Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde veya bölüm Nahcıvan Seferi adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{}} şablonunu ekleyiniz. |
Sultan Süleyman'ın Safevilere karşı seferi, temeli hâlâ Sultan Selim ile Şah İsmail arasındaki savaşın özünde olan bir seferdir. Haziran 1554'te başlayan ve Mayıs 1555'e kadar süren savaş, 1532'den beri yeniden aktif olan savaşın son aşaması oldu.
| Sultan Süleyman'ın Safevilere karşı seferi (1554–1555) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Osmanlı-Safevî Savaşları (1532-1555) | |||||||||
 Süleymanname'de 1554 yazında Nahçıvan'a yürüyen Sultan Süleyman'ın tasviri | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Safevi İmparatorluğu |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Şah I. Tahmasb Şah II. İsmail | Kanûnî Sultan Süleyman Sokollu Mehmed Paşa | ||||||||
Arka plan
Sefer esas olarak Safevi ordusunun 1550-1552 yıllarını kapsayan Anadolu seferine bir cevaptı. 1550-1552 seferi sırasında Safevi ordusu Van ve Erzurum'u ele geçirip yerle bir etti. Temmuz 1554'ün sonlarında Osmanlı İmparatorluğu Safevi İmparatorluğu'na meydan okudu ve ardından İbn Kemal'in fetvası yayınlandı. Sefer, savaşta Scherberger'e göre III, Oktay Efendiyev'e göre IV idi ve bizzat Sultan Süleyman tarafından komuta edildi. Yardımcısı Rumeli Mebusu Sokollu Mehmed Paşa idi. Süleyman'ın ordusu Balkanlardan gelen kuvvetleri de içeriyordu. 1553-1554 kışını Tokat'ta geçirdikten sonra Balkanlardan gelen kuvvetler, Haziran 1554'te Halep'teki Suşehrin'de padişahın ordusuna katıldı. Balkanlardan gelen güçler yürüyüşe sonuna kadar katıldı.
Yürüş
Osmanlı ordusu Safevilerin saray ve bahçelerini yıktıktan sonra Azerbaycan'a girerek Erivan, Karabağ ve Nahçıvan'ı ele geçirdi. Osmanlıların 1548'deki Van seferi sırasında Osmanlılara boyun eğmeyen Mahmudi aşireti, bu yürüyüşe kadar Safevi imparatorluğuna tabi olmuştur. Ancak 1554'te Osmanlı'ya da teslim oldular. 1554'te Osmanlı İmparatorluğu'nun baş şeyhi Abusuud, Safevi esirlerinin gayrimüslimler olarak köleleştirilebileceğini ilan eden bir fetva yayınladı. Daha önceki uygulamaların aksine, bu fetva, Safevi esirlerinin köleleştirmeye ek olarak köle olarak satılmasına izin verdi. Bu fetva Kızılbaş çocuklarının köleleştirilmesini de yasaklamıştır. Buna cevaben Safevi Devleti, Osmanlı Devleti'nden ele geçirdiği esirleri köleleştirmek yerine öldürmeye karar verdi.
Osmanlı ordusu, Safevi ordusuna kıyasla sayıca üstündü ve Osmanlı ordusu daha donanımlı olmasına rağmen çok güçlü ateşli silahlara sahipken, bunlardan Safevi ordusundan neredeyse hiç yoktu. Bu nedenle Şah I. Tahmasb, düşmanın ana kuvvetleriyle beklenen çatışmadan kaçındı ve padişah birliklerinin hareket etmesi beklenen yollara yıkıcı saldırılar yaptı. Şah, Bazarçay'ın (Aras'ın kolu) otlaklarına çekildi. İskender Bey Munşi'nin yazdığına göre, padişahın Nahçıvan'a hareketi sırasında kızılbaşlar yollarda Osmanlılara ani baskınlar düzenleyerek ayrı-ayrı grupları kılıçtan geçirip esir aldılar. Şah'ın emriyle İsmail Mirza, Masum Bey Safevi ve Şahgulu Halife liderliğindeki kızılbaşların bir kısmı Van ve Vostan bölgelerine, diğer kısmı ise Sultan Hüseyin Mirza (Bahram Mirza'nın oğlu) ve Shahverdi Sultan Ziyad oğlu liderliğinde Pasin'e gönderildi. Bu baskınların amacı, yol üzerinde düşmanın geri çekileceği yerleri yok etmekti. Şiddetli bir yiyecek kıtlığı ile karşı karşıya kalan padişah, önceden ateşe verdiği Nahçıvan'ı terk ederek Erzurum'a döndü. Kızılbaş birlikleri (İskender Bey Munşi'ye göre yaklaşık 40.000 kişi) geri çekilen Türkleri takip ederek Osmanlı topraklarına girdi. Kızılbaşlar, büyük bir Türk grubunu bir savaşta mağlup etti ve Türk padişahının yakın arkadaşlarından Sinan Bey'i esir aldı. Yürüyüş nedeniyle bitkin düşen padişah birlikleri arasındaki hoşnutsuzluk büyüdü. Elbette padişahın kendisi ve yakınları, ordunun ruh halini ve Azerbaycan'a yürüyüşlerinin beyhudeliğini hesaba katmak zorunda kaldılar. Bu nedenle Osmanlı Türkiyesi, Safevilerin defalarca ısrar ettiği barış görüşmelerini başlatmayı kabul etti.
Savaşlarda başarılı olamayan ve ele geçirdiği yerlerde kendisini güçlendiremeyen Sultan Süleyman Şah, Şah Tahmasib'e yazdığı mektupta Safevilerin Anadolu'ya yönelik saldırılarını durdurmamaları halinde Erdebil'e giderek Safevilerin ecdadlarının mezarlarını yok edeceğini bildirmiştir. Ancak güçlü Kızılbaş ordusunun buna izin vermeyeceği açıktı. Sonunda her iki taraf da ağır kayıplar verdi ve hiçbir şey elde edemeyince barış antlaşması imzalamak zorunda kaldı.
Sonuç
Osmanlı İmparatorluğu'nun önerisine dayanarak her iki taraf da barış görüşmelerine başladı. Her iki taraf da arazi konularında bir anlaşmaya varmayı başardı. Anlaşmaya göre Azerbaycan toprakları Safevi Devleti'nde kaldı, karşılığında Şah Tahmasb, Irak ve Doğu Anadolu'nun Osmanlı Devleti'ne devrini kabul etti. Safevi İmparatorluğu'ndan gelen hacılara, Osmanlı yönetimi altındaki kutsal yerleri ziyaret etmelerinin engellenemeyeceği sözü de verildi.
Amasya'da imzalanan ve bu nedenle Amasya Antlaşması olarak anılan bu anlaşma ile Safevi-Osmanlı savaşı bir süreliğine durmuştur.
Ayrıca bakınız
Notar
- ^ Mahmudi aşireti, Van çevresine yerleşen Yezidi Kürt aşiretlerinden biriydi. Önceleri Safeviler'in egemenliğinde olsalar da bu sefer sırasında Osmanlı egemenliğine girerek Müslüman oldular.
Kaynakça
- ^ Gábor Ágoston-Bruce Masters:Encyclopaedia of the Ottoman Empire, , p.280
- ^ . 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ The Reign of Suleiman the Magnificent, 1520-1566, V.J. Parry, A History of the Ottoman Empire to 1730, ed. M.A. Cook (Cambridge University Press, 1976), 94.
- ^ The Cambridge history of Islam by Peter Malcolm Holt, Ann K. S. Lambton, Bernard Lewis p. 330
- ^ The Cambridge history of Iran by William Bayne Fisher p.384ff
- ^ a b c Yürekli 2016, s. 119.
- ^ a b Şahin 2013, s. 211.
- ^ a b c d Scherberger 2014, s. 59.
- ^ a b Əfəndiyev 2007, s. 102.
- ^ Açikyildiz-Şengül, Birgül (19 Aralık 2016). "From Yezidism to Islam: Religious Architecture of the Mahmudî Dynasty in Khoshâb". Iran and the Caucasus. 20 (3–4): 369-383. doi:10.1163/1573384X-20160307. ISSN 1609-8498. 30 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2022.
- ^ University of Wisconsin 2003, ss. 123-134.
- ^ a b c Erdem 1996, s. 21.
- ^ Əfəndiyev 2007, s. 102-103.
- ^ Əfəndiyev 2007, s. 103.
- ^ a b c d e f g Scherberger 2014, s. 60.
Kaynak
- Erdem, Y. (1996). Slavery in the Ottoman Empire and its Demise 1800-1909. Palgrave Macmillan UK. ss. 21-. ISBN .
- Scherberger, Max (2014). "The Sunna and Shi'a in History: Division and Ecumenism in the Muslim Middle East". Bengio, Ofra; Litvak, Meir (Ed.). The Confrontation between Sunni and Shi´i Empires. Springer. ss. 59-. ISBN .
- Şahin, Kaya (29 Mart 2013). Empire and Power in the Reign of Süleyman: Narrating the Sixteenth-Century Ottoman World. Cambridge University Press. ss. 211-. ISBN .
- Setton, Kenneth Meyer (1984). The Papacy and the Levant, 1204-1571. American Philosophical Society. ss. 590-. ISBN .
- Yürekli, Zeynep (2016) [2012]. Architecture and Hagiography in the Ottoman Empire: The Politics of Bektashi Shrines in the Classical Age. Routledge. ss. 119-. ISBN .
- University of Wisconsin (2003). International Journal of Turkish Studies. 9. University of Wisconsin.
- Oktay Efendiyev (2007). Azərbaycan Səfəvilər dövləti. Bakı: Şərq-Qərb. ISBN . 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde veya bolum Nahcivan Seferi adli maddeye cok benzemektedir ve bu iki maddenin tek baslik altinda birlestirilmesi onerilmektedir Birlestirme islemi yapildiktan sonra sayfaya Gecmis birlestir sablonunu ekleyiniz Sultan Suleyman in Safevilere karsi seferi temeli hala Sultan Selim ile Sah Ismail arasindaki savasin ozunde olan bir seferdir Haziran 1554 te baslayan ve Mayis 1555 e kadar suren savas 1532 den beri yeniden aktif olan savasin son asamasi oldu Sultan Suleyman in Safevilere karsi seferi 1554 1555 Osmanli Safevi Savaslari 1532 1555 Suleymanname de 1554 yazinda Nahcivan a yuruyen Sultan Suleyman in tasviriTarihHaziran 1554 Mayis 1555BolgeKuzey AzerbaycanSebepSafevi devleti ile Osmanli Imparatorlugu arasindaki catismalarSonucOsmanli devleti Revan Nahcivan ve Karabagi yagmaladi ve Amasya Antlasmasi imzalandi TaraflarSafevi ImparatorluguOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerSah I Tahmasb Sah II IsmailKanuni Sultan Suleyman Sokollu Mehmed PasaArka planSefer esas olarak Safevi ordusunun 1550 1552 yillarini kapsayan Anadolu seferine bir cevapti 1550 1552 seferi sirasinda Safevi ordusu Van ve Erzurum u ele gecirip yerle bir etti Temmuz 1554 un sonlarinda Osmanli Imparatorlugu Safevi Imparatorlugu na meydan okudu ve ardindan Ibn Kemal in fetvasi yayinlandi Sefer savasta Scherberger e gore III Oktay Efendiyev e gore IV idi ve bizzat Sultan Suleyman tarafindan komuta edildi Yardimcisi Rumeli Mebusu Sokollu Mehmed Pasa idi Suleyman in ordusu Balkanlardan gelen kuvvetleri de iceriyordu 1553 1554 kisini Tokat ta gecirdikten sonra Balkanlardan gelen kuvvetler Haziran 1554 te Halep teki Susehrin de padisahin ordusuna katildi Balkanlardan gelen gucler yuruyuse sonuna kadar katildi YurusOsmanli ordusu Safevilerin saray ve bahcelerini yiktiktan sonra Azerbaycan a girerek Erivan Karabag ve Nahcivan i ele gecirdi Osmanlilarin 1548 deki Van seferi sirasinda Osmanlilara boyun egmeyen Mahmudi asireti bu yuruyuse kadar Safevi imparatorluguna tabi olmustur Ancak 1554 te Osmanli ya da teslim oldular 1554 te Osmanli Imparatorlugu nun bas seyhi Abusuud Safevi esirlerinin gayrimuslimler olarak kolelestirilebilecegini ilan eden bir fetva yayinladi Daha onceki uygulamalarin aksine bu fetva Safevi esirlerinin kolelestirmeye ek olarak kole olarak satilmasina izin verdi Bu fetva Kizilbas cocuklarinin kolelestirilmesini de yasaklamistir Buna cevaben Safevi Devleti Osmanli Devleti nden ele gecirdigi esirleri kolelestirmek yerine oldurmeye karar verdi Osmanli ordusu Safevi ordusuna kiyasla sayica ustundu ve Osmanli ordusu daha donanimli olmasina ragmen cok guclu atesli silahlara sahipken bunlardan Safevi ordusundan neredeyse hic yoktu Bu nedenle Sah I Tahmasb dusmanin ana kuvvetleriyle beklenen catismadan kacindi ve padisah birliklerinin hareket etmesi beklenen yollara yikici saldirilar yapti Sah Bazarcay in Aras in kolu otlaklarina cekildi Iskender Bey Munsi nin yazdigina gore padisahin Nahcivan a hareketi sirasinda kizilbaslar yollarda Osmanlilara ani baskinlar duzenleyerek ayri ayri gruplari kilictan gecirip esir aldilar Sah in emriyle Ismail Mirza Masum Bey Safevi ve Sahgulu Halife liderligindeki kizilbaslarin bir kismi Van ve Vostan bolgelerine diger kismi ise Sultan Huseyin Mirza Bahram Mirza nin oglu ve Shahverdi Sultan Ziyad oglu liderliginde Pasin e gonderildi Bu baskinlarin amaci yol uzerinde dusmanin geri cekilecegi yerleri yok etmekti Siddetli bir yiyecek kitligi ile karsi karsiya kalan padisah onceden atese verdigi Nahcivan i terk ederek Erzurum a dondu Kizilbas birlikleri Iskender Bey Munsi ye gore yaklasik 40 000 kisi geri cekilen Turkleri takip ederek Osmanli topraklarina girdi Kizilbaslar buyuk bir Turk grubunu bir savasta maglup etti ve Turk padisahinin yakin arkadaslarindan Sinan Bey i esir aldi Yuruyus nedeniyle bitkin dusen padisah birlikleri arasindaki hosnutsuzluk buyudu Elbette padisahin kendisi ve yakinlari ordunun ruh halini ve Azerbaycan a yuruyuslerinin beyhudeligini hesaba katmak zorunda kaldilar Bu nedenle Osmanli Turkiyesi Safevilerin defalarca israr ettigi baris gorusmelerini baslatmayi kabul etti Savaslarda basarili olamayan ve ele gecirdigi yerlerde kendisini guclendiremeyen Sultan Suleyman Sah Sah Tahmasib e yazdigi mektupta Safevilerin Anadolu ya yonelik saldirilarini durdurmamalari halinde Erdebil e giderek Safevilerin ecdadlarinin mezarlarini yok edecegini bildirmistir Ancak guclu Kizilbas ordusunun buna izin vermeyecegi acikti Sonunda her iki taraf da agir kayiplar verdi ve hicbir sey elde edemeyince baris antlasmasi imzalamak zorunda kaldi SonucOsmanli Imparatorlugu nun onerisine dayanarak her iki taraf da baris gorusmelerine basladi Her iki taraf da arazi konularinda bir anlasmaya varmayi basardi Anlasmaya gore Azerbaycan topraklari Safevi Devleti nde kaldi karsiliginda Sah Tahmasb Irak ve Dogu Anadolu nun Osmanli Devleti ne devrini kabul etti Safevi Imparatorlugu ndan gelen hacilara Osmanli yonetimi altindaki kutsal yerleri ziyaret etmelerinin engellenemeyecegi sozu de verildi Amasya da imzalanan ve bu nedenle Amasya Antlasmasi olarak anilan bu anlasma ile Safevi Osmanli savasi bir sureligine durmustur Ayrica bakinizOsmanli Safevi Savaslari 1532 1555 Amasya AntlasmasiNotar Mahmudi asireti Van cevresine yerlesen Yezidi Kurt asiretlerinden biriydi Onceleri Safeviler in egemenliginde olsalar da bu sefer sirasinda Osmanli egemenligine girerek Musluman oldular Kaynakca Gabor Agoston Bruce Masters Encyclopaedia of the Ottoman Empire 978 0 8160 6259 1 p 280 19 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi The Reign of Suleiman the Magnificent 1520 1566 V J Parry A History of the Ottoman Empire to 1730 ed M A Cook Cambridge University Press 1976 94 The Cambridge history of Islam by Peter Malcolm Holt Ann K S Lambton Bernard Lewis p 330 The Cambridge history of Iran by William Bayne Fisher p 384ff a b c Yurekli 2016 s 119 a b Sahin 2013 s 211 a b c d Scherberger 2014 s 59 a b Efendiyev 2007 s 102 Acikyildiz Sengul Birgul 19 Aralik 2016 From Yezidism to Islam Religious Architecture of the Mahmudi Dynasty in Khoshab Iran and the Caucasus 20 3 4 369 383 doi 10 1163 1573384X 20160307 ISSN 1609 8498 30 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2022 University of Wisconsin 2003 ss 123 134 a b c Erdem 1996 s 21 Efendiyev 2007 s 102 103 Efendiyev 2007 s 103 a b c d e f g Scherberger 2014 s 60 KaynakErdem Y 1996 Slavery in the Ottoman Empire and its Demise 1800 1909 Palgrave Macmillan UK ss 21 ISBN 978 0 230 37297 9 Scherberger Max 2014 The Sunna and Shi a in History Division and Ecumenism in the Muslim Middle East Bengio Ofra Litvak Meir Ed The Confrontation between Sunni and Shi i Empires Springer ss 59 ISBN 978 1 137 49506 8 Sahin Kaya 29 Mart 2013 Empire and Power in the Reign of Suleyman Narrating the Sixteenth Century Ottoman World Cambridge University Press ss 211 ISBN 978 1 107 03442 6 Setton Kenneth Meyer 1984 The Papacy and the Levant 1204 1571 American Philosophical Society ss 590 ISBN 978 0 87169 162 0 Yurekli Zeynep 2016 2012 Architecture and Hagiography in the Ottoman Empire The Politics of Bektashi Shrines in the Classical Age Routledge ss 119 ISBN 978 1 317 17941 2 University of Wisconsin 2003 International Journal of Turkish Studies 9 University of Wisconsin Oktay Efendiyev 2007 Azerbaycan Sefeviler dovleti Baki Serq Qerb ISBN 978 9952 34 101 0 20 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2022