- ^ a b "Bir Haremağasının Hatıraları'ndan - K24". T24. 8 Şubat 2021. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Kasım 2023.
- ^ Kartal, Cemile Burcu (1 Kasım 2016). "Türkiye'de Kadınların İlk Defa Oy Kullandığı 1930 Belediye Seçimlerinde Türk Kadınlar Birliği'nin Faaliyetleri". Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (3): 165-197. ISSN 2459-0223. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ağustos 2022.
- ^ . Sanatkritik.com sitesi. 13 Ağustos 2022. 14 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2022.
- ^ . 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2014.
- ^ . Evrensel. 23 Temmuz 2022. 26 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hatice Suat Dervis 1905 Istanbul 23 Temmuz 1972 Istanbul Turk gazeteci ve yazardir Suat DervisDogum1905 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum23 Temmuz 1972 69 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeriFerikoy MezarligiMeslekGazeteci yazarMilliyetTurkOnemli eserFosforlu Cevriye Turkiye nin oncu gazetecilerinden biri ve doneminin en uretken yazarlarindandir Gazetecilik meslegine Osmanli Imparatorlugu nun son donemlerinde baslamis muhabirlik kose yazarligi ve editorlugu yapmistir Fosforlu Cevriye ve Ankara Mahpusu basta olmak uzere otuza yakin roman pek cok hikaye makale elestiri ve cevirileri vardir Eserleri yabanci dillere cevrilen ilk Turk yazarlardandir Adi toplumcu gercekcilik ile birlikte anilir Avrupa ya muhabir olarak giden ilk kadin gazeteci ilk basin sendikasinin bes kurucusundan biri ve ilk baskani Devrimci Kadinlar Birligi nin kurucusudur Kadin haklari demokrasi alanlarinda mucadele etmis bir aktivisttir HayatiGencligi Istanbul un Moda semtinde resmi kayitlarda dogum yili olarak 1903 olarak kaydedilmisse de 1905 yilinda dunyaya geldi Varlikli bir ailenin ortanca cocugu idi Ailesi ona Hatice Suat adini koydu ancak Suat erkek ismi oldugundan kayitlara Hatice Saadet olarak gecti Babasi Darulfunun un kurucularindan kimyager Musir Dervis Pasa nin oglu tip profesoru Ismail Dervis Bey annesi Abdulmecid in mabeyncilerinden Kamil Bey in kizi Hesna Hanim dir Osmanli da Telefon Idaresi nde calismaya baslayan ilk kadinlardan Hamiyet Hanim in kardesidir Cocukluk caginda dedesi Kamil Bey in israri ile okula gitmek yerine Hamiyet Hanim ile birlikte evde ozel egitim gordu Fransizca ve Almanca ogrendi Egitimine Kadikoy Numune Rustiyesi nde ardindan Darulfunun da devam etti Cocuklugundan itibaren yazmaya ilgi duydu Hezeyan baslikli mensur siirini cocukluk arkadasi Nazim Hikmet 1918 de Alemdar gazetesinin edebiyat ekine gondererek yayimlatti Bu onun yayimlanan ilk eseridir Henuz cocuk yasta olan Suat Dervis edebiyat dunyasina Mehmet Rauf tarafindan hassas bir ruha sahip ve olgun bir muellifin habercisi olarak tanitildi Bu yillarda Nazim Hikmet ile arkadasliginin sairin ona duydugu tek tarafli bir aska donustugu iddia edilir Sair Nazim Hikmet 1920 de Golgesi adli siirini Suat Dervis e ithafen yazmistir Ilk eserleri Suat Dervis in ilk romani olan Kara Kitap 1921 yilinda basildi Edebiyat dunyasinda hayret ve saskinlikla karsilanan bu eserde olume mahkum guzel ve hassas bir genc kizin son nefesine kadarki yasama arzusunu belirten ic seslerini ve duygularini anlatti 1923 te yazdigi Hic Biri romanini Ne Ses Ne bir Nefes 1923 Bir Buhran Gecesi 1924 Fatma nin Gunahi 1924 Gonul Gibi 1928 ve Latin harfleri ile yazdigi ilk eser olan Emine 1931 romanlari izledi Bu romanlarinda Istanbul un ust duzey yasamindan kesitler sundu iliskileri anlatti kadinin toplumsal konumunu ozgurluk talebini irdeledi Ne Bir Ses Ne Bir Nefes romani Ahmet Hasim ve Mehmet Rauf tan buyuk ovguler aldi 1925 te ilk hikayeleri Almanca ya cevrildi Ilk gazetecilik deneyimleri Dervis ilk romani yayimlandigi sirada Alemdar gazetesinde calismaktaydi 1922 de Ankara hukumetinin temsilcisi olarak Istanbul a gelen Refet Bey le ilk roportaji Alemdar gazetesi icin yapti Refet Pasa roportajinin ardindan sonra Alemdar dan ayrilip Ikdam a gecti Fransizcasi cok iyi oldugu icin 1923 yilinda Lozan Konferansi ni izleyip aktarmakla gorevlendirilen gazeteciler arasinda yer aldi Bu gorevi nedeniyle Avrupa ya muhabir olarak giden ilk kadin gazeteci unvanini aldi 1926 yilinda Ikdam gazetesinde bir kadin sayfasi hazirlayarak bu konuda oncu oldu Berlin yillari 1919 1933 arasinda kimi vesilelerle belli araliklara yurtdisinda bulundu Ilk defa Almanya ya gidisi ve hangi yillarda orada yasadigi konusunda kesin bilgi yoktur farkli calismalarda farkli tarihler verilir Kimi kaynaklara gore 1919 da Berlin e gitti kimine gore 1927 de konservatuvar egitimi icin kardesi Hamiyet Hanim ile birlikte Almanya ya gonderildi Berlin de Sternisches Konservatuvari nda piyano dersleri aldi ancak bir sure sonra ailesinden habersiz Berlin Universitesi Felsefe ve Edebiyat Fakultesi ne kaydoldu Suat Dervis Hanim anilarinda babasinin olumu ile Turkiye ye donene kadar Berlin de gazete ve dergilerde calistigini belirtmis ve Almanya yillarini gazetecilik meslegini ogrendigi yillar olarak tanimlamistir Bu donemde yazilari cesitli edebiyat ve sanat dergilerinden siyasi gazetelere kadar pek cok yayin organinda yayimlandi Kanser teshisi konan babasi Ismail Dervis 1931 sonbaharinda tedavi icin Suat Dervis ile Hamiyet Hanim in yanina geldi Bu donemde Suat Hanim aldigi teklif uzerine Berlin in buyuk gazetelerinden Tempo da tefrika edilmek uzere Bir Haremagasinin Hatiralari adli romani 15 gun icinde yazdi Almanca olarak tefrika edilen ve cok ilgi goren eser birkac ulkeye satildi Almanya da iken Nazizmin ve Hitler in yukselisine de taniklik eden Suat Dervis 1932 de fakulteden mezun olmadan Turkiye ye dondu Aktif siyaset deneyimi Berlin de bulundugu sirada Turkiye de 1930 yilinda Belediye Kanunu ile kadinlarin belediye secimlerine katilma hakki elde etmisti Suat Dervis bu donemde Turkiye ye gelerek yeni kurulan Serbest Firka ya kaydoldu 1930 Turkiye yerel secimlerinde Istanbul da firkanin Eminonu bolgesinden aday listesinde yer aldi ve Istanbul un cesitli yerlerine secim propagandasi yapti Turkiye de kadinlarin ilke kez oy kullandiklari bu secimlerde Serbest Firka buyuk bir yenilgiye ugrayip kendini feshetmis ve belediye meclisine giremeyen Suat Dervis in aktif siyasetle iliskisi bu deneyimle sinirli kalmistir Yurda donus ve 1930 lu yillar Suat Dervis babasinin olumu uzerine 1932 de Berlin den yurda dondukten sonra Babiali nin basarili muhabirleri arasina girdi Istanbul Izmir Adana ve Ankara da cikan pek cok gazetede yazilar yayimladi Bir yandan da roman tefrika etmeyi surdurdu Daha once Berlin de Saraylilar adiyla tefrika edilen Bir Haremagasinin Hatiralari Son Posta da 21 Eylul 1933 3 Ocak 1934 arasida tefrika edildi Ardindan Onu Bekliyorum 1934 Onlari Ben Oldurdum 1935 Baba Ogul 1936 romanlari cesitli gazetelerde tefrika edildi 1935 yilinda Uluslararasi Kadinlar Birligi nin Istanbul da Yildiz Sarayi nda duzenledigi kadin sorunlari ve baris konulu kongreye katildi Kongreye katilan kadinlarla birlikte hem kadin sorununu tartisti hem de mizah dolu soylesiler yapti 1930 lu yillardan baslayarak pek cok sokak roportaji yapti Roportajlari ve daha once hic deginilmemis konulardaki yazilari ilgi uyandirdi Resimli Ay da calismaya baslamasi ile solcu basin dunyasina girdi 1936 yilinda Son Posta gazetesinde calisirken Montreeux Konferansi ni izlemeye gitti 1936 yilindan itibaren calismaya basladigi Tan gazetesinde kadin sorunlarina degindi ve dis siyaset olaylari ile ilgili haberler yapti Bu gazetede calistigi donemde Sovyetler Birligi ne yaptigi gezi dusunce dunyasini etkiledi Donusunde yayimladigi Istanbul Moskova Tahran Seyahat Notlari baslikli roportaj dizisi kipkizil komunist olarak damgalanmasina ve gazeteden ayrilmak zorunda kalmasina neden oldu Tan dan ayrildiktan sonra gazetecilik faaliyetine Haber gazetesinde devam etti 1937 deki seyahatini 1939 da Ziraat Fuari amaciyla tekrarladi Ilk Sovyet gezisini yaptigi 1937 de tefrika edilen Bu Roman Olan Seylerin Romani adli eser goruslerindeki degisimi yansitir Gazetelerde nazizme fasizmin yukselisine ve adaletsizlige karsi yazilar yayimlarken romanlarinda kosklerde yasanan asklari yemek ziyafetleri ve davetleri yazmayi reddeden yazar artik toplumcu gercekci bir edebiyat anlayisina yonelmistir 1938 de Bir Istanbul Gecesi tefrika edildi 1939 da Hic romani yayimlandi Politik yasami ve mahkumiyeti Suat Dervis in sol gorusleri kisa suren ilk uc evliliginin Seyfi Cenap Berksoy Selami Izzet Sedes Nizamettin Nazif Tepedelenlioglu ile ardindan 1941 yilinda Turkiye Komunist Partisi TKP genel sekreteri ile yaptigi evlilik ile pekisti Baraner ve Dervis i bir araya getiren partinin talebi dogrultusunda cikarttiklari Yeni Edebiyat Dergisi olmustu Cift Turkiye de toplumsal gercekci akimin ilk yayin organlarindan sayilan dergiyi 15 Ekim 1940 15 Kasim 1941 arasinda yirmialti sayi yayimladi Dervis dergide kisa oykuler fikra ve elestiriler yazdi Orhan Kemal Mehmet Seyda Hasan Izzettin Dinamo gibi genc yazar ve sairlerin taninmasina yardimci oldu 1944 te Zeynep Icin romanini yazdi Ayni yil Biz Uc Kardesiz Fosforlu Cevriye Cilgin Gibi romanlari gazetelerde tefrika edildi Nicin Sovyetler Birliginin Dostuyum adli incelemesinin 1944 te yayimlanmasindan sonra gazeteci kimligi ile hicbir yerde is bulamayan Suat Dervis gercek ismi olan Hatice Saadet Baraner yerine takma adla yazilar yazmaya basladi Ayni yil TKP Sorusturmalari ve tutuklamalari cercevesinde esi Resat Fuat Baraner ile birlikte tutuklandi Sorgu sirasinda cocugunu dusuren yazar Resat Fuat Baraner i sakladigi ve yasadisi Turkiye Komunist Partisi ne katildigi gerekcesiyle yargilandi 8 ay tutuklu kaldi Hapisten ciktiktan sonra buyuk sikinti cekti Gecimini saglamak icin Almanca Ingilizce ve Italyanca ceviriler ve editorluk yapti Tiyatro piyesleri ve radyo skecleri yazdi 1947 de Buyuk Ates 1950 de Yaprak Kipirdamasin romanlari tefrika edildi Paris yillari 1951 de tekrar tutuklanan esinin 1953 te yargilanmaya baslamasi uzerine kendisinin de tekrar tutuklanma olasiligina karsilik ulkeden ayrildi Isvec teki ablasinin yanina yerlesti Avrupa da cesitli gazete ve dergilerde yazilar yayimladi kendisini yurtdisinda tanitacak kitaplari kaleme aldi Bir Haremagasi nin Hatiralari ni basina Afrikali bir cocugun koyunden kacirilmasi hadim edilmesi esirci evlerinde elden ele gezisine dair bolumler ekleyerek 1953 te Hurses gazetesinde yeniden tefrika ettirdi Zeynep Icin romanini Ankara Mahpusu adiyla yeniden yazdi Romani ablasi Hamiyet Hanim Fransizcaya cevirdi 1957 de Le Prisonnier d Ankara adiyla yayimlanan eser on sekiz dile cevrildi ve o kadar begenildi ki elestirmenler tarafindan Ivo Andric in Drina Koprusu nden bile daha iyi bulundu Daha once yayinlatamadigi Cilgin Gibi eserini Fransizcaya cevirdi Eser Les Ombres du Yali Yalinin Golgesi adiyla 1958 de yayimlandi Yurda donusu Resat Fuat Baraner in hapisten cikmasinin ardindan 1963 yilinda Turkiye ye dondu Bu donemde takma isimle roman ve hikayeler cocuk masallari yazdi tercumeler yapti Aksaray dan Bir Perihan adli romani 1963 te Gece Postasi nda tefrika edildi Fosforlu Cevriye ogrenci ayaklanmalari ve sert isyanlarin zirveye ulastigi 1968 de May Yayincilik tarafindan Ankara Mahpusu ile birlikte yayimlandi Son yillari ve olumu 1968 yilinda esini 1970 yilinda ise ablasini kaybetmesi onu derinden etkiledi Iki gozunde de ciddi saglik sorunlari cikana kadar yazmaya devam etti Moskova da gecirdigi ameliyat sonrasi gozlerinden birinin belli oranda duzelmesinin ardindan arkadasi Neriman Hikmet ile birlikte Devrimci Kadinlar Birligi nin kurulusunda gorev aldi Dernegin kapatilmasi uzerine yeniden yazarliga agirlik verdi Surekli goz altinda tutulan Sisli deki evini devrimci genclere acip onlari gizledi 1971 de evi basildi bircok solcu genci evinde sakladigi ortaya cikinca tutuklandi Ertesi sene Fosforlu Cevriye yi Gulriz Sururi icin senaryoya donusturdukten kisa sure sonra seker hastaliginin vucudunda yarattigi tahribat sonucu hastaneye kaldirildi 23 Temmuz 1972 de Kasimpasa Askeri Deniz Hastanesi nde 69 yasinda hayatini kaybetti Cenazesi Istanbul Ferikoy Mezarligi na defnedildi EserleriRoman Kara Kitap 1921 Ne Bir Ses Ne Bir Nefes 1923 Hicbiri 1923 Ahmed Ferdi 1923 Behire nin Talibleri 1923 Fatma nin Gunahi 1924 Ben mi 1924 Buhran Gecesi 1924 Gonul Gibi 1928 Emine 1931 Bu Basi Ne Yapalim 1934 Hic 1939 Cilgin Gibi 1934 Yalinin Golgesi 1958 Fosforlu Cevriye 1968 Ankara Mahpusu 1968 ilk olarak 1957 de Paris te Fransizca Inceleme Nicin Sovyetler Birliginin Dostuyum 1944 Istanbul Arkadas Matbaasi 64 sayfa Kaynakca a b c d Yeliz Kizilarslan Munevver Bir Osmanli Kadini Suat Dervis ve Kara Kitap Bianet 01 03 2008 14 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mart 2014 a b c d PDF 2 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2014 feminisite 19 Mayis 2023 Kadinin Sokaktaki Izi Suat Dervis feminisite 26 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2023 Behcet Necatigil 1977 Dunya Kadin Yilinda Suat Dervis Uzerine Notlar Tekin Yayinlari ss 593 630 a b c d e f 1 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2014 a b 29 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2014 A dan Z ye Suad Dervis Sabah gazetesi 15 10 2013 6 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mart 2014 a b c d Malcok Erol 4 Mart 2019 Gazete Duvar 6 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Agustos 2022 Mediha Olgun Komsu oglu Nazim in Kusturdugu Kadin Sabah Gazetesi 01 01 2010 27 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mart 2014 a b c Basini Egmeyen Kadin Suat Dervis Milliyet Blog 24 07 2008 13 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mart 2014 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2014 Dincer Yesim 22 Temmuz 2022 Catlak Zemin 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Ekim 2022 a b c d Cekin Isik Emin Seda 2021 Suat Dervis in Gazete Yazilarinda Siyaset Toplum ve Kadin PDF Istanbul Universitesi Ataturk Ilkeleri ve Inkilap Tarihi Enstitusu yuksek lisans tezi a b Bir Haremagasinin Hatiralari ndan K24 T24 8 Subat 2021 11 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Kasim 2023 Kartal Cemile Burcu 1 Kasim 2016 Turkiye de Kadinlarin Ilk Defa Oy Kullandigi 1930 Belediye Secimlerinde Turk Kadinlar Birligi nin Faaliyetleri Uskudar Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi 3 165 197 ISSN 2459 0223 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Agustos 2022 Sanatkritik com sitesi 13 Agustos 2022 14 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Agustos 2022 19 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2014 Evrensel 23 Temmuz 2022 26 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Subat 2023